Ифабэ ц1ыфмэ къафигъэнагъ.
классный час (11 класс) на тему

Шовгенова Светлана Меджидовна

Непэ тизэIукIэ зэхьылIагъэр тикIэлэегъэджэ гупсэу, тхэныр, усэныр  зикIасэщтыгъэу «Урысыем гъэсэныгъэмкIэ иIофышIэ гъэшIуагъэу», «Адыгэ республикэм изаслуженнэ кIэлэегъаджэу», адыгабзэмкIэ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ дэжь щыIэ Советым илъэс 17 – рэ чанэу Iоф  щызышIагъэу, къуаджэр зыгъэдахэщтыгъэ цIыфэу  Ожъ   Аскэрбый Рэмэзанэ ыкъор ары. Ожъ Аскэрбый адыгабзэмрэ, адыгэ литературэмрэ аригъэхьыщтыгъэ. Исэнэхьат, иныдэлъфыбзэ фэшъыпкъэу, Улэпэ гурыт еджапIэм щылэжьагъ. КIэлэеджэкIо пчъагъэу къычIигъэкIыгъэхэм яныдэлъфыбзэ шIу аригъэлъэгъун ылъэкIыгъ, иIофшIэгъухэм ящысэтехыпIагъ, фэбагъэ зыхэлъ цIыфэу щытыгъ.

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon ozhev_askarbiy_stsenariy_na_vecher_pamyati.doc82.5 КБ

Предварительный просмотр:

1вед.  Шъуимафэ шIу, тихьакIэ лъапIэхэр, тичылэ дэсхэр!

2вед. Добрый день, уважаемые гости и дорогие жители  нашего аула!

1вед. Непэ тизэIукIэ зэхьылIагъэр тикIэлэегъэджэ гупсэу, тхэныр, усэныр  зикIасэщтыгъэу «Урысыем гъэсэныгъэмкIэ иIофышIэ гъэшIуагъэу», «Адыгэ республикэм изаслуженнэ кIэлэегъаджэу», адыгабзэмкIэ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ дэжь щыIэ Советым илъэс 17 – рэ чанэу Iоф  щызышIагъэу, къуаджэр зыгъэдахэщтыгъэ цIыфэу  Ожъ   Аскэрбый Рэмэзанэ ыкъор ары.

        Ожъ Аскэрбый адыгабзэмрэ, адыгэ литературэмрэ аригъэхьыщтыгъэ. Исэнэхьат, иныдэлъфыбзэ фэшъыпкъэу, Улэпэ гурыт еджапIэм щылэжьагъ. КIэлэеджэкIо пчъагъэу къычIигъэкIыгъэхэм яныдэлъфыбзэ шIу аригъэлъэгъун ылъэкIыгъ, иIофшIэгъухэм ящысэтехыпIагъ, фэбагъэ зыхэлъ цIыфэу щытыгъ.

                             (Слайд)

2вед. Сегодняшний наш вечер памяти посвящён «Почётному работнику общего образования Российской Федерации», «Заслуженному работнику народного образования Республики

 Адыгея»,  17  лет  работавшему членом Президентского совета по языку -   Ожеву   Аскарбию    Рамазановичу.

1вед. Непэ тизэIукIэ къеблэгъагъэ хьакIэхэм нэIуасэ шъуафэтшIы  тшIоигъу.

 Ахэр Ожъ Аскэрбый дэгъоу зышIэщтыгъэхэу, уасэ фэзышIыщтыгъэхэу, ишъэогъухэу, иIофшIэгъухэу, игупсэхэр арых.

2 вед. КIэсэбэжъ Къэплъан – Урысыем тхакIохэм я Союз икъутамэ итхьэмат, усакIо.

1 вед. Цуекъо Юныс – Урысыем тхакIохэм я Союз ыкIи « Роман – гъэзетым» япремиехэм ялауреат, Урыс Федерацием культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI, Адыгэ Республикэм инароднэ тхакIу, Адыгеим литературэмкIэ къэралыгъо премием илауреат.

2 вед. Къат Теуцожь – писательхэм я Союз хэт, Урысыемрэ Адыгеимрэ янароднэ художник.

1 вед. Николай Фёдорович Милиди – поэт.

  ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2Вед. ГущыIэр зэттмэ тшIоигъор Улэпэ коим ипащэу Куфэнэ Нурет.

(Выступление Куфановой Нурет)

1Вед. Ожъ Аскэрбый Рэмэзан ыкъор мэкъуогъум иим, минрэ

          щъибгъурэ токIитIурэ хырэ илъэсым къуаджэу Улапэ

         къыщыхъугъ. Минрэ шъибгъурэ шъэныкъорэ плIырэ илъэсым

         Улапэ гурыт еджапэм чIахьэ ыкIи минрэ шъибгъурэ токIищрэ

         хырэ  илъэсым  ар къеухы. ИцIыкIугъом щегъэжьагъэу Адыгэ

         литературэр шIу дэдэ ылъэгъущтыгъэ. Яблэнэрэ классым исэу

         тхэныр ригъэжьагъ. Гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим»

         заметкэ цIыкIоу ытхыхэрэр къырагъахьэщтыгъэ. Апшъэрэ

         классхэм ащеджэ зэхъум иусэхэри гъэзетым къихьэ хъугъэ.

         Статья зэмылIэужыгъохэри къыригъахьэу ригъэжьагъ.

(слайд)

2Вед. 1966-1969 илъэсхэм хы флотым къулыкъур щихьыгъ.

         Къулыкъум зыщэIами гъэзетым къэтхэныр зэпигъэущтыгъэп,

         ыкIи армейскэ гъэзетэу «Флаг Родины» зыфиIорэм  ныбджэ -

         гъуныгъэ дыриIагъ.Къулыкъур къызеухы ужым 1969-рэ

         илъэсым АГПИ-м чIахьэ ыкIи 1974-рэ илъэсым къеухы. А

         лъэхъаным тхэным нахь  лъэшэу ыуж ихьагъ. Район гъэзетэу

         «Дружба» зыфиIорэм икIэлэцIыкIу рассказхэр къарэхьэх,

         республиканскэ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иусэхэри,

         ирассказхэри къарыхьэзэпыт хъугъэ.

(слайд)

1Вед.  Илъэс тIокIитIум ехъурэ Ожъ Аскэрбый Улэпэ еджапIэм

          кIэлэегъаджэу Iоф щишIагъ. КIэлэеджакIомэ Iоф зэради -

          шIагъэм, екIолIэкIэ тэрэз зэрафыриIагъэм къахэкIэу

          нэбгырэ пэпчъ шIэныгъэ куухэр  аригъэгъотыщтыгъэ. Ау

          шIэныгъэ  куу къодые кIэлэеджакIом еогъэгъоткIэ

          зэрэмыхъущтыр  Аскэрбый  дэгъоу къыгурыIощтыгъэ.

          Шэн зекIокIэ дахэхэр,  Iадэбныгъэрэ, шъхьакIэфэныгъэрэ

          ахэлъэу кIэлэеджакIохэр   ыгъэсэнхэми мэхьанэшхо

          аритыщтыгъэ.

 (слайд).

2Вед.  Ожъ Аскэрбый…а цIэр ымышIэу, ымылъытэу Улапэ цIыф

         къыдэкIыщтэп. Улапэ изакъоп – зэрэреспубликэу пштэми

         щызэлъашIэрэ усакIу, адыгабзэмкIэ кIэлэегъэджагъ, IэкIыб

         хэгъэгум ащыпсэухэрэми ащ   ыусыгъэхэм  ащыщхэр

         алъыIэсыгъэх.

                    Къэубыт, ныбджэгъур, къэсэщэи сIэпэ,

Гур гъэпсэф, бысым пфэхъущт о си Улапэ.

                    ШIукIэ укъэкIуагъэмэ – утихьакIэ гупс,

Зэрэкъуаджэу уибысым, ащ уемыгупшыс.

Джаущтэу игухэлъ шъхьаIэ къыщеIо усакIом иусэу «Еблагъ Улапэ» зыфиIорэм. ТхьагъэпцIыгъэрэ, шъорышIыгъэрэ зыкIэмылъ гущыIэ къызэрыкIох, псэлъэ шъхьэихыгъ. ШIу уалъэгъуным,  шъыпкъэр пIощтмэ, сыда адэ нахь гушIуагъоу щыIэр? Iофэу пшIэрэр ашIодэгъумэ, ащыгъум ори уишIушIагъэ алъытэщт. Ар уищыIэныгъэ къыбдэхъумэ пкIэнчъэп ныIа узэрэщыIагъэр! Ащ нахь насыпыгъэ зыми къыдэхъугъэп, джары дунэе мылъкур! Джары - гупшысэ иныр, насыпыгъэ лъэшыр, шIушIэн, арых игъашIи, иуси зыфигъэзагъэхэр.

                        (Слайд)

Усэу «Еблагъ Улапэ» н.23  Выкъэ Бислъан.

        ______________________________________________________

1Вед 2008-рэ илъэсым иапэрэ тхылъэу «Гугъэ» зыфиIорэр

         къыдэкIы. ЗэкI пIоми хъунэу ащ къыдэхьагъэхэр къоджэ

        дэсхэу, мафэ къэс  зыхэсхэм, зыдэлажьэхэрэм, ахэм

        ягупшысэхэм, шIум, дэхагъэм,   цIыфыгъэ  – Iадэбныгъэм

        афэгъэхьыгъэх.  

        Мы тхылъым   гъыбзэхэри, кIэлэцIыкIумэ апае усэхэри,

        сэмэркъэухэри   къыдэхьагъэх.

                                   ( слайд)

       (Сценки из книги)     исп.

  1. «Ят1онэрэ  ч1ып1эр ренэу ыубытыщтыгъ.»  Тхьак1ущынэ Ахьмэд, Нэфышъ Эльдар, Нэт1эо  Адам, Шъхьахъут1э Рустам.
  2. Искъакъ  и Мыекъуапэ к1уак1. Къэзыш1ыхэрэр: я 8-рэ классым ик1элэеджак1охэр.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 Вед. 2009 – рэ илъэсым усэхэр зыдэт сборникэу «Мэзэгъо чэщ»

          зыфиIорэр, а илъэс дэдэм кIэлэцIыкIумэ апае тхылъ цIыкIоу

          «Жалость» зыфиIорэр урысыбзэкIэ къыдигъэкIыгъэх.

                                   (слайд)

1 Вед. ЦIыфхэр зыгъэгумэкIырэ Iофыгъоу, Аскэрбый ытхыгъэхэм

          къащиIатрэр бэ. Джащ фэдэу усэхэр зыдэт тхылъэу «Мэзэгъо

          чэщ» ыIуи зэджагъэр цIыфыгъэм укъыфэзгъэущырэ

          тхыгъэхэмкIэ ушъагъэ. Мыщ усэ зэфэшъхьафхэу «Адыгэ

          гербым», «Адыгэ флагым», «Адыгэ цыем», «Адыгэ

          бзылъфыгъэм» афэгъэхьыгъэхэу бэ къыдэхьагъэхэр. А усэ

          цIыкIумэ ащыщхэмэ шъуядэIунхэу шъукъетэгъэблагъэ.

.

        (Адыгэ гербыр – н.4         Гъунэжьэкъо Лаур.

        (Адыгэ быракъыр – н.5   Щэрджы Салим.

         

 2Вед. СыдигъокIи Ожъ Аскэрбый гоIалэу, гумэкIылэу, IэпыIэгъу

         зищыкIэгъэ пстэуми ыIэ афищэинэу хьазырэу къыхьыщтыгъэ.

         Зэ нэмыIэми Аскэрбый екIолIагъэм ар зэхишIагъ, ащ фэдэ

         цIыфыгъэу усакIом хэлъыгъэр хэти ыгу къинагъэу, изэхашIэ

         щыщы хъугъэу къызыдехьы.Усэу «Уадыгэмэ адыгагъэ

         зыхэгъэлъ» зыфиIорэм усакIом еплъыкIэу иIэхэр ежь

         ышъхьэкIэ  шапхъэу зыдиIыгъыр адыгагъэм пае шэн –  

         зекIокIэ дахэу  цIыфым хэлъын фаехэм, мы усэм

         къыщыреIотыкIы.

Усэу      (Уадыгэмэ адыгагъэ зыхэгъэлъ н.20)

къеджэрэр    Тхьайшъэо Аид.

«Адыгэхэр»    -        Шъхьахъутэ Рустам.

 1Вед.  ЩыIэныгъэ хэшIыкI  инэу Аскэрбый иIагъэм диштэу

            илитературнэ творчестви зиушъомбгъущтыгъэ.

            Рассказхэм ахэлъ  гупшысэхэр нахь куоу, щыIэныгъэм

            ианахь Iофыгъо  шъхьаIэхэр къашиIэтхэу тхэщтыгъэ.

            Аскэрбый къыIуатэрэр исурэтхэмкIэ къеушыхьаты.

            Итхылъхэм адэт сурэтхэм ащыщхэр ежь ышIыгъэх.

           ЯплIэнэрэ тхылъэу «БлэкIыгъэ заом  иджэрпэджэжь»

           зыфиIорэр 2011 – рэ илъэсым къыдэкIыгъ. Ащ рассказхэри ,

           зы поэми, зы пьеси къыдигъэхьагъэх.

                                 (слайд)

                  (Видео с речью А.Р.Ожева)

____________________________________________________________________________________________________________________

 2Вед. 2012 –рэ илъэсым кIэлэцIыкIумэ  апае

          усэхэр зыдэт тхылъыкIэ къыдигъэкIыгъ.

          «Сэ лъытакIэ зэсэгъашIэ» ащ цIэу фишIыгъэр.

          А тхылъыр ежь икIалэхэу  Рустамрэ, Нуретрэ ацIэкIэ ытхыгъ.

                                  (слайд)

«ЧIыхъумбыйнэшъур»            Куфэнэ Бэлл.

«Къэлэубатэ иупчIэхэр»          Нэгъой Рустам.

«Бгъэжъыр»                             Шу  Асиет.

«Пыжъыр мэшакIо»                 Гъубжьэкъо Тамил.

                                                  Мэрщэн Алин.

                                                  Идугин Владислав.

1Вед. НыбжьыкIагъэр, шIулъэгъу дахэр ятемэу усабэхэр Ожъым

        ытхыгъэх. «ШIулъэгъур ахьы мыгощ», «СишIулъэгъу»,

        «Сыгум укъэкIы», «Адыгэ пшъашъэр гъогум къырэкIо»

         ахэм анэмыкIхэм яшIулъэгъу дахэ икъэргъуагъэ, ифэбагъэ

        ащызэхэошIэ, гур аукъэбзэу, дэхагъэм, шIугъэм уфащэу

           кIочIэ гъэшэгъон къыпхалъхьэу лъэкI  ахэлъ.

 

« Адыгэ пшъашъэр  гъогум къырэкIо» н.8 зыфиIорэ усэм къытфеджэщтыр       МыкъоАзэмат.

2Вед.   2013 – рэ илъэсым итхылъыкIэхэу «Тыгъугъэ

          шIулъэгъумрэ», «Алло,сыпсэ закъу» зыфиIорэмрэ къыдэкIых.

          «Тыгъугъэ шIулъэгъум» рассказхэмрэ, повестьрэ дэтых.

           «Алло, сыпсэ закъу» зыфиIорэ тхылъым лакъырдышъом

           итхэу рассказхэр къыдигъэхьагъ.Ожъ Аскэрбый мы тхылъхэр

           ытхыхэ зэхъум анахь инэплъэгъу итыгъэр ныбжьыкIэхэу

           апэрэ лъэбэкъухэр щыIэныгъэм щызышIыхэрэр, ахэм ядунэе

           еплъыкI, яшIулъэгъу, янасып зызэриушхурэр,  е зэрар

           къафэхъурэр ары.

                                       (слайд)

Ахэмэ ащыщ сценкэхэу «Алло, сыпсэ закъурэ», «Миллионным игъэрхэрэмрэ»  шъуяплъынэу шъукъетэгъэблагъэ. Сценкэр къэзышIырэр ____________________________________________________________________________________________________________________

                                  ( Слайд)

1 Вед.  ИкIэухым къатIомэ тшIоигъу  зэлъашIэрэ кIэлэегъэджэ

            пэрытэу, адыгабзэм иухъумакIоу, егъэджэн  IэпыIэгъу

            тхылъхэм язэхэгъэуцон зиIахь хэлъэу, ныбжьыкIэ лIэужыбэр

             щыIэныгъэ гъогу зафэм тезыщагъэу, къэралыгъо щытхъуцIэ

            инхэр егъэджэн – пIуныгъэ IофымкIэ къызфагъэшъошагъэу,

            Улапэ идахэ зыIэтыгъэ журналистэу, тхакIоу, инхэм ыкIи

            цIыкIухэм апае тхылъхэр къыдэзгъэкIыгъэу Ожъ Аскэрбый

             Рэмэзанэ ыкъор  мы илъэсым чъэпыогъум и  22 – рэм

             къызытхэмытыжьыр илъэс хъугъэ.

             Ожъ Аскэрбый ышъхьэкIэ   тхэмытыжьми иусэ тхылъхэр

            тигъогогъоу тигъусэх, тиупчIэжьэгъух,  тиджэуапых.

             Аскэрбый опсэуфэ лъэуж дахэ къыгъэнагъ. Ар

             ащыгъупшэрэп ыкIи ащыгъупшэщтэп. Непэ Аскэрбый

            тхэмытыжь нахь мышIэми, зышIэщтыгъэхэм ыкIи Iоф

             дэзышIагъэхэм гукъэкIыжь дахэкIэ агу илъыщт.

                                       (слайд)

Вед.  ГущыIэр зэттмэ тшIоигъор:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ожъ Аскэрбый ищъхьэгъусэу Эммэ гущыIэр етэты