Конспект урока по крымскотатарскому языку
план-конспект урока (6 класс)

                  Къырымтатар тили                     6 сыныф

Дерс мевзусы: Сайы. Текрарлав дерси.

Дерс макъсады: талебелернинъ бильгилерни арттырмакъ, зенгинлештирмек, окъувгъв, бильги алувгъа севги дуйгъуларны ашлав;сайы акъкъында бильгилерни арттырмакъ ве пекитмек; там маналы ве ярдымджы сез чешитлерининъ фаркъ ве багъларыны косьтерюв; джумлелерни  сербест   талилиль этювге огретмек; ана тилине, окъувгъа юксек севиелерни ашлав.

Талебелер не бильмек керек:   сез чешитлерни.                                      

Дерснинъ типи: текрарлав ве  янъы мевзу устюнде чалышув.

Корьгезме васталар: китап, джедвель, лугъат.

Иш шекиллери:  агъзавий, язма ве мустакъиль

Дерснинъ чешити: Янъы бельги алув дерси.

Дерс  донатылувы:джедвеллер, дерслик,карточкалар.

                        Дерс кетишаты:

                        I.Тешкелий къысым.

ДЕРСНИНЪ КЕТИШАТЫ

1.   Тешкилий къысым.Селямлашув. Невбетчи талебенинъ рапорты.Нутукъ дакъ-сы...Талебелернинъ дерске азырланувы. Эмоциональ севиеси бельгилев.

2. Эв вазифесини тешкерюв. Дефтерлернен денъишмек.

3.Янъы мевзунынъ макъсат ве вазифелерини илян этюв.

Текрарлав. Медиа -тахтада чалышув   Дефтерлеримизде бугуньки кунюни язамыз

                ...... ...........................

                           Сыныф иши.

        Вазифе 1:  (Бир  талебе тахтагъа чыкъып чалыша  ве язувны анълаталар).

Сёзлерни насыл язамыз? Насыл теляффюз этемиз?

Лугъат сезлерни язмакъ, терджиме этмек(  сез байлыгъыны косьтерюв).

1 сл. Кунеш, себзелер,копек,тепси, къарпыз, торгъай.

2сл. Тешкерюв.Ресимде нени коремиз? (джанлы, джансыз, сайысы къач олгъаныны, дам-лезети,тюсю, колеми( Огренильген мевзулар - Исим, сыфат, Сайы.))

3сл. Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ: 1,60,82,1000,10(дане),2/4,1(бутюн) 2/8,6(нджы), тердджиме этинъиз- много.

4сл. Тешкерюв. (бир-бирининъ вазифелерни талебелер тешкерелер. Догъру беджерильсе-5, ярымы догъру-4 къоялар). Тахтагъа бакъып даа да тешкериле.

5сл. Чифт оюны.Сёзлер ичинда насылдыр сезлер  "сакълангъан". Оларны тапынъыз.

        Кучь,  бешик,  Тедбир,   экин,  Алтын,   седие,  тон,   къыркъмакъ,  муэллиф.

6 сл. Тешкерюв.

Лугъатнен чалышув. Анълашылмагъан сезлерни лугъат китаплары иле  терджиме этмек.

        кучь-(с.140  2 мана)-сила, тяжелый,

        седие-(с.246) -носилки,

        тон -(с.297)-шуба,тулуп.( сезлерни эзберден бильмек)

Шахсий эксперемент япыйыкъ!!! Лугъат сезлерини чокълукъта къулланыла я  да екъ? (бу сезлер исим, чокълукъта къулланыла,шахысларнен ве келишлернен къулланып, тек аз, я да чокъ олгъанын анъламакъ мумкюн)

Проблем суаль:  

        -Урьметли талебелер, Дерс девамында насыл  мевзу устюнде чалышамыз?

- Язгъан сезлеримиз насыл суалине джевап берелер?

- Нелерни анълаталар?

- Демек, бугунь дерсте насыл мевзуны текралайыкъ?

-  Текрарламакъ  ве пекитмек  ичюн насыл макъсад къоямыз?

- Не ичюн сайыларны бильмек,огренмек керекмиз?

Оджанен субет:

 –Демек, бугунь биз сайы акъкъында сёз юрсетеджемиз.Умют этем,сиз ичюн дерс меракълы олур.Сизлер

алгъан бильгилеринъизни косьтереджесиз, чешит мешгъулиетлер устюнден чалышаджакъсынъыз.Мен эминим ки, сиз оларнъы беджерип олурсынъыз. Сайы акъында сиз не билесинъиз?

РААТЛАНУВ!!! (презентация+2 дакъ.).

        Раатлыкъ дакъ.

        Яза, яза болдурдыкъ

        ерлеримизден турдыкъ

        сагъгъа, солгъа айланып

        еримизде секирдик.

        секирдик, секирдик,

        еримизде тынчландыкъ.

        Чечеклерге, мен бакъам,

        къапугъа мен айланам,

        анда–мында айланып,

         Яваш ериме  отурам.

         отурам ве раатланам! (+ раатланув презентациясы)

-Сайы недир? (къайде)

        Къаиде:

        Бир сой предметлернинъ микъдарыны, сайысыны я да ерлишкен теркибини бильдирген там маналы сёзлерге сайы дейлер.

 Мисаль ичюн:экинджи къат, беш , он эки.

10 сл.- Сайыларнынъ насыл  чешитлерининен таныш олдыкъ? (талебе тахтагъа чыкъып яза ве къайдени  мисальнен тасдикълай)    (Эсап, сыра, пай, тахминий)

11 сл. Тешкеремиз ве къайдени айтамыз.

        Даркъатма вазифе:

Сайыларны ракъамнен язынъыз.

 сексен докъуз, учьте бир,юз йигирми бир, юз бир,  эки бутюн дертте эки, бинъ эки юз йигирми дерт, алтмыш алты.

 вазифе.

Сайыларны морфологик талиль этинъиз.Тизимине коре. (Къыдырув (Исследовательская) иш.

Терегимнинъ бою - узун, он эки далы.

Устюндеки отуз пытакъ – тапкъан малы.

Эр пытакъта пекинип тура еди япракъ,

Бир тарафы – къара,  бир тарафы – акъ.

Насыл сайылар бар? 

        Алтынджы сыныф талебелери мектеп багъчасында он секиз чувал алма джыйдылар. Алмаларнынъ экиде бирини мектеп ашханесине теслим эттилер. Эки – учь чувалны балалар эвине багъышладылар. Бутюн къыш балалар эвинде яшагъанлар куньде экишер алма ашайджакълар.

Дерсликнен чалышув: 347-нджи иш 146 с. (агъзавий).

Агъзавий. Тимур.

        Ракъамларнен язылгъан сайыларны сёзлернен денъиштирип, сёз бирикмелерини дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Сайыларнынъ имлясыны анълатынъыз, чешитлерини бельгиленъиз.

         3(учь) лимон; 10(он) алма; 6(алты) чифт чызма, чарыкъ тиктилер; 500(беш юз) грамм вермишель; 15 килограмм хыяр; 60(алтмыш)  студент — татарлар, туркменлер;

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

                   6 сыныф                                                    ___________________________________

График диктанты:

Сайы - бу __________________________________________________________________________________

                   __________________________________________________________________________________

Сайыларнынъ чешитлери- бу _______________________________________________________________

Эсап сайылар -бу___________________________________________________________________________

Рефлексия.Чырайчыкълар.

Дерснинъ нетиджеси.

Оджанынъ соравы. Насыл мевзуны нъ нетиджесини чыкъардыкъ?

Анъладынъыз? Екъ? Насыл къыйынлыкъларгъа огърадынъыз?...

Бугунь дерсте______________________________________ мевзунен таныш олдым

Мевзуны  яхшы   __________________ (анъладым, анъламадым)

Мен дерсте _____________________(яхшы,ярамай, отра севиеде  чалыштым)

Дерсте чалышкъаным ичюн озюме_____ ("3", "4", "5")къоям.

Эв вазифеси:  Имля къайделерни текрарламакъ, диктант язувына азырланув.

Баалав.(ком.-лев).

Анъладым                                                Мевзуны анъламадым                                 Зайыф анъладым

 Сиз биринджи сыныфкъа къачынджы йылда къабул олундынъыз?

•  Шимди къачынджы сыныфта окъуйсынъыз?

• Сыныфынъызда къач талебе бар?
•  Олардан къачы къыз, къачы огьлан?
•  Мектеп бинасы къач къатлы?
•  Сыныфынъыз мектепнинъ къачынджы къатында ерлешкен?
•  Мектебинъизде къач сыныф бар?
•  Мектебинъизде къач оджа чалыша?
•  Мектепте къач талебе окъуй?
•  Дерс саат къачта башлана?
•  Дерс къач дакъкъа ола?
•  Куньде сизде къач дерс ола?

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Даркъатма вазифе: Ракъамларнен берильген сайыларны сезнен язмакъ:

                1, 60, 82, 1000, 10(дане), 2/4, 1(бутюн) 2/8,6(нджы),  тердджиме этинъиз- много.

Чифт оюны.Сёзлер ичинда насылдыр сезлер  "сакълангъан". Оларны тапынъыз.

        Кучь,  бешик,  Тедбир,   экин,  Алтын,   седие,  тон,   къыркъмакъ,  муэллиф.

Чифт оюны.Сёзлер ичинда насылдыр сезлер  "сакълангъан". Оларны тапынъыз.

        Кучь,  бешик,  Тедбир,   экин,  Алтын,   седие,  тон,   къыркъмакъ,  муэллиф.

Чифт оюны.Сёзлер ичинда насылдыр сезлер  "сакълангъан". Оларны тапынъыз.

        Кучь,  бешик,  Тедбир,   экин,  Алтын,   седие,  тон,   къыркъмакъ,  муэллиф.

Чифт оюны.Сёзлер ичинда насылдыр сезлер  "сакълангъан". Оларны тапынъыз.

        Кучь,  бешик,  Тедбир,   экин,  Алтын,   седие,  тон,   къыркъмакъ,  муэллиф.

Чифт оюны.Сёзлер ичинда насылдыр сезлер  "сакълангъан". Оларны тапынъыз.

        Кучь,  бешик,  Тедбир,   экин,  Алтын,   седие,  тон,   къыркъмакъ,  муэллиф.

Даркъатма вазифе:

Сайыларны ракъамнен язынъыз.

  Сексен докъуз, учьте бир,юз йигирми бир, юз бир,  эки бутюн дертте эки, бинъ эки юз йигирми дерт, алтмыш алты.

 вазифе.

Сайыларны морфологик талиль этинъиз.Тизимине коре. (Къыдырув (Исследовательская) иш.

Терегимнинъ бою - узун, он эки далы.

Устюндеки отуз пытакъ – тапкъан малы.

Эр пытакъта пекинип тура еди япракъ,

Бир тарафы – къара,  бир тарафы – акъ.

Даркъатма вазифе:

Сайыларны ракъамнен язынъыз.

  Сексен докъуз, учьте бир,юз йигирми бир, юз бир,  эки бутюн дертте эки, бинъ эки юз йигирми дерт, алтмыш алты.

 вазифе.

Сайыларны морфологик талиль этинъиз.Тизимине коре. (Къыдырув (Исследовательская) иш.

Терегимнинъ бою - узун, он эки далы.

Устюндеки отуз пытакъ – тапкъан малы.

Эр пытакъта пекинип тура еди япракъ,

Бир тарафы – къара,  бир тарафы – акъ.

Даркъатма вазифе:

Сайыларны ракъамнен язынъыз.

  Сексен докъуз, учьте бир,юз йигирми бир, юз бир,  эки бутюн дертте эки, бинъ эки юз йигирми дерт, алтмыш алты.

 вазифе.

Сайыларны морфологик талиль этинъиз.Тизимине коре. (Къыдырув (Исследовательская) иш.

Терегимнинъ бою - узун, он эки далы.

Устюндеки отуз пытакъ – тапкъан малы.

Эр пытакъта пекинип тура еди япракъ,

Бир тарафы – къара,  бир тарафы – акъ.

Даркъатма вазифе:

Сайыларны ракъамнен язынъыз.

  Сексен докъуз, учьте бир,юз йигирми бир, юз бир,  эки бутюн дертте эки, бинъ эки юз йигирми дерт, алтмыш алты.

 вазифе.

Сайыларны морфологик талиль этинъиз.Тизимине коре. (Къыдырув (Исследовательская) иш.

Терегимнинъ бою - узун, он эки далы.

Устюндеки отуз пытакъ – тапкъан малы.

Эр пытакъта пекинип тура еди япракъ,

Бир тарафы – къара,  бир тарафы – акъ.

Даркъатма вазифе:

Сайыларны ракъамнен язынъыз.

  Сексен докъуз, учьте бир,юз йигирми бир, юз бир,  эки бутюн дертте эки, бинъ эки юз йигирми дерт, алтмыш алты.

 вазифе.

Сайыларны морфологик талиль этинъиз.Тизимине коре. (Къыдырув (Исследовательская) иш.

Терегимнинъ бою - узун, он эки далы.

Устюндеки отуз пытакъ – тапкъан малы.

Эр пытакъта пекинип тура еди япракъ,

Бир тарафы – къара,  бир тарафы – акъ.

Агъзавий. Тимур.

        Ракъамларнен язылгъан сайыларны сёзлернен денъиштирип, сёз бирикмелерини дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Сайыларнынъ имлясыны анълатынъыз, чешитлерини бельгиленъиз.

         3(учь) лимон; 10(он) алма; 6(алты) чифт чызма, чарыкъ тиктилер; 500(беш юз) грамм вермишель; 15 килограмм хыяр; 60(алтмыш)  студент — татарлар, туркменлер;

Агъзавий. Тимур.

        Ракъамларнен язылгъан сайыларны сёзлернен денъиштирип, сёз бирикмелерини дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Сайыларнынъ имлясыны анълатынъыз, чешитлерини бельгиленъиз.

         3(учь) лимон; 10(он) алма; 6(алты) чифт чызма, чарыкъ тиктилер; 500(беш юз) грамм вермишель; 15 килограмм хыяр; 60(алтмыш)  студент — татарлар, туркменлер;

Агъзавий. Тимур.

        Ракъамларнен язылгъан сайыларны сёзлернен денъиштирип, сёз бирикмелерини дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Сайыларнынъ имлясыны анълатынъыз, чешитлерини бельгиленъиз.

         3(учь) лимон; 10(он) алма; 6(алты) чифт чызма, чарыкъ тиктилер; 500(беш юз) грамм вермишель; 15 килограмм хыяр; 60(алтмыш)  студент — татарлар, туркменлер;

Агъзавий. Тимур.

        Ракъамларнен язылгъан сайыларны сёзлернен денъиштирип, сёз бирикмелерини дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Сайыларнынъ имлясыны анълатынъыз, чешитлерини бельгиленъиз.

         3(учь) лимон; 10(он) алма; 6(алты) чифт чызма, чарыкъ тиктилер; 500(беш юз) грамм вермишель; 15 килограмм хыяр; 60(алтмыш)  студент — татарлар, туркменлер;

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.

Джедвельни толдурынъыз.

Эсап сайы

   Иза: 1.Кесир сайыларда биринджи сайы ер келишинде  къулланыла: учьте эки(2/3).

           2. Бучукъ сезю микъдар сайыларындан сонъ келир: Шимди саат беш бучукъ.

           3. Кесир сайылары предметнинъ  къысымларыны ифаделейлер: емишлернинъ  учьте эки къысмы даа

                джыйылмады.