Контрольная работа по бурятской литературе 8 класса
учебно-методический материал (8 класс)

Буряад литератураар шалгалтын хүдэлмэри

8 класс

Шалгалтын хүдэлмэри

1. а) Хэн уран зохёолшын хэлэһэн үгэнүүд бэ? Нэрлэгты.

           Арадай хэлэһэн үгэнүүд соо

           Алтанай дуһал байдаг юм.

           б) Жанрыень нэрлэгты.

2. Анхан урда сагһаа хүнүүдэй байгаалиин үзэгдэлнүүд юундэ болоноб гэжэ ойлгохогүй байһан дээрэһээ, тэдэнэй бурханай, гайхамшагта баатар хүнүүдэй, амиды амитадай шэдитэ хэрэг үйлэнүүдһээ болоно гэжэ һанажа найруулан хэлсэһэн аман зохёолые ... гэдэг.
3. Удхаараа арадай түүхэдэ болоһон ехэ хэрэг, үйлэ, дайн байлдаан, тэрээндэ хабаадаһан баатарнуудай түрэһэн нютагаа, Эхэ ороноо, арад зоноо хариин дайсадһаа хамгаалхын тула эрэлхэг тэмсэл харуулһан аман зохёолые ... гэдэг.
4. Удхаараа хүнэй сэдьхэлэй байдал тухай найруулагдаһан, түхэлөөрөө шүлэглэмэл,   хүгжэмдэн хэлэгдэдэг аман зохёолые ... гэдэг.
5. Удхаараа урда сагта арадай түүхэдэ, хүнэй ажабайдалда болоһон юумэн, үйлэ хэрэг, үзэгдэл тухай өөрынгөө һанаагаар тайлбарилан хөөрэһэн аман зохёолые ... гэдэг.
6. Барга баатар хэды хүбүүтэй байгааб:

а) 3

б) 5

в) 2

7. Хэн далайн эрьедэ гурбан сагаан шубуудые харааб?

    8.  Домогууд хэдэн янза боложо хубаарнаб:

а) 3

б) 5

в) 7

   9. Удхаараа нюуса, түхэлөөрөө шүлэглэмэл, хэмжээгээрээ багахан, үүргээрээ үхибүүдэй болон бусад хүнүүдэй ухаан бодол хүгжөөхэ зорилготой аман зохёолые ... гэдэг.

 10. Арад зоной ажабайдалда болоһон үзэгдэлнүүд дээрэһээ үсөөхэн үгэнүүдээр гүнзэгы сэсэн удхатай, уран хурса найруулгатай тобшолол гаргажа, һургаал заабари хэлэһэн аман зохёолые ...  гэдэг.

11.  Аман зохёолой жанрнуудые тааруулагты:

        1) Тохомой шэнээн газарта                                          а) оньһон үгэ

          Тойрон байжа хатарая!                                               б) дуун

        2) Эхилбэл – дууһаха хэрэгтэй,                                    в) үреэл

            Бэдэрбэл – олохо хэрэгтэй.                                       г) таабари            

         3) Дүрбэн галуун дүүеэд ерэбэ,

            Дүрэтэ мэргэн тодоод абаба.

         4) Гэрээрээ дүүрэн гэрэл бадаруулжа,

             Альгаараа дүүрэн ажал бадаруулжа ябагты!

12. Абай-Гэсэр хүбүүн үльгэр хэды һалаатайб?

13. Баруунай ба зүүнэй тэнгэришүүлые нэрлэгты.

Шалгалтын хүдэлмэри

1. Замай тэмдэглэлнүүд соо юун тухай мэдээсэгдэдэг бэ?
2. Замай тэмдэглэлнүүдые бэшэһэн эрдэмтэдые тоологты.
3. Буряадай түрүүшын хамба ламые нэрлэгты.
4. Балба гэжэ ямар орониие хэлэдэг бэ?
5. Б. Барадинай Түбэдтэ олоһон номыень нэрлэгты.
6. Б. Рабдановай һурагшадые нэрлэн тоологты.
7. Будда бурханай түрүүшын ба һүүлшын һургаалнуудай удха бэшэгты.

Шалгалтын хүдэлмэри

8. Анхан урда сагһаа хүнүүдэй байгаалиин үзэгдэлнүүд юундэ болоноб гэжэ ойлгохогүй байһан дээрэһээ, тэдэнэй бурханай, гайхамшагта баатар хүнүүдэй, амиды амитадай шэдитэ хэрэг үйлэнүүдһээ болоно гэжэ һанажа найруулан хэлсэһэн аман зохёолые ... гэдэг.
9. Удхаараа арадай түүхэдэ болоһон ехэ хэрэг, үйлэ, дайн байлдаан, тэрээндэ хабаадаһан баатарнуудай түрэһэн нютагаа, Эхэ ороноо, арад зоноо хариин дайсадһаа хамгаалхын тула эрэлхэг тэмсэл харуулһан аман зохёолые ... гэдэг.
10. Удхаараа хүнэй сэдьхэлэй байдал тухай найруулагдаһан, түхэлөөрөө шүлэглэмэл,   хүгжэмдэн хэлэгдэдэг аман зохёолые ... гэдэг.
11. Удхаараа урда сагта арадай түүхэдэ, хүнэй ажабайдалда болоһон юумэн, үйлэ хэрэг, үзэгдэл тухай өөрынгөө һанаагаар тайлбарилан хөөрэһэн аман зохёолые ... гэдэг.
12. Нюуса удхатай, шүлэглэмэл түхэлтэй, багахан хэмжээтэй хүнүүдэй ухаан бодол хүгжөөхэ зорилготойгоор бэшэгдэһэн аман зохёолые ... гэдэг.
13. Буряад арадай үльгэрнүүдые шэнжэлһэн эрдэмтэдые нэрлэгты.
14. Хээли, сэргэ гэһэн үгэнүүдэй удха тайлбарилагты.
15. Буруун гараа далайһаар,

Зүүн хүлөө бохиһоор,

Баруун нюдэеэ хараһаар,

Зүүн нюдэеэ аниһаар

Гаража түрэжэ байба, - гэжэ хэн тухай хэлэгдэнэб, ямар зохёолһооб?

16. Замай тэмдэглэлнүүд соо юун тухай мэдээсэгдэдэг бэ?
17. Замай тэмдэглэлнүүдые бэшэһэн эрдэмтэдые тоологты.
18. Буряадай түрүүшын хамба ламые нэрлэгты.
19. Балба гэжэ ямар орониие хэлэдэг бэ?
20. Б. Барадинай Түбэдтэ олоһон номыень нэрлэгты.
21. Б. Рабдановай һурагшадые нэрлэн тоологты.
22. Будда бурханай түрүүшын ба һүүлшын һургалнуудай удха бэшэгты.

Э. Дугаров. Будда Шакьямуни

1. Майя хатан юу хаража зүүдэлээб?
2. Майя хатанай хаанаһаа хүбүүн мүндэлөөб?
3. Хүбүүнэй гэшхэһэн газарһаа юун ургажа байгааб?
4. Хаантан хүбүүндээ хэн гэжэ нэрэ үгөөб?
5. Даяанша болоод, боди хутаг олохо гэжэ хэн айладхааб?
6. Хэдыдэхи үдэртэ үзэл үзүүлхэ заншал байгааб?
7. Хаан эсэгэ хэниие ордондо уряаб?
8. Хүбүүе хэн харууһалан үргэжэ эхилээб?
9. Сиддхартын дээрэ зарасанар юу баридаг байгааб7
10. Девадатта юу харбааб?
11. Хүбүүн юу аргалааб?

Шалгалтын хүдэлмэри

1. Уран зохёолшодые  түрэһэн нютагтайнь тааруулагты:

А) Ц.-Д.Дондогой        1. Хэжэнгын аймагай Ушхайта      

Б) К.Цыденов             2.Яруунын аймагай Эгэтын- Адаг

В) Ц.Галанов               3. Яруунын аймагай Эгэтэ

2. Уран зохёолнуудые автортайнь тааруулагты:

А) Ц.Галанов               1. Хээрэ

Б) К.Цыденов             2.Эсэгын хүбүүн

В) Ц.-Д.Дондогой        3. Эхэ тухай поэмэ

3. “Хээрэ” гэжэ хөөрөөнэй гол дүрэ:

А) Гэндэнэй Намсарай

Б) Дондог хүбүүн

В) Галдан

Шалгалтын тест

1. Сонет гэжэ шүлэг хэды мүрһөө бүридэнэб:

А) 13

Б) 14

В)15

2. Сонедүүдэй гүрлөө соо хэды сонет ороноб:

А) 13

Б) 14

В)15

3. Сонет гэжэ шүлэгэй хоёр дүрбэн мүртэй бадагуудай нэрэ:

А) терцет

Б) катрен

В)гүрлөө

4. Һүүлшын арбан табадахи сонедэй нэрэ:

А) магистрал

Б) катрен

В) терцет

5. Сонет жанрай зохёолнуудые бэшэһэн буряад поэдүүдые нэрлэгты.

Шалгалтын тест

1. Сонедүүдэй гүрлөө соо хэды сонет ороноб:

А) 13

Б) 14

В)15

2. Ганса гү, али хэдэн хүнэй ажабайдалда болоһон нэгэ-хоёр ушар харуулһан багашаг эпическэ зохёол:

А) роман

Б) хөөрөөн

В)туужа

3. Уран зохёолнуудые автортайнь тааруулагты:

А) Ц.Галанов               1. Хээрэ

Б)  А. Лыгденов          2.Эсэгын хүбүүн

В) К.Цыденов              3. Үншэн

4. Хэжэнгын аймагай Ушхайта нютагта түрэһэн уран зохёолшон:

А) Ц.Галанов              

Б) М.Самбуев

В) Л.Тапхаев

5. М.Самбуевай “Аласай замда юрөөнэб”:

 А) шүлэг

Б) сонедүүдэй гүрлөө

В) поэмэ

Шалгалтын асуудалнууд

1. А.Лыгденовэй “Үншэн” ямар жанрай зохёол бэ?

2. Юундэ энэ хөөрөөн “Үншэн” гэжэ нэрлэгдээб?

3. “Үншэн” зохёолой гол дүрэ хэн бэ?

4. Пүнсэг гэжэ хэн бэ?

5. Сэндэмэ хүгшэн хайшаа ошохо болоһон байгааб?

6. Энэ хөөрөөн юугээр дүүрэнэб?