- Мендвт, мини бичкн үүрмүд! Тадниг үзсндән икәр байрлҗанав. Тадн медрлән олзлад, нанд дөң болад, кичәлән соньнар давулхвидн гиҗ санҗанав. Эндрк мана кичәлин төр «Компьютер мана җирһлд» Өдгә цагт компьютерин тускар эс соңссн күн уга. Эндр, технологическ цаг үйд, күүнә көдлмшиг гиигнәр кехин төлә, «ухата машид» олзлна. Альд йовв чигн, ю кевв чигн бидн компьютерин технологийта харһнавидн. Сурвр: альд компьютер харһна? (делгүрт, эмнлһнә герт, кинотеатрт, вокзалд, дегтрин саңд). Чик, күүкд. Компьютер мана җирһлд ончта орман эзлҗ. Эдл-ахуд, күнд промышленностьд, авиацд, техническ тетклһнд өргнәр олзлгдна. Сурвр: Тана эк-эцкнр альд көдлнә? Теднд компьютер кергтә? Сән, күүкд. Тадн цугтан школан төгсәһәд, Ик сурһульд орад, цааранднь сән мергҗл авад, көдлмшт орхт. Эврәннь көдллһндән бас компьютер олзлҗ йовхт. Кесг зун җил хооран түрүн компьютер иим бәәсмн. (слайд). Ода болхла, өдгә цагин компьютер иим (слайд). Цаг ормдан зогсхш. Цуг юмн хүвржәнә, девшлт болжана. Тиим кевәр мана келн бас байжад, хуврәд йовна. Шин үгмүд: девшлт – прогресс хуулгч – ксерокс шудрмг – мобильный тохнята – удобный зуруль – чертеж ухалж һарһлһн – изобретение барлх - печатать Эн шин үгмүд олзлад, келтн: урдк цагин болн өдгә цагин компьютер юуһарн йилһрнә? Дарук даалһвр күцәхин өмн, тәәлвртә туульс соңгстн: - Шар целвг деерәс хәләнә,
Орчлңд герл өгнә. (нарн) - Улан юмнд
хар хур дусҗ. (улан шивҗ) - Хавр-зунд көк кевәр болна,
намрт нүцкәр (модн) 4.Улан бүшмүдтә сәәхлә Хаврин тег кеерүлнә. (бамб цецг) 5.Эрәтә цегдгтә Цецгүд заагт бултна. (эрвәкә) 6. Теегин аһуд, Тәрән заагт, Тенд-энд өөдән урһна. (цецг) Даалһвр: тәәлврнь компьютерар зуртн. Ямаран программар зурҗ болхмн? (5мин.) (сурһульч болһн самбрт һарад, зурган тодлҗ бичҗәнә) Физминутк Зург. Нег сурһульч келвр тогтаҗана. Күүкд, мадн хамдан биир, харанда, шир угаһар иим сәәхн зург зурввидн. Компьютерин чинр кемҗәлҗ болшго. Болв күүнә керг-үүлдвр компьютерар сольҗ болхий? Уга. Тадна өмн нернь туурсн зурачнрин үүдәврмүд. Эн көдлмшән зурач болһн эврәннь уха-тоолвран, гүн уха-седклән, эрдмтә урч һаран нерәдҗ күцәсмн. Тиим чинр, эв-арһ компьютер үзүлҗ чадшго. Дегтр умшлһн, үүрлһн күүнә седкл авлна. Тадн, күүкд, кедү эврәннь җирһл-хаалһдан компьютер олзлв чигн, дегтрин чинр бичә марттн. (үлгүрмүд). Мана күүндврәс ашнь һарһхла, дегтрин чинр компьютерас өөдм болҗана. Тер учрар, би тадниг күүкд олн дегтр умшҗ, дала медрл авч, Таңһчдан нерән дуудултн гиҗ дурдҗанав! Герин даалһвр: шин үгмүд дасҗ ирх. Эпиграф: Экәс ухатань уга, Экәс сәәхнь уга, Экәс эңкрнь уга, Экәс өөрхнь уга. Кичәлдән көдләд, экин чинр өөдлүләд, күндлhнә авъясла таньлдад, медрлән байжулхвидн. Бидн таднла хамдан медрлин седкүл мет кичәлән давулхвидн. Седкүл гисн журнал. Тегәд, 1гч халх Экин байр Кесг зун җил хооран мана өвкнр экән ээҗ гидг билә. Эк ээҗ гисн әдл чинр болжана. Күн болhнд эк, ээҗ бәәнә. Җилд нег дәкж күүкд улсин сән өдр бәәнә. Моhа сарин 8- Цуг Делкән күүкд улсин сән өдр. 1. Күүкд, экд нерәдсн бас ямаран өдр бәәнә? 2. Тадн экдән ю белглнәт? Йир сән. Мартлго экиннь седкл урнь тер өдртнь байрлулхла, экин зүркн байсад, хәәлҗ одхмн. 2гч халх –Виртуальн музей. Виртуальн музейд тадн одлт? Ода цуһар хамдан һәәхүлд йовий? Хәләтн, эн Парижд бәәдг Лувр, Санкт-Петербургд бәәдг Эрмитаж, Москвад бәәдг Третьяковск галерей болн Элст балһснд бәәдг Пальмовин нертә музей. - Эннь болхла (показываю картины) эн музеймудт хадһлгддг нертә зурачнрин үүдәврмүд.
Эн цуг зургуд кенд нерәдгдҗ? (экд, ээҗд нерәдгдҗ) -Йир сән. Чик. Ээҗ, эк күүнә дүриг зурачнр магтҗ мөңкрүлнә. Теднә дунд мана таңһчин нертә зурач Гаря Рокчинский. - - Күүкд, ода болхла, эн зург хәләһәд, келтн. Кенд нерәдгдсн зургв? (Ээҗд)
Чик. Ода үгин көдлмш давулхвидн. Эн шин үгмүд олзлад көдлхмн. (үгин көдлмш) Ээҗ ямаран чирәтә? Ээҗ ямаран үстә? Ээҗ ямаран һарта? Ээҗин хәләц ямаран? Сән. Тегәд эн зургт ээҗ цаhан седклтә болҗ үзүлгджәнә, цаhан үстә, hарнь эвтә. Дулан хәләцтә. 3гч халх – Көгжмин. Еңсг ээҗин туск дуд. Эк уга җирһл уга гиж келдмн. Экин чинр көгжмчнр эврәннь үүдәврмүдтән орулж, сән дуд бичсмн. Ямаран дуд меднәт? («Ээж ю келә?», «Ээжин дун», «Ээждян», «Экдян», «Ээж мини»). Дуд сонгслгн. Ода хамдан «Ээждән» гидг ду дуулый. Йир сән, күүкд! Тадн сән дуучнр бәәҗт. 4гч халх – Эңкр экдән Эклц классас авн тадн олн шүлгүд дасж йовнат. Цуг Нарт Делкән бичәчнр экин, ээҗнрин тускар бичҗ. (шүлг 3 дәкж айслулҗ умшлулһн. Сурhульчнр бичжәнә) Ээҗтәhән би ээлтә бәәнәв, ээждән би әвр дуртав! (Шугран Вера) (Тодлж авад, ухаhарн келжәнә) Күүкд, тадн эврәннь экин, ээҗин тускар ю келҗ чадхт? (сурһульчнр зург үзүләд, келвр тогтажана) Тадн цугтан сән үрдүд, ээҗнртән, экнртән йир дурта. Экин, ээҗин туск иим үлгүрмүд бәәнә: 1.Эк – Герин чимг 2.Эврәннь экән күндлсн күн Күүнә экиг hундахн уга. 3 Экин седкл үрнд, үрнә седкл көдәд (Орчулх. Сурhульчнр бичжәнә)
5гч халх – Бүлән үгмүд хойр команд. 1гч команд Ямаран? Гидг сурврт хәрү өгдг үгмүд бичх. 2гч команд ю кенә? Ээжин тускар.
| Мини ээж Ямаран? |
|
| Ээж ю кеня? |
Самбрт көдлһн. Марһана орлцачнрт белг өглгн. Эн көдлмшин ашлврнь – хальмг келнә грамматикин келлhнә хүвс сәәнәр меддгнь үзүлвт.
6гч халх – Кен ахан күндлнә Ик кезәнәс наааран өрк-бүлдән үрдүд эк-эцкнрән «та» гиж келдг бәәсмн. Ода күндлһнә авъясин кем сурһульчнр үзүлх. Нег дәкж автобусд сурһульчнр йовсмн. Нег зогслтд медәт орҗ ирв. Хойр сурһульчнр оньган өглго сууна. Сурһульчнр босчахш Нег күүкн ормасн босад, келнә: Медәт ханлтан өргәд: Ут наста бол, мини наснд күр! Хуурмг йовдл бичә һарһтн, Медәтә улсиг күндлтн! Тадн, мана иргчин баһчуд, ухата, медрлтә болтн. Бийәсн ах күүг күндлтн, ээҗән хәәрлж йовтн!
7 халх - Үрнә санан ээҗдән Хальмг улст сән йор бәәнә: күндләд келсн йөрәлин үг күцәмҗтә болдмн. Тер учрар тадн ода эк, ээҗнртән бүлән үгән келтн. Сурhульчнр йөрәл келҗ өгчәнә. Мана эңкр экнр, ээҗнр оньдин дөрвн цагт эрүл-менд йовж, ут наста болҗ, гем-шалтг уга, зовх зовлң уга, менд амулң бәәтхә! Күүкд, мана кичәл төгсхдән өөрдәд ирв. Цаг йир шулуһар давв. Би таднд ханлтан өргҗәнәв. Кичәл таднд таасгдв гиҗ санҗанав. Байрта харһцхай! | 
