"Минем гүзәл Татарстаным". (Мой край родной Татарстан ) (Классный час в 9 а классе)
классный час (10 класс) на тему

Минем гүзәл Татарстаным          

Мой край родной Татарстан

(Классный час в  9 а классе)

Максат:

1. Укучыларның Татарстан республикасы турындагы белемнәрен ныгыту һәм тирәнәйтү.
2. Баларның тыңлап аңлау, аңлап сөйләү күнекмәләрен камилләштерү.
3. Укучыларда туган илгә, туган якка мәхәббәт уяту, горурлык хисе тәрбияләү.

Җиһазлау: ТРсы картасы, гербы, флагы, президент портреты, Казанның күренекле урыннарының фотосүрәтләре, ТРсы гимны, Салават Фәтхетдиновның “Мин яратам сине, Татарстан” җыры язылган кассеталар, Казан турында альбом, Татарстан турында стенгазеталар

Кичә барышы:

1 нче этап -  Татарстанда истәлекле даталар.

Безнең Татарстаныбызның тарихы истәлекле даталарга бик бай. Әйдәгез, аларны искә төшерик.

1990 елның 30нчы августы – Тататрстан Республикасының дәүләт суверенитеты турында Декларация кабул ителгән.

- Нәрсә соң ул Суверенитет?

- Мөстәкыйльлек – независимость. Бу Декларациядә Татарстанда татар һәм рус телләре – дәүләт телләре дип игълан ителде. Шуңа күрә ике тел дә бертигез дәрәҗәдә кулланырга тиеш. Бу турыда Ш.Маннурның бик матур шигъри юллары бар.

Укучы:

    Татарча да яхшы бел,

                                               Русча да яхшы бел.

   Икесе дә безнең өчен

      Иң кирәкле, затлы тел.

1991 елның 12нче июне – Татарстан Республикасының Президенты сайланган.

- Татарстан Республикасының беренче  Президенты Минтимер Шәрип улы Шәймиев.

1992 елның 6 ноябре – Татарстан Республикасының Конституциясе кабул ителгән. Бу көн бәйрәм көн.

Һәрбер республика үзенең Конституция көнен билгеләп үтә. Ә бездә ул көн кайчан?                               (6 ноябрьдә.) Ә менә бу көн турында Энҗе Мөэминова болай язган:

 Иртә таңнан яңгыр туктамады,

 Сибәләде, койды, түгелде.

 Болыт ярып, кояш чыккан кебек

 Шатлык биләп алды күңелне.

 Чөнки бүген Татарстан иле

 Төп законын хуплап раслады.

 Беренче һәм яңа Закон белән

 Республикам тормыш башлады.

 Димәк, Конституция — ул Закон.

1991 елның 29 нчы ноябре – Татарстан Республикасының Дәүләт флагы кабул ителгән.

1992 елның 7 нче феврале – Татарстан Республикасының Дәүләт гербы кабул ителгән.

     1993 елның 27 августы – Татарстан Республикасының Дәүләт гимны кабул    ителгән. Гимнның  авторы Рөстәм Яхин. ( Гимн тыңлау )

Р. Яхин “Туган ягым” җырына язган музыкасы ТРның гимны буларак кабул ителде.

1. Разминка

Область общих знаний, национальные традиции

     1.Как называется праздник встречи весны на татарском языке?

 ( науруз – новый день)

2. У татар есть праздник, который проводится в начале лета. Что это за праздник и откуда произошло название? (сабан туе)
3. В татарской национальной одежде присутствует вещь, которую обязаны носить замужние женщины. Что это? (фартук – аляпкыч)
4. По мусульманскому вероисповеданию у татар есть месяц голодания. В это время люди не едят до заката солнца. Как называется это голодание? (ураза)
5. Как называется праздник жертвоприношения татар? (корбан)
6. Какая пища у татар считается греховной? (свинина)
7. Перечислите названия верхней одежды татар (бешмет, чекмен, чапан, тулуп)

3 нче этап – Татарстан символикасы.

Башта гимн тыңлыйбыз. Аннан соң 1 командага флаг турында, икенче командага герб турында сөйләргә бирәбез.

Флаг        Өч төс балкый безнең бу байракта,

                  Ак төс – безнең сафлык төсебез,

                  Яшел төсе – безнең яшәү төсе,

             Кызылында – чагыла көчебез.

                                         ( Ф. Яруллин )

Герб       Нинди бәхет безнең өчен бу көн,

               Үз гербыбыз бар бит, күрегез!

               Ак барслы герб бәхет тели;

               Чәчәк атар туган җиребез.

              Ап – ак барс. Канатлары да бар,

              Үзе кою, горур, сөйкемле.

              Бу җанварның әле безнең илдә

              Булганы юк иде шикелле.

                                     ( Э. Шәрифуллина )

 Кроссворд чишү.

1) Һәрбер илнең баш шәһәре. ( Башкала )

2) Татар халкының бөек шагыйре. ( Г.Тукай )

3) Бу бинада төрле тарихи экспонатлар була. ( Музей )

4) Татарстанда аларның барысы 43. ( Район )

5) Иң борынгы уку йорты. ( Университет ).

• Нинди сүз килеп чыкты?
• Казан.

1. Нефтьчеләр шәһәре.

2. КамАЗ машиналары чыгарыла торган шәһәр.

3. Зур шин заводлары булган шәһәр.

4. Балык исемен йөртүче шәһәр.

5. Шикәр заводы булган шәһәр.

6. Сәгатьләр чыгарыла торган шәһәр.

7.Татарстанның башкаласы.

3. Литература и искусство

1. Слова песни «И туган тел, и матур тел» вы знаете давно, а также известен автор слов – Г. Тукай. А кто написал музыку? (народная)

2. Как называется известная сказка Г. Тукая, в которой мальчик ворует золотой гребень? (Су анасы)

3. Кому поставлен памятник у стен Казанского Кремля? (М. Джалилю)

4. Назовите имена русских писателей, которые учились в Казанском Университете. (Аксаков 1801-1807, Л. Толстой 1844-1847)

5. Великий русский певец и артист, прекрасно владевший искусством грима, оставивший неизгладимый след в истории русской и мировой культуры. Кто он, уроженец города Казани? (Ф. Шаляпин)

6. Назовите имя татарского композитора, которого называют пионером татарской музыки? ( Салих Сайдашев)

7. Кому из Героев Советского Союза принадлежат слова:

                                  «Песню всегда посвящал я Отчизне,

                                  Ныне Отчизне я жизнь отдаю».

8. А. С Пушкина мы называем родоначальником русской литературы. А кто, по-вашему, родоначальник татарской литературы? (Г. Тукай)

9. Какой великий русский артист начинал свой творческий путь в Казани, его имя носит один из театров столицы? (Качалов)

5. Дальше- дальше

1. Приток Камы. (Вятка и Белая)
2. Самый большой город в Татарстане ( Казань)
3. В каком городе выпускают самолеты? ( Казань)
4. В каком городе есть часовой завод? ( Чистополь)
5. В каком городе производят шины для машин? ( Нижнекамск)
6. Главная книга мусульман (Коран)
7. Самое могучее дерево Татарстана (Дуб)
8. Назовите две реки, состоящие из  двух букв, впадающие в Каму (Ик, Иж)
9. Какую одежду носили русские женщины? (Сарафаны, душегрейки, сапожки, полушалки)
10. Как называются татарские народные сапоги? (Ичиги)
11. Как называется русская мужская рубашка? (Косоворотка)
12. Назовите татарские национальные головные уборы женщин и мужчин (Колфак, тюбетейка)

Тест. Татарстан шәһәрләрен беләсезме?

1.Кайсы шәһәрне биш елга порты дип атыйлар?

а) Казан;

ә) Чаллы;

б) Яшел Үзән.

2.Марина Цветаева нинди шәһәрдә яшәгән?

а) Чистай;

ә) Әлмәт;

б) Мамадыш.

3. “Мунча ташы” театры кайда урнашкан?

а) Минзәлә;

ә) Түбән Кама;

б) Казан.

4. Бөек Ватан сугышы елларында Максим Горький кайда иҗат иткән?

а) Бөгелмә;

ә) Норлат;

б) Чистай.

5. Атаклы рус рәссамы  И.И.Шишкин кайда туган?

а) Алабуга;

ә) Яр Чаллы;

б) Мамадыш.

6.Татарстан республикасының кайсы шәһәрендә сәгатьләр җитештерелә?

а) Яшел Үзән;

ә) Биләр;

б) Чистай.

7. Атаклы  татар читекләрен  кайсы шәһәрдә тегәләр?

а) Кукмара;

ә) Түбән Кама;

б) Арча.

8. Татарстанның милли музее кайда урнашкан?

а) Казан;

ә) Татарстанда милли музей юк;

б) Бөгелмә.

9. Эре йөк машиналары кайда җитештерелә?

а) Алабуга;

ә) Яр Чаллы;

б) Казан.

10. Нинди шәһәрне “нефтьчеләр шәһәре” дип атыйлар?

а) Зәй;

ә) Әлмәт;

б) Норлат.

Классный руководитель Хайрутдинова Ф.С.