Тыва дыл кичээлиниң технологтуг картазы
план-конспект урока (5 класс)

Кичээлдиң тургузуу

Кичээлдиң

чорудуу

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчиниң кылыр ажылы

Манап турар түңнел

1.Организастыг кезээ

Орфографтыг минута

Мендилежир, кичээлче уругларны  хаара тудары

Кичээлге белеткенир

Сорулганы салып билири

II. Катаптаашкын

А) Сѳстер-биле ажыл

Б)Чурук-биле ажыл

Беседа методу

Үннер. үжүктер көргүзер, оларны уруглар шын адаар

Б,А, Т, К,А,Р адаан аайы-биле үннер канчаар адаттынып турар-дыр, уруглар?

-Мал деп сөсте каш үн бар-дыр?

-3

-Сөстер чүден тургустунар.

-сөстер үннерден тургустунар

-Сөстер чүге херегил?

-Сөстерниң дузазы-биле улустар аразында чугаалажыр, бодалын илередир

* Мен бодалымны сөстер-биле илередийн , силер дыңнаңар: Хой кадарып турдум.

-Мээң бодалымда каш сөс бар-дыр?

-3

Сөс бүрүзү чүден тургустунар –дыр?

-Домакта сөс бүрүзү үннерден тургустунар

-Чугаа үннери деп чүл?

-Чугаа үезинде адаар үннерни чугаа үннери дээр

Онаалга хыналдазы

1.Бажыңга берген ажылдың хыналдазы

2.Фонетика деп чүл?(Дылдын чугаа үннерин ѳѳренир кезээн фонетика дээр, фонетикагасѳстерни тургузар, чугаа үннериниң дугайында эртем)

3.Словарьлыг диктант

Борбак-оол, торлаа, дезип, дозар,тудуп, чалгыннары, дөңнер,хараганнар, эккелген, дагга, ховужукка  (самбырага ажылдаар)

Арткан өөреникчилер

Карточка№1. Домактарны дүжүрүп бижээш, кол сѳс. Сѳглекчизин тывар.

1.Адыг кыжын ижээнге удуп кыштаар. 2.Дилги араатаннарга хамааржыр. 3.Ондатра сугда чурттап турар. 4.Ѳрге шөлдерниң тараазын чиир.5.Сарлык Тывада бар. 6.Эр сыынның мыйызы чылдың-на солчуп турар. 7.Селеске суг чоогунга чурттаар.8.Тарбаган бойдустуң Кызыл дептеринде кирген. 8. Теве хову черге чурттаар. 9.Тооргу оът-сиген-биле чемненир. 10. Элик тайгада өзүп турар.

Билиинге дүүшкен онаалганы кылыр

1 кижи самбырага ажылдаар,

•  Домактарны сайгарганын удур-дедир хыналданы чорудар

Бир демниг ажылдаары

Проблеманы тургузуп, шиитпирлеп билири

Проблеманы салыры

Үжүктер, үннер-биле ажыл

Бижээш, ададыр

А-АА, О-ОО, У-УУ, Ы-ЫЫ, Э-ЭЭ,И-ИИ,Ѳ-ѲѲ, Ү-ҮҮ

Проблемалыг байдалды тургузар, кичээлдиң темазын, сорулгазын тодарадырынче уругларны углаар

-Чүү деп теманы өөренир тур бис?

-Ажык үннер бөлүктээшкини

Башкының удуртулгазы-биле тема, сорулганы тургузар. Бодунуң бодалын чугаалаар

Бодалын шын дамчыдып билири, айтырыгга харыылаары

Чурук-биле ажыл

Чурукта сѳстерни адаар, домактар чогаадыр

Чурук-биле шын ажылдаарынче уругларны углаар

А) Мурнунда чуруктар турар, ол чуруктарның аттарын адаар, домактар чогаадыр. Чурукта дириг амытанның адын орус дылче очулдурар.

Балык, буур,дииң, дилги,аът, инек.адыг,бөрү,иви,өрге,сарлык

  - Тургузуп алган домааңарда каш сөс бар-дыр? Каш үн бар дыр?

-Ажык үннер бар-дыр бе?

Сорулганы салыр

Бодунуң бодалы

Ѳѳредиглиг сорулганы салыры

Чурукка даяныр

Уругларны ѳѳредиглиг сорулга салырынче углаар

Башкының дузазы-биле кичээлдиң темазын, сорулгазын шын тодарадыр

Бот-тускайлаң (личн)

Углаар-баштаар (рег)

Билиин ханыладырынга түңнелдер

Чаа билиглерниң ажыдыышкыны

Чаа тема: Ажык үннерниң бөлүктээшкини

Проблемалыг айтырыывысче эглип кээлиңер, чурукта чүнү дугайында чугаалап турар-дыр

Ам кыдыраашка  ай,хүн , тема

Ѳѳренген чүүлүнге даянып алгаш, чаа билигже уругларны углаар

Чуруктан сѳстер тывар,домактар эжи-биле кады чогаадыр

Берге таварылгада эштери-биле демнежип ажылдаар

Эге быжыглаашкын

Чаа билигни түңнеп чугаалаары

Ном-биле ажыл, дүрүм

Мергежилге 103

Мергежилге 105 (Биж)

Таблица-биле ажыл

Кадыг а/ү        Чымчак а/ү

А,о,у,ы               э,и,ө, ү 

Билип алган билиинге шын харыыны бээр, берге таварылгада эжи-биле сүмележир

Эштежип ажылдаарының дүрүмүн сагыыры, ѳѳредилгеге хамаарылгазын күштелдирери

Дыштанылга минутазы

Оюн «Дириг амытаннарның үнүн өттүнер, шимчээшкинин кылыр»

Дыштанылга минутазын солун кылдыр организастап чорудар

Шимчээшкиннер кылыр

Бодунуң кадыын камнаары

Чаа теманы быжыглаарынга бот ажылдар

Мергежилге104,105(б)  Сөзүглел-биле ажыл(аас-биле),

Мергежилге 106 даяныр Чогаадыг-миниатюра «» Бир-ле катап ыдым-биле…»

Бодунуң бодалын шынзыдып. Түңнээр

Ѳѳренген билиглери-биле чаа билиглерни холбаары

Ыт –лексиктиг утказы, каш үн, каш үжүк бар-дыр

Фонетиктиг сайгарылга

Ыт /ы,т/ -а.ү, өк-биле адаар, кадыг, артыы одуруг,

Т /т/-а.э.ү, дүлей. кошкак

Сайгарылгаларны шын чорудуп, сайгарып билири

Боданырынче бодун угландырар, ѳѳренген чүүлүнге даянып, бодунуң бодалынбадыткаар

Рефлекция.

Түңнел

Чүнү билип алдывыс? Салган сорулгавыс күү сеттинген бе? Чүнү берге болду? Чүнү солун болду?Кичээлдиң  

Темазын билип алдым деп  кыдырааштың кыдыынга демдеглээр

«?»- чүү-даа билбедим

«*»-билип алдым

«!»- ийе, ам-даа хѳйнү билип алыксап тур мен

Кичээлдиң сорулгазынга дүүштүр чедип алган билиинге даянып алгаш, беседаны чорудар. Уругларны кичээлдиң эгезинче ээлдирип кээр, чедир кылбаан ажылдарын күүседир.

Айтырыглар:

1. Чүү деп теманы ѳѳренген бис?
2. Ажык үннерни кадыг, чымчааның аайы-биле бөлүктээр (ийи одуруг аразынга чарыш»

Кичээлге бодунуң күүсеткен ажылын тѳнчү  түңнелин шын тодарадыр. Эгезинде бергедешкен айтырыынче ээп кээп, ону ѳѳренип алган билиинге даянып алгаш, күүседип, шынзыдар.

Бодунуң болгаш эштериниң ажылын үнелеп билири. Чүвени түңнеп, деңнеп билири. Чугаазын сайзырадыры.

Бажыңга онаалга

П14,Дүрүмнерни ѳѳренир

1в-Мергежилге 110,2в-112.

Онаалганы кылырының тайылбыры

Онаалганы бижиир

Херек билиглерни боттары тып, дилеп билири.

Түңнели: