Cабактын темасы: «Реактивдуу кыймыл». Кыргызча (На кыргызском)
план-конспект урока по физике (7 класс) на тему

Этот урок на кыргызском языке!

Бул сабак кыргыз тилинде!

Скачать:


Предварительный просмотр:

 Cабактын темасы: «Реактивдуу кыймыл».

Сабактын тиби: жаны тушунук беруу.

Максаты:

  • Билим беруучулук:
  • Реактивдуу кыймыл тушунугун беруу;
  • Импульстун сакталуу законун реактивдуу кыймылда колдонулушун белгилоо;
  • Окуучулардын оз алдынча информацияларга ээ болушуна жетишуу.
  • Тарбиялык::
  • Окуучулардын интеллектуалдык жондомдуулукторун онуктуруу;
  • Окучулардын сабакта активдуулугуно жетиштируу.
  • онуктуруучулук:
  • ар бир окуучунун оздук потенциалына жараша мумкунчулук беруу;
  •  ишке активдуулугун ойготуу;
  • Корсотмолуулук жана демонстрация аркылуу дуйнону таанууга,эстетикалык тарбиялоо;
  • Техникалык жетишкендиктердин негизинде физиканын жашоодогу ролу жонундо окуучулардын илимий дуйно таануусун калыптандыруу.

Коррекциялык:

  • Физикалык терминдерди туура так айтууга уйротуу.

Талаптар:

  • Нерсенин импульсу.Импульстун сакталуу закону» темалары боюнча теориялык материалды оздоштуруусун текшеруу;
  • Окуучуларды реактивдуу кыймыл менен тааныштыруу;
  • Космостук мейкиндикти оздоштуруу этаптарын талкуулоо жана реактивдуу кыймыл тушунугун бышыктоо.

Окутуу методдору: корсотмолуулук, практикалык, изденуучулук менен бышыктоо.

Жабдылышы:

  • Компьютер
  • Интерактивдуу доска
  • Презентация «Реактивдуу кыймыл»
  • «Тест»
  • Суу,шланг,воронка,ванна,шариктер

Создуктор:

        Реактивдуу ,Циалковский ,космос ,ракета ,космос ,корабли ,космонавтика ,космонавт

Сабактын планы:

  1. Уюштуруу. (3 мин.)
  2. Отулгон теманы кайталоо. (10 мин.)
  3. Жаны теманы тушундуруу. (20 мин.)
  4. Алган билимдерди бышыктоо. (8 мин.)
  5. Уй тапшырма беруу. (2 мин.)
  6. Сабакты жыйынтыктоо. (2 мин.)

Сабактын журушу:

1.Уюштуруу.

Саламатсыздарбы?

Кутмандуу кунунор менен!

Силер менен жолугушканга кубанычтамын!

Кана эмесе конокторго салам жолдойлу!

Баарыбызга жагымдуу маанай!

Дептердин обложкасына чаптаган смайлик.Бири-бирибизди карап жылмаябыз!

Туз отурабыз.Ийнибизди туздойбуз.Бугунку сабагыбыз адаттагыдай эмес.

Силер менен «Илимий - практикалык  конференция» жумушчу оюнун откоробуз.

Конференцияга тажрыйбачылар механиктер, теоретиктер,биологдор, журналисттер катышат.Ар бир группага соз берилет (3 муноттон убакыт берилет).

Эпиграф: конференцияны экрандагы цитата менен баштайлы.

       «Бугун  мумкун болбогондорго

        Эртен мумкунчулук болот»

                                К.Э. Циолковский

        Ойлорду угабыз.

2.Сабактын негизги болугуно даярдоо:

-Калыптандыруу(Тест)

Делегаттарды регистрациялайбыз.

Сиздер алгач толук эмес суйломдор,аны толуктоочу создор берилген.Туура суйлом тузуп бериниздер.

Алмашабыз. Экранды карагыла. Текшерип жылдызча чекесине чаптагыла да администраторго тапшырыныздар. Сиздердин табитиниздерге ылайык мейманкана камсыз кылабыз 3 жылдыздуу,4жылдыздуу,5жылдыздуу.

             

              Тил жатыктыруу:

Сен азыр укмуштарга тан калбагын

Сыналгынын,рациянын добушуна

Компьютер,бир укмуш самолеттор

Орбитада кораблдын учушуна

Ан сезимибиз эбегейсиз жетти окшойт

Бул сыяктуу укмуштун укмушуна

   Айрым жаны создорго конул буралы, туура айталы.

                Рация

                Корабль

                Циолковский

                Ракета

                Реактивдуу

                Космос

                Космонавтика

                Космонавт

  Ушул жаны создор катышкан бугунку конференциябыздын темасы                                                                                    «Реактивдуу кыймыл»      

Бул создун манызын тажрыйбачылар ачып берсин:

I         Баардыныздар шарларды алгыла,алынар жеткиче уйлогуло,кое бергиле эмнени байкадык?  Эмне себептен учту?

Жооп:  Ичиндеги аба чыгып жаткан учун абанын чыгуу багытына каршы жакка учат.

II        Арабачага бала турат андан секирип тушот. Араба карама каршы багытка кетти.

Жооп:  Арабачага менен шар кыймылга келишти.Анткени андан бир нерсе болунуп кетти

(Окуучу,араба)

        

Мындай кыймыл дайым кездешет, аны реактивдуу кыймыл деп атайбыз.

Реактивдуу кыймыл которулуу учун колдонулары белгилуу. Бул боюнча биологдорго соз берели.

        

Медуза кыймылга озундогу чатырчасын кыскан мезгилде озуно суу топтоп, андан кайра буркуп чыгарган убакта алдыга коздой жылат.Ал эми кальмарлар менен осьминогтор суусун озуно мезгил мезгили менен толтуруп кайрадан озунон буркуп чыгарышып , ушул сыяктуу аракети менен алдыны коздой кыймылга келишет да саатына 60-70 км сузуу кыймыл аракетин жасашат

        

        Чындыгында реактивдуу кыймылды колдонуу менен коп иштер жасалган. Адам баласы учун “пайдалуу” жумуш аткарууга аракетти механиктерден билели.

Физминутка

Колдорубузду жайабыз

Бир нерсеге тан калгандай

Бири-бирибизге таазим калабыз

Белибизди туздойбуз

Эч жалкоолонбойбуз

Жылмаюууну унутпайбыз

Бутка бекем туруп

Алаканыбызды бет алдына коёбуз

Манжалардын арасынан карайбыз

Онго-солго

Сол ийинге ашыра

                                 

        Тилекке жараша аракеттер космостун онугуу жолунда тарых болуп калды. Реактивдуу кыймылдын онугушу , илим менен техниканын багыты менен аныкталды. Анда тарыхка кайрылалы.

        Реактивдуу кыймылдын принцибин орустун улуу окумуштуусу К.Э.Циолковский:

-Ракеталык техниканын негизги салуучусу :

-Ракетанын кыймыл теориясын иштеп чыккан.

-Анын ылдамдыгынын формуласын чыгарган.

-Коп баскычтуу ракетаны колдонууну сунуш кылган.

К.Э. Циолковский ракеталык кыймылдаткыч теориясына негиз салган жана коп бакычтуу ракетаны колдонуу менен планеталар аралык мейкиндикте учуу мумкунчулугун далилдеди.

Ракетанын учуусу учун реактивдуу кыймылдын колдонулуш негизинин теориясын жана башкалар боюнча теоретиктер айтып берсин:

            Реактивдуу кыймыл бул бир нерсенин курамынан экинчи нерсенин кандайдыр бир ылдамдык менен болунуп чыгуусу аталат.

Техникада термохимиялык ракеталык кыймылдаткычтар кенири колдонулат. Куйуучу майды жакканда катуу ысыган кысылган газ, ички чон энергияны пайда кылат. Ички энергия кыймылдаткычтын кинетикалык энергиясына айланат. Ракетанын ылдамдыгы озунон болунуп чыккан газдын ылдамдыгына коз каранды. Ракета жогорку ылдамдыкка б.а космостук ылдамдыкка чейин жетиши керек.

        К.Э.Циолковский:

«Адамзат туболук жерде калбайт, жарыктын жана мейкиндиктин алкагында алгач атмосферанын пределин оздоштурот, андан ары жерден сырткаркыларга бет алат»деген.

Чындыгында космонавтика онугуудо, озунун онугуу жолунда коптогон бурулуштарды жасоодо.

                 Журналисттерге соз берели.

Космонавтика илим учун абдан керек. Ал ааламды, жерди изилдоодо негизги курал кундон кунго космонавтиканы колдонуу кенири кулач жайды. Аба ырайына буткул дуйнолук телекорсотууго,адамдарды,токойлорду сактоого,байланышка ж.б.

Келечекте-космосто электростанциялардыоздоштуруу,жер бетиндеги зыяндуу ондуруштордон арылуу жана толуп жаткан ищтер бар.

Мына ушундай мумкунчулукторду бизге реактивдуу кыймыл ачып берди.        

Рахмат!

  Мен конференцияныК.Э.Циолковскийдин созу менен аяктагым келип турат:

«Мен жашоомдун негизи-адам баласына кандайдыр бир пайдалуу нерсе жасоо,омурду манызсыз откорбоо,адамзаттын жашоосун аз болсо да алдыга жылдыруу»

   Бул создор биздин жашообуздун девизи болушун каалайм,ар бирибиздин,коомубуздун илимдин онугуусуно оз салымыбызды кошушубуз керек!

Баалоо: Жылдызчаларды пайдалануу

        Уй тапшырма;

                          112-113беттер

                Реактивдуу кыймылга турмуштан мисалдарды дептерге жазып келуу.

Рефлексия:

                Конференция жактыбы ?

    Жакса____4072c230ea149c61ec61faf7d2c38405

    Жакпаса_____13612526764703

Саламатта болунуздар!

Сабак аяктады!


Предварительный просмотр:


Подписи к слайдам:

Слайд 1

Илимий практикалык конференция

Слайд 2

тажрыйбачылар, механиктер, теоретиктер, биологдор, журналисттер

Слайд 3

«Бугун мумкун болбогондорго эртен мумкунчулук болот» К.Э.Циолковский Космоско жол

Слайд 4

Толук эмес суйлом Суйломду толуктоочу создор 1 Нерсенин импульсу….. 1 вектордук 2 СИ системасында импульстун бирдиги…… 2 скалярдык 3. Импульс … чондук 3 телонун массасынын ылдамдыгына болгон кобойтундусуно барабар физикалык чондук 4 Эгер тело тынч абалда болсо анын импульсу барабар….. 4 нолго 5 Импульстун багыты ….. багыты менен дал келет 5 ылдамдануу 6 Нерсенин ылдамдыгы жогоруласа анын импульсу….. 6 ылдамдыктын 7 Импульс тушунугун физикага алып келген….. 7 1кгм/с 8 Эгерде куч жана убакыт белгилуу болсо,анда нерсенин импульсу…. 8 м/с 9 Импульстун сакталуу законун ачкан …. 9 Кучту, убакытка кобойтконго барабар 10 Импульсун сакталуу закону томонкудой формулировкаланат: «Эки нерсенин оз аракеттенишуусунон… 10 Декарт 11 Архимед \ 12 Анын жалпы импульсу озгоруусуз калат 13 Жогорулайт 14 Томондойт

Слайд 5

1-3 2-7 3-1 4-4 5-6 6-13 7-10 8-9 9-10 10-12 Эки нерсенин аракеттенуусунон анын жалпы импульсу озгоруусуз калат.

Слайд 6

Сен азыр укмуштарга тан калбагын Сыналгынын , рациянын добушуна Компьютер,бир укмуш самолеттор Орбитада кораблдин учушуна Ан сезимибиз эдегейсиз жетти окшойт Бул сыяктуу укмуштун укмушуна

Слайд 7

Создуктор: Реактивдуу , Циалковский , ракета, космос корабли , космонавтика , космонавт Создуктор: Рация Корабль Циалковский Ракета Реактивдуу Космос Космонавтика Космонавт

Слайд 8

Реактивдуу кыймыл

Слайд 13

Реактивдуу кыймыл Реактивдуу кыймыл бир нерсенин курамынан экинчи нерсенин болунуп чыгышы менен, карама каршы багыттагы импульска ээ болушу аталат.

Слайд 14

Реактивдуу кыймылдын принциби авиация жана космонавтикада кенири практикалык колдонууга жатат. Космостук мейкиндикте телонун оз ара аракеттенишуу багытын ылдамдыктын модулун озгортуу мумкун эмес,ошондуктан космо c тук учууларга реактивдуу учуучу б.а ракеталар гана колдонулат .

Слайд 16

Бир баскычтуу ракетанын тузулушунун коргозмолуу схемасы . Кандай кана ракета болбосун анын конструкциясына карабастан оболочко жана кычкылдандыруучу куйуучу майы менен болот . Ракетанын оболочкасы керектуу (космикалык корабль) болуктон кыймылдаткыч жана куйуу камерасынан турат.

Слайд 17

Коп баскычтуу ракета Практикада алыс аралыкка ото тездик менен учкан коп баскычтуу ракеталар колдонулат . Суротто ошол ракетанын схемасы корсотулгон. Биринчи баскычтагы куйуучу май жана кычкылданткыч тугонгон сон,автоматтык турдо болунуп ташталып,экинчи болук дароо ишке кирет ж.у.с.. Керексиз болуктордон айрылган сон ракета ылдамдыгын жогорулатат жана куйуучу май,кычкылданттыргыч уномдолот.

Слайд 18

Физминутка Колдорубузду жаябыз Бир нерсеге тан калгандай Бири-бирибизге таазим кылабыз Белибизди туздойбуз Эч жалкоолонбойбуз Жылмаюну унутпайбыз Бутка бекем турабыз Алаканыбызды бет алдына коёбуз Манжалардын арасынан карайбыз Онго-солго ( Y ч жолу) Сол ийинге ашыра

Слайд 19

Константин Эдуардович Циолковский Космостук учууга ракетаны колдонуу идеясы 20-кылымдын башында орус окумуштуусу,ойлоп табуучусу Константин Эдуардович Ци о лковски йге таандык . Ц иолковский ракетанын кыймыл теориясын иштеп чыккан,анын ылдамдыгы учун формуланы чыгарган,коп баскычтуу ракетаны эн алгачкы болуп сунуштаган .

Слайд 20

Планетанын биринчи космонавты жана Атамекендик ракеталык космостук техниканын конструктору Сергей Павлович Королёв –советтик окумуштуу жана конструктор,бардык космостук учуулардын жетекчиси. Юрий Алексеевич Гагарин –биринчи космонавт, «Восток» кораблинде 1961 ж. 12 апрелде 1 саат 48 минута учууну аткарган.

Слайд 21

Ракетанын тузулушу Космостук корабль Куралдар Кычкылдандыргыч багы Куйуучу май багы Насостор Куйуу камерасы Сопло Сопло –куйуу камерасынан катуу агым менен сыртка чыгуучу атайын формадагы тутук. Анын жумушу – Агымдын ылдамдыгын жогорлатуу .

Слайд 22

МС Адамзат туболук жерде калбайт, жарыктын жана мейкиндиктин алкагында алгач атмосферанын пределин оздоштурот,андан ары жерден сырткаркыларга бет алат К.Э. Циалковский

Слайд 23

Космонавтика илим учун абдан керек – ал Ааламды,жерди изилдоодо негизги курал. Кундон кунго комонавтиканы колдонуу кенири кулач жайды. Аба ырайына,буткул дуйнолук телекорсотууго байланышка ж.б. Келечекте – космосто электростанциаларды оздоштуруу, жер бетиндеги зыяндуу ондуруштордон арылуу жана толуп жаткан иштер. Мына ушундай мумкунчулокторду бизге реактивдуу кыймыл ачып берди. Кана айрым моменттерди карап королу: Реактивдуу кыймыл теориясын ким ачкан? Ким проектини иш жузуно ашырган? Биринчи космонавт ким болгон? Кыргызстандын биринчи космонавты?

Слайд 24

Мен сабакты К.Э.Циалковскийдин созу менен аяктагым келип турат: «Менин жашоомдун негизи-адам баласына кандайдыр бир пайдалуу нерсе жасоо,омурду манызсыз откорбоо,адамзаттын жашоосун аз да болсо алдыга жылдыруу».

Слайд 25

Бул создор биздин жашообуздун девизи болушун каалайм, ар бирибиз олкобуздун,коомубуздун, илимдин онугуусуно оз салымыбызды кошушубуз керек!

Слайд 26

Y й тапшырма: 112-113 беттер. Реактивдуу кыймылга турмуштан мисалдарды дептерге жазып келуу.

Слайд 27

______Жакса Жакпаса______

Слайд 28

Саламатта болунуздар! Сабак аяктады


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Сыйфат темасы буенча контроль дәрес.

Рус мәктәбенең 7 нче сыйныфы өчен....

Өчпочмак темасы буенча "Бәхетле очрак". уен- дәрес

Темаларны үзләштерүне уен- дәрес формасында төрләндерергә мөмкин....

Бөек Ватан сугышы поэзиясендә вәгъдә, ант темасы.

Курс эше  БӨЕК ВАТАН СУГЫШЫ ПОЭЗИЯСЕНДӘ ВӘГЪДӘ, АНТ ТЕМАСЫ....

Азот төркемчәсе темасы буенча кабатлау

Сезнең  игьтибарга  9 сыйныфта химиядән “ Азот төркемчәсе” темасы буенча гомумиләштерү дәресе эшкәртмәсен тәкьдим итәм...

"Г.Исхакыйның "Сөннәтче бабай" повестенең сюжеты" темасы буенча дәрес эшкәртмәсе

"Г.Исхакыйның "Сөннәтче бабай" повестенең сюжеты" дигән темага дәрес эшкәртмәсе һәм презентация...

Уен-дәрес "Диңгез буйлап сәяхәт". "Гади вакланмаларны бүлү һәм тапкырлау" темасы буенча

Методическая разработка содержит презентацию и конспект урока математики ...

6нчы сыйныф рус төркемендә "Бәйлек сүзләр" темасы буенча дәрес.

Дәрес Р.Хәйдарова дәреслеге буенча төзелде....