К. Кудажы "Долуманын хуулгаазыны" - туннел кичээл
презентация к уроку (11 класс)
Итоговый урок по родной литературы в 11 классе на тему К.Кудажы "Долуманын хуулгазыны". На уроке использованы различные виды работ (тестированный контроль, викторина, кроссворд).
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 k._kudazhy_dol_huulgazyny_-_tunnel_kicheel.docx | 47.76 КБ |
 k._kudazhy_dolumanyn_huulgazyny_-tunnel_kicheel.pptx | 2.02 МБ |
Предварительный просмотр:
Чадаана, 2019 чыл
К. Кудажы «Долуманыӊ хуулгазыны». Түӊнел кичээл.
Сорулгазы: Шииниӊ сөзүглели-биле уругларныӊ таныжып, кайы хире утказын билип алганын хынаары;
Шииниӊ дылыныӊ уран-чечен аргаларынга даянып, уругларныӊ аас чугаазын сайзырадыры;
Чер ажылының амгы үеде ажык-дузазының дугайында кижизидилге ажылы.
Даяныр билии | Шииниӊ бижиттингени болгаш ол үениң байдалы. | Дерилгези |
Немелде материал | Көдээ ажыл-агыйның амгы болгаш эрткен үеде байдалы, оларның специалистери. | Капсырылга |
Эртем иштинин харылзаазы | 50 чылдарда Россияга чер ажылыныӊ сайзыралы. (Паша Ангелина, Дарья Гармаш). Кур болгаш куруккан черлерни шиӊгээдип алыры. | Россия төөгүзү |
Таваржып болур бергелер | Көдээ ажыл-агый-биле таныш эвес. Шииниӊ сөзүглелиң номчуурунуӊ нарыны. | Ѳѳредилге ному. |
Кичээл чорудуу | Ι. Организастыг кезээ ΙΙ.Катаптаашкын.
Чогаалчының допчу намдарынга болгаш шииниң жанрын илередиринге кроссвордтар.
ΙΙΙ. Быжыглаашкын. в/. Сөзүглел-биле ажыл. арын 245. - - Кандыг стиль ажыглап турар-дыр? (Паша Ангелина, Дарья Гармаш). Рефлексия. - Чогаалдыӊ маадырларындан кымны чоок хүлээп алдынар, чүге? - Кайы маадыр эки талаже эттинип алган болза эки деп бодаар силер? - Сен Долуманың орнунга болза, чүнү канчаар сен? -Бир дугаар келин кижи баар бе азы күдээ кижи ол аал-коданче кирер бе? - Шииниӊ дылын кайы-хире уран-чечен кылдыр бижээн деп бодап тур силер. - Өске чогаалчылардан ылгалы кандыг-дыр? ΙV. Онаалга. а/. Дылыныӊ уран-чеченинге төлевилелдер бижиир. Бѳлүктер аайы-биле даа бооп болур. Темалары:
б/. Бердинген темалардан шилип алгаш, бир чогаадыгны бижиир:
| Тестилиг онаалга. Хыналдазы- слайд 2 Кроссворд - Ехsel- 7 Ехsel -8 Слайд 2,3. Ѳѳредилге номундан чижектер капсырылга 5 Карточка-биле ажыл Капсырылга 6 Слайд 7 - таблица «Агро промышленный комплекс» мурнады хөгжүдер национал (ПНП) программа амгы үеде байдалы: «Кыштаг – аныяк ѳг-бүлелерге» |
Капсырылга 1
Ажык кичээлдиң технологтуг картазы – (өөреникчилерге).
К. Кудажы «Долуманыӊ хуулгазыны». Түӊнел кичээл.
Сорулгазы: Шииниӊ сөзүглели-биле уругларныӊ таныжып, кайы хире утказын билип алганын хынаары;
Шииниӊ дылыныӊ уран-чечен аргаларынга даянып, уругларныӊ аас чугаазын сайзырадыры;
Чер ажылының амгы үеде ажык-дузазының дугайында кижизидилге ажылы.
№ ЭҮ | Кичээлдиң чадалары болгаш онаалгалары. | Сүмелер. |
ЭҮ-0 5 мин. | Организастыг кезээ. Сорулгазы: шииниң кол утказын кайы-хире билип алганын хынаар кроссворду тывары, кол маадырларны тус-тус чугаалаар. Шииниң кол темазын, идеязын илередир | Кроссворд айтырыгларынга аас-биле харыылаар. Тыпкан сѳс шииге кандыг хамаарылгалыг. |
ЭҮ-1 10 мин. |
Сорулгазы: шииниң ниити утказынга хамаарыштыр тестилиг онаалганы кылыры. Тестилиг онаалга. Хыналдазы. Кроссвордтар тывары. | Чанында эжи-биле удур-дедир хынажыр, демдээн салыр. Оон эжиниң демдек салганын көөр, бодунуң ажылы-биле деңнээр. Кичээнгейлиг номчааш, дүрген харыылаар. |
ЭҮ-2 10 мин. | Практиктиг кезээ: Сорулгазы: шииниң овур-хевирлериниң характеристикаларын тус-тузунда анализтеп билири. Чогаалдыӊ маадырларыныӊ бөлүктери. Овур-хевирлерниӊ психологтуг байдалдары. Сюжет шугумун тургузары. | Маадырларга хамааржыр таблицаны долдурар. Ында бижип каан сѳстерге чѳпшээрежир силер бе түңне. Мультмедийлиг көргүзүгге даянып , сюжет шугумун тургузар. |
ЭҮ-3 10 мин. | Быжыглаашкын кезээ: Сорулгазы: боттарының билип алган чүүлүн херек кырында ажыглап билирин хынап, быжыглаары. в/.Сөзүглел-биле ажыл. арын 245. - Кандыг стиль ажыглап турар-дыр? (Паша Ангелина, Дарья Гармаш). Рефлексия. - Чогаалдыӊ маадырларындан кымны чоок хүлээп алдынар, чүге? - Кайы маадыр эки талаже эттинип алган болза эки деп бодаар силер? - Сен Долуманың орнунга болза, чүнү канчаар сен? -Бир дугаар келин кижи баар бе азы күдээ кижи ол аал-коданче кирер бе? - Шииниӊ дылын кайы-хире уран-чечен кылдыр бижээн деп бодап тур силер. - Өске чогаалчылардан ылгалы кандыг-дыр? | Тыва дылдың стильдерин сагын. Россия тѳѳгүзүнден 50 чылдарның тѳѳгүзүнден ол үениң кол массалыг шимчээшкинин катапта. Амы үеде кѳдээ ажыл-агыйда болуп турар чүүлдерни сагын. Тыва улустуң аас чогаалының хевирлерин сактыр. |
ЭҮ- 5 мин | Түңнел кезээ. Сорулгазы: билип алган чүүлүңерге хамаарыштыр түңнелди үндүрери, онаалга-биле таныжары. Онаалга. а/. Дылыныӊ уран-чеченинге төлевилелдер темазы:
б/. Шилип алгаш, бир чогаадыгны бижиир:
Υ. Түңнел демдектер салыры. -5 алган уруглар холун көдүрер 4 – холун көдүрер, Шуут билбедим дээр кижи. Түңнел. Демдектер салыры. | Тестилиг онаалгага эки демдек алган кижи башкыга сагындырып, дневнигинге салдырар. Боттарыңар эштериңер-биле бѳлүглежип, тѳлевилел кылыр теманы шилип алыңар. |
Капсырылга 2.
Тестилиг онаалга.
Шын харыызын айыт.
- «Долуманын хуулгазыны» деп шииниӊ тургустунган көжегелери:
а/. ийи б/ үш в/ дөрт г/чеди е/ тос
- Шииниӊ кол маадырыныӊ оол болуп хууларынга салдар чедирген кижи
а/. Тараачы б/ Долума в/ Чинчиваа г/Даш-оол е/ Ширижик.
- Шииде тракторист эртемниг кижилер:
а/. Тараачы б/ Анай-Хаак в/ Чинчиваа г/Даш-оол е/ Ширижик.
- Шииде тракторист болуксап чоруур кижи
а/. Тараачы б/ Анай-Хаак в/ Чинчиваа г/Даш-оол е/ Ширижик.
- Севил Сереновичиниӊ кол ажылы
а/. механик б/ дарга в/ оралакчы дарга г/ чолаачы е/агроном.
- Долуманыӊ өске колхозка ажылдап келген чылдагааны
а/. Тараачы б/ Анай-Хаак в/ Чинчиваа г/Даш-оол е/ Ширижик.
Шын харыызын бижи
- « … !» ол үениӊ кол кыйгырыы.
- … Арзылаӊны арга-биле догааштырывыт, Долум!
- Долуманыӊ кирип ап турары бригадазы …
- Колхоз даргазы … ай иштинде … чорупкан.
Тестиниӊ харыызы:
1 – б;
2 - в;
3 - а, в;
4 - б;
5 - в;
6 - а;
7 - «Кыстар –тракторже!»
8 - Чинчиваа;
9 – «Хамнаарак» хову бригадазы.
- - 6 ай ишти, өөренип чорупкан.
Демдек салыры:
9-10 балл – «5»; 7-8 балл – «4»;
5-6 балл – «3»; 1-4 балл – «2».
Капсырылга 3
Чер ажылының адырлары
Капсырылга 4
Овур-хевирлер | Характеристиказы | Чижектери |
Долума | ||
Даш-оол | ||
Тараачы | ||
Чинчиваа | ||
Ширижик | ||
Чычыы Чыргаловна | ||
Дурген-оол | ||
Анай-Хаак |
Капсырылга 5
Сюжет шугумун тургузары.
Сюжет | |
Дүүшкүн | |
Өөскүдүлге | |
Дыӊзыгыышкын | |
Чештиниишкин |
Капсырылга 6
Карточкалар
Овур-хевир | Характеристиказы | Чижектерин номдан тывар |
Долума |
Овур-хевир | Характеристиказы | Чижектерин номдан тывар |
Даш-оол |
Овур-хевир | Характеристиказы | Чижектерин номдан тывар |
Ширижик |
Овур-хевир | Характеристиказы | Чижектерин номдан тывар |
Чычыы Чыргаловна |
Овур-хевир | Характеристиказы | Чижектерин номдан тывар |
Дүрген-оол |
Овур-хевир | Характеристиказы | Чижектерин номдан тывар |
Анай-Хаак |
Капсырылга 7,8 – ѳѳреникчилерге эптиг болуру-биле Ехsel программада парлаттынган.
К. Кудажы Викторина.
- Чогаалчының тѳрүттүнген чери.
- «Андазынның изи-биле шүлүк бижип эгеледим..» деп одуругларның утказы тайылбырлаар.
- Чогаал ажылынче киргени?
- Авторлуг тоолу?
- Чогаалчының бижээн эң улуг чогаалы?
- Чогаалчының эң баштай ажылдап эгелээн чери?
- Дооскан эртеми?
- Башкылап ажылдап эгелээн чери.
- Бижээн шиилери?
- Баштай үндүрген ному?
- Чогаалчының бижээн тоожулары?
- Бижээн баснялары?
- Эң баштай бижээн чечен чугаазы?
- Чогаалчының шиилери кандыг сценага үнүп турганыл?
- «Тарааның» кол маадыры?
- Чаа шүлүк хевирлеринге бижиттинген шүлүктери?
- «Ыржым булуң» деп тоожузунуң улумчызы.
- Эки турачылар дугайында бижээн шиизи.
- Журналист болуп кайы чурттарга чорааныл?
- Сѳѳлгү үеде каяа ажылдап чорааныл?
Капсырылга 8
Кроссорд "Чогаалчының намдары" | ||||||||||||||||||||||
1 | К | ы | р | г | ы | с | ||||||||||||||||
2 | О | к | т | я | б | р | ь | |||||||||||||||
3 | М | а | н | г | ы | р | ||||||||||||||||
4 | Е | н | и | с | е | й | ||||||||||||||||
5 | Д | а | й | ы | н | |||||||||||||||||
6 | И | й | и | |||||||||||||||||||
7 | Я | н | ||||||||||||||||||||
Чогаалчының фамилиязы Тѳрүттүнген айы Роман-эпопеяда сумунуң улуг байы Тѳрүттүнген хеминин орус ады Ачазының белек чедирип чорааны Роман-эпопеяда каш томун ѳѳренген бис Романда кол маадырның адының сѳѳлгү слогу | ||||||||||||||||||||||
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Тестилиг онаалга . 1 – б; 2 - в; 3 - а, в; 4 - б; 5 - в; 6 - а; 7 - « Кыстар – тракторже !» 8 - Чинчиваа ; 9 – « Хамнаарак » хову бригадазы . - 6 ай ишти , өөренип чорупкан . Демдек салыры : 9-10 балл – «5»; 7-8 балл – «4»; 5-6 балл – «3»; 1-4 балл – «2».
Кызыл-Эник Кыргысович Кудажы
Тывага бирги чер ажылын сайзыраткан черлер
Зооинженер ; Зоотехник; Ветеринар Чер Специалистери Мал Көдээ ажыл-агыйныӊ адырлары Агроном; Инженер; Механик Чер ажылынын адырлары Тараа культураларын тарыыры Чимис аймаан тарыыры Ногаа аймаан тарыыры
Шиини ӊ м аадырлары : Таарымчалыг Таарымчалыг чок Долума , Тараа , Чинчиваа , Анай-Хаак Даш-оол , Чычыы Чыргаловна , Д ү рген-оол Чайгылчак Ширижик
Овур-хевирлер Характеристиказы Чижектери Долума Даш-оол Тараачы Чинчиваа Ширижик Чычыы Чыргаловна Д ү рген-оол Анай-Хаак
Сюжет шугуму Долуманын келгени Даш-оол Долуманын кыс апарганы Анай-Хаак Анай-Хаак Долума Долума Долума Даш-оол Ширижик Чычыы Чыргаловна Дурген-оол Даш-оол Долума
Сюжет Дүүшкүн Өөскүдүлге Дыӊзыгыышкын Чештиниишкин
Сюжет Дүүшкүн «Арзылаңны арга-биле догааштырывыт, Долум» Өөскүдүлге « Хамнаарак » хову бригадазынга ажылдап кирип алыры . Дүрген-оолдуң чанынга чурттадып каарга , клубка чурттай бээри . Анай-Хаактың ону сонуургап турары . Дыӊзыгыышкын Ширижиктиң кыс деп эскерип эгелээни , мурнакчы ажылчын дээш , чуруун самбырага азар дээш , Кызылче мурнакчылар хуралынче чорудар деп шиитпирлеп турары . Чештиниишкин Долуманың кыс кылдыр кирип кээри .
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Класс шагы. Хуулгаазын шол. Темазы"Январь 14- Ыдыктыг Валентин хуну»
"Январь 14-Ыдыктыг Валентин хуну»Ортумак болгаш улуг класстарга хуулгаазын шолчугеш хевиринге эрттирер класс шагынын презентациязы....
О. Сувакпит «Ногаан танныыл» Туннел кичээл
Торээн чогаал, 5 класс.Тема: О. Сувакпит «Ногаан танныыл»Туннел кичээл...
О. Сувакпит «Ногаан танныыл» Туннел кичээл
Торээн чогаал, 5 класс.Тема: О. Сувакпит «Ногаан танныыл»Туннел кичээл...
Ч. Кууларнын «Шораан» деп тоожузунга туннел кичээл.
Торээн чогаал кичээли: Темазы: Ч. Кууларнын «Шораан» деп тоожузунга туннел кичээл. Кичээлдин хевири-чанчылчаан хевирнин кичээли.Сорулгазы: Ооредиглиг – маадырларнын аажы-чанын ажыдар...
