открытый урок "Кѳглтин Даван җирһлин болн билгин хаалһ"
план-конспект урока на тему
Предварительный просмотр:
МКОУ «Г.О.Рокчинскийин нертәАлцӊһудын дунд школ»
Көглтин Даванҗирһлин болн билгин хаалһ
(ил кицәл)
Багш: Адучин Л.
2014 җил
Седв: Көглтин Даван җирһлин болн үүдәлтин хаалһ.
Күсл:билгин хаалһла сурһульчнриг таньлдулх.
I.Оргцаг: Мендвт,суутн.
II.Багшинүг:ЭндрбиднКөглтинДаванҗирһлинболнүүдәлтинтускаркүүндвркехвидн.Девтрәнсекәдэндркөдр, кицәлинседвиньбичтн.
Эпиграф: «Хальмгтөндргиснуулнь200 метр күрнә.
Дагестанд – 2200метр икйилһвр бәәнә.БолвХальмгт ик өндр уул бәәнә – тернь Давид.»
Р.Гамзатов.
Зура:
1.Көглтин Даванҗирһлинболнбилгинхаалһ.
2. «Сө,окопд»
3.Алдр шүлгчиншүлгләнәс.
I. Багшинүг: КөглтинДавантускар реферат соӊснбәәҗматрицдбичәдбәәтн.
(Сурһульчболһнаөмн матриц бәәнә.)
II. Сөокопд.
Самбрт:
1.Үгин көдлмш зеткр – беда,несчастье
Чиигтә – мокрый төвкнүн – мир,спокойствие
Сиичх – пронизывать хәврһд – по боку
Хувацна – делятся
Көлинорац – портянки
Менрсн – онемевшие
Үкрмднхусрӊ – порожняя корова
Наста – пожилой
Баахн – молодой
2.Багш айслулҗумшх.
3.Сурһульчнрар дара – дарандньумшулх
4.Цуг шүлг 1-2 сурһульчарумшулх
5.Сурврмуд тәвх:
а) Фронтд,окопдбәәхдәәчнринбәәдлиг,дәәнәбәәдлиг,чииргсалдсмудыгшүлгчямаранкевәрүзүлнә? (текстәсолтн).
-Көлинорацнорад
Киитәрцогцчичрүлнә.
Мөсн мет бууг
Менрснһаратхна.
Төрскәнхарсснсалдсмуд
Теегтокопдкевтнә.
Цаста,устанүкнәс
Цуһархолуримртнә.
б) Күнкедүтүрүүзвчигн,күнкевтәнүлднә.Күүнәәмдрл, күүнәэркнтөртиимкүндцагинбийднь мел тасрхш,агчмдчигнзогсхш.Энүнәтускарсалдсмуд ю күүндҗәнә?
-Хәврһдкевтснсалдсмуд
Хоорнданарһулкүүндҗ
Холасбичгтирсн
Холватазәӊгхувацна.
Үкрмднхусрҗ, - гиҗ
Үүртән наста салдс
Төвшүнәрболһаҗкеләд
Тагчгрҗхолыгчиӊннә
Би эндрзург
Бичгткүүкнәснавув,
Өрүндәнүзүлнәв,- гиҗ
Өөрньбаахнсалдс
Наста үүртәнкелнә…
в) «Төвкнүнцагт мет теӊгртүүлднүүнә.»Юӊгадиимүгәршүлгәнтөгскҗәнә?
-Җирһлсольгдх.Төвкнүнирх.Эншүлг 1944 җилдбичгдсмн.Диилврөөрхнцаг.
Салдсмудирхҗирһлинтускарухалҗсууна.
Багшинүг: «Сө,окопд»гидгшүлгәнКөглтинДавадәәнәтөрәрбичҗ.Төрскәнхарсҗахсалдсмудокопдцагзууркевтцхәнә.Эднхоорндан ю-бис күүнднә.
Чиигтә,киитнокопдэднбәәнә. Эднәҗирһлньзовлӊта,болв эн саамдсаалдсмудтөвкнүнбәәдлинтускарухалад,хоорнданарһулкүүнднә.Окопдбаахн наста көвүнмедәтәсалдсхойрбәәнә. Медәтәсалдсньбаахнүүртәнгертәснбичгавсанкелнә.Бичгәсүкрньхусрснатускармедәдкелнә.Баахнкөвүнмедәтәүүртәнкүүкнәснбичгавсанкелнә, зургавсанкелнә.
Салдсмудгерәнсансаниигҗкеләд, бийәнаадрулна. Эднирхҗирһлинтускарухалҗсууна.
«Ночью,в окопе» - (орскеләр)
III. «Алдршүлгчиншүлгләнәс».
1.Йиртмҗин тускар
А) «Апрель» Б) «Весна»
2.Дурна тускар
А) «Күүкдулст» Б) «Хәдрис»
3.Дәәнә тускар
А) «Дәәнәхаврар» Б) «Ребята не пришедшие с войны»
IV. Викторин давулх.
V. Һәәхүлләтаньлдулх,соньмсулх.
VI. КөглтинДаван «Бичкннаснамүүрмүд»
Төрскнорн - нутгиннь
Төрәнчееҗдәнбәрий,
Зовлӊ угамендин,
Зәӊгән бас авлций.
Җиврседкләнөскҗ
Җирһлдәнханяттальвхмн!
Нартынэв – төвкнүнд
Насантооллгойовхмн!
КөглтинДава (1922җ-2006җ)
СУРВРМУД | Шүлгчинтускар |
1.Кезә,альд төрлә? | 1922җил,моһа сарин 13,Гахан Авһнринселәнд |
2.Ямаран өрк-бүлдөссмн? | Багшкүүнәөрк – бүлд. |
3.Кезә эклҗбичлә? | 14 настадан «Үкринтуһллһсәәнәрдавулхмн» |
4.Ютөгсәлә? | Горькийиннертәлитературнинститут.Деедлитературн курс Москвад. |
5.Түрүн дегтрнькезәбарлгдсмн? | 1940 җилд «Баһнаснишүлгүд» |
6. Ямаранжанрмударбичлә? | Шүлгүд,поэмс,туульс |
7.Кезә бичәчнринНиицәнд орла? | 1940 җилд |
8.Бичсн үүдәврмүдинньнерд? | «Әмтинсәәхн апрель», «Иткл», «Зүркнәнүдәр», «БамбаболнсәәхнкүүкнБулһн», «Сар Герл», «Ухани буцлт», «Моабитгидгтүүрмд», «Чернобыль», «Җирһлболнухаллһн», «Хойр поэм», «Я твой ровесник», «Зов апреля» |
9.Ямаран даалһврдааҗйовла? | ХальмгбичәчнринНиицәнәпарвлянаахлач, ХальмгТаӊһчинДеедСоветин депутат, «СССР – Тайланд» гидгобществин вице-президент,РСФСР – ин бичәчнринНиицәнәсегләтр |
10. Юуһарачлгдсмн? | Ленинәорденәр, Күч-көлснә Улан Туг орденәр,Иньгллтинорденәр, Күч – көлснә Герой, ТөрскәнхарсгчАлдрдәәнәорденәр (IIдевсӊ), «Төрскнитөлә» (IIIдевсӊ), Хальмгулсиншүлгч, Горькийиннертәмөрән лауреат (1967), СССР-ин Государственнмөрән лауреат (1976), № 2296 однд «Кугультинов нерзүүлһсмн». |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Тема: Правописание окончаний глаголов (по повести Ф.Амирхана “Хаят”). 10 класс
Цели: 1.Вспомнить обозначение безударного гласного в окончаниях глаголов настоящего и будущего времени на примерах из текста повести Ф.Амирхана “...
Поэт Востока Омар Хайям
Один из величайших учёных древности: математик, астроном и астролог Омар Хайям был величайшим поэтом древности.Его замечательные мдрые четверостишия (рубаи) переведены на большинств...
Урок внеклассного чтения в 10 классе "Литературный проект "Омар Хайям"
Урок внеклассного чтения знакомит учащихся с жизнью и творчеством Омара Хайяма...
Конспект урока по калмыцкой литературе 11 класс "Бунт разума. По творчеству Д.Н.Кугультинова". Кичәлин төр «Өрүни шовуһар җиргхүв».(Көглтин Даван шүлгүд болн поэм «Ухана буцлт»)
Үкхәсн төрүц әәхшив.Үнинь келхлә, би ,Оршагдснаннь хөөн дәкнәс ,Орчлң үзхәр , һазрасӨндәҗ моднд хүврхүв.Өрүни шовуһар җиргхүвКичәлин күцл. Шүлгчин җирһлин болн билгин хаалһ давтлһн, «Ухана буцлт...
Нармин Морхаҗ-бичәч, дәәч, номт. (җирһлин болн билгин хаалһ)
Нармин Морхаҗ-бичәч, дәәч, номт. (җирһлин болн билгин хаалһ)Технологическ карт Хальмг утх зокъял. 10 класс...
Разработка урока на тему:"Хуучна болн өдгә цагин хальмг күүкд улсин бәәдл –җирһлинь" («Жизнь девушек настоящего и прошлого временах»)
Разработка урока на тему: "Хуучна болн өдгә цагин хальмг күүкд улсин бәәдл –җирһлинь" 6 классДиплом III степени республиканского конкурса "Лучшая разработка урока по калмыцк...
Кичәлин төр «Өрүни шовуһар җиргхүв».(Көглтин Даван шүлгүд болн поэм «Ухана буцлт»)
Кичәлин күцл. Шүлгчин җирһлин болн билгин хаалһ давтлһн, «Ухана буцлт» поэмин цугтхлңгнь, һол геройн дүринь хәләһәд, һол ухаһинь сурһульчнрт медүллһн, поэмин өвәрцинь цәәлһҗ келҗ өгл...