5-ки класска ажык кичээл "Чуве ады"
план-конспект урока (5 класс)

Донгак Радион Маадыр-оолович

Темазы: Чүве ады

(кичээл-маргылдаа)

Кичээлдиӊ хевири: кичээл-оюн

Сорулгалары: Чүве аттарын чугаага шын ажыглап, бѳлүктеп билиринге чаңчыктырар; чүвелерни сактып алырынга болгаш аас, бижимел чугаазын сайзырадыр; дириг амытаннарга болгаш чоок кижилеринге ынак болурунга кижизидер;

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл 5ki_klasska_azhyk_kicheel.docx22.83 КБ

Предварительный просмотр:

Темазы: Чүве ады

(кичээл-маргылдаа)

Кичээлдиӊ хевири: кичээл-оюн

Сорулгалары: Чүве аттарын чугаага шын ажыглап, бѳлүктеп билиринге чаңчыктырар; чүвелерни сактып алырынга болгаш аас, бижимел чугаазын сайзырадыр; дириг амытаннарга болгаш чоок кижилеринге ынак болурунга кижизидер;

Дерилгези:, чуруктар, карточкалар, таблица, кроссворд, слайдылар.

                                                 Кичээлдиң чорудуу:

 I. Организастыг кезээ.

 а).   (Слайды № 1) - Чурттап турар черивис ады чүл? Чурукта кандыг черлер коступ турар-дыр?  Ону канчаар бижиирил? Чүге?

- Чылдын кайы уези-дир, уруглар? …

(Слайды № 2) - А бо чурукта чуу болуп турар-дыр? Мурнуку планда чуу бар-дыр? (аът).

- Шагаада кандыг чылды уткуп алган бис, уруглар?

б). Шүлүк-биле ажыл. Антон Үержаа «Ие дылым» деп шүлүктен үзүндү.

                                       Ие дылым

                             Арга-эзим аялгазын,

                             Агым сугнуң шолураажын,

                             Оът-сиген сымыраныын,

                             Оолдуг элик огурарын,

                             Чуулган көшке диңмирээрин,

                             Шуурган хаттың улуурун-даа,

                             Дыңнап, билип чоруурумга,

                             Тывалап-ла турар боор-дур…

…Ийи харлыг чажымдан-на

    Ием меңээ айтып берген

    Игил ыры сагындырар

    Ие дылым ындыг кончуг…

в). - Бо үзүндүде чүвелер аттары КАНДЫГ айтырыгга харыылаттынар-дыр, уруглар? (Кым? Чүү?)

г). - Чурукта чүлер бар-дыр?  (Слайд № 1)

        - Кым? Чүү? деп айтырыгларга кандыг чугаа кезээ хамааржырыл? (ч.а.)

        - чүү деп теманы катаптаар-дыр бис, уруглар?

        - Шын-дыр, эр-хейлер!

II. Тема-биле ажыл.

        а). Оюн-диктант «Сагынгыр бол!» Ажылдын сорулгазы: салдынган айтырыгны чангыс сос-биле харыылап бижиир.

        - Бажыӊны кым тударыл?  (тудугжу)

        - Чогаалды кым бижиирил? (чогаалчы)

        - Кижилерни кым эмнээрил? (эмчи)

        - Инек биске хунуӊне чуну берип турарыл? (сут)

        - Ыяштардан чазын чуу чечектелирил? (буру)

        б). Ном-биле ажыл.  ///

        в). Карточка-биле ажыл.

Физминутка.

1.Кыш дугайында чугаа.( бирги одуруг ѳттунуп тургаш, домактар чогаадыр).Чижээ: Кыжын кушкаш чемнеп чораан. Ол дилгиге таваржы берген.( улаштырар).

2. Т, д кирген узадыр адаар ажык  уннерге сѳстер адаар. (таан, тараа, таалымба; дагаа, даараар, даалык).

III. Быжыглаашкын.

  1. Мини-чогаадыг  « Мээн ог-булем». (азырал дириг амытаннарнын шола аттарын база ажыглаар).
  2. Кроссворд. (Слайды № 5) Таблицада тѳрел-бѳлүк аайы-биле аттарны тургузар.

1

и

е

2

а

д

а

3

д

а

а

й

4

ч

э

э

н

5

ч

у

р

ж

у

6

ч

а

а

в

а

й

         

          1.Эн эргим сѳс.

2.Эн чоргааранчыг сѳс.

3.Авазының эр дуңмазы.

4.Угбазының оглун даайынын адаары.

5.Кадайының азы ашааның дуңмазы.

6.Акызының кадайы.

- Уруглар, силер боттарынарның чоок тѳрел-дѳргүлүңерни хундулеп, адаарыңар ол болур. Азы ѳскээр адаар улус бар бе? Кижи каяа-даа чорааш, улуг улусту хундулээр, оларнын аттарын адавас ойзу адаар

3. Оюн «Чулер-дир, тывынарам.» Харыызы чассыдып адаан чувелер ады болур эвеспе, уруглар.

А). Өрү шураар, чыда дужер

      Огенгилеп дырбактаныр.

      Бомбук черле соора корбес,

      Бобеӊнедир часкагылаар.

     Үрген шарга кончуг аяар

     Үӊгеп четкеш, часкай кааптар.

     Ужугар шар «дарс тог» дээрге,

     Угаан-кут чок дезивиттер, чүл ол?

                                                (дииспеек)

     

        Б).  Бопук анаа чыттырбас,

     Бо-ла алгаш ынай боор.

     Ооӊ-биле ойнап-ойнап,

     Ол-ла черге октаптар.

     Чуду кара уруглар дег,

     Чурум билбес, чүл ол?

                                       (хаважыгаш)

                                      Е.Танова.

   

4.Оюн «Илчирбе»,  ийи болукке чарлып алыр, хуу азы ниити чуве аттарын доктаавайн, узук чокка адаар. Кым боданы бээр азы доктааш кыннырыл, оюн устур. Кайы болук тура душпейн хой адаарыл, тиилекчилер болур. (5 хуу ч.а., 5 ниити ч.а.)

IV. Рефлексия.

- Кичээлге эки белеткенген-дир силер, чуве адын шингээдип алганынар база эки-дир, эр хейлер! (Слады № соолгузу)

        V. Бажынга онаалга: (уруглар кузээн онаалгазын шилип алыр)

- Падежтер чуге херегил? (чечен чугаа)

- Мергежилге …


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

9 класска эш программасы( Р,Р,Нигматуллина)

Р,Р,Нигматуллина дәреслеге буенча эш программасы (рус төркеменә)...

5-ки класска словарьлыг диктантылар чыындызы

5- ки класска словарьлыг диктантылар чыындызы...

Ажык кичээл 7 кл "Кол сос биле соглекчинин аразында тире"

1)Оореникчилерге кандыг таварылгада кол сос биле соглекчинин аразынга тирени шын салырын чедип алыр .2)уругларнын аас болгаш бижимел чугаа сайзырадылгазы.3)оореникчилерни ава кижиге хундуткелди,ынакшы...

Ажык кичээл 5 кл С.Сарыг-оол ""Кус"

Кус деп шулукту аянныг номчуп сайгарары. Куску бойдустун чурумалын коргускени...

10 класска татар теленнән эш планы

Татар теленнән эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән....

10 класска татар әдәбиятыннан эш планы

Татар әдәбиятының эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек ...