Методическая разработка по осетинскому языку и литературе «Мотивация учащихся на уроках осетинского языка и литературы с разным уровнем обученности».
методическая разработка

Методикон  бакуыст

«Сæ цæттæдзинад алыхуызон кæмæн у, уыцы скъоладзауты ирон æвзаг ахуыр кæнынмæ разæнгард кæныны мадзæлттæ».

                                                                        Куыст бацæттæ кодта

Паддзахадон бюджетон иумæйагахуырадон уагдон

                                                        скъола-интернаты

ирон æвзаг æмæ литерæтурæйы ахуыргæнæг

Хуыдæлты Мæдинæ Таймуразы чызг

Дзæуджыхъæу 2022 аз

Разныхас

Куыд зонæм, афтæмæй сывæллæтты гæнæнтæ ирон æвзаг ахуыр кæнынмæ алыхуызон сты.  Уымæн ис бирæ  ахосæгтæ, фæлæ ахуыргæнæджы хæс у ахуыры цыд афтæ рацаразын, цæмæй алы ахуырдзауæн  дæр кусыны фадат уа йæ зонындзинæдтæм æмæ арæхстытæм гæсгæ. Ахуыргæнджыты цымыдисдзинад  ног технологитæм, фыццаджыдæр баст у уыцы хъуыддагимæ. «Цас арæхстджындæрæй пайда кæнæ  ахуыргæнæг ног технологитæй, уыйас сывæллæтты цымыдисдзинад фылдæр кæны» [1, 7].  

 Ахæм технологитæй иу   у дифференциацион кæй хонынц, уый. Куыд рабæрæг, афтæмæй дзы скъолаты æнцон нæу  пайда кæнын, уый тыххæй æмæ цы æрмæг ис, уый  æххæст нæу,  ахуыргæнæгæн та нæ вæййы рæстæг индивидуалон хæслæвæрдтæ аразынæн. Ноджы -ма ирон æвзагæн къуыри 3 сахаты йæддæмæ нæй. Уый фаг нæу ирон æвзаг куыд æмбæлы афтæ ахуыр кæнынæн традицион методтæй.  Федералон ахуырадон стандартмæ гæсгæ, ахуырад, ног методикæтæй пайдагæнгæйæ, сывæллæттæн хъуамæ æххуыс кæна сæ курдиат раргом кæнынæн.

Ацы технологийæ пайдагæнгæйæ рох кæнын нæ хъæуы  йæ сæйрагдæр хæстæй иу у арæхстдзинад хибарæй нысæнттæ æвæрынмæ зонындзинæдтæм гæсгæ [2]

1. Иу гыццыл методы сырæзты тыххæй.

И. П Подласый куыд зæгъы, уымæ гæсгæ дифференциацион ахуыр у сывæллæтты æппæт гæнæнтæ æвдисæг фæрæз. Фыццаг сывæллæтты сæ психологион- физиологион хицæндзинæдтæм гæсгæ чи афæлвæрдта адих кæнын, уыдон уыдысты Плæтон æмæ Аристотель. Стыр аргъ кодта сывæллæтты æрдзон ахуырхъомдзинадæн ромаг ахуыргæнæг Марк Фабий Квинтилиан дæр. Йæ ныхæстæм гæсгæ, ахуыргæнæг хъуамæ арæхстгай куса йæ алы хъомылгæнæгимæ дæр. 19-æм æнусы К.Д. Ушинский æрхъуыды кодта психологон- педæгогон концепци, кæцыйы сæйрагæдæр уыдис индивидуалон куыст. Советон дуджы рæстæджы дæр хицæн æзты ацы фарстамæ сæ хъус дардтой.

2.  Дифференциацион ахуыры дих

Дифференциалон методы принциптæм гæсгæ ахуырдзаутæ дихгонд цæуынц цалдæр къордтыл. Мæ урочыты сæ дих кæнын афтæ:

1.  Ирон æвзаг  куыд æмбарынц æмæ дзурынц, уымæ гæсгæ.

2. Чи куыд кусы, уымæ гæсгæ.

3. Инклюзивон сывæллæттимæ куыст.
4. Сывæллæтты разæнгард кæныны мадзæлттæ  дæр уыдзысты алыхуызон

• эмоциалон зарядкæ
• фарст ахуыргæнæгæн
• алыхуызон рольты хъазт
•  цавæр бæрæггæнæн дæ фæнды райсын?
• мæ бæсты
• эмоционалон лæгъзкæнынад
• дæ бон у

5. Дифферециацион технологиимæ баст сты иннæтæ дæр: хъазты, критикон хъудыкæнынады, проектон æ.а.д.
6. Принцип «Фынг». Активон æмæ интерактивон мадзæлттæ

Активон (скъоладзаутæн æмæ ахуыргæнæгæн ис æмхуызон бартæ, æмхуызон фадæттæ (демократон стиль) æмæ интерактивон  мадзæлтты  фæрцы сывæллæтты æмгуыстад фæтыхджындæр кæнынæн фæзынд  принцип «Фынг». Йæ нысан у æмбар æмсæр уæвын, уымæ тырнын.  Алкæмæн дæр ис бар кусын йæ гæнæнтæм гæсгæ.

Активон методтæ разæнгард кæнынц ахуыргæнинаджы сфæлдыстадон куыстмæ, активон арæхсынмæ хибарæй хатдзæгтæ  кæнынмæ, информациимæ кусынмæ: Бирæ сты уыцы методтæ. Се`        хсæн:

• Презентаци. Сывæллæттæ хъуамæ сæхæдæг бацæттæ кæной темæмæ гæсгæ. Ацы куысты хуыз арæхдæр равзарынц иронау хуыздæр чи дзуры, уыцы ахуырдзаутæ. Цæмæй сæ тырнындзинад ахуырмæ ма фæлæмæгъдæр уа, уый тыххæй сын ахуыргæнæг хæдзармæ куыст ратты сæ фæндонмæ гæсгæ.
• Уымæй уæлдай-ма сын раттæн ис хæдзармæ текст ратæлмац кæнын ахæм хæстимæ: текстæн сæргонд æрхъуыды кæнын; сæйраг архайджыты нæмттæ баивын; сюжетмæ гæсгæ хи вæриант æрхъуыды кæнын.

В одном городе жил мальчик по имени Тема. Он очень любил сладкое: конфеты, торты, мороженое, шоколад. На День рождения ему подарили много сладкого. Он не захотел делиться с друзьями и все съел сам. Через некоторое время у него сильно заболели зубы, живот, кожа покрылась красными пятнами, которые сильно чесались. Мама Тæмы вызвала врача. Доктор приехал и забрал мальчика в больницу, где он пролежал все каникулы. Вот до чего жадность доводит!

Литерæтурæйæ ахæм сывæллæттæн раттæн ис ахæм куыст:

Фольклорæй литературæмæ

1. Ассоциацитæй ахъазæм. Рæнхъытæ ахæццæ кæнут.

Кадæг – рагон, хъайтартæ, …

 Фольклор – адæм, сфæлдыстад, аргъæуттæ, …

 Литература – автор, …

2. Уæ цæстытыл ауайын кæнут, цыма ацы æртæ æмбарынады адæмы хуыз куы райсиккой, уæд цы хуызæн уаиккой.

Адæмон сфæлдыстад – сырхрус лæппу къæбæлдзыг дзыккутимæ æмæ хъæлдзæг цæстытимæ

Йæуæлæ куырæт, цухъхъа… Йæ къухты –

Кадæг - …

 Литературæ – …

Интернеты тыгъдад стыр бынат ахсы абоны  сывæллæтты царды. Уымæ гæсгæ сын бабар гæнæн ис электронон дзырдбыдтæ саразын. Ис бирæ алыхуызон программæтæ. Уыдонæй иу у Tast pad.

• Кластер æмæ синквейн тынг хорз мадзал сты визуалон информациимæ æнцондæр кусын кæмæн у, уыдонæн. Зæгъæм кластермæ гæсгæ æнцондæр сахуыргæнæн ис ныхасы хæйттæ. Литерæтурæйы та персонажты æвæрццаг æмæ æппæрццаг миниуджытæ.
• Инсерты ма фæхонынц эффективон кæсыны технологи. Уымæн æмæ домы лæмбынæг куыст текстимæ. Кусæн дзы ис куыд хибарæй, афтæ къæйтты æмæ къордты дæр. Ацы методæй пайдагæнгæйæ, ахуыргæнæг алы сывæллонæн дæр бар дæтты хи хъуыды ныффысынæн.  Уый хъуамæ ма уа цæттæйæ ист. Зындæр кæмæн у, уыцы ахуырдзаутæ фыссынц цыбырдæр хъуыдыйæдтæ.

Зæгъæм ахæм тæблицæйæ спайдæгæнæи ис литерæтурæйы урочы Коцойты Арсены радзырд «Цуанонтæ» æвзаргæйæ.

• Зонындзинадты куб. Ацы фæрæз сæвзæрд Кубик Блумайы бындурыл.  Ахъаз у хауæнтимæ кусгæйæ. Алы сывæллон дæр йæ арæхстытæм, йæ зонындзинæдтæм гæсгæ дзуапп дæтдзæн кубиккимæ хъазгæйæ цы уыны, цавæр хауæнтæ, цы хицæндзинæдтæ, цы амоны сырх хуыз, цы амоны кæрдæг хуыз æмæ æндæр фæрстытæн.

• «Æртæ нымæт худы». Ацы метод у ахуырады критикон хъуыдыкæнынады технологиимæ баст æмæ тынг ахъаз у алыхуызон кæмæн у сæ цæттæдзинад, уыцы ахуырдзауты цымидиссдзинад ахуырмæ фæуæлдæр кæнынæн: хибарæй хъуыды кæнынмæ арæхсын æмæ цæттæ уæвын царды алы фæзилæны дæр раст уынаффæ рахæсынмæ, скъолайы цы арæхстдзинæдтæ райстой, уыдонæй рационалон æъдауæй пайда кæнын.
•  Методы  ногдзинад ис уый мидæг, æмæ фыццаг хатт пайдагонд æрцыд ирон æвзаджы æмæ литерæтурæйы урочыты куыд сывæллæтты критикон хъуыдыкæнынад рæзын кæныны фæрæз.  Ацы методæй спайда кодтон ирон литерæтурæйы урочы 6-æм къласы. Лæмбынæгдæр методимæ базонгæ кæнын ис сайтыты:

Райдиан кълæсты ахуырдзаутæн раттæн ис ахæм дифференциацион куысты хуызтæ нывтæм гæсгæ куыст ахæм хæслæвæрдтимæ: 1. Нывтæм гæсгæ текст сараз; 2. Фæрстытæн дзуапп ратт: кæй уынут нывты? Цы ми кæнынц? Цал сты?  3. Зæгъ предметты нæмттæ. Хуызтæ ранымайут.

Ирон æвзæгыл дзурынмæ хорз чи нæма арæхсы, уыцы сывæллæттæн литерæтурæйæ ахæм хæс: 1) баиу кæнын уацмысты сæргондтæ персонажтимæ.

Пъланмæ гæсгæ дзуапп раттын, чи куыд арæхсы, чи куыд дзуры иронау, уымæ гæсгæ.

Уацмыс æвзарыны фæтк

Актуализацийы этапы раттæн ис ахæм диктант: алчи сæ дзуры радыгай дзырд рацыд темæйæ. Æмæ сæ фыссынц. Стæй  кæрæдзийы тетрæдтæ бæрæг кæнынц. Афтæмæй свæййынц æмсæр, алчи дæр йæхи ахуыргæнæгæй банкъары.

Улæфты рæстæг цы фæрæзтæй  пайда кæной, уыдон рагацау сæхæдæг бæрæг кæнынц, радгай  амонынц.

Библиографи

1.  Ваулина Ю.Е., Дули Д., Подоляко О.Е., Эванс В. Английский язык. 5 класс: учеб. для общеобразоват. Организаций. 13-е изд. М.: Express Publishing: Просвещение, 2021. 168 с.
2. Технология дифференцированного обучения [электронный ресурс-Режим доступа] school47.coi.spb. ru/modern_pedagogical_technologies7.ppt
3. Газинская Н. Е. Реализация индивидуально-дифференцированного подхода в дистанционном обучении школьников при формировании языковой компетенции. — Чита, 2013. — 129 с.
4.  Амонашвили Ш.А. «Личностно - гуманная основа педагогического процесса». - Минск, 1990.
5. https://videouroki.net/razrabotki/tiekhnologhiia-diffierientsirovannogho-podkhoda-pri-obuchienii-na-urokakh-anghli.html