Рабочая программа по татарскому языку и литературе для 5 класса.
календарно-тематическое планирование (5 класс) на тему

                                   1. Аңлатма язуы.

Татар теленнән эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:

1.Россия Федерациясенең “Мәгариф турында”гы Законы (Федеральный закон от 29.12.2012 273-ФЗ “Об образовании в Российской Федерации”).

2. Татарстан Республикасының “Мәгариф турында”гы Законы (Закон Республики Татарстан “Об образовании” № 68-ЗРТ от 22 июля 2013 года, статья 8).

3. Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү стандарты (Россия Мәгариф һәм Фән министрлыгында 2010 нчы елның 17 нче декабрь боерыгы 1897 нче номер белән расланган).

4.Гомуми белем бирү учреждениесенең белем бирү программасы(директор боерыгы белән гамәлгә кертелде.

5..Гомуми белем бирү учреждениесенең укыту планы(директор боерыгы белән расланган.

6.Календарь укыту графигы МБОУ “Кызыл Тау урта гомуми белем мәктәбе”(директор боерыгы белән расланган: 31 август 2016 №- 120 )                                         

7. ТР Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән . “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту  үрнәк программасы 5-9 нчы  сыйныфлар:” К.С. Фәтхуллова,  Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова, 2013 

Әлеге программаны тормышка ашыру максатыннан, З.Хәйдарова,Г.М.Ахметзянова.Татар теле 5 нче сыйныф  дәреслеге кулланыла ( Казан, “Татармультфильм” нәшрияты, 2014 ел.) 

5 сыйныфында татар теле укытуның максатлары һәм бурычлары көтелгән нәтиҗәләргә туры килә.

Рус мәктәпләрендә укучы рус балаларына татар теле укытуның төп максаты: 

-Рус балаларына татар телен укытуның төп максаты - гамәли максат: телне аралашу чарасы буларак үзләштерү өчен, укучыларга гаилә-көнкүрешкә, уку хезмәтенә бәйле сөйләм ситуацияләре кысаларында белем бирү һәм күнекмәләрен үстерү.

Рус мәктәпләрендә укучы рус балаларына  татар теле укытуның төп бурычлары: - Укучыларда татар сөйләмен тыңлап аңлау күнекмәләрен булдыру.

- Диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен үстерү.

- Дөрес язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен булдыру.

- Татар теленең фонетик, орфоэпик, лексик, грамматик нигезләрен һәм үзенчәлекле тел күренешләрен гамәли үзләштерү.

- Татар теле дәресләрендә, белем бирү белән бергә, тәрбияви бурычны да үтәү мөһим.

- Аңа ирешү өчен, татар сөйләм этикеты үрнәкләрен кулланып, әңгәмә корырга, фикер йөртергә, хәбәр итәргә күнектерү.

- Татар дөньясына караган милли традицияләр, ризыклар, бәйрәмнәр, уеннар, халык авыз иҗаты үрнәкләре белән таныштыру һәм татар әдәбияты, сәнгате, мәдәнияте турында мәгълүмат җиткерү .

Белем дәрәҗәсенә таләпләр:

-сорауны формалаштыра белү һәм тулы җавап бирә белү;

-дәреслектә бирелгән тематик кысаларда татарчадан – русчага, русчадан  – татарчага тәрҗемә итә белү;

-күчереп язу (уку елы башында 50 сүзле текст (язма күләме – 55-60 сүз), уку елы ахырында 60 сүзле текст);

-фикер йөртү элементлары кертеп, әзер план буенча бирелгән диалог, монолог язу

-изложение язу;

-эчтәлекне аңлап, тиешле тизлектә, дөрес уку: уку елы башында – 70-80 сүз; уку елы ахырында – 80-90сүз;

2.Укытуның көтелгән нәтиҗәләре                                                            Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:

-шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;

-әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

-әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

-“гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү,укучыда “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү”кебек хисләр формалашу.

Метапредмет нәтиҗәләре:

Төп гомуми белем бирү баскычында татар теле һәм әдәбиятын укыту,танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив) формалаштыруга хезмәтитә.

Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә МКТнең башка чаралары белән эшиткәндә,сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.

Танып-белү гамәлләре:

-фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү,сәбәп- нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;

-иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;

-объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

-төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

-тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр,электрон ресурсларкуллану.

Регулятив гамәлләр:

-дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итәбелү;

-дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;

-уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;

-эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;

-уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;

-билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;

-укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый һәм,кирәк булганда, төзәтмәләр кертә белү;

-ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру.

Коммуникатив гамәлләр:

-әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;

-әңгәмәдәшең белән аралашу калыбынтөзү;

-аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатияхисләре);

-парларда һәм күмәк эшлибелү;

-мәгълүматны туплау өчен, күмәк эшчәнлектә катнашу;

-әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.

Предмет нәтиҗәләре:

-укучыларның коммуникатив компетенциясен (аралашу осталыгын) үстерү,ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашукүнекмәләре булдыру;

-коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;

-“Татар теле һәм әдәбияты” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы -шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;

-әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

-әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

-“гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү,укучыда “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү”кебек хисләр формалашу.

                                                            3.Укыту курсының эчтәлеге.

Программа материалының бүленеше

                                                                       4. Календарь-тематик план .

 5.Укытуның материаль-техник һәм мәгълүмати тәэмин ителеше

Укытучы өчен

1. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Рус мәктәпләрендәге рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”.
2. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Төп гомуми белем бирү мәктәбенең рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”, төзүче-авторлары: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. – Казан, 2014.
3. Хәйдәрова Р.З., Әхмәтҗанова Г.М. Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту. 5нче сыйныф (Укытучылар өчен методик кулланма). – Казан, “Татармультфильм”, 2014.
4. Хәйдәрова Р.З., Әхмәтҗанова Г.М. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. – Яр Чаллы, 2014.

                                                                                 Өстәмә әдәбият

1. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту, 5нче сыйныф. Авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Л.Ә. Гыйниятуллина, Г.И.Газизуллина. – Казан, “Татармультфильм”, 2014.
2. Фатыйхова Р.Н. Татар теленнән диктантлар, контроль эшләр, тестлар. – Казан, “Гыйлем” нәшрияты, 2009.
3. Насибуллина Р.Н. “Татарский язык в таблицах и схемах для русскоязычных уча- щихся начальных классов”. – “Мәгариф” нәшрияты, 2007.
4. Максимов Н.В. “Урта мәктәптә татар теле укыту: Фонетика. Морфология.”Укытучылар өчен методик кулланма. – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2004.”, “Мәгариф”        журналлары,        “Мәгърифәт”,“Ачык        дәрес” газеталары.

Мәгълүмат чыганаклары

http://www.ed.gov.ru

Белем бирү буенча федераль агентлык

http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү һәм профессиональ әзерләү академиясе

http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге

http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы

http://www.edu. Kzn

.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы http://www.mon.tatar.ru

http://www.shoolexpo.ru http://. belem.ru

http://. tatar.ru ТР рәсми серверы

http://. Tat. Tatar - inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы http://. intertat.ru ТР электрон газетасы

http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте http://. suzlek.ru on- line русча сүзлек

http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар

http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки – татар дөньясы http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр

http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар

                                                                                                                                                                                                                Кушымта

Белемнәр, осталыклар һәм күнекмәләрне бәяләүнең критерийлары һәм нормалары

Диктантның күләме һәм аны бәяләү

1. Пөхтә һәм төгәл язылган, бер орфографик, бер пунктуацион хаталы диктантка “5”ле куела.
2. Пөхтә һәм төгәл язылган, ике-өч орфографик, ике-өч пунктуацион хаталы диктантка “4” ле куела.
3. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, дүрт-алты орфографик, алты пунктуацион хаталы диктантка “3” ле куела.
4. Пөхтә язылмаган, җидедән артык орфографик, җидедән артык пунктуацион хаталы диктантка “2” ле куела.

5 нче сыйныфта эш төрләренең күләме һәм бәяләү

   1. Тыңлап аңлау - 0,5-0,7 минут. Тыңлаган татар сөйләмен дөрес аңлап, сөйли алганда “5”ле; аңлап, якынча дөрес сөйли алганда”4”ле; аңлап, өлешчә генә сөйли алганда”3”ле; эчтәлеген тулаем аңламаганда “2”ле куела.

   2. Диалогик сөйләм -  5-6 реплика. Бирелгән ситуация, өйрәнелгән тема буенча сораулар төзи, җавап бирә, әйтелеш һәм грамматик яктан дөрес диалогик ссөйләм төзегәндә “5”ле; әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2-3хата җибәрсә “4”ле; өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә корганда, 4-6 хата җибәреп,эчтәлеген бозып диалог ик сөйләм төзегәндә”3”ле; сораулар төзи, җавап бирә алмаганда”2”ле куела.

   3. Монологик сөйләм –7-8 фраза. Тема буенча әйтелеше, гр. төзелеше ягыннан дөрес, эзлекле булган м/с өчен”5”ле; аерым сүзләрнең әйтелешендә, гр-к формасында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган м/с гә”4”ле; тема буенча эзлекле төзелмәгән ,4-6 хатасы булган м/с өчен “3”ле; м/с төзи алмаганда”2”ле куела.

   4. Уку- Бирелгән текстның эчтәлеген тулаем аңлап, авазларны һәм сүзләрне дөрес әйтеп, басымны дөрес куеп, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп тиешле тизлектә укыганда ”5”ле; әмма тупас булмаган 2-3 орфоэпик хата җибәреп (авазларның әйтелешен бозу, басымны дөрес куймау, интонаияне сакламау) укыганда”4”ле куела; эчтәлекне өлешчә аңлап, 4-6 орфоэпик хата белән, һәм уку тизлеге акрын булганда”3”ле; аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып, 7дән артык әйтелеш хатасы җибәреп һәм уку тизлеге акрын булганда”2”ле куела

   5. Язу:

1) к/сүзл. диктанты 8-10 сүз.  Пөхтә, 1орф-к хатасыбулса “5”ле; пөхтә, 2-3 орф-к хатасы булса “4”ле; пөхтә язылмаган, 4-6 орф-к хатасы булса “3”ле; пөхтә түгел, 7 артыграк хатасы булса “2”ле куела.

 2) Язма сөйләм күнекмәләрен үстерү өчен, өйрәтү характерында (сочинение 5-7 җөмлә,  изложение 40-45 сүз ) яздырыла, бер билге куела.Өйрәтү характерындагы язма эшләрнең уңай билгеләре генә журналга куела.

Бирелгән темага эзлекле язылган, 1 орф-к һәм 1 гр-к хатасы булса “5”ле; эзлекле язылган, ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән, 2-3 орф-к яки 2-3 гр-к  хатасы булса”4”ле; эзлекле язылмаган, 4-6 орф-к яки 4-6 гр-к хатасы булса “3”ле, эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7дән артык орф-к яки 7дән артык тупас гр-к хатасы булган эшкә “2”ле куела.

Изложениеләрне бәяләү

        Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган, 1 орфографик, 1 пунктацион яки 1 грамматик хаталы эшкә “5”ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге эзлекле һәм дөрес язылган, ләкин 1-2 эчтәлек ялгышы җибәрелгән, 2-3 орфографик, 2-3 пунктацион яки 2-3 грамматик хаталы эшкә “4”ле куела.

        Тыңланган текстның эчтәлеге өлешчә эзлекле һәм дөрес язылган, 4-5 орфографик, 4 пунктацион яки 4-5 грамматик хаталы эшкә “3”ле куела.

        Тыңланган текстның эчтәлеге бөтенләй ачылмаган, эзлекле язылмаган, 6 дан артык орфографик, 5 тән артык пунктацион яки 6 дан артык грамматик хаталы эшкә “2”ле куела.

Татар теле курсы өчен арадаш аттестация эше (тест)

5 нче  сыйныф (рус төркеме)

1. Тиешле кушымчаларны куегыз. (1 балл)

Мин укытучы... чәчәк бүләк ит... .

А) -га,  -ем

Б) -гә,  -е

В) -га,  -ым

2.Дөрес сүзне куеп, җөмләне дәвам итегез. (1 балл)

Мәктәптә ... музыка уйный.

А) гаҗәп

Б) күңелле

В) җылы

3.Сүзнең антоним парын табыгыз. (1 балл)

Матур –

А) ямьле

Б) күңелле

В) ямьсез

4.Бирелгән җөмләнең баш кисәкләрен (ия белән хәбәр) табыгыз. (1 балл)

Җәй көне без урманда ял итәбез.

А) без, итәбез

Б) без, ял итәбез

В) урманда ял итәбез

5. Кайсы рәттә хәзерге заман хикәя фигыль бирелгән? (1 балл)

А)эшлибез, укыйсыз, өйрәнәләр, сибә

Б)өйгә керү, үстерә, яши

В)тыңлау, бару, керү

6. Дөрес тәрҗемәне табыгыз. (1 балл)

Я учу стихотворение, а он решает пример.

А) ул шигырь өйрәнә, ә мин мисал чишәм.

Б) алар әкият укыйлар, ә алар рәсем ясыйлар.

В) мин шигырь өйрәнәм, ә ул мисал чишә.

7. Кайсы рәттә бер төрле хәрефләр куела? (1 балл)

А) д...фт...р, ч...ч...кл...р, д...ресл...к

Б) к...р...нд...ш, ...льбом, пен...л

В) ко...ш, ...ңгыр, б...йр...м

8. Артык сүзне табыгыз. (1 балл)

Көндәлек, бетергеч, укытучы, карандаш, көрәк, каләм

А) бетергеч

Б) каләм

В) көрәк

9. Хаталы җөмләне табыгыз. (1 балл)

        А) Фәридәнең тубы карават астына кереп киттеләр.

        Б) Олег өй эшен вакытында эшли.

        В) Телевизордан кызыклы кино башланды.

10. Боерык фигыль кергән җөмләне табыгыз. (1 балл)

А) Тиздән кыңгырау шалтырады.

Б) Балалар, вакытында, уйнагыз, җырлагыз, көлегез.

В) Бүген укытучы теманы аңлатты.

11. Җөмләнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз. (1 балл)

Иртәгә тагын контроль эш.

        А) Завтра снова контрольная работа.

        Б) Сегодня снова самостоятельная работа.

        В) Завтра снова самостоятельная работа.

12. Кайсы рәттә җөмлә төзелеше дөрес бирелгән? (1 балл)
        Бүген, диктант, кечкенә, яздык, без, дәрестә.

        А) 5, 1, 6, 3, 2, 4.

        Б) 3,2,1, 6, 4,5.

        В) 2,1,5,6,4,3.

13. Кайсы рәттә мәкаль язылмаган? (1 балл)

        А) Китап – белем чишмәсе.

        Б) Китапны яратырга кирәк!

        В) Китапсыз йорт – тәрәзәсез бүлмә.

14. Билгеле үткән заман хикәя фигыльләрне табыгыз. (1 балл)

        А) бай, үтте, калын, болын, ага

        Б) килгән, бара, укыды, кояш, дәреслек

        В) килде, хәзерләде, ясады, утыртты, тыңлады

15. Предложите другу: (3 балл)

- вместе поиграть;

- готовить уроки;

- идти в школу.

16. Спросите друга: (3 балл)

- готовил ли он сегодня домашнее задание;

- выйдет ли он вечером с вами на улицу;

- нравится ли ему спорт.

 Гомуми балл – 21 балл