Технологическая карта
методическая разработка (10 класс)

Урочы  нысантæ.

1.        Ахуырдзауты базонгæ кæнын Барахъты Гинойы цардвæндагимæ,  радзырд «Арæбиаты Гуыргъохъ» - ы сæйраг хъуыдыимæ.

2.        Радзырды сæйраг фæлгонцмæ гæсгæ ахуырдзаутæм æвзæрын кæнын удыхъæды хуыздæр  миниуджытæ, æмбарын кæнын  адæймаджы царды нысан.

3.         Бакусын ныхасы рæзтыл (æмбисæндты , литературон уацмыстæй, цардæй ист хабæртты фæрцы).

4.        Системон – архайдон технологийы метод, индивидуалон, къордгай куыст.

Урочы хуыз.

           Ног зонындзинæдтæ райсыны урок.

Урочы ахуырадон фæстиуджытæ.

 Предметон: Бакусын радзырды арф хъуыды раиртасыныл; текстмæ гæсгæ равзарын сæйраг архайæджы миддунейы æууæлтæ, фæрстытæн зонын дзуапп дæттын.

Метапредметон: уацмысы персонажы архайд; ахуырдзаутæн æмбарын кæнын урочы нысаны ахадындзинад, кæрæдзимæ раст фæрстытæ дæттын, кæрæдзийы хъуыдытæм лæмбынæг хъусын æмæ коммуникативон уæвын.

Удгоймагон: лæгдзинады æууæлтыл æрдзурын, удыхъæды хорз миниуджытæ рæзын кæнын; тырнын ныхасы хъæздыгдзинадмæ.

Куысты хуызтæ

Иртасыны метод, индивидуалон куыст, къордты куыст.

Техникон  фæрæзтæ.

Компьютер, презентации, интерактивон фæйнæг.

Урочы этаптæ

Ахуыргæнæджы архайд.

Ахуырдзауты куыст.

УАА

Мотиваци

(ахуыргæнæг дæтты æрмæг ног темæ равзарынæнæн æххуыс чи у ахæм).

- Уæ бон хорз, ахуырдзаутæ. Абон нæ урок райдайдзыстæм эпиграфæй, бакæсут ма йæ æмæ уæ зæрдыл æрлæууын кæнут:

1.        Цавæр уацмысæй сты ацы рæнхъытæ æмæ чи у сæ автор?

2.        Цавæр арф хъуыды æвæрд ис ацы рæнхъыты?

3.        Разы стут авторы цæстæнгасимæ?

4.        Чи сбæлвырд кæндзæн абоны урочы темæ?

Дзуапп дæттынц фæрстытæн,

сæ хъуыдытæ дзурынц

1. Плиты Грис. Балладæ «Авд цухъхъайы»;
2. Цард расугъд кæны адææмаг йæ хорз хъуыддæгтæй.
3.  Разы дæн авторимæ. Райгуырæн бæстæйæн тæссаг куы уа знагæй, уæд дæ цард дæр хъуамæ ма бавгъау кæнай;
4. Адæймаг æмæ йæ хæс;
5. Адæймаджы царды нысан.

Регулятивон

(ахуырадон нысан æвæрын; проблемон фарст æрæвæрын)

Актуализаци

(сбæрæг кæнын ахуырдзаутæ къуылымпытæ кæм æййафдзысты, уый.)

 -Уæдæ абон нæ урочы темæ, кæй зæгъынæй хъæу, раст бафиппайтт: Адæймаджы царды нысан Барахъты Гинойы радзырд      «Арæбиаты Гуыргъохъ» - мæ гæсгæ.

Нæ урочы хæстæ сты базонын Барахъты Гинойы цардвæндаг, бакæсын æмæ равзарын  радзырд «Арæбиаты Гуыргъохъ», сбæрæг кæнын радзырды сæйраг хъуыды, сæйраг персонажы миддуне æмæ йæ царды нысан.

Дзуапп дæттынц фæрстытæн;

Фыссæджы цард æмæ сфæлдыстадимæ зонгæ кæнынц

Зонадон

(Цæттæ кæнын ахуырдзауты ныхасы архайынмæ, хатдзæгтæ кæнынмæ арæхсын)

Урочы темæйыл куыст.

 - Гино царды мидæг йæхæдæг куыд рæстудæй цард, ахæм рæстуд фæлгонцтæ арызта йæ уацмысты дæр, уыд «номдзыд ирон фысджытæй», уымæн æй хонынц «æхсар æмæ намысы поэт», уыди курдиатджын, литературæйы кæцы фæнды жанры дæр стыр æнтыстдзинæдтæ æфтыдис йæ къухы.Æмæ мах, Алагиры цæрджытæ,уæлдай сæрыстыр стæм, ахæм куырыхон, æвидигæ курдиаты хицау не мзæххон кæй уыдис, уымæй.

Фæрстытæ:

1. Цавæр заман æвдыст цæуы радзырды?
2. Цы ‘рцыд Гуыргъохъыл?
3. Раргом кæнут Гуыргъохъы фæлгонц.
4. Æрхæссут фæзминаг дæнцæгтæ цардæй, литературон уацмыстæй.

дзуапп дæттынц;

хæссынц дæнцæгтæ;

зæрдыл лæууын кæнынц æмбисæндтæ:

- Хæстæй æмæ фæдисæй лидзын — худинаг.

- Нæртон лæг æхсары бын оффытæ нæ кæны.

- Хæстон лæг адзалæй нæ тæрсы.

- Иу мæлæт хуыцауæй дарын.

- Лæгæн дунейыл адджындæрæн цы баззад? — Мад, хæдзар, райгуырæн бæстæ.

- Халоны сæдæ азы цардæй цæргæсы цыбыр цард хуыздæр у!

Зонадон

(хъæугæ информаци ссарын зонын)

удгоймагон

(æмбарын дунейы сабырдзинады ахадындзинад нæ адæмы царды, райгуырæн бæстæмæ уарзондзинад).

Ног æрмæгыл куыст.

Чиныгимæ куыст

Амоны синквейн саразын.

Фæрстытæ дæтты.

Ахуырдзаутæ радзырд аив кæсынц, фæрстытæн, дзуæпп дæттынц, радзырды сæйраг архайæгæн аргъ кæнынц.

1 къорд

1.        Гуыргъохъ

2.        Хъаруджын, сæрибаруарзаг.

3.        Хъхъхъæны æмæ уарзы райгуырæн бæстæ, архайы.

4.        Сæрибарыл тох кæны.

5.        Уæлахиз.

                  2 къорд

1.        Нысан

2.        Сæйраг æмæ бæллиццаг.

3.        Разæнгард кæны, архайын кæны, сиды.

4.        Бæрзæндтæм хизын кæны.

5.        Намыс.

Регулятивон

(зонынадон хъæппæрис æвдисын)

коммуникативон

(хи хъуыдытæ бæлвырдæй æмæ æххæстæй

зонын дзурын)

удгоймагон

патриотизмы нысаниуæг ныффидар кæнын

Зонадон,

(анализ)

коммуникативон

(бæлвырд дзурын хи хъуыдытæ; )

Рефлекси.

Æрмæг бафидар кæныныл куыст.

1. Фæбæрæг кæнут, цы у йæ царды нысан, царды йын зынаргъдæр цы у?
2. Гуыргъохъæн йæ кæцы ныхæстæ,хъуыдытæ сты йæ национ удыхъæдыл дзурæг? Текстæй пайда кæнут, дæнцæгтæ хæссут.
3. Писмофыссæг сылгоймагæн,  Гуыргъохъы бинойнагæн раттут характеристикæ.

дзуапп дæттынц

- Райгуырæн бæстæ бахъахъæны; адæмы сæрибарыл тох кæнын

- «уарзон сылгоймагæй бæрзонддæр у æндæр хъуыддаг: фесæфæд фæллойгæнджыты къухæй æввонгхорты сæр!..»

- хуымæтæг ирон сылгоймаг, зынаргъ ын сты йæ къонайы фарн æмæ йæ

уды намыс. Къуындæг у йæ дуне, йæ хъуыдытæ нæ цæуынц йæ къонайæ дарддæр,  йæ цардæмбалы миддуне æмæ йæ тох йæ бон бамбарын нæу

Хатдзæгтæ скæнын.

- Гуыргъохъ хъизæмар кæны, зоны йæ мæлæт, фæлæ нæ сафы лæджы æууæлтæ. Мæлгæ-мæлын дæр йæ мæт у, кæй «нæма фæцис æфхæрд дзыллæты тох».

Йæ цард æмæ йæ тыхтæ иууылдæр лæвæрд  æрцыдысты дунейыл рæсугъддæр цы ис уымæн - адæмы сæрибар кæныны сæраппондæн.  

Нæ урокæн эпигрæфæн хуымæтæджы нæ равзæрстам Плиты Грисы æмдзæвгæйы рæнхъытæ:

 «Лæг йæ зонд æмæ йæ   къухтæй

  Цард рæсугъд кæнынæн у,

 Цардæн тас куы уа, рæсугъдæй  

  Хъуамæ радта уæд йæ  уд...»

Афтæ бакодта Барахъты  Гинойы радзырды хъайтар дæр Арæбиаты Гуыргъохъ.

Анкетæты фыссынц.

удгоймагон

(адæймаджы раз цы домæнтæ æвæрд ис уыдон æххæст кæнын)

Хæдзармæ куыст.

 1.        Фыссæджы биографи хи ныхæстæй  дзурын.

2.        Радзырд хи ныхæстæй дзурын.

хæдзармæ хæслæвæрд сæ тетрæдты фыссынц