Классла дурабси балбуц (мероприятие) "Нешла мез дила давла".
план-конспект урока (7 класс) на тему

Ичаев Магомедрасул Ахмедович

Дарсла тема ва мурад аргъахъни.

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon vneklassnoe_meropriyatie_raspechatat.doc249 КБ

Предварительный просмотр:

МКОУ                                                                                                                                   «Кищинская МПГ»

 

 КЛАССЛА ДУРАБСИ БАЛБУЦ  (МЕРОПРИЯТИЕ)                                              дарган мезла ва литературала                                        7 класслизиб.

Тема:

«Нешла мез дила давла »              

http://www.edu.cap.ru/home/4671/priem_1_and_10_klass/filin.jpg

         

           

          Учитель : ГIичIаев М.ГI.

           25.02.2018 дус.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

Дарсла  тема:

«Дерхъаб  нешла  мез».

Дарсла  мурад: 

           нешла мез руркънилизиб, дурхIназир  вегIла ВатIайчи, мезличи,      

           литератураличи, историяличи, гIядатуначи диги, пахру ва иштяхI  

           акIахъни; дурхIнала мезла ва литературала шайчирти

           багьудлуми чедаахъни. 

Чебаъла  ваяхI:                                                                                              

            дарсличир  гIягIниахъесли  кьицIдарибти  хIурпри  конвертуназир,

            доскаличи  къелбарибси  кроссворд, плакатличи  делкIунти  буралаби,

            ученикунани  дарибти  стенгазетаби, газетаби  ва  журналти, ИКТ.

                                     

                                Дарсла  план:

  1. Дарс  бехIбихьни, тема  ва  мурад  аргъахъни.
  2. Даргала  историяличила  бурни.
  3. ДекIар-декIарти заданиебачил  гъайла  бутIни  тикрардарни.
  4. Дарсла  итог  каъни.
  5. Хъули  хIянчи  бедни.

Дарсла  башри.

1. Дарс  бехIбихьни, тема  ва  мурад  аргъахъни.  (слайд №1-3)                                                            

Учитель:                                                                                                                                                 Салам  хIуша  дакIибтас                                                                                                                  Иш  нушала  дарсличи,                                                                                                                ГIурра  халаси  салам                                                                                                                      ХIушаб  диштIати  чатIнас!

Ученикуни:   Салам, учительти  нушала!

Учитель:    ИшбархIи  нушала  гIядатла  хIебиубси  дарс  саби. Дарсла  тема  саби: « нешла  мез дила давла ». Нешличил  цугдурцулра нушани  нешла  мез. Ил  тяхIярли дигахъес  гIягIнити  сари  нешла  мезра. Дарсла  мурад  саби  нешла  мез  руркъни лизиб дурхIназир  вегIла  ВатIайчи ,мезличи ,литератураличи, гIядатуначи, история личи  диги ,пахру  ва  иштяхI  акIахъни, дурхIнала  багьудлуми  чедаахъни.    

2.   Даргала  историяличила  бурни. (слайд №4-8).

Учитель:   Дагъиста  мезаначил  бархбасунси нушачиб  ца айту лебси саби.                  Гьачам аркьули  уили  сай  лебил  дунъяла  халкьанас  мезани  дуртIуси  урчила мурда. Ил ваили  сай  нушала  мер-мусаличи. Дубуртала  кьакьати  дукьбачиб  бамсурси  ва къардбикIуси урчиличибси  мезана  бицIибси  гавлаг къаркъала музурбачи суркбикIули  буили, тIярхъи бухъи  саби, ва лерил мезани катхIел  хIусдухъи  тIинтIкадиубли сари.  Илкьяйдали  Дагъиста  гьар  шилисра-сера                              саби  бегIти  мезани  дикибти сари, бикIар.                                                                                                                   Дунъяличир мезани  дахъал  сари. Илдази  кадурхули сари даргала  мезра.                      

Доскаличиб  плакат  бирар: «« Нешла мез хIедалуси адам, цIедеш хIедашуси галгагъуна сай ». ХI. ГIялиев.

Учитель:   Мезличила  чумал  гъай  дуру  нушаб  Артурли   ва Патиматли. ДурхIнани  назмурти  дучIа .

 Артур: «Нешла  мез».                              

Нешла  мез  дурхъати  сар.                                                                                              ВегI  варкьибси  неш  кьяйда,                                                                                                                             Илди  дурхъати  диъни                                                                                                                        Бала  чус  неш  диганта,                                                                                                          Нешличи  кьяйда  карцIли                                                                                                                 Вирус  нешла  мезличи,                                                                                                                Гьаман  мялхIямти  дугьби,                                                                                                                      Дирар  чузир  иргъули  

Патиматли:

Нешла  мез  мучлахIейру                                                                                                             ЧIянкIли  мехIуртаницун,                                                                                                                   Неш, узи, рузи, ВатIан.                                                                                                                       Бицес  хIядуртаницун.                                                                                                                   ХIяжатли  сари  илди                                                                                                                 Нушаб  тяп  кьацI кьяйдали,                                                                                

КъияндикибхIелицун                                                                                                                  Балулра  ил  нушани!

Учитель:  Дарган  мез  дални  - гьарил  дарганна  чебла  саби. АхтардибирехIе нушала  дурхIнани  сен-сен  далулил дарган  мез. Нушала  лер  кIел команда. ХIушаб  гьаладирхьути  лерил  суалти  делчIунти  темабала  черкад  дирар. ХIяжатли  сари  чIянкIли  хIушала  иштяхI  ва  секIал  багьес  къайгъи. Чидил  багьудлумазив  цIакьсил, чила  илди мурхьлил  хIердирехIе. Нушала  леб кабиили  жюри, илдани  хIушаб  балланира  кадалта.                                                                            

Учитель:                                                                                                                                         Бажардидиркудаяв                                                                                                            ИшбархIила  дарсличиб,                                                                                                    Чебаахъес  лебил  пагь                                                                                                        Гьанналауб   касибси?

Ученикуни:  КьасбирехIе   халаси !

Учитель:  ХIядурлирав  дурхIни!

Ученикуни:  Мурталра  хIядурлира!

Учитель:  ДехIдирхьехIе!

                             * Къукъу-лямцI.   ХIушала  девиз.                                                                 Къукъу-лямцI кьяйда нуша,                                                                                                             ГIямрулизир хъярхътира,                                                                                            Нушазибад берцуди,                                                                                                              Гьеч азгъинтас  агара!      I

* Лачинти.                                                                                                                              Нуша  диштIа  лачинти                                                                                                             ГьуцIлира  гьаладяхIли                                                                                                   Багьудлумала  гьунчир,                                                                                                  ГанздикIули  гьарзали!

Учитель:   КIелра  командали  барх  далай  бучIа.

Ученикуни:                                                                                                                                                   ДурхIни  нуша  даргала                                                                                                                 Узби-рузбира  даргла                                                                                                                     Дагъиста  дайла  дайлаб                                                                                                                   Берхъаб  нушала  дарга!                                                                                                                

 3.  ДекIар-декIарти заданиебачил  гъайла  бутIни  тикрардарни.

Учитель: Нушала  абз  бехIбирхьехIе  разминкаличибад.

1.  Разминка  (слайд №9)

    Пашбехъубси  дев  бучая  ва  бурая, ил  девличила  се  баладая?        

хассив – тIинтIсив,                                                                                                                               жинс, лугIи, падеж.

               

       *  Къукъу-лямцI                  

                                              З    И

                                           Р   У    Б

                                               А   Т

                                       

          * Лачинти

                                               Я   Б

  ХI           У  

    З    Р    

2. ДигIянбарибси  дев  баргая.

       *  Къукъу-лямцI                                   * Лачинти

         ХЪУЦIАРИ                                             ХЪЯРЧИ

         ШИНДАЛАН                                          ШИНКIАДЕШ

         АРШИ                                                      ВАЦIА

         ДЯХIИ                                                     ХЯСА

         КЬЯЦА                                                    АРЦАНТИ

 3.  КIелра   командала  бучIантани  доскаличиб  ишди предложениебала  разбор  биру  ва  урус  мезличи  шурдалта.

*  Зубарти  

  Рашидли  рузис  жагати  вавни  далцIун.

                   

* Лачинти  

   Нешли  карилаб  бизиси  чуду  берцIиб.

     

 4. Чили  ункъли лукIа?  10 делчIайчи, кIелра  командала  

дурхIнани доскаличибси  бурала чуйнал  бучIа. УркIиличи  

буцибсигъуна  дурхIнани кIапIрази  лукIа. Дархьли  делкIунти  

чила  дахъал  диалра , ил  чедибиркур. (слайд№11)        

           

   

     * Къукъу-лямцI ГIяхIси   жузли  адамла  гIякьлу  имцIабиру.

             

    * Лачинти.        Масли   юрт   жагабиру,  хIянчили - адам.

  5. Ца минутла духIнар,  суратлизир чули чедиути существительноеби даргили делкIес   (слайд №12)

                

         

6.  Гъайла   бутIни  белгидарая.

(кIелра командали кIапIразиб бирули саби хIянчи)

           Даршал,  чарухъун, синка,  хIушани,  

           муриси,  зизи, гъану  урегра,  далуйти, хьанцIа,

           дила, шуибил, улхъули сай, МяхIячкъала,

           шалати, кумекбирис, илди.

       

8. БиркIан  беткахъили саби. Ца хIярп яра биркIан имцIабарили, сагаси  дев барая. (слайд №13)

             * Къукъу-лямцI                       * Лачинти  

                      КIА                                                     ТIУ

                    ГЬУ                                                     КЬА

                    ВА                                                       ХIЕ

                    ХIУ                                                      МА

                    ДАР                                                     ГУР

                     

9. Кроссвордуни  арзая. (плакатуначир дирар).

            а)  жинс                                                                

           б) замана

           в) лугIи              

    * Къукъу-лямцI                          *Лачинти

                     

   

10. Задание. Литературализирад суалти.

Сегъунти произведениебазирад сари  ишди бутIни.(слайд№14)

1 суал.    * Къукъу-лямцI 

            - Ишар  гьатIира  гIяхIти  чадур лер, даширая  иша, - тIамадариб  

              СягIидли. - Нушала  Нина  Петровнас  гIяхIси  савгъат  бетарар, ахIену?  

2  суал.   * Лачинти

           - ДурхIни, рухънас мер барая. ЦIахли   ахIену  хIушаб !

             МяхIяммад  хъярхъли  айзур  ва, хIунтIениубли, унзаличивяхI              

             ветухъун ,  Сафар  биалли   кайибихIивад  вяшалра  хIевхъун.  

                               

3  суал.   * Къукъу-лямцI 

           - ХIябалра  дус  хIу набчив  хIялалли  ва  амъурли  узади, хIела

              шайзибад

             сегъуналра  хатIа  кахIебикиб. ХIуни  танбихI  ахъири. ЧIянкIли  

             цакамси кали  саби. Дила   рурси  лер, кIелра  лихIилизир  гIянцIа,

              кIелра    хIуйзир  сукъур,  някъби – кьяшми  агар.

                             

4  суал.    *Лачинти

            - ХIерагу, дила рурси, шанг бебшес асубирарну! Рурси аризур,унза

              сагъли  кьяпIдариб  ва, иличи  къакъбяхъили, тIашкаризур, гьанна

              кьалли шанг   чиналра   хIебубшар  или, пикририкIули.

                             

5  суал.    * Лачинти

            - ХIердизирая, гьари, сегъуна  кьисла  уста  дакIубухъил!

            - ХIи-хIи-хIи ! ХIя-хIя-хIя! Се дирутив  хIед  гъяйми?

            - Се дирутил  хIушани  чебиидая, - жаваб  чарбариб  гIярали. –

              Илди  гъяймачиб   ну  дубурличибад  кабулхъас.

                             

6  суал.    * Къукъу-лямцI 

               Бебшили  аркьуси  арслайс  гурда  цугбикили  саби.

             - Агь, нушала  пача, хIед  се биубли, чина  аркьулри хIу,

               сен  хумарсири?

             - или  гурдали   хьарбаили саби.

             - Дила  ванзаличиб  ца  вайси  секIал  багьарбиубли  саби. Илизибад  

               урухбиубли,  бебшилра, - бикIули саби  арслан.            

                   

                         

                     7  суал .    * Къукъу-лямцI                8  суал .  * Лачинти

              Чарухъира  ……………                        ИшбархIи  харидешла

              Ну  сунезив  акIубси,                           Халубачил  вавнала,    

              Вай – гIяхIличицун  ахIи                     Гьунирирус ну хIечил  

              ГIяхIцад  дусми  хIекIибси.                  ……………… дила.

           

                     

11. МягIнализир къаршити дугьби ца-ца хIярпли лукIули , кьунби дицIахъая. (слайд№15)

  1.  ГIяхIси                                        
  2.  Шаласи
  3.  БиштIаси
  4.  Багьласи
  5.  Къиянси  
  6.  Гъамси    

12. Ишди дугьбачи  далдикибти  прилагательноеби пикридарая ва  делкIеная.(доскаличиб)

       * Зубарти                                    *Лачинти

    ………     вава                                  ………  кьар

    ………     дяхIи                                ………  урши

    ………     рурси                                ………  вацIа  

    ………     гIинцби                            ………  хъярби

    ………     тап                                    ………  бархIи

     ………    чуду                                  ………  кьацI

13.Ишди  числительноеби хIурпрачил  делкIеная.(доскаличиб)

6 -  

64 -

2000 -  

18 -

213 -

14.Дугьби  дарган  мезличи  шурдатирая .

   Тётя  -

    Открыть    -

    Сорок  девять –

    Вам -

    Горячий –

    Десятый –

    Показал –

    Двоюродная  сестра -  

15. Назмулизиб уббатурси дев бурес. (слайд№16)

    * Зубарти                                               * Лачинти

 Чарухъира  ……………                       ИшбархIи  харидешла

 Ну  сунезив  акIубси,                           Халубачил  вавнала,    

 Вай – гIяхIличицун  ахIи                     Гьунирирус ну хIечил  

 ГIяхIцад  дусми  хIекIибси.                  ……………… дила.

                             

       4. Дарсла итог  каъни.  

Учитель: ИшбархIи дарсличиб лебилра  ункъли  бузи. Лебтасалра нуни  шула кьиматуни  кадалтулра. АхIерти дурхIни, хъуммартидая дарган мез. ГъайдикIеная нешла  мезли. Илди хIедални  вегIла  игъбарагардеш  саби.  Нушаб  "Нешла мез"    Р. БяхIяммадовла  назму  бучIа  Навратли  ва Миланани. Гъай бедлугехIе  жюрилис. Жюрини  кьиматуни  кадалта.Чедибикибси  командалис  грамота                                 ва савгъатуни  пешкешдиру.

     5. Хъули хIянчи бедни.

Учитель:  Молодцы!  Хъули  хIянчи  лерилра  делчIунти  тикрардарес.                            ГIяхIли  калена!  

  7. Багьираби. КIелра командали цализи ца хьардиу.

* Къукъу-лямцI 

 1. Жузла  бехIбихьудлизиб  се  леба? (ж – хIярп)

 2. ГъайикIусила ,далайикIусила  тIама  ахъбируси секIал.

 3. СекIал  чехIебиуси  адамлис  иру. (сукъур)

 4. Ил  дугели  лямцIбикIар. (зубари)

 5. Барда  я  рас  агарли, сунени хъулри  диру. (чяка)

             

* Лачинти

 1. БерхIи  ва  дуги  селичил  тамандирули ?   ( и –хIярп)

 2. Се чебаэс  вирара  хIулби  кьяпIли ?  (муэр, гьанкI)

 3. Илизибад  бучIес  бурсибирар .  (азбука )

 4. АхIен ил  мицIирси жан, амма замана буру.   (сагIят)

 5. Газетаби, журналти , кагъурти  дихIуси  мер.( почта )

                 

                    Лябкьули   саби, хIера,                     Ранг-рангла  давлуми  хиб.

                    Барх  ГIялира   Валира,                    Хиб  жагати  палтурти,

                    ИлдикIун   чинабалра                        Шиниш  кьарла хунжи  хиб,

                    Ганз  хIясибли  балира…                   Вавна  някьишдарибти.

4. Дугьби чиди падежлизирал бурес:

Х1ясай

Чат1начила

Дунъяличиб

Нушачибли

Унрубачибад

Дубурличибях1

Дудешличи

Учитель: ГIяхIси саби, карии.

 Гьанна иш суратличи хIеръили существительноеби декIардарая.

( доскаличиб янила сурат лябкьян.)

(ДурхIнани существительноеби дуру)

Учитель: Иш суратлизир нушани чедаибти дахъал секIулти дурира. Гьана белгибирехIе сегъунти лишанти сара илди секIултала. СекIа лишан чебиахъуси гъайла бутIалис се бикIуси?

Учитель:   «Чиди дахъал?»

Гьарилли сунени далути прилагательноеби кIапIилизир лукIуси сай. КIинайс ахтардибирехIе чили дахъал далулив, гIур илис открытка бедлугуси саби.

Гьу, дехIдирхьехIе!

(ДурхIнани чули далутигъунти прилагательноеби лукIа, кIинайс илди кIапIри дурчу  учительли ва ахтардибиру чила дахъал лера)

Учитель: Нуни иш хIянчи ахтардибарайчи хIушани далути буралаби дурая прилагательноеби лерти.

ЗАДАНИЯ

Лачинти

Къукъу-лямцI

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

5-ти класслы урок-шудон

Урок-игра для 5-го класса...

Адаптированнаярабочая программа курса коррекционно-развивающих занятий "Мир, в котором я живу" для обучающихся 0-4 классл

Программа направлена на развитие и коррекцию физических отклонений и развитие познавательных процессов учащихся школы, на повышение возможностей детей в обучении, в усвоении программы. Разработка имее...