Разработка урока по башкирскому языку. Тема: «Башҡорттар ҡайҙан килеп сыҡҡан?»
план-конспект урока (8 класс)

Тема: «Башҡорттар ҡайҙан килеп сыҡҡан?»

Маҡсат :

• Балаларҙы “легенда” термины менән таныштырыу;
• “Башҡорт” этнонимы килеп сығыуының версияларын

килтереү;

• Һүҙлек запастарын байытыу;
• Урын хәле темаһын ҡабатлау.

Йыһазландырыу : проектор, һүҙлектәр, дәреслек.

Дәрес барышы :

1 Ойоштороу мәле :

-Һаумыһығыҙ!(число, аҙна көнө, йыл миҙгеле тураһында

һөйләшеү)

2 Артикуляцион күнегеү. Темаға инеш.

Башҡорт ҡаны түгелгән һуғыштарҙа,

Йырланған йырҙарҙа,

Һүрәтләнгән легендаларҙа

Башҡорт тигән исем.

Ҙа-ҙә

Ҡа-кә

Ға-гә

Аҙ-әҙ

Аҡ-әк

-Ни өсөн легенда ҡыҙыдл төҫ менән билдәләнгән?

-Нимә ул легенда?

Легенда – теге йәки был күренеш, предмет, атаманың килеп

сығышын аңлатҡан халыҡ хикәйәһенә әйтәләр.

2 Яңы тема .

-Беҙ һеҙҙең менән бөгөн башҡорттар ҡайҙан килеп сыҡҡан

тигән легенда менән танышасаҡбыҙ! Ә һеҙ ниндәй

легендалар беләһегеҙ?

3 Һүҙлек эше:

• Тоҡом
• Татыу
• Һынсыл
• Көнсығыш
• Юрай белмәй
• Бүре пәйҙә булыр
• Көньяҡ
• Ер һалырға
• Баш булырға
• Ырыу

3 Текст өҫтөндә эш.

- Уҡытыусы уҡыу

- Уҡыусылар үҙ аллы уҡый

- Сылбырлы уҡыу

- Тәржемә итеү

Һ орауҙарға яуап биреү:

1 Оло ағай ниндәй төш күрә?

2 Дүрт ағай – эне ни өсөн күсеп китергә була?

3 Көньяҡ Уралға башҡорттар нисек килеп ултырған?

4 Легенда буйынса, башҡорт һүҙе ҡайҙан килеп сыҡҡан?

-Ә һеҙ башҡ орт этнонимының ниндәй версияларын беләһегеҙ? басжурт ( бэс ок жорт )- страна 5 стрел

-башкир ( бэш ок ер ) – земля, страна 5 стрел

-Ете таж нимәне аңлата инде?Ә ниндәй ырыуҙар ҡушылған?

Бөрйән, тамъян, тәнгәүер, үҫәргән, ҡыпсаҡ, бошман-

ҡыпсаҡ, юрматы.

4 Курай тураһында белешмә. Курайға һәйкәлдәр бармы?

Ҡайҙа?

5.Вывод : ете таж- ете ырыуҙың ҡушылыуы.

• 6. Грамматик эш : Текстан урын хәле булған һөйләмдәрҙе

дәфтәрҙәрегеҙгә күсереп яҙығыҙ.

• Ниндәй һорауҙарға яуап бирә хәл?

5 Йомғаҡлау : -Нимәләр белдегеҙ?

-Нимә ул ете ырыу?

-Ниндәй ете ырыу?

-Ниндәй һорауҙарға урын хәле яуап бирә?

• 6. Баһалау. Өй эше :
• Легенданы һөйләргә әҙерләнергә
• Хәлдәрҙең килештәрен билдәләргә
• Башҡортостанға ҡағылған легенда яҙып алып килергә