К-Э.Кудажынын намдары
презентация к уроку

Слайд 1

Кудажы Кызыл-Эник Кыргысович 1929 чылдын декабрь 18-те Улуг-Хем кожууннун Ийи-Тал сумузунун Чээнек деп черге торуттунген

Слайд 5

« Баштайгы базым » деп бирги ному 1958 чылда чырыкче унген

Слайд 6

К.-Э. Кудажынын уругларга чечен чугааларынын чыындызы 1962 чылда унген

Слайд 7

« Кышкы хунде » (1954) «Ады кым ийик ?» (1955) « Оок » (1956) « Дииспеек » (1956) « Анайжыгаш » (1956) « Шевер - оол » (1957) Уругларга бижээн шулуктери :

Слайд 9

Оон чогаалдарын д ылдарже очулдуртунган

Слайд 11

Чедиишкиннери :

Слайд 12

Ажыглаан литература: Тыва Республиканын чогаалчылары . – Кызыл , ... 2. Доржу Ч.М., Доржу М.Д. Тыва уруглар чогаалы . – Кызыл, 1987

Слайд 13

Коргенинер дээш четтирдим !

Слайд 1

Тываның улустуң чогаалчызы Степан Агбаанович Сарыг-оол

Слайд 2

Степан Агбаанович Сарыг-оол 1908 чылдың ноябрь 17-де Өвүр кожууннуң Торгалыг деп черге төрүттүнген . Моол бижикти боду өөренгеш , Москвага Чөөн чүк улустарының Коммунистиг универ - ситедин дооскан .

Слайд 3

Степан Сарыг-оол Тыва литератураның үндезилекчилери-ниң бирээзи Шулукчу Прозаик Очулдурукчу Драматург

Слайд 4

Чогаал ажылын 1930 чылдар үезинде эгелээн . "Эрге шөлээ бисте турда " деп бир дугаар шүлүү 1934 чылда парлаттынган . Чогаалчы 4 тоолду бижээн : 1.«Агар-Сандан ыяш »; 2. « Алдын дангына Ангыр - Чечен »; 3. « Чырык Мерген Маадыр »; 4. «Уран- Узутмаа » С.Сарыг-оол 25 номну бижээн , чижээ , «Саны- Мөге », « Алдын-Кыс », « Ол -ла Маскажык », «Белек», « Эртинелиг колхозта », «Алдан- Дургун » болгаш « Аңгыр-оолдун тоожузу » деп романны бижээн .

Слайд 5

А . С. Пушкин, М. Ю. Лермонтов, Н. А. Некрасов, А. П. Чехов болгаш өске-даа орус чогаалчыларны ң чогаалдарын тыва дылче очулдурган . 1967 чылда Тываның Улуг хуралдын депутады.2 орден болгаш 1 медальдын эдилекчизи .

Слайд 6

Уругларга шулуктери « Шиижекчигеш » « Ава » « Салгакчыда » « Чолдуг чаш мен » « Ойнаан оолдар » « Хадынчыгаш », « Өннуктерим » « Диин » « Алдын кус » « Бистин малывыста » « Өөреникчээ »

Слайд 7

Чечектерим Чечектерим чараштарым Четчип унуп келген-дирлер . Уйнун-уйнун , уйнуннар , Увай-эчээ чараштар Хуннун чылыын хөйлен кылган Хулумзуржуп турарын көр . Уйнун-уйнун , уйнуннар , Увай-эчээ чараштар . Шупту менче карак базып , « Сугдан бер » деп дилеп турлар . Уйнун-уйнун , уйнуннар , Увай-эчээ чараштар .

Слайд 8

Номнары

Слайд 9

Очулдурулга Ооң чогаалдары 18 аңгы дылдарже очулдуртунган . А чогаалчы боду А. Пушкин, Н.Некрасов , Т.Шевченко , В.Маяковскийниң шүлүктерин , М.Горькийниң "Ава" деп романын тыва дылче очулдурган .

Слайд 10

ЧЕТТИРДИВИС

Слайд 1

Сергей Бакизович ПЮРБЮ 1913 чылдың сентябрь 7-де Улуг-Хемниң (Бээзи кожуун) Эъжимниң Одуруг-Аксынга төрүттүнген.

Слайд 2

Тыва чогаалдың үндезилекчилериниң бирээзи. Тыва чогаал шинчилээр эртемниң үндезилекчизи. Шүлүкчү Прозачы Драматург Очулдурукчу ССРЭ-ниң Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү Тыва АССР-ниң улустуң чогаалчызы Тыва АССР-ниң литературазының болгаш уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы Тыва АССР-ниң Күрүне шаңналының лауреады ТАР-ның Чогаалчылар эвилелиниң баштайгы даргазы.

Слайд 3

Чогаалдар чыындызы: шүлүктер, шүлүглелдер, проза чогаалдары, шиилер (Кызыл, 1973); «Аныяк чогаалчыларга дуза» (Кызыл, 1939), «Кызыл кош» (Кызыл, 1943), «Эртенгиниң ыры» (Кызыл, 1944), «Чарылбазым чалыы назын» (Кызыл, 1970) «Өшпес одум» (Кызыл, 1982), «Когда улетают журавли» (Москва,: Современник, 1973), «Аян тудуп чедип келдим» (Кызыл, 1993) «Шынаппайның чугаазы» (Кызыл, 1960) «Мерген бичиилер болгаш мелегей күчүтеннер», (Кызыл, 1968), «Шылгалда» (Кызыл, 1963) Номнары:

Слайд 4

«Мерген бичиилер болгаш мелегей кучутеннер» деп уругларга тоолдары 1968 чылда чырыкче унген.

Слайд 5

«Мерген бичиилер болгаш мелегей кучутеннер» деп уругларга тоолдары 1998 чылда катап чаартынып чырыкче унген.

Слайд 6

Чогаалдар чыындызы: шулуктер, шулуглелдер, проза чогаалдары, шиилер» деп ному 1973 чылда чырыкче унген.

Слайд 7

Чечен чугаалары, шулуктээн тоолдары, баснялар. (Кызыл, 2003 чыл)