«Осень и зима», разработка урока чувашского языка в 6 классе
план-конспект урока (6 класс) на тему

 6-мĕш класра ирттернĕ урок планĕ

Урок теми: Кĕркуннепе хĕлле.

Урок тĕллевĕсем: – ачасене çут çанталăкăн тĕрлĕ вăхăтне сăнама, ун илемĕпе киленме, ăна упрама вĕрентесси.

– глаголăн -сан(-сен) аффикссемлĕ формисемпе пуплевре усă курма хăнăхтарасси.

– вĕренекенсене «кĕркуннепе хĕлле» темăпа калаçу хăнăхăвĕсене алла илме пулăшасси;

Урокра усă курнă технологисем – пултарулăхпа тĕпчев технологийĕ.

Словарь ĕçĕ: тÿпе, çулçă, пăр, пĕлĕт, йĕлтĕр, тăвайкки, çунашка, юр пĕрчи, пахча, çĕр улми, йăтаççĕ, кăлараççĕ, шăнаççĕ, ярăнаççĕ, юр пĕрчи.

Курăмлăх хатĕрĕсем: компьютер, ноутбук, колонкăсем «Çулталăкăн пур вăхăчĕ те илемлĕ» презентаци, П.Чайковскийĕн «Çулталăк вăхăчĕсем» диск.,ÿкерчĕксем.

Урок юхăмĕ:

I. Класа йĕркелени, сывлăх сунни.

Шăнкăр-шăнкăр шăнкăрав

Акă иртрĕ те тăхтав.  

Ларар парта хушшине        

Пуçлар чĕлхе урокне.

а) дежурнăй калаçни;        

ă) çанталăк çинчен калаçни;  

II.Урок йĕркипе паллаштарни.

– Паянхи урокра тĕрлĕ ĕç тăватпăр: ыйту-хурав хăнăхăвĕсене аталантарăпăр, ÿкерчĕксем тăрăх калавсем тăвăпăр, тупмалли юмахсен тупсăмĕсене тупăпăр.

III.Килти ĕçе тĕрĕслени,  10-мĕш хăнăхтару с .75

IV. Вĕреннине аса илни.

1. Учитель:  Итлĕр-ха, çулталăкăн хăш вăхăчĕ палăрать – ши  çак сăвăра?

 Тупмалли юмахсен тупсăмне каласси (слайдсем тăрăх);

---Шурă юр ирĕлет,

Çеçен хир чĕрĕлет,

Ешĕл курăк ÿсет…

Вăл хăçан пулать-ши ? (Çуркунне)

----Хĕвел хытă хĕртет,

Ăшă çил вĕркелет,

Сар ыраш çитĕнет…

Вăл хăçан пулать-ши? (Çулла)

-----Хир илемĕ каять,

Сĕм вăрман çаралать,

Пĕрмай çумăр çăвать…

Вăл хăçан пулать-ши ? (Кĕркунне)

----Хирсенче юр анчах,

Çырмара пăр анчах,

Сивĕтет аванах…

Вăл хăçан пулать-ши ? (Хĕлле)

2.Çулталăк вахăчĕсене  вырăсла  калар-ха.  (Учитель çулталăк вăхăчĕсене чăвашла калать, ачасем вырăсла калаççĕ.)

Çуркунне-весна, Çулла-лето, Хĕлле-зима, Кĕркунне-осень.

V. Çĕнĕ материалпа ĕçлени.

1.Ребус тупсăмне тупмалла (76 стр).

Учитель:

– Ӳкерчĕк çине пăхар-ха, мĕнле сăмахсем пытаннă-ши кунта? Кам мĕнле шутлать?

– Элина, сан шутпа, мĕн çырнă?

– Карина , сан шутпа, мĕн çырнă?

Хуравĕ: кĕркуннепе хĕлле (çĕнĕ тема ячĕ).

Вĕрентекен:

– Паянхи урок теми: «Кĕркуннепе хĕлле». «Çулталăкăн пур вăхăчĕ те илемлĕ» пая малалла тăсăпăр. Тетрадьсене уçăр, паянхи числона, темăна çырса хурăр.

Чÿк уйăхĕн вун саккăрмĕшĕ

Класри ĕç

Тема : «Кĕркуннепе хĕлле»

2.Лексика материалне аталантарни.

Учитель:

– Урокра усă курмалли сăмахсем.(Cлайд тăрăх) 

– Кашни сăмахне пурте пĕрле вулăпăр, ас туса юлăпăр.

Тÿпе – небо, çулçă – лист, пăр – лёд, пĕлĕт – туча, йĕлтĕр – лыжи, тăвайкки –горка, çунашка – санки, юр пĕрчи – снежинка, пахча – огород, çĕр улми – картошка, йăтаççĕ – таскают, кăлараççĕ – выкапывают, шăнаççĕ – мёрзнут, ярăнаççĕ – катаются.

VI.  Континиус раунд робин.

Вĕренекенсем пĕрин хыççăн тепри калаççĕ уйăх ячĕсене, пĕри çырса пырать, вăхăт иртсен вулаççĕ хурава.

Халĕ сире çакăн пек ĕç:

1-мĕш ушкăн кĕрхи уйăх ячĕсене аса илет, 2-мĕш ушкăн хĕллехи уйăх ячĕсене. Уйăх ячĕсене çырмалла чăвашла тата вырăсла, хăш ушкăн хăвăртрах пурнăçлать çак ĕçе.

Кĕрхи уйăхсем:

Авăн –сентябрь

Юпа-октябрь

Чÿк-ноябрь

Хĕллехи уйăхсем:

Раштав-декабрь

Кăрлач-январь

Нарăс-февраль

VII.Ыйту-хурав хăнăхăвĕсене аталантарни .

3-мĕш хăнăхтарупа ĕçлени c.77.

 Ачасем пĕр-пĕрне ыйтусем парса вĕсене хуравлаççĕ.

Вĕрентекен:

– Ачасем, ку хăнăхтарăва эсир пĕр-пĕрне ыйту парса пурнăçлатăр (5 минут).

– Çулçăсем хăçан тăкăнаççĕ? – Çулçăсем кĕркунне тăкăнаççĕ.

– Кайăксем хăçан кăнтăра вĕçсе каяççĕ? – Кайăксем кĕркунне кăнтăра вĕçсе каяççĕ.

– Çынсем хăçан çĕр улми кăлараççĕ? – Çынсем кĕркунне çĕр улми кăлараççĕ.

– Ачасем хăçан вĕренме пуçлаççĕ? – Ачасем кĕркунне вĕренме пуçлаççĕ.

– Кĕркунне кайăксем чĕпĕ кăлараççĕ-и? – Кĕркунне кайăксем чĕпĕ кăлармаççĕ.

– Сентябрьте шкул ачисем канаççĕ-и, вĕренеççĕ-и? – Сентябрьте шкул ачисем вĕренеççĕ.

– Кĕрхи каникул хăçан пуçланать? – Кĕрхи каникул ноябрьте пуçланать.

– Кĕрхи каникулта ачасем мĕн тăваççĕ? – Кĕрхи каникулта ачасем канаççĕ.

VIII.Грамматика материалĕ: -сан(-сен) аффикссемлĕ глаголсем.

1.  1-мĕш хăнăхтару с.74 Диалога вулани, вырăсла куçарни.

2. Сималтиниус Раунд Тэйбл (уйрăм хутсем çине) 2 минут

Пĕр минутра кашни ушкăн аса илсе çырмалла - сан, -сен аффикслă глаголсем.Кам нумайрах çырать.Çыраççĕ йĕркипе пĕр хут çине, кайран ушкăнри  пĕр вĕренекен миçе сăмах çырнине калать, вуласа парать.

 Вĕрентекен

-Мĕн калама пултаратăр эсир çак глаголсем çинчен?Мĕнле пĕтĕмлетÿ тăватпăр?

- Сан, -сен аффикслă глаголсем  хăçан пĕлтерĕшлĕ, вырăсла когда пĕлтерĕшлĕ .

IX.Кану саманчĕ. Микс-фриз-груп (Музыка янăрать ,ачасем вырăнсенчен тăрса пĕрлешсе каяççĕ, музыка шăплансан ачасем вырăнта тăраççĕ, вара ушкăна пĕрлешеççĕ. Ушкăнри ачасен шучĕ ыйтури хуравран килет.

   Ыйтусем:

-Çулталăкра миçе çулталăк вăхăчĕ?-4

-Уйăхра миçе эрне?-4

-Эрнере  миçе кун?-7

X. Схемăпа усă курса синквейн тăвасси.

 -Халĕ  кĕркунне  çинчен тата хĕлле çинчен  калаçнине пĕтĕмлетĕпĕр. Çак схемăпа усă курса синквейн çыратпăр.Пĕрремĕш ушкăн  кĕркунне çинчен, иккĕмĕш ушкăн хĕлле çинчен.

Синквейн

1) 1 япала ячĕ

2) 2 паллă ячĕ

3) 3 глагол

4) 1 предложени

5) пĕтĕмлетÿ сăмахĕ

1)  я. я. (1) хĕлле

2) п .я. (2) сивĕ, юрлă

3) гл (3) савăнтарать, сивĕтет, шăнтать

4) предложени (1) ачасем тăвайккинчен ярăнаççĕ

5) тĕп шухăш  савăнăç

1) я. я. (1) кĕркунне

2) п .я. (2) илемлĕ,çумăрлă

3) гл (3) илĕртет, хăналать, тăрантать

4) предложени (1) кĕркунне çанталăк пăсăлать

5) тĕп шухăш  çулталăк вăхăчĕ

XI. Хăнăхтару пурнăçласси.Ÿкерчĕкпе ĕçлесси.

Кĕнекери 4-мĕш хăнăхтарăва пурнăçлани, предложенисене вĕçлени.

XII. Çирĕплетни. Ваттисен сăмахĕсемпе ĕçлени

XIII. Пĕтĕмлетни.

XIV. Киле ĕç пани. 5-мĕш хăнăхтару с.77