"Улусчу ужурлар" эртеминин календарь-тематиктиг планы
календарно-тематическое планирование (5 класс) на тему

№

Хүнү

Кичээлдин темазы

Кичээлдиң хевири

Кичээлге ажылдың хевири

Өөреникчиниң билип алыр чугула билиглери

Бажыңга онаалга

план

факт

1

05.09

Амылыг бойдус. Хамнаарак. Сөзү: С.Сарыг-оолдуу, аялгазы: А.Чыргал-оолдуу.  

Чаа теманың тайылбыры

Видеосюжет, аянныг номчулга,   кыска конспект

Амылыг бойдус , дагылга дугайында билири.

Ырның сөзүн аялгазын өөренир.

2

12.09

Овааны алгааны. С.Сүрүң-оол «Тывалаар кускун» (Тоожудан үзүндү)  

Чаа теманың тайылбыры

Аянныг номчулга, чогаадыг «Оваа дагаанывыс»

Оваа , алгыш –йөрээл дугайында билиг.

«Тывалаар кускун» деп тоожуну номчуур.

3

19.09

Тыва улустуң оран дугайында билиишкини. Оран  дугайында чалбарыглар. М.Эргеп «Кедергей-ле байлак оран»

Чаа теманың тайылбыры

Видеосюжет, номчаан чүүлүнге сайгарылга, конпект, кроссворд тургузар , тывар

Оран, каптагай, өртемчей, октаргай, чалбарыг дугайында билири.

Дыңнадыг белеткээр «Чалбарыглар»

4

26.09

Үш оран дугайында

Чаа теманың тайылбыры

Видеосюжет, словарь-биле ажыл

Үш оран, мифология дугайында билири.

Айтырыгларга бижимел харыылаар. Ар.

 13

5

03.10

Дээр дугайында. Дээр чадаары.

Чаа теманың тайылбыры

 Видеосюжет, беседа айтырыгларга бижимел харыылаар.

Айтырыгларга бижимел харыылаар.

«Дээр чадаары» доктаадыр.

6

10.10

Хүн дугайында, хүн дуртунуң календары. Чайгы хүн дуртунуң ажыл-агый календары.

Лекция кичээл

Видеосюжет беседа, чылдың дөрт үелериниң аайы-биле хүн дуртун шактарга дүүштүрер.

Хүн , хүн дурту, хүн туттурары деп чүүлдерни билири.

Хүн дуртунуң календарын шээжилээр.

7

17.10

« Күскү үе».

Кичээл- экскурсия  

Беседа, айтырыг-харыы

Күскү  үениң хүн дуртунуң дугайында билири

Эртежи куштарнын аттарын тодарадыр.

8

24.10

Хыналда тест.

Хыналда ажыл  

Бижимел ажыл

Өөренген темаларын шингээдип алганы.  

«Чымыштыг ажыл-иш» деп темага чурук чуруур.

9

31.10

Ай болгаш хүн дугайында. С.Пюрбю «Белек».

Лекция кичээл.

Видеосюжет, беседа, ай хүн дугайында үлегер домактар сактып бижиир.

Ай, хүннүң овур- хевириниң оларнын дугайында тоолчургу чугааларны билири.

Аянныг номчулга белеткенир

10

11.11

С.Сарыг-оол «Мөңге аржаан» (тоолчургу чугаа)

Чаа теманың тайылбыры .

Айтырыг-харыы, тоолчургу чугаага хамаарышкан чурук чуруур.

Тоолчургу чугааның утказын сайгарып билири.

Аянныг номчулга. «Аңгыр-оолдуң тоожузун» номчуур.

11

18.11

Ай  календары. Сылдыстар.

Чаа теманың тайылбыры.

Айтырыг-харыы, ай календарын чуруур, санаар.

Ай календарын санап билири;  сылдыстар дугайында  билири.

Чогаадыг «Сылдыстарнын кижилерге ужур- дузазы».

12

25.11

Сылдыстар болгаш сылдыстар бөлүүнүң дугайында тоолчургу чугаалар

Лекция кичээл.

Айтырыг –харыы,  сылдыстар аттарын сактып бижиир.

Сылдыстарның чажыттарын илередип билири

«Мифы народов мира» деп номну номчуур.

13

02.12

Сылдыстар дугайында тыва улустуң тоолчургу чугаалары

Кичээл- конференция  

Айтырыг-харыы, тест

Тыва улустуң сылдыстар дугайында тоолчургу чугаалары-биле таныштырар

Айтырыгларга бижимет харыылаар.

14

09.12

Тыва авалыг планета. А.Тевек. «Хуу сылдыс»

Чаа теманың  тайылбыры.

Видеосюжет, беседа, кыска конспект, Чеди-Хаан сылдысты чуруур.

Бичии планеталар, астрофизика, обсерватория. Надя Рушева , хуу сылдыстар дугайында  билири.  

Бодунуң болгаш өг- бүлезиниң сылдызын Чеди-Хаандан тывар.

15

16.12

«Сылдыстар чүнү сымыранганыл?»

Кичээл- концерт.

Айтырыг-харыы, зодиактың сылдыстарын чурум езугаар бижиир.  

Сылдыстар дугайында билири

 Эштериниң, чоок кижилериниң зодиагын тодарадыр.

16

23.12

Черниң бодарааны.

К. Кудажы «Черге йөрээл»

Кичээл-концерт

Айтырыг-харыы, аянныг номчулга «Бай-ла-Тайгам» деп ырының утказын сайгарар.

Чернин тыптып келгениниң дугайында билири

Чогаадыг «Чер - бойдустуң байлаа»

17

13.01

Делегей ыяжы. Ыдык ыяштар.

Чаа таманың тайылбыры

Видеосюжет, айтырыг- харыы,  кроссворд тывар, тургузар.

Делегей ыяжы, ыдык ыяштар дугайында билири

«Салгал ыяжын» тургузар

18

20.01

Тыва улустуң ыяшка хамаарылгазы

Лекция кичээл.

Аянныг номчулга, чалбарыгларны бижиир

Тыва улустуң ыяшка хамаарылгазының дугайында билири

«Тел ыяшка чалбарыгыы доктаадыр, «Чалбарыглар дугайында» деп дыңнадыг бижиир

19

27.01

Чадаң үнуштер, оргаадай казарда чалбарыг  

Чаа теманың тайылбыры.

Айтырыг- харыы, видеосюжет, аянныг номчулга  

Чадаң үнүштер оларның ужур-дузазының дугайында билири

 «Оргаадай - ховар эм оът» деп дыңнадыг

20

03.02

Төрээн черим даштары. Төөгү  – тураскаал даштары.

Лекция кичээл.

 Айтырыг-харыы,  конспект

Төрел бөлүк, кавай , ужурлуг даштар болгаш даштарның бөлүктериниң база Күлтегин дугайында билири

Өөренген даштарынга хамаарыштар дыңнадыглар бижиир

21

10.02

Чурт-девискээр даштары

Чаа теманың тайылбыры  

Айтырыг-харыы, видеосюжет

Чурт- девискээр даштарынын дугайында билири

Тывада бар улуг овааларның аттарын бижиир

22

17.02

Ойнаар даштар. Суг Даштары.  каасталга даштары.

Чаа теманың тайылбыры

Беседа, видеосюжет, айтырыг-харыы

Даштар дугайында билири.

Даш көдүрер кижилер дугайында дыңнап, номчуп эккээр.

23

24.02

Чонар даш. Төлге баштары

Кичээл лекция

Беседа, айтырыг-харыы, видеосюжет

Чонар даш, төлге баштарынын дугайында билири

Дыңнадыг «Сураглыг даш чонукчулары»

24

03.03

«Сагынгыр, тывынгырлар мөөрейи»  

Оюн- мөөрей кичээл

Айтырыг-харыы, тестилер

Өөренген темаларын шиңгээдип алганы

Эр, херээжен улустуң  каасталгаларын чуруур.

25

10.03

Арт-сынга хамаарышкан бурунгу билиишкиннер

Чаа теманың тайылбыры

Видеосюжет, айтырыг-харыы

Арт-сынга хамаарышкан бурунгу билиишкиннерни шиңгээдир

Дыңнадыг «Арт кырынга сагыыр чаңчылдар»

26

17.03

М.Кенин-Лопсан «Ыдыктыг тос таңдым»

Кичээл – аян-чорук

Беседа, айтырыг-харыы, карта-биле ажыл

Тос деп сан, тос таңды дугайында билиишкиннер

«Ыдыктыг тос таңды» шээжилээр

27

24.03

Суг дугайында тоолчургу чугаалар. С. Сүрүң-оол

« Ырла, Хемчик»

Чаа теманың тайылбыры

Айтырыг- харыы видеосюжет, аянныг номчулга.

Суг дугайында тоолчургу чугааларны билири.

Суг дугайында тоолчургу чугааларны номчуур

28

07.04

Аржаан. К.Кудажы «Сугга йөрээл»

Чаа теманың тайылбыры.

Беседа, айтырыг-харыы, видеосюжет

Аржааннар, оларның ужур-дузазының дугайында  билири

«Сугга  йорээлди» шээжилээр

29

14.04

Отка чалбарыыры. Т.Кушкаш «От чаяачы».

К. Кудажы «Отка йөрээл»

Лекция  кичээл

Айтырыг-харыы, видеосюжет, аянныг номчулга

Отка хамаарышкан чүүлдерни билири

Саң салырының чурумун бижиир

30

21.04

«От - кижиниң амыдыралының дөзү»

Кичээл- конференция

Дыңнадыгның утказын шын илередири, аянныг номчууру  

Отка хамаарышкан чүүлдерни сайгарып билири

Өөренген темаларын катаптаар

31

28.04

Черлер аттарының тывылганы болгаш элдептиг черлер аттары

Лекция кичээл

Беседа, аянныг номчулга

Черлер аттарының тывылганы болгаш элдептиг черлер аттарының дугайында өөренир

Төрээн чериниң адының тывылган төөгүзүн бижиир

32

12.05

«Тыва чуртум делгемнери таан дыка чараш ийин!»

Кичээл – аян-чорук

Беседа, айтырыг-харыы, кроссворд тывар

Тывада черлер аттарын, оларның төөгүзүн билири

Дыңнадыг белеткээр «Хоорайывыс девискээринде төөгүлүг черлер»

33

19.05

«Буян-Бадыргы» музейинче экскурсия

 Кичээл-экскурсия

 беседа

Торээн чериниӊ онзагай кижилери-биле таныжары

Өөренген темаларынга ниити катаптаашкын

34

21.05

Чыл төнчүзүнүң хыналда ажылы

Хыналда кичээл

 Тест

Өөренип эрткен темаларын шингээдип алганы

Өөренген темаларынга ниити катаптаашкын

35

26.05

Чыл дургузунда өөренген чүүлдерин түңнээри

Түңнел кичээл.

Айтырыг-харыы

Чыл дургузунда өөренген темаларын катаптап, түңнээри

Чыл дургузунда өөренген темаларын катаптаар