баргажан нютаг хэлэнэй толи
материал

Баргажан буряадуудай                                                    

нютаг үгэнүүдэй толи                                                        

Словарь диалектных слов

Баргузинского говора

Үгтэhэн толи соо Баргажан буряадуудай нютаг хэлэнэй 3929 үгэ ба тогтомол холбуулалнууд оронхой.  Эхэ хэлэнэйнгээ баялиг хүгжөөлгэ, хүмүүжүүлгэдэ туhа болохо гэжэ найдагдана.  Энэ толи  Пандидо Хамба лама Дамба Аюшеевэй ба Баргажан дасанай Шэрээтэ Сэдэн Ламхайн үүсхэлээр, Баргажанай аймагай депутадуудай  Толгойлогшо Сундаров З.Б-М.ударидалга доро зохёон хэблэгдэhэн байна.  

              Предлагаемый бурятско - русский словарь содержит 3929 диалектных слов, устойчивых словосочетаний Баргузинского говора. Словарь предназначен для обогащения словарного запаса, сохранения речевой культуры и рассчитан на широкий круг читателей.  Словарь составлен и издан по инициативе Пандидо Хамба ламы Дамба Аюшеева и Шэрээтэ Баргузинского дацана Цыдена Намжилова под руководством Председателя Совета депутатов Баргузинского района Сундарова З.Б-М.

Составители:

Учителя бурятского языка Хилганайской СОШ им. Э-Д. Ринчино:

Шараева А.С., Тыхеева С.Н.

Толи.

Аа хулха юум.н.тишина;.Гэртэ аа хуулха. В доме тишина.

Аадар юум.н. ливень; Газаа аадар оробо. На улице идет ливень.

Аабз зүйр.үгэ Частица, выражающая предположение. Наверно. Мүнөө Бадма ерхэ аабз. Сегодня, наверно, Бадма придет.

Аадарлаа үйлэ үгэ  Прошел  ливень; Мүнөө аадарлаа. Сейчас прошел ливень.

Аадарлаха үйлэ үгэ  Будет идти, лить; Малгаадар аадарлаха гээ. Завтра будет ливень.

Аадардуулаа үйлэ үгэ  В нокауте (перен); Гахай  аадардуулаа. Свинья в нокауте

Ааляар дайб. үгэ 1.тихо; Ааляар байгты. Тихо будьте.

                               2. медленно; Ааляар яба. Медленно иди.

Аальдуулха үйлэ үгэ  Замедлить, успокаивать; Морео аальдуулха. Замедлить ход коня.

Аалин тэмд.н. Спокойный, замедленный; Аалин дуун. Спокойная песня.

Аальшаг тэмд.н. Сравнительно тихий;  Аальшаг хүн. Сравнительно тихий человек.

Аальдха үйлэ үгэ  1.Успокаиваться;

                                 2 Замедлять ход;  Аальдха гэл даа. Сказали замедлить ход.

Аарама зуурама тэмд.н. Безобразный; Гэртэнь аарама зуурама байгаа. В доме было безобразно.

Аашалха үйлэ үгэ  Выходить за рамки приличия; Бү аашалаарайш. Не выходи за рамки приличия.

Аашалаан тэмд.н. Человек, который ведет себя не подобающе; Аашалаан амьтан(перен.).

Ааяма тэмд.н. знойный; малгаадар ааяма халуун болхо. Завтра будет знойно.

Абаатха үйлэ үгэ  Унести. Абаатха гэнэ. Сказали унести.

Аба үйлэ үгэ  Возьми; Сайяа аба. Возьми чай.

Абаар дайб. үгэ Забрав;  Абаар ерээрэй. Сразу забрав приходи.

 Абаадха үйлэ үгэ  Уносить; Юумээ абаадха. Что-то унести.

 Абагдха үйлэ үгэ  Быть взятым; Абагдха байгаа. Должно быть взятым.

 Абалсха  үйлэ үгэ  Брать вместе; .Хамтайн абалсха.

Абаадаарай үйлэ үгэ  Унеси; Гэртээ абаадарай. Домой унеси.

Абаадуулха үйлэ үгэ  дать унести, увести; Эндаан хартоошка абаадуулха байгаа. Отсюда нужно унести картошку.

Абастяар дайб. үгэ Всеохватывающе; Баабаймнай абастяар хүдэлнэ.Отец всеохватывающе

Абалга  юум.н. Взятка; Абалга үгэбэ. Дать взятку.

Абалсаха үйлэ үгэ  Сочетаться в браке; Залуушуулнай абалсаха. Молодежь вступает в брак.

Абалсуулха үйлэ үгэ  Поженить; Абалсуулха байгаа. Их нужно поженить.

Абалсаан юум.н. Взаиморасчёты; Абалсаа хэбэ.Они сделали взаиморасчеты.

Абастай тэмд.н. Мощный; Абастай байха.

Аб юум.н. Сглаз, порча; Аб хэхэ. Наводить порчу.

Аблаха үйлэ үгэ  Наводить порчу; Аблаха байха.

Аб үйлэ үгэ  Возьми; Аб эньнеэ. Возьми это.

Абар -табар тэмд.н. 1.Редкий; Абар -табар үһэтэй. Редкие волосы.

 2. Сделать что-либо поверхностно; Абар-табар заһаад хайба. Так себе сделал.

Абайгүй тэмд.н. Беззвучный; Абайгүй байгаарай. 

Абяатай тэмд.н. Шумный, звонкий; Ямар шанга абяатаймш. Какой ты шумный.

Абяа дуугарха үйлэ үгэ  Издавать звук, отзываться; Холаан абяа дуугараарай.Из далека подай звук

Абяа үгэ. дайб. үгэ  Подай голос; Харанхы соо абяа үгэ . В темноте подай голос.

Абяагой дайб. үгэ  Тихо; Абяагэй бай. Тихо стой.

Абагша юум.н. Сестра отца; Минии абагша. Моя тетя по линии отца.

Абгайн изии юум.н. Жена брата по мужу;.Абгайн изии ерээ. Пришла жена дяди по отцовской линии

Абзай юум.н. Род  Баргузинских бурят;.Абзай угай.

Абхурайха юум.н. Муж сестры отца; Абхурайха байна. Муж тети по отцовской линии.

Абтай тэмд.н. Человек, наводящий порчу; Абтай хүн. Человек, наводящий порчу.

Абамаар дайб. үгэ  Стоящий того, чтобы взять; Тэрэш ямар абамаар байнаб. Это стоящий того, чтобы взять.

Абрал юум.н. Помощь; Абрал ерээ. Помощь пришла.

Абралгой тэмд.н. Беспомощный; Абралгүй хүн. Беспомощный человек

Абха үйлэ үгэ  Взять, купить; Мяха абха. Купить мясо.

Адха 1. үйлэ үгэ  Вылить; Уһа адхаа. Он воду вылил.

            2. юум.н. Горста чего-то; Адха талха үгииш. Горстку зерна дай.

Адха юум.н. ложбина;  Адха соо уһан суглараадайн. В ложбине вода собралась.

Адлирхуу тэмд.н. Подобный, схожий. Энэ машшинууд адлирхуу байна.Эти машины подобные.

Адуулха үйлэ үгэ  Няньчиться, ухаживать. Дүү хүбүүеэ адуулха. Няньчиться с младшим братом.

Адаг нэрэ юум.н. Кличка; Адаг нэрэтэй болоо.  У него есть кличка.

Адзэхэ үйлэ үгэ  Ненавидеть; Тэрнээ адзэхэ. Его стали ненавидеть.

Адаха үйлэ үгэ  Порезаться;. Гараа адаха. Порезал руку.

Адзүүтэй юум.н. Противный; Заяани адзүүтэй. Сроду противный.

Адбааштай тэмд.н. Неприятный;.Адбааштай байна. Неприятный какой-то.

Адис юум.н. Благословение; Адис абаа. Благословение получили.

Адли тэмд.н. Похожий; Адли байна. Они похожи.

Адлирхуу тэмд.н..Схожий; Адлирхуу хоер. Они двоем схожие.

Адлихан тэмд.н. Одинаковый; Адлихан нюуртай.Они одинаковые.

Адлиханаар дайб. үгэ Одинаково;  Адлиханаар тайра.Одинаково отрежь.

Адлишааха үйл.ү. Подражать Ехээр адлишааха.

Адлишаг тэмд.н. Немного похожий; Адлишаг байнаан. Они немного похожи.

Адляар дайб. үгэ Одинаково; Адляар хэхэ. Одинаково сделать.

Адхамар юум.н. Негодник, паршивец; Тэрэ адхамар. Он  негодник.

Айбирха үйлэ үгэ  Взбираться; Дээшээ абирха.Вверх взбираться.

Айл юум.н. Семья. Шэнэ айл. Новая семья.

Айл ашаан юум.н. Соседи; Айл ашаанаа хэлхэ. Пригласить соседей.

Айлшад  юум.н. Гости; Айлшад ерэбэ.Пришли гости.

Айлшалуулха үйлэ үгэ Дать возможность погостить; Айлшалуулхаа яагаабш. Погостили бы.

Айлшалха үйлэ үгэ  Ходить в гости; Айлшалха дуратай. Любит ходить в гости.

Аймьдүйтэй дайб.ү. Возмутительно; Аймьдүйтэй гээшэ. Очень возмутительно.

Арьбан тэмд.н. Экономный; Арьбан байна.

Айрьбалха үйлэ үгэ  Экономить; Аарьбалхаа яанат.Экономили бы.

Арлягха үйлэ үгэ  Потерять; Арлягха байха. Ты потеряешь.

Айха үйлэ үгэ  Бояться; Айха гээшэнь.Очень боишься.

Айхаар дайб. үгэ Ужасно; Айхаар байнаан. Было очень ужасно.

Ажагалха үйлэ үгэ  Приглядываться, замечать; Тэрэ ажагалха байха. Он зметит.

Ала  юум.н. Внутреняя сторона бедра; Алань тайгтэр.

Алааша юум.н. Название заимки в Баргузинском районе; Алаашада байдаг. Живет на заимке Алааша.

Алад дайб. үгэ  мимо; Алад гараа. Мимо прошел.

Алалсаан – булалсаан юум.н.Драка;  Алалсаан-булалсаан болоо. Произошла драка.

Алга юум.н. хозяйство; Ехэ алгатай. У него большое хозяйство.

Алга барьха Держать хозяйство; Алгаа баряар зандаа. Всегда он держит хозяство.

Алгаша тэмд.н. Хозяйственный; Алгаша хүн. Хозяйственный человек.

Алгаша бэшэ тэмд.н. Нехозяйственный; Манай Бадма алгаша бэшэ. Наш Бадма нехозяйственный

Алгалсха  үйлэ үгэ  Разминуться; Тэрэш намтай алгалсаад  ерээ. Он разминулся со мной.

Алдаха үйлэ үгэ Терять; Мүнгээ алдаха. Деньги терять.

Алдуурха үйлэ үгэ  Развязаться; Гараанш алдуурха байха. От рук развяжется

Алидабта түл.үгэ Из какого рода?; Танай алидабта? Вы из какого рода?

Алин түл.үгэ где? Алин байнаб, харуулдаа. Где находиться, покажи.

Альниинь түл.үгэ. Который; Альниинь  шинииб? Который твой?

Алсаганха үйлэ үгэ  Идти неровной походкой. Бү алсагана.

Алтатай тэмд.н. Имеющий  золото. Алтатай хүн. Человек имеющий  золото.

Алтан гэрэл  юум.н. Сутра.Алтан гэрэл уншана

Аляанштань түл.үгэ Хоть какой, любой; Аляанштань хамаагүй. Любой подойдет.        

Аляадха үйлэ үгэ  Играть; Аляадхаа ерээ. Приходи играть.

Алляха үйлэ үгэ  Уходить; Алляа гэнэм. Сказали что ушел.

Алляа үйлэ үгэ  Ушёл; Гэртээ алляа. Домой ушел.

Аллигаа  үйлэ үгэ  Потерял; Бээлэйеэ аллигаа. Потерял варешки.

Алмай тэмд.н. Невнимательный; Алмай хүн. Невнимательный человек.

Альруун юум.н. Брусника; Альруун ургаагүй. Брусника не выросла.

Алха  1. юум.н. Молоток; Алха асарба. Принесли молоток.

             2. үйлэ үгэ  Убивать, умерщвлять; Алхаб гэнэ. Сейчас убьет.

Алха юум.н. Шаг. Хоер алха ябха. Два шага пройти.

Алхалха үйлэ үгэ  Шагать, ступать. Ураайгшаа алхалха. Впередь шагать.

Алхаха үйлэ үгэ  Перешагивать; Модон дээгүүр алхаха. Перешагнуть через палку.

Альгадха үйлэ үгэ  Давать пощёчину; Альгадха дуратай. Любит давать пощёчину.

Альган  юум.н. Ладони; Мүнгэндэ альгам зохолбо. К деньгам ладонь чешеться.

Альхилдха үйлэ үгэ  Драться, махаться; Альхилдха байха. Драться будет.

Аальхан дайб. үгэ  Не торопливо, тихонько; Аальхан болоо. Тихим стал.

Альхиха үйлэ үгэ  . Колотить; Альхиха hанаатай. Хочет колотить.

Альхюулха үйлэ үгэ Побить; Ехээр альхуулаа. Сильно побили.

Ааляарэгты дайб. үгэ  Потише; Ааляарэгты бултандаа. Потише будьте.

Андалдаан юум.н. Обмен, размен; Андалдаан болоо. Произвели обмен.

Андалда  наймаан юум.н. Купля, продажа; Андалдаа-наймаа хэбэ. Покупку сделали.

Андилна үйлэ үгэ  Пахнет, воняет; Муухайтяар андилна. Воняет.

Андаляа юум.н. Обменный брак, обмен чем-то; Андаляа хэбэ. Обменялись.

Анхандаа дайб. үгэ  Изначально;.Анхандаа тиимэ байгаан. Изначально так было.

Амаа  алдаха. үйлэ үгэ  Проговориться;.Амаа алдаха байха. Он проговориться.

Амиштай тэмд.н. Боязно, страшный; Амиштай баабгай. Страшный медведь.

Амиштяар дайб. үгэ  Опасно, рискованно; Амиштяар ерэнэ. Рискованно подходит.

Амиштайшаг тэмд.н. Довольно опасный; Эндэш амиштайшаг байна. Здесь довольно  опасно.

Амуур юум.н. 1. Горлышко; Амуураарнь юулэ. Лить через горлошко.

                           2. лицевая сторона печки; Пеэшэнэй амуурта түлеэн байна.

Аймтан юум.н. Животное; Гэрэй аймтан. Домашнее животное.

Амьда тэмд.н. Живой; Амьда хүн. Живой человек.

Амьтай тэмд.н. Одушевлённый; Амьтай юумэн. Одушевлённый что-то.

Амьдаар  дайб. үгэ Живьем; Амьдаар зобооно. Живьем страдает.

Амаа  хатха үйлэ үгэ  Испытывать жажду; Халуунда амаа хатха. В жару испытывать жажду.

Амигүй  гүйжэ ерэхэ дайб. үгэ  Прибежать быстро (не дыша).

Амар заяа үзүүлхой фраз. Не давать покоя; Хүндэ амар заяа үзүүлхой хүмш!

Амар  заяа үзөөгой дайб. үгэ  Без отдыха; Амар заяа үзөөгүй хүдэлхэ. Работать без отдыха.

Амаргүй тэмд.н. Невыразимый; Амаргүй хөөрэбэ

Амайраа дайб. үгэ  Отдельно, обособленно; Амайраа байна. Отдельно живет.

Амарха үйлэ үгэ  Отдыхать; Аршаандаа һуужа амарха байгаа. Отдыхать на аршане.

Амралта юум.н. Отдых; Недель соо хоёр амралтатайдь. За неделю два дня отдыха.

Амруулха үйлэ үгэ  Позволить отдохнуть; Амруулха байгаа. Дать отдохнуть.

Амтай хүн тэмд.н. Говорливый;  Амтай хүн ерээ.

Амттай тэмд.н. Вкусный, сладкий; Ямар амттайм? Какой вкусный?

Амтьшааха үйлэ үгэ  Смаковать; Шараан загуу амтьшааха. Смаковать жареную рыбу.

Амуур юум.н. Горлышко, верхний край ведра, мешка, край чего-то; Мэшээгэй амуур неэлгээтэй. Открытый мешок.

Амуургой юум.н. Без горлышка; Амуургой бутылка. Бутылка без горлышка.

Амтархай  тэм.н. Беззубый; Амтархай аман. Беззубый.

Аймьбудхээр дайб. үгэ  Обидно; Аймьбудхээр хэлэнэ. Сказал обидно.

Ангархай юум.н. Отверстие; Ехэ ангархай. Большое отверстие.

Ангай үйлэ үгэ  Открой; Амаа ангай. Открой рот.

Ангайлгаха үйлэ үгэ  Распахнуть; Үүдээ ангайлгаха. Распахнуть дверь.

Ангайха үйлэ үгэ  Расскрываться; Гараа ангайха 

Анюулха үйлэ үгэ  Заставить закрыть глаза; Нюдэйнь  анюулха 

Ара бүрэгүй дайб. үгэ  Везде; Ара бүрэгүй бэшхэ. Писать везде.

Арайн  гэжэ дайб. үгэ  Еле еле;  Арайн гэжэ уншаха. Читать ели ели

Арай  голо дайб. үгэ Ели живой; Арай голо ябаха. Ходить  ели живой.

Арай  хурай дайб. үгэ Кое-как; Арай хурай гүйхэ. Бежать кое как.

Ар  андагар тэм.н. Большой; Ар андагар хүбүүтэй. У них большой сын.

Ар  артагар тэмд.н. Короткая одежда; Ар артагар плати. Очень короткое платье.

Арбаахалдай юум.н. Паук; Аймиштай арбаахалдай аһалдаадайн. Страшный паук весит.

Арбагашха үйлэ үгэ  Размахивать; Хүлөө арбагашха. Размахивать ногами.

Арбадьхи тоо.н. Десятый; Арбадьхи класс. Десятый класс.

Арбайс дайб. үгэ  Размашисто; Арбайс зураха. Рисовать размашисто.

Арбайха үйлэ үгэ быть распростертым; Тангайгаад арбайха.

Арга  шадлаараа дайб. үгэ  В  меру способностей; Арга шадалаараа хэхэ. Сделать в меру своих спосбностей.

Арзайс дайб. үгэ  1. Необдуманно, суетиться; Арзайс гүйхэ. Суетиться

                                2.  размашисто, некрасиво; Арзайс бэшэхэ. Писать некрасиво.

Арзаганха үйлэ үгэ  Гримасу строить; Нюураа арзаганха. Гримасу строить.

Арзагар  тэмд.н. Оскаленный; Арзагар амтай нохой 

Арзагар тэмд.н. Неровные со щелями; Арзагар шүдэн

Арзайха үйлэ үгэ  Скалить; Шүдөө арзайха 

Арил  сшаа үйлэ үгэ  Пошел вон. Арил сшаа гэртээ!

Аргаан , аргааhан юум.н. Сухой помёт скота; Хатаан аргаан 

Арггой тэмд.н. Невозможный, безвыходный; Арггой наадан. Безвыходная игра.

Арггойгоор дайб. үгэ  Непременно, безусловно;Арггойгоор шүлэг уншаха

Арггойдэхэ үйлэ үгэ  Лишаться возможностей, быть вынужденным; Саанаа арггойдэхэ

Аргадха үйлэ үгэ  Уговаривать, упрашивать; Зоноо аргадха. Уговаривать народ.

Аргадуулха үйлэ үгэ  Быть уговариваемым;  Бэеэ аргадуулха 

Аргалуулха  үйлэ үгэ  Получать лечение;  Больницада бэеэ аргалуулха.

Аргалха  үйлэ үгэ  Лечить; Ханяада аргалха. Лечить кашель.

Аргамжа   юум.н. Веревка; Бүдүүн  аргамжа . Толстая веревка.

Аргатай тэмд.н. Способный; Шэбшэхэ аргатай. Способный думать.

Арлиха үйлэ үгэ  Уходить, удаляться; Гэртээ арлиха. Уходить домой.

Артаганаха үйлэ үгэ  Упираться, артачиться; Гэдэргээ артаганаха. Упираться назад.

Аруун юум.н..  Кожа; Хатуу аруун. Твердая кожа.

Аруун  дэгэл юум.н. Шуба; Дулаан аруун дэгэл. Теплое кожаное пальто.

Аруутай тэмд.н. Имеющий кожу;  Зузаан аруутай. Толстая кожа.

Аруу  элдээшэн юум.н. Кожемяка. Хоннья аруу элдээшэн 

Аршуур юум.н. Тряпка. Хүлэй аршуур үүдэндэ дэльгээтэй 

Аршаан  юум.н. Целебный источник. Нюдэнэй аршаан

Аршаха үйлэ үгэ  Вытирать (аршуулха, аршуулашха). Гараа аршаха

Арьябала Бодхисаттва сострадания из пантеона Будды

Архиин  тулам тэмд.н. Алкоголик, пьяница. Архиин тулам болаан 

Архидха үйлэ үгэ  Пьянствовать. Гэнтэ архидха 

Арһайн хуулаха үйлэ үгэ  Сдирать кожу. Амьдаар арhайн хуулха 

Арьбилха үйлэ үгэ  Беречь, экономить. Бэеэ арьбилха 

Арьбан тэмд.н. Бережливый. Арьбан хүн 

Айрьбин юум.н. Жир в брюшной полости лошади. Амтатай айрьбин 

Айрьбинтай тэмд.н. Жирный. Айрьбинтай мяхан 

Асарха үйлэ үгэ  Приносить, привозить, приводить. Түлеэ асарха

Атаархана үйлэ үгэ  Завидовать. Ехээр баяндань атаархана

Атаганаха үйлэ үгэ  Вздрагивать. Бү атагана

Атар  – татар гэлдэхэ холб. Вздорить друг с другом, ссориться. Дундаа атар –татар гэлдэхэ

Атайс  татха холб.Затягивать так, что образуется перехват. Зада атайс татха 

Аханд   (хүн) юум.н. мужчина. Аханд хүн ерэбэ

Ахаадай 1. юум.н. перен.человек без комплексов

                  2. тэмд.н. лихой, бесшабашный

Аhааха үйлэ үгэ  1.Зажечь. Галаа аhааха

                           2.привлечь. Хүндэ аhааха 

Аһалдаха үйлэ үгэ  Цепляться. Нюрганда аhалдаха

Аһаха үйлэ үгэ  Прицепиться. Хүндэ аhаха

Аша юум.н.Внук. Минии  аша хүбүүн

Аяар  (холо, удаанай) дайб. үгэ  Очень (далеко, давно). Аяар хэзээ болаан

Аяга юум.н.Тарелка,миска. Аягаа угаа

Аягалуум  үйлэ үгэ  Налью. Би сай аягалуум

Аягалха үйлэ үгэ  Наливать. Аягалха гэлдаа

Аягалыш үйлэ үгэ  Налей. Намда аягалыш

Аягаа  тарха фраз.Вести себя нескромно .Аягаа таран hууха

Аятай  зохид холб.Приличный человек. Аятай зохид хүн

Аягүйдхэ үйлэ үгэ  Вести себя непристойно. Хүнүүш урай аягүйдхой гэдэг.

Ая ганга юум.н.Богородская трава.  Ая ганга андилна.

Б

Баабай  юум.н. Отец, папа. Минии баабай

Баабуу юум.н. Бабушка. Хүгшэн баабуу

Баараан тэмд.н. Жалкий, бедный. Баараан хүбүүм

Баалуулха үйлэ үгэ  Быть принуждаемым. Номоо унша гэж баалуулха

Баалха үйлэ үгэ  . Заставлять, принуждать.Эм уухынь баалха

Бааюулха  үйлэ үгэ  . Дымить. Тамхяа бааюулха

 Бадарха  1 үйлэ үгэ  Зажигать, зажечь лампаду.Бадарха зула

              2.повышать голос,накричать. Хүүе бадарха

 Бадайрха үйлэ үгэ  Толстеть, пухнуть.Гар бадайрха

Бадгой тэмд.н. 1хороший,

                         2 умелый. Бадгой хүн

Бад  балай тэмд.н. Непроглядная темнота. Газаа бад балай болбо

Балай тэмд.н. Глупый, недалекий. Балай хүн

Багашуул юум.н. Ребятишки, дети. Багашуул наадна

Бага тэмд.н. Маленький , малый. Бага гэр барьба

Багаар  дайб. үгэ  Приблизительно. Үдэшэ багаар

Багадха (багадуулха) үйлэ үгэ  Не  хватает .Мүнгэн багадха

Багашааха  үйлэ үгэ  Считать недостаточным. Хубсаа багашааха

Багашаг тэм.н.Маловатый. Багашаг үмдэн

Багашагаар дайб. үгэ  По немногу. Багашагаар үбһэ малдаа үгэбэ.

Багта  дайб. үгэ  Около, приблизительно. Найман багта ерээрэй.

Багтаана үйлэ үгэ  Вмещает. Мэшээгтээ багтаана

Багтааха   үйлэ үгэ  Вмещать. Сүүмхэдээ багтааха

Багтаха  үйлэ үгэ  Помещаться. Энэ гутуун багтаха. 

Багтахагой үйлэ үгэ  Не помещающийся, неуживчивый. Хүдээр багтахагой

Багша юум.н.Учитель. Багша дуудна

Багшалха  үйлэ үгэ  Учительствовать. Бишхаан хүбүүдтэ багшалха

Багшайн  тэмд.н. Уучительский. Багшайн ном

Багсааха  үйлэ үгэ  Предположить,

Багтахыса дайб. үгэ  Столько,сколько может вместить. Багтахыса абаадба

Бажуугаад , бал бажууха үйлэ үгэ  Сжимать, сильно сжать.Бажуугаад асарба.

Баирлаха үйлэ үгэ  Радоваться. Хараад баирлаха

Байжайн  үйлэ үгэ  Стоит. Олон хүүд байжайн

Байд  гээд  дайб. үгэ  Часто, переодически. Байд гээд дуугарна

Байхбай юум.н.Байховый чай. Байхбайн сай

Барьса юум.н. Святое место. Барьса дээр үргэхэ

Барюур юум.н. 1.прихватка

                       2.дверная ручка. Үүднэй барюур

Бархан  уула юум.н. Название горы

Байрха үйлэ үгэ  Строить. Гэр байрха

Балбаана юум.н. Язь. Балбаана барьба.

Балгаан юум.н. Балаган. Балгаан соо байха

Баллаха  үйлэ үгэ  Разменять, разбить. Үндэгэ балаха

Балаалха үйлэ үгэ  Принуждать. Хүү балаалха

Балар тэмд.н. Неосторожный, неотёсанный. Балар гартай

Балархай тэмд.н. Разбитый. Балархай сонхо

Балсагар тэмд.н. Плотный, массивный.

Балгаха үйлэ үгэ  Глотнуть. Уһа балгаха

Балга юум.н. Глоток. Нэгэ балга сай

Балганги тэмд.н. Подвыпивший. Балганги ербэ

Балин юум.н. Подношение из специй Будде

Барагдаха  үйлэ үгэ  Подходить к концу.

Барагдахагой   тэм.н. Необъятный, Барагдахагой хүдмэри

Барагшагой тэмд.н. Неиссякаемый

 Барбайха үйлэ үгэ  Расширяться.Бэень барбайха

Баргажанай дасан юум.н. Баргузинский дацан

Баригдаан  үйлэ үгэ  1 задержанный, пойманный

                                2 построенный. Удаанай баригдаан

Баригдашагой тэмд.н. Неуловимый. Баригдашагой морин

Барилдаа  үйлэ үгэ  Поборолись. Хоер дахин барилдаа

Барилсаха үйлэ үгэ  Держать друг друга. Гар гараа барилсаха

Бамбайс дайб. үгэ  Много,щедро. Бамбайс поозо шанба

Баран  хойн  дайб. үгэ  Северо-запад. Баран хойн байдаг

Бараглаха үйлэ үгэ  Наметить приблизительно

Баррай дайб. үгэ  Юго-запад. Баррай болхо

Баран тэмд.н. Правая.  Баран гар 

Бараг им ааб даа тэм.н. Ничего нормально. Эндэш бараг им ааб даа

Бараг тэм.н. Нормальный. Бараг байнадь

Бардам тэм.н. Гордый. Бардам хүн

Бардамнаха  үйлэ үгэ  Высокомерничать. Хүүндэ бардамнаха

Бараа тэмд.н. Пожитки, товар, имущество. Барааяа асарба

Барилдха үйлэ үгэ  Бороться. Дасанда барилдха

Барюубша юум.н. Сдержанность, не сдержанный на язык. Аманиинь барюубшагүй

Барюур юум.н. Ручка. Үүдэнэй барюур

Баруугаархи дайб. үгэ    Находящийся на западе, справа.Баруугаархи хэр байнаб?

Баруугша дайб. үгэ  Запад. Баруугша ошбо

Баран  биидэ дайб. үгэ  На западной стороне, Баран биидэ байха

Бархирха үйлэ үгэ  Плакать,реветь. Шангаар бархирха

Бархируулха үйлэ үгэ  Доводить до слез. Хүбүүе бархируулха

Бархирдуун юум.н. Слеза. Бархирдуун гаргаба

Барюу тэмд.н Ужимистый,скуповатый. барюу хүн

Барюулха  үйлэ үгэ  Вручить. Гартань барюулха

Баряа үйлэ үгэ  Строить. Гэрээ баряа

Баряаша юум.н. Костоправ. Баряаша ержэ аргалаа

Барьха үйлэ үгэ  Взять, задержать. Загуу барьха

Барялга юум.н. Стройка. Барялга эхилбэ

Батаар дайб. үгэ  Крепко. Батаар хэбэ

Баhа  дайб. үгэ  Опять. Баhа унша

Баhал дайб. үгэ  Опять же. Баhал ши ербүүш

Баhааша  тэмд.н Любящий издеваться, принижать. Баhааша хүн

баhаха (баhуулха, баhанаш)  үйлэ үгэ  Принижать,подвергаться издевательствам, принижению. Хүүе баhаха

Бааhань дайб. үгэ  Вряд ли. Бааhань дууhахим

Байс – байс дайб. үгэ  Погоди. Байс-байс, намай хүлэй

Байтуун юум.н. 1.Яловая корова.Байтуун үнеэн

                            2.лошадь для забоя

Байхой үйлэ үгэ  Нет, не имеется. Намда мүнгэн байхой

Байлгаха (байлгана) үйлэ үгэ  Устраивать. Морёо байлгаха

Байлган юум.н.Время подношение подарков на свадьбе. Байлган эхилбэ

Байлдаха үйлэ үгэ  Упорствовать, упираться,

Байлсаха үйлэ үгэ  Находиться вместе. Намтай байлсаха байгааш

Байна үйлэ үгэ  Имеется, есть. Баабай гэртээ байна

Байнхаар үйлэ үгэ  Чем зря стоять. Эндэ байхаар саашаа ябии

Байра юум.н. Положение, место. Гэрэй байра

Байрагой юум.н. Не имеющий жилья, непоседа. Һуура байрагой амьтан

Байтар үйлэ үгэ  Между тем. Шинии байтар хэхэб

Байтараа үйлэ үгэ  Потом. Байтараа хүүжэм

Байха үйлэ үгэ  Находиться. Гэртээ байха

Байхаар дайб. үгэ  Совсем, окончательно. Байхаар бэшэ

Байхой үйлэ үгэ  Не быть, не стоять. Газаа байхой

Батгана юум.н. Комар. Батганада эдюулбэ

Бахана юум.н. Столб. Бахана зообо

Баяншаг тэм.н. Достаточно богатый. Баяншаг хүн

Баяндай юум.н. Название местности. Баяндайн бууса

Баяндай юум.н. Род Баргузинских бурят

Басай Шоно юум.н. Род Баргузинских бурят

Баяшха үйлэ үгэ  Разбогатеть.Үхэр малаар баяшха

Била дайб. үгэ  Вдребезги. Била бажууба

Биде түл н. Мы. биде ошходь

Биза дайб. үгэ  Сильно  бить.  Вдребезги. Биза сохихо

Бизалха  үйлэ үгэ  Раздавливать. Шангаар бизалха

Бизархай  тэм н.Раздавленный. Бизархай альруун

Билтарс дайб. үгэ  Через край. Билтарс уhа хэбэ

Билтаруулха үйлэ үгэ  Наполнять. Уhа билтаруулха

Билсагар тэмд.н Бесформенный

Билсайха  үйлэ үгэ  Без формы. Хажуушаа билсайха

Бишхаан тэмд.н Маленький. Бишхаан стул

Биргэн юум.н. Жена старшего брата, невестка.Биргэнээ дуудагты

Бирэ басган юум.н.-жена сына и ли младшего брата, невестка, бирэ басга буулгаба

Биргой тэмд.н плохой, некачественный. Биргой хубсуун

Бии  үгэй соогоо Холб. Изо всех сил. Бии үгэй соогоо ябаад ербэб

Бобгой юум.н. Название заимки

Болдоохойн бууса юум.н.родовая местность,

Бог юум.н. Мусор. Бог бү гарга

Боохолдой юум.н. черт. Боохолдойнаан айха

Боохолдойтоо үйлэ үгэ  Одуревший. Энэ боохолдойтоо

Болхуу үйлэ үгэ  1.получится

                     2 будет ли. Урок болхуу?

Бодгоор тоог.н.  Вдвоем. Бодгоор ябии

Бодхо үйлэ үгэ  Встать. Орнаанаа бодхо

Бойлторго юум.н. Веревка (на шее скота). Тугалай бойлторго

Бойлторголхо үйлэ үгэ  Надевать верёвку. Тугалаа бойлторголхо

Боодолго юум.н. Верёвка. Боодолго уяба

Болдогор тэмд.н тэм.н. Выпуклый. Болдогор газар

Болдойхо үйлэ үгэ  Взбугриться,надуваться. Нюрган дээрэм болдойно

Болхо үйлэ үгэ  Можно. Оржо болхуу?

 Болхо үйлэ үгэ  Свариться. Эдеэн болхо

Боргоодуун  юум.н. Мошкара. Боргоодуун нииднэ

Борлуулха үйлэ үгэ  1.сделать что-либо на скорую руку

                              2.реализовать, сбыть. Үүхэрөө худалдажа борлуулха.

Борсо юум.н. Сушеное мясо. Борсо столдо табьпа.

Борьёо юум.н.щеколда. Үүдэнэй борьёо.

Боhолго юум.н. Порог. Боhолго алхаба.

Бохёорхо үйлэ үгэ  Ослабеть. Хүйтэндэ бохёорхо.

Бөө юум.н. Шаман. Бөө манда ербэ.

Бөөлхэ үйлэ үгэ  Шаманить.

Бөөльжэхэ үйлэ үгэ  Вырывать (от слова рвота). Газарта бөөльжэбэ

Бөөльжуун юум.н. Рвота. Бөөльжуунэй үнэр

Бууса юум.н. Усадьба, родовое место. Нагсатнай бууса

Буб  буржагар тэмд.н Кудрявый. Буб буржагар үhэтэй

Бузар юум.н. Сглаз, скверна. Бузар гаргаа

Бузарлха үйлэ үгэ  Осквернять. Уhа бузарлха

Бузараар, бузар дайб. үгэ  (Перен.) Очень. Бузараар хүр хэлнэ

Бузартаан тэмд.н Оскверненный. Удаанай бузартаан

Бузартха үйлэ үгэ  Быть осквернённым. Эдеэнаан бузартха

Буутха үйлэ үгэ  Стрелять. Шоно буутха

Булайтай тэмд.н Человек, которому запрещено делать что-то (временно). Булайтай хүн

Булигдаха  үйлэ үгэ  Терпеть поражение.Барилдажа булигдаха

Булингяар юум.н. Муть,грязь. Булингяартай уhан

Бульшан юум.н. Мышца. Хүлэй бульшан

Бултаганаха үйлэ үгэ  Высовываться, маячить. Таhалгайн саанаан бултаганаха

Бултуулаа түл.н. Все. Бултуулаа ошбодь

Булуутха юум.н. Блоха. Булуутха hүрбэ

Булха үйлэ үгэ  Закопать.Нүхэ булха

Бульдруу юум.н. Кольцо. Бульдруу намда үгөө

Бульха үйлэ үгэ  Победить. Би шамай бульхаб

Бульшархай юум.н. Желёза.

Бульшархай шошоо холб.Устойчиое выражение

Бурайд юум.н Бурят. Бурайд хүн

Бурайд гэр юум.н. Летний домик. Бурайд гэртээ байна

Буржаганс дайб. үгэ  Быстро. Буржаганс ербэ

Буржагар  тэмд.н Кудрявый, Буржагар үһэтэй

Буржиилгаха үйлэ үгэ  Завивать. Буржиилгаха үһэеэ

Бурдаг юум.н. Смесь. Талхани бурдаг

Буугшаан Название заимки

Бурханай тэмд.н Божий. Бурханай ном

Буруу һөөргөө(холб.) дайб. үгэ  Шшиворот-навыворот. Буруу һөөргөө буляалдаан

Бушуурхаха үйлэ үгэ  Чуждаться,  Ондоо хүнаан бушуурхаха

Бусайдха үйлэ үгэ  Запутывать (нить,волосы). Үhэн бусайдха

Буршаалай юум.н. Название заимки

Буслаан тэмд.н Закипевший. Буслаан сай

Бута сохьхо үйлэ үгэ  Вдребезги разбить. Сонхо бута сохьхо

Бутардуун юум.н. Крошки. Хлемнэй бутардуун

Бутаргха үйлэ үгэ  Рассыпать. Талха бутаргха

Бутха үйлэ үгэ  Красить, марать. Пэйшэ бутха

Бутархай тэмд.н 1. Обломки, осколки.Бутархай аяга

                             2. бутархай . мелочь, копейки.

Бухал  юум.н. Копна. Нэгэ бухал табьпя

Бухаллаха үйлэ үгэ  Копнить. Үбhээ бухаллаха

Бухинтха үйлэ үгэ  . Томиться от избытка сил. Гэртээ бухинтха

Бүдэхи тэмд.н Глухой, смутный. Бүдэхи абяан

Бүйлэ юум.н. Дёсны. Бүйлэ эбдээ

Бү тии үйлэ үгэ  Не делай так.

Бүглөөдүүн юум.н. Затычка. Нүхнэй бүглөөдүүн

Бүгэлхэ үйлэ үгэ  Затыкать. Нүхэ бүгэлхэ

Бүгтэр юум.н.,название местности

Бэлсэгэр тэмд.н Округлый. Бэлсэгэр нюдэн

Бүлеэйн тэмд.н. Тёплый. Бүлеэйн уhан

Бүлеэдүүлхэ үйлэ үгэ  Греть. Уhаа бүлеэдүүлхэ

Бүрхөөхэ үйлэ үгэ  Прикрыть. Бүдөөр бүрхөөхэ

Бүтэлдөө үйлэ үгэ  Заглохло. Нүхниинь бүтэлдөө

Бүтүү болхо тэмд.н Замолчать. Эдеэлаар бүтүү болбо даа.

Буря юум.н. Плесень. Модной буря

Бурьтаан тэмд.н Заплесневший. Бурьтаан хлемэн

Бүр бүмбэгэр тэмд.н Круглый, ладный. Бүр бүмбэгэр хүбүүн

Бүхэ юум.н. Ягодица. Хүндэ бүхтэй(фраз-м)

Буха юум.н. Бык. Бухаяа тууж асарба

Бэежхэ үйлэ үгэ  Окрепнуть.Хүбүүнтнай елтэй болжо бэежээ бшуу.

Бэдирхэ үйлэ үгэ  Искать. Хони бэдирхэ

Бэдирэлгэ юум.н.Поиски. Хүүе бэдирэлгэ

Бэдирээшэ юум.н. Искатель. Намай бэдирээшэ хэмии?

Бэдирүүлхэ үйлэ үгэ  Быть в розыске. Милиистэ бэдирүүлхэ

Бэдьхэ юум.н. Мокрота. Бэдьхэ гарба

Бэржэгэр тэмд.н Шероховатый. Бэржэгэр хаяа

Бэлсэйхэ үйлэ үгэ  Выпучить глаза. Нюдөө бэлсэйхэ      

Бэлсэйс дайб. үгэ  С удивленными глазами. Бэлсэйс харайха  

Бэлиихэ үйлэ үгэ  Белить. Гэрээ бэлиихэ    

Бэлэдхэлгэ юум.н. Подготовка. Түр нааднай бэлэдхэлгэ

Бэлшээри  юум.н. Пастбище. Үхэрэй бэлшээри

Бэльшэхэ үйлэ үгэ  Пастись. Үхэр бэлшэхэ

Бэльшүүлхэ үйлэ үгэ  Пасти. Хонидоо бэльшүүлхээ ошоо

Бэhэдэ хүртэр холб. До пояса          

Бэһэ юум.н. Ремень, пояс. Үмднэй бэһэ

Бэһэлхэ үйлэ үгэ  Опоясывать. Үмдөө бэһэлхэ

Бэшэ зүйр ү. 1.Не(отриц частица) Энэ бэшэ

                       2.Иной, другой

                       3 үйл ү. Пиши.

Бэшхэ үйлэ үгэ  Писать.Сааруун дээр бэшхэ

Бэштэй тэмд.н Хваткий, шустрый, напористый. Бэштэй хүн

Бэштэйшээ дайб. үгэ  Иное место. Бэштэйшээ ябпа

Бэшээр дайб. үгэ  По- другому, иначе, не по правилам. Ёройн бэшээр  

Бээрхэ үйлэ үгэ  Мёрзнуть. Газаа гараар бээрхэ

Бээрэмхэй тэмд.н Чувствительный к холоду( человек) Бээрэмхэй хүн                                  

Барнааг  юум.н. Сорванец. Барнаагш хаашаа гой болбо?

В

Варанаси юум.н. Место где Будда дал первое учение о 4-х благородных истинах

Вишну Тэнгэри юум.н. Великий небожитель научивщий людей все измерять и взвешивать

Г

Габа юум.н. Щель. Оёорой габа

Габшагай тэм.н. Человек со спортивным телосложением. Габшагай бэетэй

Гадайха  үйлэ үгэ  Выпячивать грудь. Гадайха байха

Гадагар тэмд.н С важной осанкой. Гадагар хүн

Гадаганха үйлэ үгэ  Опрокидоваться. Гэдэргээ гадаганха

Газар мүргхэ фраз-зм. Изо всех сил (искал)

Газар Тэнгри мифол. Восседает на свинье покровитель богатсва и бизнеса.

Газардаа үйлэ үгэ  1.Ударила шаровая молния. Аянга газардаа

                           2.Обомлел. Тэрэ багта газардаа

                           3.Приземлился. Газарджа унха

Газаргой тэмд.н Без земельный. Энэш газаргой

Газаа һанаха фраз-м. Ненавидеть, недолюбливать. Тэрэнээ газа hанаха

Гай юум.н. Несчастье. Гай болбо

Гал юум.н. Огонь. Пэйшнэй гал

Галай юум.н. Огненный. Галай ошон

Галтай юум.н. С огнем. Нюдэндээ галтай

Гал Тэнгри восседает на козе, покровитель руководства и управления

Галгой юум.н. Без огня. Пилтаа галгой

Галдагдха үйлэ үгэ  Обжигаться. Түлеэн галдагдха

Галдха  үйлэ үгэ  Жечь. Сааруу галдха  

Гал халхай болоо фраз-м. Придираться

Галбаганаа үйлэ үгэ  На ветру извиваться. Һалхинда галбаганаа

Галбагар тэмд.н Широкий. Галбагар модон

Галбайха үйлэ үгэ  . Развалиться (на сиденье). Галбайжа һууха

Галбайлгха үйлэ үгэ  Раскатать. Бүд галбайлгха

Галбайс дайб. үгэ  Во всю ширину. Галбайс гэшхэхэ

Гаарха үйлэ үгэ  Ругать. Хүбүүе гаарха

Гааруулха үйлэ үгэ  Ддразнить, отругать. Нохой гааруулха

Гайхал юум.н. Удивление.Хүнэй гайхал

Гайхалтай тэмд.н Удивительный. Гайхалтай юумэн

Гайхха үйлэ үгэ  Удивляться. Һонирхжо гайххаба

Гайхуулха үйлэ үгэ  Удивлять. Һони хөөржэ гайхуулха  

Галзууд юум.н. название одного из баргузинских родов. Галзууд угай хүн

Галзуурха үйлэ үгэ  Дуреть. Ехээр галзуурха

Галзуураан  тэмд.н Одуревший. Галзуураан хүбүүд

Галуун юум.н. Гусь. Галуун эдеэлнэ

Гамнха үйлэ үгэ  Беречь. Номоо гамнха

Ган юум.н.Засуха. Мүнөө елдэ ган болбо

Ганга юум.н. Чабрец.Ганга түүхэ

Гандан юум.н. Восточный рай Тушиты

Гандха үйлэ үгэ  Засушливость. Уһагой гандха

Гандир юум.н. Украшение крыши дугана

Ганжур юум.н. Собрание 108 канонических томов изречений  Будды Шакьямуни

Ганса тоог.н.  Один. Ганса хүн

Гансаараа тоог н. Только один. Гансаараа ябаа

Гансаардна үйлэ үгэ  Чувствует одиноким. Басгамни гансаардна

Гар юум.н. Рука. Зөөлэн гар

Гарай тэмд.н Ручной. Гарай машина

Гарха үйлэ үгэ  Выходить. Гэртаан гарха  

Гаргха үйлэ үгэ  Выводить, выносить. Үргжэ гаргха

Гаргуулха үйлэ үгэ  Заставить вынести. Түльхжэ гаргуулха

Гаргой тэмд.н Безрукий (перен.про человека, которого не умеет драться). Гаргой хүн

Гартай тэмд.н Драчливый. Гартай хүн  

Гараг юум.н. День недели. Нэгэдьхэ гараг

Гаталха үйлэ үгэ  Перейти через воду. Уһа гаталха

Гахай юум.н. Свинья. Гахай хэбтнэ

Гашалгха үйлэ үгэ  Квасить. һү гашалгха

Гашалха  үйлэ үгэ  Прокисать.Шүлэн гашалха  

Гашуун тэмд.н Горький. Гашуун эдеэн  

Гальгха үйлэ үгэ  Сжечь на костре, кремировать шамана. Бөөе гальгха

Гам тэмд.н Бережливый (человек). гам хүн

Гандинха -аа, үйлэ үгэ  Ныть, выть. Нохой гандинха

Ганзага юум.н. Торока. Мориной ганзага

Ганзагалха үйлэ үгэ  Нвьючивать. Мориндоо ганзагалха

Ганста дайб. үгэ  Вдруг,резко. Ганста бии болбо.

Гар залгаха үйлэ үгэ  Заменить кого-нибудь. Гар залгаха хүн

Гар түргэн холб. Делает очень быстро. Түргөөр юумэ хэдэг

Гараар буляалдажа ехэ болоо холб.Стал быстро расти несмотря ни на что. Түргөөр ехэ болоо

Гарбал түрбэл юум.н. Родственники. Гарбал түрбэлнь ерэбэ

Гаралсаанууд  юум.н. Братья, сёстры.Гаралсаануудынь олон

Гараг юум.н. Недели

Гараан юум.н. С руки. Гараан  мултараа

Гаарха үйлэ үгэ  Сердиться. Изии гаарха

Гарза  юум.н. Ущерб, убыток. Мүнгэнэй гарза

Гаригтаха үйлэ үгэ  Парализоваться.

Гараша ехэ юум.н. Убытка много. Гараша ехтэй хэрэг

Гар улайлгаха холб. Дать что-нибудь за услугу. Гарайн улайлгаха мүнгэн гойг?

Гарса юум.н. Брод. Гарса дээрэ үргэхэ

Гатуу шааха  юум.н. Забить кол. Эндэ гатуу шааха

Гатуун юум.н. Палка с железным наконечником. Эндэ гатуу шааха

Гальшхайн хобто юум.н. Шкатулка для иголок и ниток. Гальшхайн хобто үгэлдаа

Гасааргха үйлэ үгэ  Притеснять,обижать. Басага гасааргха

Гахуули юум.н. Удочка. Намда гахуули бии

Гахуульдаха үйлэ үгэ  Удить. Загуу гахуульдаха

Гобигонуулха үйлэ үгэ  Трясти кого-нибудь. Нээни гобигонуулха байгаа

Гооби юум.н. Пустыня в Монголии

Годли юум.н. Стрела.Һур годли

Годон юум.н. Кожа со щиколоток животного, зверя.Годон үнты

Годогонхо үйлэ үгэ  Извиваться. Иш тиишэ годогонхо

Гоё   тэмд.н Нарядный, красивый. Гоё хубсаһан

Гоёолто  юум.н. Украшение. Малгайнай гоёолто

Гоёморхуу  тэмд.н Модница. Гоёморхуу басган

Гоёор  дайб ү. Красиво. Гоёор зугаалнаш

Гоёохо  дайб. үгэ  Наряжать. Машина гоёохо

Гоеы тэмд.н Красивенький. Гоеы үдэр

Гологдаан тэмд.н Забракованный. Гологдаан үбһэн

Голохо үйлэ үгэ  Считать плохим, браковать. Эдеэ голохо

Гоман  юум.н. дацан в Тибете и в Индии

Гомдол юум.н. Обида. Гомдол байна

Гомдхо  үйлэ үгэ  Обижаться. Хүндэ гомдхо

Гол юум.н. Луг. Баррай гол

Гол юум.н. Середина, центр. Машинайн гол

Гол юум.н. Река, долина.Баргажан гол

Голдогор тэмд.н Продолговатый.Голдогор нюуртай

Гол таһа мартаха холб.,совсем забыть

Голго юум.н. Слепая кишка. Голго соо шуһаа шудхаха

Гүлдэйна үйлэ үгэ  без эмоций, без улыбки. Энэшни яахдаа гүлдэйна?

Голдонь гутһараа орхоб (фраз-зм) угроза, дам ему как следует

Голхорхохо үйлэ үгэ  обидеться. Ехээр голхорхохо

Гошхорхо үйлэ үгэ  сожалеть. Тэрэ гошхорбо

Голуулаан (гологдаан)  тэмд.н забракованный непризнанный.Голуулаан хурьган

Гомойхо үйлэ үгэ  сделать лицо обидчивым.  Бишхаан хүбүүн гомойно

Гонзогор тэмд.н высокий. Гонзогор хүн.  

Гоногор- гэдэгэр- гэрдэгэр тэм.н., слишком гордый, высокомерный.Яhалхан гоногор

Годирхой тэмд.н кривая, извилистая  дорога. Годирхой харгы

Гүрбэгэр тэмд.н стройный,высокий.Гүрбэгэр хүн

Готигор- гостойс дайб.үгэ,не бегай, не будь легкомысленной. Гостойс бу гүй

Годон тархи тэмд.н холб., одинокий. hом бэе хараан  годон тархи                              

Гоогуун юум.н. дикорастущий лук. Гоогуун ургана

Гоожхо үйлэ үгэ  капать. Уһан гоожхо.

Гоожаан тэмд.н капающий. Стол дээгүүр гоожаан

Горогор тэмд.н высокий, гр горогор хүн

Гор гонзогор тэмд.н вытянутый.  Гор гонзогор хүмбэй

Гороолхо  үйлэ үгэ  обходить вокруг святыни по ходу солнца. Дасаа гороолхо

Горьбо юум.н. резьба, углубление. Горьбо хэбэ

Гос гэжэ дайб. үгэ  быстро. Гос гэжэ орбо

Гохигор тэмд.н сгорбленный. Гохигор хүн

Гохо юум.н. крючок. Гохо зүн

Гохолхо үйлэ үгэ  поддеть, накинуть.Хүлэйнь гохолхо

Гүлдэгэр тэмд.н неподвижный, слегка не в себе. Гүлдэгэр нюуртай

Гүзээниинь дунда холб голодный. Гүзээниинь дунда орбо

Гүүн тэм.н., глубокий.Гүүн уһан.

Гүрмэл юум.н. дождевой червь. Гүрмэл түүгии

Гүрэмэл тэмд.н заплетённый.Гүрэмэл үһэн

Гүрхэ үйлэ үгэ  заплетать, үһэ гүрхэ

Гүрмэл ташуур тэмд.н плетенная нагайка, плеть

Гүйдэл соо юум.н. наспех. Гүйдэл соо ябаад ербэб

Гулда юум.н. жердь. Гулда барьба

Гутаха үйлэ үгэ  портиться, Эдеэн гутаха

Гуйнам үйлэ үгэ  прошу.Шамай хэхииш гуйнам

Гуйха үйлэ үгэ  просить,  юумэ гуйха

Гуйлта  юум.н. просьба, ахайн гуйлта дүүргхэ

Гуламта  юум.н. очаг. Гал гуламта тахиха.

Гулубхаа  юум.н. голубь. Гулубхаа нииднэ

Гунан юум.н. трехгодовалый (животное).Гунан үнеэн

Гунгарбаа юум.н алтарь, гунгарбаа табьпа

Гунриг Идам из пантеона Будды

Гурбан тоог н. три. Гурбан гэр

Гурбан эрдэни  юум.н. Багша, Будда Шакьямуни ба ном hудар.

Гурбатай  тоог н. трехлетний. Гурбатай хүбүүн

Гурбуулаа юум.н. втроём, гурбуулаа ербэ

Гутаар юум.н. налим, гутаар барьба

Гуша юум.н. правнук ,

Гуштай болбо тоог.н.,тридцать, гуша

Гушаад  тоог н. около тридцати. Гушаад наhатай

Гуштай тоог н. тридцатилетний.Гуштай басаган

Гуя юум.н. бедро.Таргуун гуя

Гульдюруулха үйлэ үгэ  извивать. Харгигаао гульдюруулха

Гульгаха үйлэ үгэ  срыгивать. Гэдэргэнь гульгаха

Гурил юум.н. молотое зерно.Гурил шанаха

Гутуун юум.н. обувь. Шэнэ гутуун

Гульдаха үйлэ үгэ  собираться.Олоороо гульдаха

Гууруун юум.н. личинки овода. Гууруунай эм

Гушнаа тоог н. 30 день месяца

Гэдэршэ урайгшань харуулаагой (фраз-зм) заставить действовать беспрекословно

Гэдэргэлдэхэ үйлэ үгэ  спорить.Хуюулаа хэрэлдэхэ

Гэндэхэ, гэнэн  дайб. үгэ  опрометчиво сделать что-нибудь.Гэнэн ябаха

Гээс дайб. үгэ  точно. Гээс тиижэ байгаа.

Гэраан, гэртаан юум.н. из дома. Гэртаан гараба

Гэрэлбэ үйлэ үгэ  жениться.Нёдондо гэрэлбэ

Гэргэн   юум.н. жена .Баянай гэргэн

Гэшүүн юум.н. депутат, член власти. Думын гэшүүн

Гэшүүн юум.н. сучок. Модоной гэшүүн

Гэшүүгэй юум.н. без сучков.Гэшүүгэй модон

Гэшхүүр юум.н. лестница.Гэшхүүр өөдэ гараба

Гүзэйн юум.н. живот, брюхо.Гүзэймни эбдээ

Гүнгинэхэ үйлэ үгэ  гудеть.  Шангаар гүнгинэхэ

Гүбихэ үйлэ үгэ  вытряхивать. Палаасаа гүбихэ

Гүбюулхэ үйлэ үгэ отряхиваться, быть побитым.Гүбюулхэ байгаа

Гүйдэг үйлэ үгэ  бегающий. Гүйдэг басаган

Гүйлгэхэ үйлэ үгэ  заставлять бежать. Машинаар гүйлгэхэ

Гүйхэ үйлэ үгэ  бегать. Хурдаар гүйхэ.

Гүлгэн юум.н. щенок. Бишхаан гүлгэн

Гүлгэлхэ үйлэ үгэ  щениться. Нажартаа гүлгэлхэ

Гүрөөтэй тэмд.н заплетенный. Гүрөөтэй үhэн

Гүрөөhэн юум.н. косуля. Ан гүрөөhэн

Гүрэгдэхэ  үйлэ үгэ  заплетаться. Шангаар гүрэгдэхэ

Гүрэн юум.н. государство.Манай гүран

Гүрэхэ  үйлэ үгэ  плести.Минаа гүрэхэ

Гүүн  юум.н. кобылица. Таргуун гүүн

Гүүн тэмд.н глубокий.Тэм.н.-гүүн уhан

Гэбэл   если так

Гэгээрэл юум.н. просветление.Мүнөө үеын гэгээрэл

Гэдаан тэмд.н оттаявщий.Гэдаан мяхан

Гэдхээхэ үйлэ үгэ  оттаивать.Уhа гэдхээхэ

Гэдэг үйлэ үгэ  говорят.  hайнаар гэдэг

hайн гэдэг үйлэ үгэ  говорят хороший.Тэрни hайн гэдэг

Гэдэргээ дайб. үгэ  назад. Гэдэргээ хараарай

Гэжэ  соединительное слово

Гэжэгээн  юум.н. щекотка. Гэжэгээнтэй байна

Гэжэгээндэхэ үйлэ үгэ  щекотать .Намай гэжэгээндэхэ

Гэжэгээнтэй тэмд.н боящийся щекотки. Гэжэгээнтэй байдаг

Гэльгэр тэмд.н гладкий.Гэльгэр шулуун

Гэлсэхэ үйлэ үгэ  сговариваться, рассказывать.Тиимэ гэлсэхэ

Гэмтэхэ үйлэ үгэ  получить повреждение. Юумнаан гэмтэхэ

Гэмтээхэ  үйлэ үгэ  калечить гараа гэмтээхэ

Гэмшэл  юум.н. сожаление.Ехэ гэмшэл

Гэмшэнэ үйлэ үгэ  сожалеть булта гэмшэнэ

Гэнжэ юум.н. цепь.Нохойной гэнжэ

Гэр юум.н. дом.Шэнэ гэр

Гэртьхэ  тэмд.н домашние.Гэртьхэ юумэ хэ

Гэртээ  юум.н. домой. Гэртээ ошоо

Гэрэй тэмд.н домашний.Гэрэй хаяа

Гэрэл юум.н. зеркало.Гэрэлдэ хараха

Гэрэлтүүлхэ үйлэ үгэ  освещать.Наран шэнги гэрэлтүүлхэ

Гэрэлтэй  тэмд.н освещенный.Гэрэлтэй комната

Гэбэ үйлэ үгэ  говорит

Юун гэбэ гэхэдэ үйлэ үгэ  что касается

Юуб гэхэдэ гэшхүүлхэ  үйлэ үгэ  давать топтать.Нюргаа гэшхүүлхэ

Гэзгэ юум.н. затылок. Гэзгээ дайраха                                                                                                                  

Гэнстэ дайб. үгэ  неожиданно.Гэнста оробо

Гэмгүй  тэмд.н неплохо, сносно. Гэмгүй хүдэлнэ

Гэмэр гутар тэмд.н недовольный.Гэмэр гутар болоно

Гэтаан үйлэ үгэ  видеть насквозь. Хуу юумэй гэтаан

Гэшхэхэ үйлэ үгэ  шагать.Шангаар гэшхэхэ

Гэштиихэш, гэжайж тиихэш үйлэ үгэ проявление неуверенности в сказанном.Заримдаа гэштиихэш

Гээгдээ үйлэ үгэ  1.отстал, танаанаа гээгдээ

                            2.умер   үстэр гээгдээ  

                       3.опоздал   нүгөөдлаанаа гээгдээ                            

Гээхэ   үйлэ үгэ  1. потерять. Юумэеэ гээхэ

                       2. скулить, выть.

Д

Даб дээрэ  дайб. үгэ  пока, на первых порах. Даб дээрээ юуш хэлэхойш

Дабаа үгэй тэмд.н наглый. Дабаа үгэй хүн

Дабтаална үйлэ үгэ  гоняться за кем-то. Намай дабтаална

Дабтуулха үйлэ үгэ  ковать. Хажуураа дабтуулха

Дабуун (дабууһан) юум.н. соль. Гашуун дабуун

Дабуугой тэмд.н без соли. Дабуугой шүлэн

Дабуулха үйлэ үгэ  солить.Загууяа дабуулха

Дабуутай тэмд.н соленый. Дабуутай загуун

Дабхарайтай тэмд.н веки со складками. Нюдэндөө дабхарайтай

Дабхар юум.н. 1. слой. Хоер дабхар

                         2.этаж. Гурбан дабхар

Дальбииха үйлэ үгэ  свисать, обвисать. Шэхэниинь дальбиигаан

Дальжагии  тэмд.н стопченная. Дальжагии гутал

Дальхииха үйлэ үгэ  расползаться,устареть. Ехээр дальхииха

Дамжуур   юум.н. лестница. Нарин дамжуур

Дамжаха  үйлэ үгэ  переходить, проезжать. Дээгүүр дамжаха

 Дааган  юум.н.двухлетний жеребёнок, лончак. Хурдан дааган

Даагдха  дайб. үгэ  под силу; выполнимо. Манда даагдха

Далга юум.н. преподношение бурхану. Далга табиха

Даалимба  юум.н. хлопчатобумажная ткань. Шэнэ даалимба

Даарха үйлэ үгэ мерзнуть. Ехээр даарха

Дабаан юум.н. холм.Үндэр дабаан

Дабаатай тэмд.н имеющий холм. Олон дабаатай

Дабха үйлэ үгэ  переходить через что-то. Дабха хэрэгтэй

Дабтаха үйлэ үгэ  повторять. Хойнаамни дабтаха

Дабхаралха үйлэ үгэ  1.ставить одно на другое. Дээраан дабхаралха

                                  2.повторить. Гэрээ сагаагаар дабхаралха

Дахуулха үйлэ үгэ  вести за собой. Хойнаанаа дахуулха

Дайн юум.н. война.дДйн дажар

Дайда юум.н. простор. Хангай дайда.

Дайнай юум.н. военный. Дайнай үеын

Дайрха үйлэ үгэ  задевать. Дайрха байха

Дала юум.н.  1. лопатка.

                       2. юум.н.-плечо  

          тоог н. 3. семидесяти. Далаад гаран

Далай юум.н. Море. Номгон семьдесят                                                                  

Далаад тоог н. Около семидесяти. Далаад онгоор.

Далтай тэмд.н Семидесятилетний. Далтай хүн

Далантай тэмд.н Имеющий жир в загривке. Нюргандаа далантай

Дали юум.н. Крыло. Хоер дали

Далигүй тэмд.н Без крыльев. Далигүй шубуун

Далитай тэмд.н Крылатый. Далитай шэнги

Дальбагар тэмд.н растопыренный. Дальбагар шэхэтэй

Далбайха  үйлэ үгэ  растопыриваться. Далбайха байха

Дамаари юум.н. Ритуальный барабанчик. Ламын дамаари

Дамдин юум.н.идам из пантеона Будды

Дамжаха үйлэ үгэ  перебираться. Ааляар дамжха

Дамжуулха үйлэ үгэ  передавать. Саашань дамжуулха

Дан юум.н. насыпь, настил (на крыше). Дан хаяха

Дан дайб. үгэ  очень, весьма; очень много. Дан ехээр

Дангина юум.н. Дакиня из пантеона Будды

Данжур юум.н. Комментарий канонических томов Ганжура

Дараатай тэмд.н Придавленный, спрятанный. Дараатай байнаан

Даруулха үйлэ үгэ  1.Быть придавленным. Модондо даруулха

                             2. сняться кошмары

Даралсаан юум.н. Давка. Ехэ даралсаан

Даралсаха үйлэ үгэ  Участвовать в подавлении. Модоор даралсаха

Дарха үйлэ үгэ  Давить. Шангаар дарха

Дарбаганха үйлэ үгэ  Развеваться. hалхинда дарбаганха

Дарга юум.н. Начальник. Манай дарга                            

Даржаганаан юум.н. дребезжание. Даржаганаан дуулдана

Дархан юум.н. Мастер. Бэрхэ дархан

Дархалха  үйлэ үгэ  Мастерить, изготавливать. Модоор дархалха

Дархан юум.н. Кузнец. Модошо дархан

Дасан  юум.н. Буддийский комплекс зданий. Нютагай дасан

Дадаха үйлэ үгэ  Привыкнуть. Дадаха хэрэгтэй

Даха юум.н. Тулуп. Дулаан даха

Дахин дайб. үгэ  Снова. Дахин ерээ

Дам саашаа дайб. үгэ  Дальше больше. Дам саашаа

Данхай  юум.н.  Шкаф  для посуды. Набтар данхай

Данхуй  юум.н. Навес, открытая стайка. Данхуй доро оруулха

Дараанса юум.н. Крыша. Хуушан дараанса

Даржаганаха үйлэ үгэ  Болтать без умолку. Хурдаар даржаганаха

Дальхи тэмд.н Плохой, неказистый. Дальхи болаан

Дахалдаха  үйлэ үгэ  Следовать за кем- либо. Хойнаамни дахалдаха

Дахуулха  үйлэ үгэ  Вести за собой, идти во главе, руководить. Хойноонаа дахуулха

Дахуултай тэмд.н 1.Имеющая внебрачного ребенка; Дахуултай изии

                                2. имеющий продолжение.

Демэй ( димэй) дайб. үгэ  Зря, попусту. Демэй газар ябаха

Димэйрхэ үйлэ үгэ  Бредить во сне. Һүниндөө димэйрхэ

Дибтьхэр юум.н. Матрац. Дибтьхэрээ хурайха

Диваажан юум.н. Рай. Диваажанда байха

Дигэхэ үйлэ үгэ  Махать. Гараараа дигэхэ

Дигүүрдэхэ үйлэ үгэ  1. размахивать

                    дайб. үгэ  2.  стремительно что-либо делать

Добжо юум.н. Крыльцо дугана. Үндэр добжо

Добуун ( дубуун) юум.н. Холм. Добуун дээр хонид бэлшнэ.                                                                                                                                                                        

Долёохо  үйлэ үгэ  Лизать, облизывать. Хургаяа долеохо

Долоотьхи тоог н. Седьмой. Долоотьхи хүбүүн

Долёобор  юум.н. Указательный палец. Долеобороо хабшаа

Долёолгхо үйлэ үгэ  Давать лизать. Хүлөө долеолгхо

Долоон түл.н. Семь. долоон басаган.

Долоон эрдэни юум.н. Ухаан, ном һураха, сэдьхэлэй баялиг, тангариг, һүзэг.долоон эрдэни шудалха

Долоогоно юум.н. Боярышник. Улаан долоогоно

Долоолуулан тоог н. Семером. Долоолуулан дуулаха

Дураараа  дайб. үгэ  Своевольно. Дураараа ошохо

Долоотой тэмд.н Семилетний. Долоотой басаган

Дурам юум.н. Бинокль. Хуушан дурам        

Домбо юум.н. Чайник. Шэнэ домбо

Домог юум.н. Предание, легенда. Урданай домог        

Дуун юум.н. Песня, звук. Буряад дуун

Дуугаралдха үйлэ үгэ  Разговаривать. Ааляар дуугаралдха

Дуугаруулха үйлэ үгэ  Заставлять говорить. Тэрэнээ дуугаруулха

Дуугарха  үйлэ үгэ  Говорить. Шангаар дуугарха

Дуугай тэмд.н Молчаливо. Дуугай һууна.

Дуран юум.н. Любовь, желание. Минии дуран

Доогуур дайб. үгэ  Понизу.Доогуур ниидэнэ.

Доогуурхи тэмд.н Низовой. Доогуурхиень арша.

Доо тээхи тэмд.н Нижний. Доо тээхинь аба.

Доршог дайб. үгэ  Немного к низу. Бишаа доршог байха.

Доргон юум.н. Барсук. Эрэ доргон

Доромба юум.н. Звание ламы за многолетнюю службу в дацане и за знание.

Дораан  дайб. үгэ  Снизу. Дораан малтаха.

Дутуу тэмд.н Недостаток, изъян. Дутуу байна.

Дутуугой тэмд.н Без недостатка. Дутуугой дүүрэн.

Дуталдха үйлэ үгэ  Недоставать. Дуталдха байха.  

Дутуутай тэмд.н С недостатками. Бишаа дутуутай.

Дутуушаг тэмд.н С некоторыми недостатками. Дутуушаг байнаан.

Дуган юум.н. Буддийский храм. Бага дуган.

Дуйнхор идам из пантеона Будды

Дулаарха үйлэ үгэ  Потеплеет.Дулаарха hанаатай.

Дулаан тэмд.н Теплый. Дулаан болбо.

Дулаанаар дайб. үгэ  Тепло. Дулаанаар үлеэбэ.

Дулаасха үйлэ үгэ  Греться. Дулаасха байгаа.

Дулаашаг тэмд.н Тепленький (дулаабтар).Дулаашаг үдэр

Дунда тэмд.н Середина, неполный. Дунда зэргэ.

Дундаан дайб. үгэ  Изнутри. Дундаан абпа.

Дундаагуур дайб. үгэ  посередине.Дундаагуур гарба.

Дундьхи тэмд.н Находящийся посередине.Дунтьхи ном.

Дуртай тэмд.н Любящий. Баабайдаа дуртай

Дурдаха үйлэ үгэ  Напоминать, Тэрээн тухай дурдха гэнаан.

Дурдуулха – үйлэ үгэ  Быть упомянутым. Дурдуулха байгаа.

Дуртайгаар дайб. үгэ  Охотно . Дуртайгаар ошхо

Дурдалга юум.н. Прославдение,напоминание. Юумэ дурдалга

Дутха үйлэ үгэ  Быть в недостатке. Юумээр дутха

Дуудуулха үйлэ үгэ  Велеть позвать. Намай дуудуулха        

Дуудха үйлэ үгэ  Звать. Шангаар дуудха

Дуушан юум.н. Певец.залуу дуушан

Дуулаха үйлэ үгэ  1. Слышать, hони дуулаха

                              2. Петь, дуу дуулаха

Дуулгаха үйлэ үгэ  Сообщить. Намда дуулгаха байгаа

Дууhаа үйлэ үгэ  . Дакончилось.үбэл дууhаа

Дууhан- дугшан дайб. үгэ  Все, полностью. Дууhан-дугшан  уугаа

Дуhаал юум.н. Капель. Дуhаал дуhана

Дуhааха үйлэ үгэ  Капать. Газарта дуhааха

Дуhана үйлэ үгэ  Капает. Дээраан дуhана

Дутьхэтэ юум.н. Местность, заимка возле с.борогол дутьхэттэ байдаг

Дүйсэн үдэр юум.н. По календарю 8, 15, 30 числа по лунному

Дүльхэ үйлэ үгэ  Тужиться. Удаан дүльхэ

Дүнжэн юум.н. Четырехлетняя самка. Таргуун дүнжэн

Дүрбэн тоог н. Четыре.  Дүрбэн тэгшэ

Дүрбэдьхэ тоог н. Четвертый. Дүрбэдьхээ ошоо

Дүрбөөр тоог н. По четыре. Дүрбөөр гүрэхэ

Дүрбүүлээ  тоог н. Вчетвером. Дүрбүүлээ

Дүрөө юум.н. Стремя. Дүрөө гэшхэхэ

Дүрөөлхэ үйлэ үгэ  Вдевать в стремя. Морео дүрөөлхэ

Дүү  тэмд.н Младший (брат, сестра). Дүү хүбүүн

Дүүргэгдхэ үйлэ үгэ  Заканчиваться. Дүүргэгдхэ болоо

Дүүрэн тэмд.н Полный. Столоор дүүрэн эдеэтэй

Дүшөөд тоог н. около сорока. Дүшөөд наhатай.

Дүшэ юум.н. 1.сорок 2. Правнук. Дүшэтэй болоо

Дүшэ юум.н.Наковальня. Дүшэ аха хоер

Дүштэй тоог н. Сорокалетний. Дүштэй шэнги

Дэгэл юум.н. Шуба, пальто. Шэнэ дэгэл

Домбо юум.н. Чайник. Шэнэ домбо

Домбогор тэмд.н Пухлый, плотный. Домбогор уралтай

Домпойхо  үйлэ үгэ  Насупиться. Урлаа домпойхо

Доржогонуур (хүн) юум.н. Говорун. Доржогоруур зантай

Доржоохой   юум.н. Воробей. Доржоохой нииднэ

Доржогонохо үйлэ үгэ  Тараторить. Хурдаар доржогонохо

Дор допли тэмд.н Толстый, плотный. Дор допли болторнь

Доройтхо үйлэ үгэ  Деградировать, слабеть, ухудшаться. Ехээр доройтхо

Дохолхо үйлэ үгэ  Хромать. Ехээр дохолхо

Дохолон тэмд.н Хромой. Дохолон хγлтэй

Дохололго юум.н. Хромота удаанай дохололго

Дугуй юум.н. Мостик, сходни. Дугуй дээгγγр

Дубуутай тэмд.н Холмистый. Дубуутай газар

Дуугарха үйлэ үгэ  Говорить,издавать звуки. Ааляар дуугарха

Дүрд дайб. үгэ  Быстро. Дүрд гээд бодбоб

Дулаасна үйлэ үгэ  Греться ( напр.у огня),согреваться  ( в тепле). Галай хажууда дулаасна

Дулаагаар дайб. үгэ  Тепло. Дулаагаар хубсалха

Дулаараа үйлэ үгэ  Потеплело. Газа дулаараа

Дундаа дайб. үгэ  Ммежду собой. Дундаа зугаалха

Дундьхиниинь  тэмд.н Находящийся посередине. Дундьхиниинь тэгшэ

Дураараа дайб. үгэ  По своему желанию, по своей воле. Дураараа ябаха

Дурагүйтхэ  үйлэ үгэ  Не имеющий желания. Тэрэйндээ дурагγйтхэ

Дурагойгоор дайб. үгэ  Неохотно, неприязненно. Дурагойгоор хэхэ                                                                                    

Дурагойшэг  тэмд.н Не имеющий особого желания. Дурагойшэг хγн

Дурлаха үйлэ үгэ  Влюбиться . Ехээр дурлаха                                                                                            

Дулеэ  тэмд.н Глухой. Дулеэ изии

Дүлеэбтэр тэмд.н Глуховатый. Дγлеэбтэр шэнги

Дүлеэрхэ үйлэ үгэ  Оглохнуть. Дγлеэрхээр байна

Дүлеэшэг тэмд.н Немного глуховатый. Нэгэ бага дγлеэшэг

Дугшаха үйлэ үгэ  Монотонная ходьба. Урайншаа дугшаха

Дутуу ядуу  тэмд.н Не полностью, половину. Дутуу ядуу хэхэ

Дутуутай тэмд.н Недостаток, недостача. Бишаа дутуутай

Дүраан  тэмд.н Обгорелый, обгоревший. Дγраан гэр

Дүрбэтьхэ   тоог н. Четвертый. Дγрбэтьхэ модон

Дүрбүүлээ   тоог н. Вчетвером. Дγрбγγлээ хэхэ

Дурд гэхэ    дайб. үгэ  ( немного) Вздремнуть. Нэгэ бага дурд гэхэ

Дүрөө юум.н. Стремя. Морьной дүрөө

Дүнгюу тэмд.н Не совсем трезвый. Дγнгюу бодохо

Дүүрс ( дүүрэн) тэмд.н 1.Полный, наполненный. Дγγрс хэхэ

                             дайб. үгэ  2.полно; хүн зон дүүрс ербэ –полно народу

Дүүрэйнээр    дайб. үгэ  Бегать ошалело. Дүүрэйнээр гүйхэ                                                                              

Дүүргэхэ үйлэ үгэ  1наполнять, Зантуу дүүргэхэ;

                           2 заканчивать. һургууляа дүүргэхэ

Дүүһэн юум н.  название местности в с.Аргада . Дγγhэнэй саана

Дүшэтьхэ  тоог н. Сороковой. Дүшэтьхэ гэр

Дэбтээхэ   үйлэ үгэ  Пропитывать (водой), размачивать, намачивать. Бишаа дэбтээхэ

Дэбхэрхэ үйлэ үгэ  Прыгать, скакать. Хурдаар дэбхэрхэ

Дэбхэрэлгэ юум.н. Прыжки. Дээшээ дэбхэрэлгэ

Дээгүүр дайб. үгэ  Высоко, поверх. Дээгγγр ниидэхэ

Дэлгээтэй  тэмд.н Разостланный, развёрнутый, расправленый. Газараар дэлгээтэй

Дэлүүн  юум.н. Грива. Морьной дэлhэн

Дэлгээхэ үйлэ үгэ  Расстилать. Эндэ дэлгээхэ

Дэлхэй юум.н. Земля, мир. Газар дэлхэй

Дэлэн  юум.н. Вымя. Хабдартай дэлэн

Дэмбрэлтэй тэм.н. Счастливый, благополучный. Дэмбэрэлтэй γдэр

Дэмчэг  юум.н. Идам из пантеона будды

Дэнзэ юум.н. Украшение. Дэнзэтэй малгай

Дэрбэгэнхэ үйлэ үгэ  Трепетать. Хурдаар дэрбэгэнэхэ

Дэрбэгэр тэмд.н Растопыренный. Дэрбэгэр  шэхэн

Дэр юум.н. Подушка. Шэнэ дэр

Дээгуур дайб. үгэ  Поверх. Дээгγγр хара

Дээгуурхи дайб. үгэ  Наверху. Дээгγγрхи юумэ

Дээ тэй  дайб. үгэ  Наверху. Дээ тэй байнаан

Дээжэ юум.н. Лучшая часть еды. Эдеэнэй дээжэ

Дээжэлхэ үйлэ үгэ  Менять. Юумэ дээжэлхэ

Дээр дайб. үгэ  На, на кровати.  Орон дээр

Дээрэ дайб. үгэ  Лучше. Ошоошонь дээрэ                          

Дээраан дайб. үгэ  Сверху. Дээраан абаа

Дээшээ дайб. үгэ  Наверх, повыше садитесь на почетное место.   Дээшээ гарха

Дэн дайб. үгэ  Чрезмерно, чересчур, слишком. Дэн шууяатай

 дэн юум.н. Свеча. Дэнгээ унтаргаагаа

Дэншээтэй тэмд.н Тряский. Дэншээтэй байна

Дээрэ дайб. үгэ  Наверху. Дээрэ табиха

Е

Ебэн юум.н.Ржавчина. Ебэн гараа

Ебэрхэ үйлэ үгэ  Ржаветь Ехээр ебэрхэ

Ебэн юум.н.Ржавчина Ебэн гараа

Ебэрхэ үйлэ үгэ  Ржаветь. Ехээр ебэрхэ

Ебтэрхэ үйлэ үгэ  Промокнуть насквозь. Суу ебтэрхэ

Ебхэндэхэ үйлэ үгэ  Поставить набухать, стать плотным (о деревянной таре) Боошхоо ебхэндэхэ

Егдэ тэмд.н Ровный. Нэгэ егдэ

Егдээр дайб. үгэ  Равномерно. Нэгэ егдээр тарааха

Егшэхэ үйлэ үгэ  Пугаться ( о лошади). Моринhоо егшэхэ

Ел  юум.н. Год. Ел боложо

Емэхэ үйлэ үгэ  Сжимать и поджимать губы. Амаа емэхэ

Ербэйхэ үйлэ үгэ  Выделяться. Ехээр ербэйхэ

Ербэгэр тэмд.н Прямой, гладкий. Ербэгэр нюуртай

Ерхэмштэй тэмд.н Противный. Ерхэмшэтэй байна

Ерхэхэ үйлэ үгэ  Брезговать. Юумаан ерхэхэ

Ерхэ үйлэ үгэ  Приходить. Хурдаар ерхэ

Ерхэш үйлэ үгэ  Придешь. Малгаар ерхэш      

Ерээгой үйлэ үгэ  Не пришел. Устэр ерээгой

Ехиимэн тэмд.н Задаваться, вести себя высокомерно. Ехиимэн болохо

Ехэбшэлхэ үйлэ үгэ  Почти завершить, закончить. Ехэбшэлхэ хэрэгтэй

Ехэншиинь тоог н. Большая часть. Ехэншиинь дууhаа    

Ехэ тэмд.н Старший; большой. Ехэ болоо

Ехэ хүйтэн дайб. үгэ  Очень. Ехэ хγйтэн

Ехы тоог н. Много. Ехы маан

Еэхүй юум.н. Название одного из баргузинских родов. Еэхуй угтай

Ерүүллэгдэхэ үйлэ үгэ  Заставить прийти. Ерγγллэгдэхэ байгаа

Ерүүлхэ  үйлэ үгэ  Велеть прийти. Ерγγлхэ гэ                      

Ерхэ үйлэ үгэ  Приходить. Ерхэ гээ

Ерэн тоог н. Девяносто. Ерэн наhатай

Ерэлсэхэ  үйлэ үгэ  Вместе приезжать. Хамта ерэлсэхэ

Ерээд тоог н. Около девяносто. Ерээд хγн

Ехэнүүд   тэмд.н Крупные. Ехэнγγд байгаа

Ехэнхидынь  тоог н. Большая часть. Ехэнхидынь залуушуул

Ехэхэн тэмд.н Довольно большой. Ехэхэн ажал

Ехэшэг  тэм.н. Побольше. Ехэшэг бэетэй

Ехэшэгээр дайб. үгэ  Довольно много. Ехэшэгээр абаа

Ехээр дайб. үгэ  Сильно. Ехээр айгаа

Ехэрхүү  тэмд.н Высокомерный. Ехэрхγγ зантай

Ехэрхэхэ   үйлэ үгэ  Чваниться, важничать. Ехэрхэхэ дуратай

Ё

Ёдоо юум.н.1.пихта. Едоо модон

                     2.благовоние из осиновой коры (шаманс.)

Ёдогор тэмд.н Торчащий, одинокий. Едогор модон

Ёдогонохо үйлэ үгэ  Высовываться, петушиться. Урдам ёдогонохо

Ёдоозо юум.н.Скирда, стог сена. Ёдоозо табиха

Ёлбогор тэмд.н Овальный. Елбогор нюуртай

Ёлбойхо үйлэ үгэ  Кособочиться, сердиться, коситься. Муухайтяар елбойхо

Ёолбон юум.н. крыша. Ёолбон дээрэ

Ёлоо юум.н..темечко, родничок (у ребенка). Бишхаан ёлоо

Ёолоон, ёншоон юум.н. стоны. Ёолоон, ёешоон болохо

Ёо ёххо междом. Ой! ой!

Ёопойхо үйлэ үгэ  Надуваться. Ехээр еопойхо

Ёрд гэхэ үйлэ үгэ  Ответить резко. Бγ ёрд гэ

Ёро муутай тэм.н. Вредничать, предвещать плохое. Ёро муутай хγн

Ёроо   үйлэ үгэ  Накликать беду. Ёроо харха

Ёhотой дайб. үгэ  Не следует, не должно. Тиимэ ёhотой

Ёhоор дайб. үгэ  Весьма. Ёhоор болоо

Ёргоон тоог н. Шесть. Ёргоон зуун

Ёрон тоог н. Шестьдесят. Ёрон дэбтэр

Ёроо  юум.н.Иноходь. Залуу ёроо    

 Ж

Жаалда аянг.ү.  Говорить о ком-то с сожалением; черт возьми. Ай, жалда

Жадамба юум.н. Сутра

Жажалалга юум.н. Жевание. hайса жажалалга

Жажлуулха үйлэ үгэ  Давать пожевать. Жажлуулха байгаа

Жалсан юум.н. Знамя победы учения Будды

Жаалдаhан дайб. үгэ  Чертовски. Жаалдаhан хайртай байгаа

Жамсаран  сахюусан юум.н. Защитник учения Будды

Жаариха үйлэ үгэ  жарить - гал дээрэ жаариха

Жажалжархиха үйлэ үгэ разжевать - Түргөөр жажалжархиха                        

Жажалха үйлэ үгэ  жевать - hайса жажалха

Жиир юум.н.Жир, масло - гахайн жиир

Жолоо юум.н.повод(ья) - Морьной жолоо

Жэбжэгэнэнэ   үйлэ үгэ  Мурашки бегают - Бэем жэбжэгэнэнэ

 З

Зааха үйлэ үгэ  жаловаться Баабайдаа зааха.

           үйлэ үгэ  Указывать.Заажа харуулыш

Заалдаа үйлэ үгэ  хватит. Заалдаа шамда

Заалдаха үйлэ үгэ  жаловаться. Бэе бэедээ заалдаха

Забаалин юум.н.завалинка. Дулаан забаалин

Забаан тэмд.н бесцеремонный, бестактный

Забаарха үйлэ үгэ  .становиться наглым, бестактным

Забарууха юум.н Кашица. Забарууха шанаа

Забдаха үйлэ үгэ  приноровиться. Тɣргɵɵр забдаха

Забуур юум.н.щель, промежуток, интервал. Забуур соонь

Забуургүй юум.н.без щели. Забуургɣй байха

Забууртань юум.н между делом. Забууртань ошоод ерээб

Загуун юум.н.рыба .Ехы загуун

Загуутай тэмд.н.изобилующий рыбой, рыбный. Энэ гол ехэ загуутай

Зада дайб. үгэ  очень. Зада уяха

Зада уда. дайб. үгэ  Беспощадно. Зада уда хараана

Зайгуул юум.н.любящий погулять, бродяга

Зайгуултаха үйлэ үгэ бродяжничать. Зайгуултаха дуратай

Зайлдуун юум.н.помои. Зайлдууяа хая

Зайлха үйлэ үгэ  сполоснуть. Аягаа зайлха

Займаар дайб. үгэ  взаймы. Займаар абаха

Займалха үйлэ үгэ  дать в долг. Займалха байха

Зайрмандаа дайб. үгэ  иногда. Зайрмандаа байдаг

Зайрмашуул тул.н.некоторые. Зайрмашуул тааха

Зарьмайнь тул.н некоторая часть. Зарьмайнь абаадыш

Зайха үйлэ үгэ  гулять. Зайха байха

Зайжа арилха үйлэ үгэ  уйти восвояси. Зайжа арилаа

  Залгаадуун юум.н.заплатка. Залгаадуун оехо

Залгаха үйлэ үгэ  соединить. Залгаха байгаа

Залгалдуулха үйлэ үгэ  соединять друг с другом. Тэрэ хоерые залгалдуулха

Залгуулаан тэмд.н соединенный, пристоенный. Залгуулаан гэр

Залуу тэмд.н молодой. Залуу басаган

Залуугаар дайб. үгэ  Молодо. Залуугаар зарагдана

Залуушаг дайб. үгэ  моложавый. Залуушаг басаган

Залуушуул юум.н.молодёжь. Залуушуул ерэбэ.

Залхуу тэмд.н ленивый. Залхуу болжайна

Залхуугаар дайб. үгэ  лениво. Залхуугаар ажаллана.

Залхууруулха үйлэ үгэ  надоедать. Залхууруулха байха

Залхуутай тэмд.н надоедливый. Залхуутай байна тэрэш.

Залхуушаг тэмд.н довольно ленивы. Залхуушаг басаган.

Зальбарал юум.н.моление. Зальбарал болохо.

Зальбарха үйлэ үгэ  широко раскрытый. Зармпагар амтай.

Зартаганаха үйлэ үгэ  .кривляться. Зартаганаха дуратай

Заяанай тэмд.н Издавна, с роду. Заяанай тиимэ

Заха үзүүргүй тэмд.н беспредельно. Заха үзүүргэй ехэ

Заяандаа дайб. үгэ  давно уже. Заяандаа тиимэ байгаан.

Зиихэ үйлэ үгэ  вытягивать. Зиихэ дуратай.

Зон юум.н.народ. Арад зон.

Зонгүй тэмд.н безлюдный. Айл зонгɣй

Золголдоон юум.н.встреча. Удаанай зологолдоон.

Золголдохо үйлэ үгэ  встречаться. Золголдохо дуратай

Золгохо үйлэ үгэ  повстречать. Золгохо байгааб.

Золгохоо ошохо үйлэ үгэ  Навестить. золгохоо ошохо

Зоохо үйлэ үгэ  вкапывать. Газар руу зоохо.

Зоогдаан тэмд.н Как вкопанный. Доошонь зоогдаан

Зоогдоотой тэмд.н вкопанный. Зоогодоотой бахана.

Зоогдоо үйлэ үгэ  .быть вкопанным. Зоогдоон шэнги байба

Зориин дайб. үгэ  нарочно. Зориин ошохом

Зорьгоороо дайб. үгэ  нар.самовольно. Зоргоороо ябана

Зорьгуута дайб. үгэ  специально. Зорьгуута хэрэлдэхэ

Зорюутан дайб. үгэ  делать назло, поступать назло. Зорюутан буляалдаха.

Зосоо дайб. үгэ  внутренность Зосоо мушхана

Зосоомни үбдэнэ. холб. У меня болит желудок

Зоходохо үйлэ үгэ  икать. Ехээр зоходохо

Зохолоон юум.н.зуд. Зохолоон болоно

Зохолхо үйлэ үгэ  зудеть, чесаться. Зохолхо байха

Гарни зохолоод байна фраз. У меня руки чешутся

Yргэ амаа зохолхо үйлэ үгэ  трепать языком, точить лясом.

Зугаа юум.н.беседа, разговор. Зугаа хани.

Зугаагүй тэм.н. невесёлый, неразговорчивый, молчаливый. Зугаагɣй хɣн.

Зугаалха үйлэ үгэ беседовать, разговаривать. Зугаалха дуратай.

Зугаашы тэмд.н разговорчивый. Зугаашы ɣбгэн.

Зудаа татха фраз.находиться в трудном положении.

Зулмаха үйлэ үгэ  ошпариться. Зулмажайгшаб

Зумари, зумбраа. юум.н.суслик. Зумариин нɣхэн

Зумгааhан юум.н.щепки. Зумгааhа асара

Зумрайба үйлэ үгэ  исчеркать. Хуу зумрайба

Зурбаахай юум.н.птенец. Бишхаан зурбаахай.

Зурбаганаха үйлэ үгэ  городить чепуху. Бɣ зурбагана.

Зутарха үйлэ үгэ  Говорить пошло. Зутарха дуратай

Зутаралдаан юум.н.пошлятина. Зутаралдаан болобо

Зутармаан тэмд.н неряшливый. Зутармаан зантай.

Зууррай дайб. үгэ  .юго-восток.Зуррай зɣгтэ.

Зууралдаан юум.н.возня, схватка, драка. Гэртэнь зууралдаан.

Зууршалба үйлэ үгэ сватать, сводить.Ахаяа зууршалба.

Зүблөө  дайб. үгэ  довольно (я сыт) Зɣблɵɵ, болигты!

Зүбэлхэ үйлэ үгэ  хватит. Зɣбэлхэ байгаат.

Зүггэй тэмд.н.очень Зɣггэй муухай.

Зүгөө таhарха үйлэ үгэ  терять контроль над собой. Зүгөө таhархаа hанаан

Зүгэй юум.н.пчела Зɣгэй ниидэнэ.

Зүгэйн тэмд.н.пчелиный. Зɣгэйн гэр.

Зүдеэниг ушар позорный, постыдный случай. Зɣдеэниг ушар болоо.

Зүдирнэ үйлэ үгэ  .изнуряться, изматываться. Ехээр зɣдирнэ.

Зүдьрүү тэмд.н исхудавший, изможденный, уставший. Зɣдьрɣɣ шарайтай.

Зүнтэг тэмд.н.одряхлевший, старческий. Зɣнтэг болоо.

Зүнтэглөө үйлэ ү.выживший из ума. Зɣнтэглɵɵ тэрэш.

Зүрхэгой  тэмд.н ленивый человек. Зɣрхэгой болаан

Зүрхэлдэхэ үйлэ үгэ отлынивать. Зɣрхэлдэхэ байха.

Зүүгшээ дайб. үгэ  налево, на восток. Зɣɣгшээ ошобо.

зүүгээр дайб. үгэ  в восточном направлении, слева. Зɣɣгээр байха.

Зүүн – хойно нар. северо-восток. Зɣɣн-хойно ошохо.

зүүлэхэ үйлэ үгэ  .Ехать на восток.

Зэбүүн юум.н.болотистое место. Зэбɣɣтэй газар.

Зэмүүhэн юум.н.мясной набор, гостинец.Зэмɣɣhэнаан хɣртэхэ.

Зэмэ юум.н.вина, поступок, преступление. Шинии зэмэ.

Зэмгой тэмд.н невинный. Зэмгой хɣн.

Зэмэлүүлхэ үйлэ үгэ  быть обвиняемым. Зэмэлɣɣлхэ байха.

Зэмэлхэ үйлэ үгэ  обвинять, винить, ругать. Зэмэлхэ дуратай.

Зэмэтэй тэмд.н виновный, виноватый. Зэмэтэй болбо.

Зэнхээ юум.н стремление, желание. Зэнхээ ехэ.

Зэргэлүүлхэ үйлэ үгэ  ставить в ряд / или рядом. Захадань зэргэлɣɣлыш.

Зэргэлхэ үйлэ үгэ  становиться в ряд, стоять рядом. Хажуудань зэргэлхэ.

Зэртэйлгэхэ үйлэ үгэ  широко раскрывать. Шэхээ зэртэйлгэхэ.

Нюдөө зэртэйлгээд хараха  холб. смотреть широко раскрытыми глазами, таращит глаза

Зээлеэр дайб. үгэ  в долг, взаймы

Зээльтэхэ үйлэ үгэ  быть в долгу                        

И

Ибэйлхэ үйлэ үгэ  зевать - Ехээр ибэйлхэ

Иг юум.н.грязь - Иг даг болохо

Иигаар  байтар дайб. үгэ  между тем - Иигаар байтар дууhаха

Иигэд гээд дайб. үгэ делать примерно так - Иигэд гээд хэхэ

Иитэрээ дайб. үгэ  до такого состояния - Иитэрээ hогтохо

Ииhээр дайб. үгэ  Через некоторое время - Ииhээр байтар дууhаха

Ииш  тиижайш дайб. үгэ  как-нибудь - Ииш тиижайш хэгдэхэ

Иимэдхаан  дайб. үгэ  точно такой - Иимэдхаан байха

Идеэрэг юум.н. гной - Идеэрэг гараа

Изии юум.н.Женщина; бабушка по отцовской линии -  Минии изии

Изармаг тэмд.н Творожистый, свернувшийся - Изармагтай hүн

Изармагтаа үйлэ үгэ  творожить - Ехээр изармагтаа

Истхаан юум.н.стакан - Истхаан соо хээ

Ииганаха үйлэ үгэ  Пищать, издавать .. звук - Шэлээтеэр ииганаха

Иигииш  таа үйлэ үгэ  Сделай так - Иигииш таа гэбэ

Иимэтхээн  тэмд.н такой - Гээс иимэтхээн

Иимэрхуу  тэмд.н похожий на это - Иимэрхүү байнаан

Иимэрхуугээр  дайб. үгэ  Таким образом, примерно так - Иимэрхүүгээр хээрэй

Иимшуу тэмд.н похожий - Иимшуу бшуу

Иимшэг тэмд.н Почти такой - Иимшэг байгаа

Иихэ үйлэ үгэ  Поступать так;  - Ай, энэш иихэ-иихэ

Ила хатха - фраз.-громко смеяться - Ила хатха дуртай

Илаас дайб. үгэ  как раз, вплотную, прямо - Илаас хэлэбэ

Илааhан   юум.н. муха - Илааhан ниидэнэ

Ильдин юум.н. Городьба для сеновала - Ехы ильдин

Илгарха үйлэ үгэ  Отделить, выделить - Тоhо илгарха

Илгаарай үйлэ үгэ  выдели - Һайнаар илгаарай

Илгхойш үйлэ үгэ  отдели(просьба); Не отличишь - Илгхойш гаа

Илгуулыш үйлэ үгэ  пусть отделит - Тэрэнеэ илгуулыш

Илдам тэмд.н ласковый - Илдам гээшэнь

Индьхи тэмд.н  здешний - Иньдьхи хүн

Инсагаалха үйлэ үгэ  ржать - hонеор инсагаалха

Иинш  гэхой дайб. үгэ  ни звука, не пикнуть - Иинш, айнш гэхой

Ираха үйлэ үгэ  перелистывать - Номоо ираха

Иргэжэ  үзэхэ үйлэ үгэ  навестить - Тэрэнеэ иргэжэ үзэхэ

Иргүү юум.н. дурак - Тэрэ иргүү

Иргүүтэй тэмд.н дурной- Иргүүтэй хүн шэнги

Иргүүтэй  хурдан дайб. үгэ  в значении “очень” быстрый, - иргүүтэй баян

Иргүүтхэ  үйлэ үгэ  сглупить - Ехээр иргүүтхэ

Иргүүлхэ үйлэ үгэ  крутить что-л; повернуть куда-либо - Наашань иргүүлхэ

Ирзаганаха  үйлэ үгэ  Кривлятьс - Ирзаганаха дуратай

Ирзайха үйлэ үгэ  ухмыляться - Ехээр ирзайха

Иреэн тэмд.н пёстрый - Иреэн үнеэн

Ирмэг үйлэ үгэ  край - Ирмэгтэ бү hуу

Ирьхэ үйлэ үгэ  просить - Ирьхэ дуртай

Ирииш үйлэ үгэ  проси - Ирииш өөрөө

Иhэн юум.н. сажа - Иhэн болоо

Иhэлхэ үйлэ үгэ  Очистить от сажи - Пеэшээ иhэлхэ

Иhэхэ  үйлэ үгэ  Прокисать - Ехээр иhэхэ

Иһээхэ үйлэ үгэ  Поставить  тесто для хлеба – Хлема иhээхэ

Иhэгэй юум.н. войлок - Дулаан иhэгэй

Иихэдээ - аянг.үгэ-возглас, удивление - Ихэдээ юу загаалнаш                      

Инштаа дайб. үгэ  здесь   - Инштаа байха

Ильден юум.н. ограждение - hандараан ильден

Иргэлдэхэ үйлэ үгэ  кружиться- Тойроод иргэлдэхэ

Исална үйлэ үгэ  кишеть - Илааhан исална.

Исалжайна  үйлэ үгэ  кишат - үтэд исалжайна.

 Иишэ тиишэ дайб. үгэ  туда – сюда - Иишэ тиишээ ябана.

 Иштаа дайб. үгэ  Наконец-то - Иштаа олооб.

 Иимэдхээн  байгаа  тэмд.н был таким.

 Игаарха үйлэ үгэ  греться  на  солнце - игаарха дуратай.

 Наранда  һуугаад игаарха. Холб. Сидеть  на  солнце  греться.

 Иргэнэ үйлэ үгэ  Кружит. Тархим иргэнэ.

     Л

Лааг юум.н. лак - Модоной лааг

Лаагдаха, лаагдаһан оёор үйлэ үгэ  лакировать;  - Полоо лаагдаха

Лаагдуулаан -Тэм.н. - Лакированный, лакированный шкаф  -Лаагдуулаан данхай

Лаадка  юум.н. сковорода - Түмэр лаадка

Лаапагар тэмд.н темный - Лаапагар шарайтай

Лаапайжа  -быть (или становиться) очень  черным; сильно  - Наранда лаапайха

Лаатайха  үйлэ үгэ  быть (или становиться) черным, черный  - Хөөгөөр лаатайха

Лат  хара тэмд.н чёрный- пречёрный - Лат хара болаан

Лабтаа юум.н. Лапта, играть в лапта - Лабтаа наадана

Лабтуу юум.н. лапта – Үдэр бүри лабтуу наададаг

Лабшаа юум.н. лапша; (часто имеется в виду домашняя лапша) - Лапшаатай шулэн

Лабшаа  таһалха (элдэхэ) үйлэ үгэ  замесить домашнюю лапшу

Лаавка  юум.н. лавка - Автолавка (передвижная лавка)

Лаврово  - Тэм.н.-лавровый лист

Лабсаан  юум.н. лавсан (синтетически бүд) - Лабсаан бүдтэй

Лад  байса  дайб. үгэ  веско, авторитетно - Лад байса хэлэбэ

Лажганаан, лүжэгэнаан дайб. үгэ  1.грохот, треск, хруст;

                                                                2.делать что-то быстро - Лажганаан хэхэ

Лажаганаха  үйлэ үгэ  трещать,; гудеть, шуметь; греметь- Түмэрөөр лажаганаха

Лама  юум.н. Лама - Нютагай лама

Ламайн  тэмд.н Ламский, ламаистский - Ламайн ном

Ламхай   юум.н. лама, настоятель дацана - Үндэр ламхай

Ластии  юум.н. ласти (мишень для стрельбы из лука) - Модон ласти

Лапааддаха үйлэ үгэ  копать лопатой – Нүхэ лапааддаха

Лар-лар дайб. үгэ  шумно,неуклюжо, ходить - Лар-лар ябаха

Лепёошха  юум.н. лепешка - Лепеошха бариха

Лиимбэ  юум.н. лимба, флейта: лимбэ дээрэ наадаха. - Лиимбэ дугаруулха

Литэ юум.н. календарь.- Манда литэ бии

Лоом юум.н. лом (инструмент), лоом үгбэ

Лоомдхо үйлэ үгэ  долбить ломом -   мүльһэ лоомдхо

Лопаадха юум.н. лопадка (брусок точильный), точить косу, хажуураа лопааддаха

Лусад - миф. Водяной, лусадта мүргхэ.

Лушан юум.н. лучина, лушан аһааха.

Луу - миф. Дракон, луу ел орбо

М

Маа, одоо маа! - Аянг.үгэ.-злорадствовать чему-то, кому-то - Маа, одоо маа!хиидьчэ унааш.

Маажуулаан тэмд.н исцарапанный -  Маажуулаан нюур

Маашха үйлэ үгэ  чесать, царапать - Тархяа маашха

Маани, маани уншаха юум.н.  мани (род буддийских молитв);читать мани - Маани уншаха

Магад дайб. үгэ  возможно,может  быть, быть может - Магад мүнөө ерхимбрайш

Магадгой дайб. үгэ  может быть, по всей вероятности - Ябхамня магадгой

Магтха үйлэ ү. хвалить - Хүбүү магтха

Магтуулаан тэмд.н хваленый - Магтуулаан басган

Май, май һара юум.н. май месяц -  Май һарта Янжимайн   һайндэр

Майдар юум.н. Майдари (персонаж буддийского пантеона) - Майдар хурал болбо

Майрха үйлэ ү. блеяни -  Хургад майрха

Мал   юум.н. скот -  Гэр малаа һэргээхэ

Малаан  тэмд.н лысый, плешивый - Малаан тархитай

Малгаар, малгаадэр дайб. үгэ  завтра - Малгаадэр һургуульдаа ошхоб

Малгаадэрхи тэмд.н завтрашний -  Малгаадэрхи хэшээлнүүд

Малгаашаар дайб. үгэ  утром - Малгаашаар би ерхэб

Малгаашнай  тэмд.н утренний -  малгаашнай хүдмэр

Малгай юум.н. - Юум.н.-шапка - андаатр малгай

Малтуулаан тэмд.н выкопанный, вырытый -  малтуулаан газар

Малтамал тэмд.н ископаемый – Малтамал яhан

Малтха үйлэ үгэ  копать, раскапывать -  хартообха малтха

Малшан юум.н. скотник;. Пастух - малшан ербэ

Манаан юум.н. пастьба -  манаанда гарба

Манай түл.үгэ наш -  манай гэр.

Манайхи(н) түл.үгэ наша семья; наши, манайхин сугларба

Манайхяар - 1. түл.үгэ по-нашему; 2.  у нас -  манайхяар ябаарай

Манан юум.н. туман, газаа манан байна

Манантаа тэмд.н туманный -  малгаашаар манантаа

Манантха үйлэ үгэ  туманиться, покрываться туманом,

Манха  1 үйлэ үгэ  пасти -  үхрөө манха

                2. сохранять,поддерживать -  галаа манха

Мангад юум.н. русский - мангад манда ербэ

Мангар юум.н. похмелье- мангар тарба

Мангарлаха үйлэ үгэ  быть с похмелья; страдать с похмелья -  архи уугаад мангарлаха

Манглай, мангилай   юум.н. лоб- манглай улайба

Мандюун юум.н. дикий лук - мандюун түүхэдь

Мандаха үйлэ үгэ  1.восходящий,2. Расцветающий -  улаан наран мандаха болтгой

Мансы - Юум.н.-пеленка, конверт (детский) – үхибүүнэй мансы

Мансытай юум.н. в пеленках -  мансытай хүбүүн

Март  юум.н. март месяц - март һара

Мартуулаан тэмд.н забытый -  мартуулаан ном

Мартаагой үйлэ үгэ  не забыл - мартаагой асраарай.

Мартагдаха үйлэ үгэ  забываться, исчезать из памяти

Мартуулха үйлэ үгэ  предавать забвенью – харгыень мартуулха

Мартамхай тэмд.н забывчивый -  бузар мартамхай

Мартха үйлэ үгэ  забывать 2. Үйл.үгэ –отвыкать -  Гэртээ мартха, удаанай мартха

Мартхаар  бэшэ тэмд.н незабываемый - Мартхаар бэшэ ушар

Марайха  үйлэ үгэ  подкрадываться, красться - Ааляар марайха

Марайжа ябха дайб. үгэ  осторожно красться - Тэрээгээр марайжа ябха

Матаргай юум.н. крестец - Адуунай матаргай

Махаха үйлэ үгэ  двигаться, пробираться с трудом - Саһан соо махажа ерэхэ

Маяа тэмд.н кривой (только о ногах); кривоногий - Маяа хγлтэй

Маяг; маяг маяг гэжэ ерхэ үйлэ үгэ  прихрамывать, идти прихрамывая - Маяг маяг гэшхэхэ

Миин дайб. үгэ  просто так, даром; 2. Тэм.н.-простой, обыкновенный;  - Миин хэнэ 

Миин хүн тэмд.н самый обыкновенный человек

Митии дайб. үгэ  просто так – Митии хэлээб

Мидайм үйлэ үгэ  не знаю(сомневается) - Мидайм гаа

Минаа юум.н. плеть, кнут - мориной минаа

Минаадха үйлэ үгэ  бить плетью - Шангаар минаадха

Минюухэй тэмд.н личный -  Минюухэй мал

Михан юум.н. Мясо - Хониной михан

Михаша дайб. үгэ  Любящий есть мясо - Михаша басаган

Михашан - (Мифич.) каннибал

Миха маряагаа хата үйлэ үгэ  похудел - Миха маряагаа алдаа

Могой юум.н. змея - Хадын могой

Могойн тэмд.н змеиный - Могойн хэлэн

Модо - километр, верста – Ёро модо дабха

Модогүй тэмд.н не имеющий дерева - Модогγй газар

Модон – 1. юум.н. дерево лес; 2. Юум.н.-Лес (материал) древесина - Ой модон, модон гэр

Модон гартай - Тэм.н.-неуклюжий - Заяани модон гартай

Мойһон юум.н. черемуха - Мойhон ургаа

Монсогор тэмд.н круглый - Монсогор нюуртай

Монсогойруулаан  тэмд.н комковатый - Хуу юумниинь монсогойруулаан

Мордобо 1. үйлэ үгэ  уезжать -  Гэртээ мордобо

2. үйлэ үгэ  умереть -  бурхандаа мордобо

Морин юум.н. лошадь, конь - Хурдан морин

Морьдоо (вин.падеж, мн.ч) юум.н. Лошади,  пасти своих лошадей  - морьдоо мана

Морьной тэмд.н конский, лощадиный - Морьной тоног

Мөөр тэмд.н колесо - Тэргэнэй мөөр

Мөөргүй  тэмд.н бесколесный - мөөргүй   тэргэн

Мөөрэхэ  үйлэ үгэ  мычать - Шангаар мөөрэхэ

Мөөрэлдаан  юум.н. мычание, мычащий - Үнеэдэй мөөрэлдаан

Мухар (үнеэн) тэмд.н комолая (корова) - Мухар γнеэн

Мултарха үйлэ үгэ  Освободиться от чего-то - Мултарха байха

Мухардаан юум.н. кличка комолой коровы - Мухардаан ерэбэ

Мухарха үйлэ үгэ  катиться - Хооhоор мухарха

Мушагар тэмд.н Кривой, искривленный - Мушагар хурган

Мушхана - 1 үйлэ үгэ  скручивать, закручивать; шангаар  мушхана

                      2. үйлэ үгэ  мять (кожу) - Арhа мушхана

Мушхаха досоо үйлэ үгэ  Резь в животе, крутит живот - Досоом шангаар мушхана

Мухалта юум.н. название заимки - Мухалтайн хажууда

Муухай  амтатай тэмд.н преувелич.)очень вкусный - Энэш муухай амтатай

Муу  hанаатай, модон дүрөөтэй -  Фраз.-злой человек

Мухуу  тэмд.н тупой - Мухуу хутага

Мухуурха  үйлэ үгэ  становиться тупым - Бишаа байгаад мухуурха

Мухтяар   дайб. үгэ  злобно - Мухтяар харна

Муу  тэмд.н плохой,  - Заяани муу

Яһалхан  муутай - Тэм.н.-очень плохой - Яhалхан муутай хγн

Муухай  - Тэм.н.-грязный - Муухай болоо

Муухтяар  дайб. үгэ  плохо, злобно - Муухтяар хэлэхэ

Муушаг  тэмд.н плоховатый, неважный - Муушаг бэетэй

Муу  һанха, муушалха  үйлэ үгэ  порочить, плохо отзываться - Ехээр муушалха

Муушуул  - 1. юум.н. бедняги - эдэ муушуул

                     2. юум.н. дети -  манай муушуул

Мухар тэмд.н короткий, короткий рукав - Мухар хамситай

Мухарха үйлэ үгэ  кататься; валяться - шорой соо мухарха

Мухаруулга  юум.н. скалка - Модон мухаруулга

Мүлюун  юум.н. лёд - Нимгэн мγлюун

Мүльhэтөө  үйлэ үгэ  покрылось льдом - Худагнь мγльhэтөө

Мүльхихэ  үйлэ үгэ  Ползать, ходить на четвереньках - Газараар мγльхихэ

Мүльхэжайна  үйлэ үгэ  ползает - Ааляар мγльхэжайна

Мүльхэ  үйлэ үгэ  В знач.) чистить картошку - Хартаабха мγльхэ

Мүльхөөд дайб. үгэ  ползком - Мγльхөөд гараба

Мүнгэн - 1. юум.н. деньги, серебро -  арбан мγнгэн

                  2.  тэмд.н серебро -  мγнгэн бэhэлиг

Мүнгэгүй тэмд.н безденежный  - Мγнгэгγй байнаан

Мүндэр юум.н. град - Мγндэр бууба

Мүндэрлэбэ үйлэ ү. Град выпал - Ехээр мγндэрлэбэ

Мүнөө дайб. үгэ  сейчас, теперь - Мγнөө ерэхэ

Мүнөөдэр дайб. үгэ  сегодня, - Мγнөөдэр гараба

Мүнхэ тэмд.н вечный - Мγнхэ нэрэтэй

Мүнүүн юум.н. ёмкость - Мγнγγн хэрэгтэй

Мүнүүлхэ үйлэ үгэ  затаривать - Мγнγγлхэ хэрэгтэй

Мүр юум.н. след -  шэнэ мγр

Мүргүй Без следа - Мγргγй байгаа

Мүр гаргаха үйлэ үгэ  наследить - Ерээд мγр гаргаха

Мүргэдэг  үйлэ үгэ  1. бодающий, бодливый - мγргэдэг буха

                      2. поклоняться -  hунажа мγргэдэг

Мүргэл - 1 юум.н. поклонение; 2.юум.н.-молебен, обряд - Мγргэл болохо

Мүргэхэ үйлэ үгэ  Удариться об что-то - Шангаар мүргэхэ

Мүшхэхэ үйлэ үгэ  идти по следам - Хойнаань мγшхэнэ

Мүсэ юум.н.  Юум.н.-конечности - γе мγсэм даараа

Мүшэн юум.н. звезда - Мγшэн яларна

Мэдаам - 1. үйлэ үгэ  знал (в знач. «я» знал)

                2. Сомнение  - Мэдаам теэд

Мэдүүлэл үйлэ үгэ  предложение - Ута мэдγγлэл

Мэдэхэ үйлэ үгэ  знать - Хуу мэдэхэ

Мэдээд дайб. үгэ  знающий, узнавший - Мэдээд ерээрэй

Мэдэгдэмэл тэмд.н заведомо известно - Мэдэгдэмэл байна

Мэдээлдхаар дайб. үгэ  нестерпимо (вне себя) - Мэдээлдхаар хγн

Мэдээ орохо юум.н. Осознание  ребенком реальной действительности – Гэнтэ мэдээ орохо

Мэдээтэй дайб. үгэ  известно - Бултанда мэдээтэй

                     тэмд.н Человек в сознании - Мэдээтэй байнаан

Мэдээгүй тэмд.н Не знающий - Мэдээгγй дугараа

Мэдээнгүй тэмд.н Человек,  потерявший сознание, чувство  - Мэдээнгγй хэбтэнэ

Мэдтэг тэмд.н знающий - Мэдтэг хγн

Мэдхойб үйлэ үгэ  Не знаю - Юуш мэдхойб

Мэнгэ юум.н. родинка – Боро мэнгэ

Мэндэхэ үйлэ үгэ  Торопиться, спешить - Ехээр мэндэхэ

Мэндэжайнам үйлэ үгэ  тороплюсь - Гэртээ мэндэжайнам

Мэндэ - 1. юум.н. здоровье; 2. Юум.н.-Приветствие, привет -  Мэндэ-э!

Мэндүү? юум.н. (Вопрос.слово) осведомляться о здоровье - Тэрэш мэндγγ?

Мэнэ мэнэ дайб. үгэ  вот-вот - Мэнэ-мэнэ ерэхэ

Мэрэхэ үйлэ үгэ  грызть - Яhа мэрэхэ

Мэрүүлаан (яhан) - Тэм.н.-обглоданная - Мэрγγлаан яhан

Мэтиин дайб. үгэ  Просто, обыкновенно - Мэтиин дуугарба

Мээхэй тэмд.н нежный, ласковый - Юрдөө мээхэй

Мэхтэй тэмд.н хитрый - Бузар мэхтэй

Мэхэлүүлхэ үйлэ үгэ  Быть обманутым - Мэхэлγγлхэ байха

Мэхэлхэ үйлэ үгэ  обмануть - Мэхэлхэ дуратай

Мэшэ  ядха үйлэ үгэ  сомневаться - Удаан мэшэ ядха       

Минган -  тоог.н.-тысяча – Мингаг түхэриг

Н

Наагуур дайб. үгэ  по эту сторону - Наагуур байгаарай, Наагуур ябаарай

Наагуурхи - 1) дайб. үгэ  находящийся ближе; ближняя сторона -наагуурхинь абаарай

                       2) перен.поверхностный, несеръезный.

Наатьхи, наадахи дайб. үгэ  - 1) ближайший;

                                                    2) крайний, ближний - Наадахи талынь

Наадалсаха үйлэ үгэ  принимать участие в игре - Намтай наадалсаха

Наадуулха үйлэ үгэ  дать поиграть; позволить играть - Наадулха байгаа

Наадалха үйлэ үгэ  поднимать на смех, насмехаться над кем-то, чем-то - наадалха хэрэггγй

Наадан юум.н. 1) игра; забава;

                           2)наадан- вечер; свадьба у невесты – Наадан болохо

Нааданхай юум.н. 1) игрушка;

                       2) тэмд.н игрушечный - Нааданхай машина

Наадангой дайб. үгэ  кроме шуток; без шуток (без смеха) - Энеэдэ наадангой хэлэнэм

Наана дайб. үгэ  ближе к тебе; на этой стороне - наана ташуур хэбтэнэ

Наар - 1.нары. 2.топчан - Наар дээрэ хэбтэхэ

Нааш хараха дайб. үгэ  относиться с пристрастием - Тэрэнеэ нааш хараха

Набшуун юум.н. Лист, листва - Набшуун унаба

Набшууһан юум.н. Хатаан набшууhан

Набшуутай тэмд.н лиственный - Набшуутай сэсэг

Нагса юум.н. брат матери; дядя по линии матери - Минии нагса

Нагсагшэ юум.н. сестра матери, тетя -  нагсагшэ үнеэдээ һаана;

Нагсабии юум.н. бабушка по линии матери -  нагсабии мандаа байдаг

Нагсахурайха юум.н.Зять- муж тети - Нагсахурайха ерэбэ

Нажар юум.н. лето - халуун нажар

Нажарай тэмд.н летний -  нажарай саг

Нажаржаан юум.н. летняя заимка - Хуушан нажаржаан

Нажартаа дайб. үгэ  летом: нажартаа айлшалаа

Найгалзаха үйлэ үгэ  1)покачиваться, колыхаться; 2) клониться набок - Наранда найгалзаха

Найдбари юум.н. 1)надежда, упование; 2) доверие - Шанга найдабаритай

Найдабаригγй  тэмд.н 1) безнадежный, 2) ненадежный, без доверия - найдабаригүй хүн.

Найдалгүй тэмд.н 1) не имеющий надежды, безнадежный;

                           2) незаслуживающий доверия

Найдабаритай тэмд.н надежный, верный - найдабаритай нүхэр.

Найдамаар тэмд.н такой, которому можно доверить - Найдамаар хγн

Найдамгүй тэмд.н ненадежный - Найдамгγй хγн

Найдамтай тэмд.н надежный - Найдамтай нγхэр

Найданги дайб. үгэ  надеющийся на кого-либо или что-либо-бэедээ найданги –самоуверенный

Найдаха үйлэ үгэ  надеяться, быть уверенным в чем-то - Ехээр найдаха

Наймаалха үйлэ үгэ  продавать; торговать; предлагать -Гэртээ наймаалха

Наймаан  юум.н. продажа, товар, торговля - Ехэ наймаан

Наймуулаа, наймуулан - тоо.н.-восьмером, все восемь - наймуулаа ошоо

Найр наадан юум.н. юбилей, свадьба, застолье - Гоё найр наадан

Найтхаха үйлэ үгэ  чихать -  шангаар найтхаха.

Налайгаан тэмд.н довольный, счастливый - Налайгаан басаган

Налайс дайб. үгэ  в своё удовольствие; спокойно, довольно, без суматохи - налайс hууха

Налайха үйлэ үгэ  быть довольным, счастливым

Налиха үйлэ үгэ  1.  перен. бить

                                2 делать стремительно, быстро что-л. - Гоёор налиха

Налгай тэмд.н медлительный, уравновешенный, спокойный - Налгай гээшэнь

Налиишник юум.н. наличник – шэрэтэй налиишник- покрашенный наличник.

Налюур - 1 юум.н. склон, покатость, спуск;

                       2. тэмд.н покатый, отлогий - Налюур газар

Налюур1. юум.н. пойма; 2.тэм.н.-пойменный, поёмный,заливной;                      

 Налюур газар –поёмные луга (заливаемые при разливах)

Намаа  юум.н. листья, лист, листва - Набша намаа ургаба

Намаалха үйлэ үгэ  перен.плестись; пастись -  хаагуур намаалжа ябанаш? Где пасешься? (в том смысле, как долго тебя нет).

Намаг - 1. юум.н. Юум.н.-болото, трясина;

                    2. тэмд.н болотистый - Ойн намаг, намагтай газар

Наманшалха - 1. үйлэ үгэ  молиться (сложив вместе ладони и поднося их ко лбу);

                           2. үйлэ үгэ  Каяться, раскаиваться - Удаан наманшалха

Намар - 1. юум.н. осень; 2.юум.н.-перен.старость: наһанайнгаа намарые угтана

Намараар юум.н. осенью - намараар үнгэрөө һэн-проходило осенью.

Намартаа юум.н. - Юум.н.-осенью, в течение осени - Намартаа болоо

Намаршагаар дайб. үгэ  примерно к осени - Намаршагаар бэлэй

Намтай, намгүйгөөр түл.үгэ со  мной, без меня - Намтай хамта

Намдуу  1 тэмд.н утихший; тихий, спокойный: намдуу хүн-спокойный человек;

                 2. дайб. үгэ  Тихо, спокойно.

                 3. Мне? (вопросит.)-  намдуу болохо –успокаиваться;

Намнааха үйлэ үгэ  бросать, кидать - Шангаар намнааха

Намнаалгаха үйлэ үгэ  быть закиданным чем-то - шабараар намнаалгаба-закидан грязью;

Намнуулха үйлэ үгэ  быть выгнанным, изгоняемым - ажалһаа намнуулха  

Намтар тэмд.н низкий - намтар хүн

Намшуу дайб. үгэ  вроде меня, похожий на меня - намшуу хүн зон- подобные мне люди.

Намшуун  юум.н. лист дерева - Намшуун шэнги

Нараашбин юум.н. наращивание досками борта телеги - Нараашбин хээ

Нарагүйдэхэ үйлэ үгэ  быть без солнца, нуждаться в солнце - Сэсэгнь нарагγйдэхэ

Нарай, нирай -  1. юум.н. младенец- нирай басаган

                             2. тэмд.н только что родившийся (о животном) - нирай тугал.

                             3. Новотельный (о матках) нирай үнеэн – новотельная корова.

Нираалха үйлэ үгэ  рожать, родить - Мэнэ нираалха

Нарьюулха үйлэ ү. греметь - Шангаар нарьюулха

Наран - 1. юум.н. солнце; наран шарана

               2. юум.н. радость, просветление на душе: досоом наран гараа

               3. юум.н. наран сэсэг – подсолнечник (солнечный цветок).

Нарбай - 1. юум.н. переносица;

                 2. юум.н. морда у животного;

                      3. юум.н. Небная занавеска;

                      4. юум.н. (ол.тоо)-Ноздри - Мориной нарбай

Нарин  тэмд.н 1. тонкий.

                    2. Высокий, звонкий: нарин хоолой-высокий голос.

                    3. Узкий: нарин үйлсэ-узкая улица.

                    4. Аккуратный, точный, тщательный: нарин нягта;

Нарин  хээлеэрээ нара хараа - (фраз-зм)-проголодался

Наруун, нарууһан, наруу модон юум.н. сосна - Наруу модоор

Нарьшаг дайб. үгэ  довольно тонкий (узкий и т.д.) - Нарьшаг модон

Наруули газар юум.н. солнцепек, солнечное - Наруули газарта игааха

Наряар дайб. үгэ  тонко; аккуратно; вежливо - Наряар татха

Нахигар тэмд.н  1. вогнутый; прогнувшийся;

                       2.наклонный - Нахигар гэр

Нахиилгаха үйлэ үгэ  1 сгибать;

                                        2. наклонять - Шангаар нахиилгаха

Нахиитар дайб. үгэ  до прогиба; склонить низко - Нахиитар дарха

Нахии тохиитороо дайб. үгэ  до последнего, до предела сил - Нахии тохиитороо ябахаш

Наһаараа дайб. үгэ  всю жизнь: наһаараа багшалха; никогда, ни за что: наһаарааш ошохогүй

Наһагүй тэмд.н недолговечный;  плохой по качеству - Энэш удаан наhагγй

Наһажаал тэмд.н пожилой, в годах - Наhажаал γбгэн

Наһалха үйлэ үгэ  достигать какого-то  возраста - Ута наhа наhалха

Наһан юум.н. возраст; жизнь - Ута наhан

Наһата юум.н. чашечка для свечей - Наhата  табиха

Наһатайшаг тэмд.н  1. пожилой, в годах.

                              2.приблизительный возраст: гушаад наһатайшаг –около тридцати лет.

Нашан юум.н. сокол - Нашан шэнги

Нааш харха- үйлэ үгэ  уделять особое внимание - Тэдэйни нааш харха

Наад харха- үйлэ үгэ  подсмеиваться - Хγ нааш харха

Наян (наяад) - тоо.н.-восемьдесят,  около восьмидесяти - наян мал

Неэдэн юум.н.  от –энеэдэн) – смех, шутка - Неэдэн болхо

Неэдэтэй  тэмд.н насмешливый - Неэдэтэй зураг

Неэлдэхэ үйлэ үгэ смеяться, хохотать - Бултандаа неэлдэхэ

Неэтэй тэмд.н смешной - Неэтэй зугаа

Неэхэ үйлэ үгэ  1.сморкаться: нюһаа неэхэ 

                2. смеяться - удаан неэхэ

                3.открывать - Үγдэ неэхэ

Нёдондо дайб. үгэ  в прошлом году - Нёдондо жэл

Нёдондной тэмд.н прошлогодний - Нёдондной мяхан

Нёлбохо үйлэ үгэ  плевать - Багаар нёлбохо

Нёлбуун, нёлбоһон  юум.н. слюна, плевок - Нёлбуун болохо

Нигтаар (хэхэ) дайб. үгэ  плотно  (уложить)  - Нигтаар хэхэ

Нидхэ юум.н.  брови - Нидхэ таттаха

Нидьхэрхэ үйлэ үгэ  вытирать обувь о пластину, палку и др. - Гута нидьхэрхэ

Нижаганаан дайб. үгэ  с треском, громом - Нижаганаан унаха

Нижаганс дайб. үгэ  громко - Нижаганс энеэхэ

Низа дайб. үгэ  совсем, до конца - низа дараха-раздавить;

Низалха үйлэ үгэ  раздавить, растолочь - Зада низалха

Низартар  дайб. үгэ  раздавить  в осколки, «в лепешку» - Низартар гэшхэхэ

Низарба үйлэ үгэ  быть раздавленным; расплющиваться, растрескаться - Гэнстэ низарба

Ниидүүлхэ үйлэ үгэ  дать полететь - Самоледоор ниидγγлхэ

Ниидэхэ үйлэ үгэ  летать - Ниидэхэ дуратай

Ниидкэ юум.н. нитки - Улаан ниидкэ

Нилпагар тэмд.н приплюснутый; плоский, придавленный - Нилпагар гутуутай

Нилаабша  - Тэм.н.-мизерное, незначительное - Нилаабша талхан

Нилааха үйлэ үгэ  размазывать - Нилааха байха

Нилбагар - 1. тэмд.н плоский - нилбагар аяга