Рабочая программа по родному языку 6 класс
рабочая программа (6 класс)

6  кылааска үөрэтии  бырагыраамата «И.И.Константинов-Дэлэгээт Уйбаан аатынан Сулђаччы уопсай орто үөрэхтээһин оскуолата» муниципальнай бюджетнай үөрэх тэрилтэтин 2019-20 үөрэх дьылын үөрэђин былааныгар (8.04.2015с №1\15 бигэргэммит ФГΥөС үөрэђин былаанын 5с барыйааныгар тирэђирэн оноһуллубут) уонна «Саха тыла» 5-9 кылаас Саха оскуолата СРΥө Министиэристибэтэ биһирээбит 2016 с. программатыгар  олођуран оноһулунна.  

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл rp_caha_tyla_6_kyl.docx40.07 КБ
Файл ktp_saha_tyla_6k_yl.docx43.77 КБ

Предварительный просмотр:

«И.И.Константинов-Дэлэгээт Уйбаан аатынан

Сулђаччы уопсай орто үөрэхтээһин оскуолата»

Муниципальнай бюджетнай үөрэх тэрилтэтэ

Амма улууһа

«Көрүлүннэ»:

Тыл үөрэхтээхтэрин методическай холбоһугар

№ ___ дээх боротокуол

 Атырдьах  ыйын____күнэ  2019 с.,

Салайааччы:  Стручкова РИ.     /.............................../

«Сөбүлэhилиннэ»:

Директоры үөрэх чааһыгар солбуйааччы

Слепцова И.С./______________/

Атырдьах ыйын ___ күнэ  2019 с

«Бигэргэннэ»:                

 Оскуола директора:

Никифоров А.И.    /_________ /

Атырдьах ыйын ___ күнэ 2019 с

 

                

Саха тылыгар үөрэтии бырагырааммата

6  кылаас.

2019-20 үөрэх дьыла.

Биир сыллаах

Педагогическай сэбиэт

мунньађар ылылынна.

№1 боротокуол

атырдьах ыйын «    » күнэ 2019с.

саха тылын, литературатын учуутала

Слепцова И.С.

Сулђаччы.

2019с.

Быһаарыы сурук.

 

Саха тыла  - саха  оскуолатыгар үөрэх  тыла, билии-көрүү  төрдө  буолар. Үөрэнээччи  тыл    туһунан өйдөбүлэ, ситимнээн  саҥарар  үөрүйэҕэ, ырытар-толкуйдуур  дьоҕура  төрөөбүт тыл  уруогуттан  саҕаланар. Онтон  салгыы оҕо  атын  предметтэри кэбэҕэстик  өйдүүрүгэр  төрөөбүт  тыл  тирэх  буолар.                                                                                            

 6  кылааска үөрэтии  бырагыраамата «И.И.Константинов-Дэлэгээт Уйбаан аатынан Сулђаччы уопсай орто үөрэхтээһин оскуолата» муниципальнай бюджетнай үөрэх тэрилтэтин 2019-20 үөрэх дьылын үөрэђин былааныгар (8.04.2015с №1\15 бигэргэммит ФГΥөС үөрэђин былаанын 5с барыйааныгар тирэђирэн оноһуллубут) уонна «Саха тыла» 5-9 кылаас Саха оскуолата СРΥө Министиэристибэтэ биһирээбит 2016 с. программатыгар  олођуран оноһулунна.  Онон үөрэх былаанынан 6  кылааска саха тылыгар  нэдиэлэђэ 3 чаас көрүллэр. Онтон „Саха тыла“ үлэлиир бырагыраама бэдэрээссийэ үөрэххэ судаарыстыбалыы ыстандаартын ирдэбилигэр олођуран оноһуллубут буолан, нэдиэлэђэ   2 чааска тыырыллыбыт. Онон үлэлиир бырагырааммабар нэдиэлэђэ 1 чаас ситимнээх саңа чааһын эбэн биэрдим. Сыл устата 35 нэдиэлэ, чааhа-105. Сыллаађы календарнай былаанынан, аттарыллыбыт расписаниенан  4 чиэппэргэ понедельникка 1 күн каникул кэмигэр түбэһэринэн 26 ч аттарыллан оңоһулунна. Онон сылга 104 чаас тађыста:

1 чиэппэргэ – 24 ч

2 чиэппэргэ –24 ч

3 чиэппэргэ –30 ч

4 чиэппэргэ – 26 ч

           Сыала соруга:

– төрөөбүт тылы ис сүрэђиттэн ытыктыырга; араас эйгэђэ, түгэңңэ бодоруһуу үөруйэђэр, аныгы уопсастыбађа сиэри-майгыны тутуһууга иитии; төрөөбүт тыл кэрэтин иңэрии;

– үөрэххэ, күннээђи олоххо төрөөбүт тылы олохтоохтук туттарга үөрэтии; бодоруһар үөрүйэђин сайыннарыы, тылын-өһүн сайыннарар бађатын үөскэтии; үөрэх дэгиттэр дьайыыларын (туох сыал-сорук туруорунан үөрэнэрэ, былаанныыра, тылын-өһүн хонтуруолланара, көннөрүнэрэ; билиини араас тылдьыттан, литэрэтиирэттэн БИЭни (биллэрэр-иьитиннэрэр эйгэни), Интэриниэти киллэрэн туран сатаан ылара);

– тылы үөрэтии систиэмэтин, туттуллуутун туһунан билиини, тыл истилиистикэлии уратыларын иңэрии; тылы ырытар, тэңниир дьођуру сайыннарыы; тыл саппааһын байытыы; литэрэтиирэлии нуорманы тутуһарга уһуйуу.  

     6 кылааска барыта 9 ођо үөрэнэр: 2 кыыс, 6 уол. Ааспыт үөрэх дьылын  7 о5о «4» уонна «5» сыананан, 2 ођо ортонон түмүктээбиттэрэ. Үөрэнээччилэр билиилэрин  таһыма саха тылын салђыы үөрэтэргэ сөптөөх.

Сыл бүтүүтэ үөрэнээччи билиитэ-сатабыла.

Үөрэнээччи  6  кылааһы  бүтэрэригэр  сатыахтаах:

- төрөөбүт  тылынан хомоҕойдук кэпсэтэр, таба  суруйар, саҥа  чаастарын  суолталарын  билэр,  араарар;

-  тыл  үөрэҕин, тыл  культуратын  туһунан өйдөбүлү  ылар, литературнай  нуорманы  билэр, сэһэргээһин, ойуулааһын, тойоннооһун  ньымаларын  баһылыыр  дьоҕурдаах;

-  ийэ  тыл  баайынан  киэн  туттар, сахалыы  толкуйа  сайдыбыт, нууччалыы тылы  саҥарар  саҥатыгар  тумнар.

Үөрэнээччи    бодоруһар, билиини-көрүүнү  ылар, тус  сыаллаах, бэйэни  салайынар, тылы  баһылааһын, лингвистическэй, культуроведческай  . сатабыллара  олоҕурбут  буолуохтаах.

Ытык өйдөбүллэри (личностные результаты) инэрии тумугэ:

1) тыл баайа, кыа5а, күүһэ – бу омук баайа, кыа5а, инники кэскилэ буоларын өйдүүр; ийэ тыл киһи иэйиитэ уһуктар, өйө-санаата, айар-тутар дьођура сайдар эйгэтэ буолар диэн итэђэйэр;

2) төрөөбүт тыл үйэлээх үгэһин, этигэн кэрэтин ытыктыыр, киэн туттар, харыстыыр, тылын-өһүн сайыннарарга дьулуһар;

3) ылбыт билиитигэр, тылын баайыгар тирэђирэн саныыр санаатын холкутук тиэрдэр; саңарар саңатын кэтээн көрөн сөптөөх түмүк оңостор.

Υөрэх сатабылларын (метапредметные результаты) иңэрии түмүгэ:

1) саңарар саңа бары көрүңүн баһылааһын:

Истии (аудирование) уонна аађыы:

- тылынан уонна суругунан иһитиннэриини сөпкө өйдөөһүн (бодоруһууну, тиэкис тиэмэтин, сүрүн санаатын; сүрүн уонна эбии иһитиннэриини);

- араас көрүңнээх, истииллээх тиэкиһи сатаан аађыы;

- араас көрүңнээх, истииллээх тиэкиһи сатаан истии;

- араас иһитиннэриини сатаан булуу, биллэрэр-иһитиннэрэр эйгэни, Интэриниэти киллэрэн туран;

- чопчу тиэмэђэ матырыйаалы наардааһын; иһитиннэриини бэйэ көрдөөн булуута, ону сатаан тиэрдии;

- дьон саңарар саңатын ис хоһоонунан, истилиистикэлии уратытынан тэңнии тутан быһаарыы.

Саңарыы уонна сурук:

- үөрэх хаамыытыгар туох сыал-сорук турарын сатаан быһаарар (биирдиилээн уонна кэлэктиибинэн), үлэни бэрээдэгинэн аттарар, түмүгүн сатаан сыаналыыр, ону тылынан уонна суругунан сөпкө тириэрдэр сатабыл;

- истибит эбэтэр аахпыт тиэкиһин кылгатан быһаарар (былаан, кэпсээн, кэниспиэк, аннатаассыйа);

- тиэкис араас көрүңүн, истиилин тутуһан тылынан уонна суругунан сатаан оңорор;

- тиэкискэ ирдэнэр нуорманы тутуһан саныыр санаатын тылынан уонна суругунан сатаан биэрэр; аахпыт, истибит, көрбүт чахчытыгар тус санаатын сатаан этэр;

- монолог (сэһэргээһин, ойуулааһын, тойоннооһун) уонна диалог (кэпсэтии сиэрэ, ыйыталаһыы, көҕүлээһин, санаа атастаһыыта уо.д.а.) араас көрүңүн сатаан туттар;

- күннээђи олоххо саха тылынан сөпкө саңарыы, лиэксикэлии, кырамаатыкалыы, истилиистикэлии нуормаларын, сүнньүнэн, тутуһар; таба суруйууга, сурук бэлиэтигэр быраабыла сүрүн ирдэбиллэринэн сирдэтэр;

- дьону кытта кэпсэтэригэр кэпсэтии сиэрин тутуһар; сөпкө туттан-хаптан алтыһар;

- үөрэх хаамыытыгар, күннээђи олоххо тылын-өһүн хонтуруолланар; сыыһатын-халтытын булан көннөрүнэр; суруйбут тиэкиһин көннөрөр, тупсарар;

- табаарыстарын иннигэр туран кылгас иһитиннэрии, дакылаат, эрэпэрээт оңорор; араас тиэмэни дьүүллэһиигэ көхтөөхтүк кыттар.

2) ылбыт билиитин, сатабылын, үөрүйэђин күннээђи олоххо туһанар; төрөөбүт тылын көмөтүнэн атын биридимиэттэри үөрэтэн билии ылар; нуучча, омук тылларын, литэрэтиирэни үөрэтэригэр саха тылыгар үөрэммитин алтыһыннарар.

3) дьону-сэргэни кытта бодоруһарыгар, кыттыгас үлэђэ, тыын суолталаах тиэмэни дьүүллэһиигэ кэпсэтии сиэрин, төрүт култуураны кытта дьүөрэлээн туттар.

Тустаах үөрэх биридимиэтин үөрэтии түмүгэ:

1) тыл сүрүн аналын, саха тыла нуучча тылын кытта судаарыстыбалыы тэң ыстаатыстааһын, тыл норуот култууратын кытта ыкса ситимнээһин, төрөөбүт тыл киһиэхэ уонна уопсастыбађа сүңкэн оруоллаађын өйдүүр;

2) төрөөбүт тыл гуманитарнай наукаларга ылар миэстэтин уонна үөрэхтээһиңңэ туох суолталаађын өйдүүр;

3) төрөөбүт тыл туһунан билим сүрүн төрүттэрин удумађалыыр;

4) тыл үөрэђин (лингвистика) сүрүн өйдөбүллэрин: тыл үөрэђин салааларын; саңарар саңа тылынан уонна суругунан бэриллиитин; монолог, диалог көрүңнэрин; кэпсэтии, бодоруһуу сиэрин; кэпсэтии, билим, пубулуустука, дьыала-куолу истиилин, уус-уран литэрэтиирэ тылын-өһүн; саңа тииптэрин (сэһэргээһин, ойуулааһын, тойоннооһун); тиэкиһи билэр;

5) тыл баайын араас дэгэтин өйдүүр, тылынан уонна суругунан алтыһыыга сиэри, литэрэтиирэлии нуорманы тутуһар;

6) тыл сүрүн көстүгүн, кырамаатыкалыы халыыптарын тута билэр, ырытар, тылыгар-өһүгэр сатаан туттар;

7) тылы сатаан ырытар (саңа дорђоонунан, састаабынан, лиэксикэлии, морполуогуйалыы), сиинтэксистии (ситиминэн, этии чилиэнинэн), иэйиини көрдөрөр сыһыан тыллары сатаан туттар;

8) бодоруһууга синиэньими (лиэксикэлии, кырамаатыкалыы) сатаан туттуу кэрэтин өйдүүр, тылыгар-үөһүгэр туттар;

9) төрөөбүт тыла кэрэтин өйдүүр, уус-уран литэрэтиирэ тиэкиһигэр булан сыаналыыр.

Υөрэтии  ис  хоһооно.

Саха тыла  - төрөөбүт тылбыт.

Хатылааһын.

Ситимнээх  саҥа

Саҥа  тиибэ

Сэһэргээһин

Сэһэргээһин  өйдөбүлэ, тутула, арааһа. Иһитиннэрии, ыстатыйа. Былаан  өйдөбүлэ. Иһитиннэрии анала. Ыстатыйаны, иһитиннэриини араарыы.

Ойуулааһын

Ойуулааһын  тутула, өйдөбүлэ, арааһа. Судургу, уус-уран  ойуулааһын. Сэһэргээһин  тиэкискэ  ойуулааһыны  киллэрии. Айылҕаны, киһини, хамсыыр-харамайы  ойуулааһын.

Тойоннооһун

Тойоннооһун  өйдөбүлэ, тутула (тезис, дакаастааһын, түмүк).

Саҥарар  саҥа  истиилэ

Кэпсэтии истиилэ

 Истиил  өйдөбүлэ.Кэпсэтии истиилин  өйдөбүлэ,ураты  бэлиэтэ, туттуллар эйгэтэ. Кэпсэтии истиилин  тыла-өһө. Кэпсэтии культурата. Кэпсэтии истиилигэр синонимы, сомоҕо домоҕун  туттуу.

Дьыала  истиилэ

Дьыала  истиилин  өйдөбүлэ, ураты  бэлиэтэ, туттуллар эйгэтэ,ыспараапка, сайабылыанньа, араспыыска, автобиография.

Наука  истиилэ

Наука  истиилин  өйдөбүлэ, ураты  бэлиэтэ, туттуллар эйгэтэ.Ыраас (академическай), үөрэх  кинигэти(учебнай-научнай), тиийимтиэ ( науснай-популярнай) истииллэр.

Тыл  үөрэҕэ

Киирии  тиэмэ.  Саха  тыла

Лексика.

Тыл сүрүн баайа. Түөлбэ,идэ, киирии,эргэрбит, саҥа  тыллар. Сомоҕо домох. Тыллар туттуллар эйгэлэрэ.

Морфология. Таба  суруйуу

Морфология өйдөбүлэ. Саха тылыгар саҥа чааһын арааһа ( ааттар, туохтуурдар, сыһыат,көмө тыллар)

Аат  тыл

Аат тыл  суолтата. Предмет, өйдөбүл. Тиэкистэн аат  тылы булуу. Аат тыл этии чилиэнэ буолуутун быһаарыы. Аат тыл үөскүүр сыһыарыытын билии. Паараласпыт аат  тыл тыл  уратыта. Аат тыл ахсаана, түһүгэ, тардыылаах  аат  тыл, аат  тыл  сирэйэ. Аат  тылы  таба суруйуу.

Даҕааһын  аат

Даҕааһын  аат  суолтата, арааһа, даҕааһын этии чилиэнэ  буолуута. Даҕааһын  аат үөскүүр ньымата, сыһыарыыта, этии чилиэнэ буолуута. Нуучча тылыттан  киирбит даҕааһын  ааттар. Даҕааһын  ааты  таба суруйуу.

Ахсаан  аат

Ахсаан  аат  өйдөбүлэ, арааһа, этии чилиэнэ  буолуута. Ахсаан  аат түһүгүнэн  уларыйыыта. Ахсаан  ааты  таба  суруйуу. Судургу  уонна  паараласпыт ахсаан  ааттар. Ахсаан  ааты  кэпсэтии тылыгар туттуу.

Солбуйар  аат

Солбуйар  аат суолтата, морфологическай  уратыта, этиигэ  ханнык  чилиэн буолара. Солбуйар  аат сирэйинэн, түһүгүнэн  уларыйыыта. Солбуйар ааты  саҥарар  саҥаҕа туттуу. Пааралаыт  солбуйар ааттар. Кэпсэтии тылыгар биһи, эһи, миэхэҕэ, эйиэхэҕэ солбуйар ааттары  туттуу. Солбуйар ааты  тиэкискэ  туттуу.

Хатылааһын.

Ытык өйдөбµллэр

Кэпсэтэр уонна суруйар тиэмэлэр

барыллара

Тиэмэ сµрµн ис хо´ооно

¥³рэнээччи µлэтин сµрµн к³рµ²нэрэ

Киирии тиэмэ. Саха тыла сир симэ±ин курдук сиэдэрэй (1 ч + 1 ч).

Т³р³³бµт т³рµт тылым

Норуот кута-сµрэ, майгыта-сигилитэ, б³лµ´µ³пµйэтэ тылыгар к³ст³р.

Араас омук тылын билии т³р³³бµт тылтан са±аланар. Саха тыла сир симэ±ин курдук сиэдэрэй, ону харыстыахха диэн санаа±а кэлэр.

V кылааска µ³рэппити хатылаа´ын (6 ч + 3 ч).

Алаа´ым барахсан.

Тыа сирин оло±о уонна куорат.

Тыл баайа (лиэксикэ). Синиэньими тиэкискэ туттуу. Сиинтэксис. Этии чилиэннэрэ. Сирэй са²а. Са²а дор±ооно уонна кыраапыка. А´а±ас дор±оон дьµ³рэлэ´иитэ. Ырытыы к³рµ²нэрэ. Тыл састааба уонна таба суруйуу. Тиэкис тиэмэтэ, ис хо´ооно.

Саха тыла эгэлгэ дэгэтэ элбэ±ин киэн тутта бы´аарар. Синиэньим тыллары холобурдуур, тиэкискэ туттар. Сирэй са²а±а сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар, интэнээссийэлээн аа±ар. Са²а дор±оонун с³пк³ са²арыы суолтатын бы´аарар. Лиэксикэлии, бэниэтикэлии, са²а чаа´ынан, этии чилиэнинэн судургу ырытыыны о²орор. Кылгас тиэки´и с³пк³ о²орор.

Тыл баайа (лиэксикэ). Тыл култуурата (5 ч + 3 ч)

Саха былыргы та²а´а-саба:

Басты²а, дьабака, чомпой, муостаах бэргэ´э, кµ³с бэргэ´э, халпаак, илин кэби´эр, кэлин кэби´эр, моойторук, хаарыс сон, бууктаах сон, оноолоох сон, кэ´иэччик, халадаай ырбаахы, б³±³х, баттах киистэтэ, ытар±алар, ба´ыр±ас, кµрµмэ, тµнэ, сарыы, саары этэрбэстэр.

Саха и´итэ-хомуо´а:

Симиир, к³²к³л³й, хамнатар, кэлии, со±ох, чохоо, кµ³с, мэ´эмээн, мээрэй, быдараах, саар ыа±ас, маллаах и´ит, матаарчах, тымтай, тууйас, чабычах, тордуйа, иэдэтэр, кµ³рчэх, ытарча, хамыйах.

Сахалыы ас-µ³л:

Ымдаан, тар, хайах, дыра´аа²ка, куйахаламмыт ас, µµккэ буспут чо±очу, саккаа, хохту, барча, сыма, кµ³нэх.

I. Тыл сµрµн баайа. Тµ³лбэ тыл. Идэ тыла. Киирии, эргэрбит уонна са²а тыллар. Сомо±о домох ³йд³бµлэ, туттуллар эйгэтэ.

Ситимнээх са²а: III. Тиэкис тииптэрэ: сэ´эргээ´ин, ойуулаа´ын, тойонноо´ун. Сэ´эргээ´ин тиэкис тутула: са±аланыыта, чыпчаала, бµтµµтэ. Сэ´эргээ´ин тиэкис араа´ын сатаан туттуу, суруйуу.

II. Тыл араас ара²атын сатаан араарар, са²атыгар таба ту´анар. Билбэт тылын суолтатын тылдьыт к³м³тµнэн бы´аарар. Тылы сыы´а туттар, суруйар миэстэтин булан к³нн³р³р.

Морполуогуйа. Таба суруйуу. Тыл култуурата (32 чаас + 11 ч)

¥³рэх, билии – ки´и кыната.

Морполуогуйа ³йд³бµлэ. Саха тылыгар са²а чаа´ын араа´а: ааттар, туохтуурдар, сы´ыат, к³м³ тыллар (1 ч).

Алын кылааска µ³рэппиккэ оло±уран са²а чаастарын бы´аарар. Са²а тиэмэнэн билиитин ха²атар.

Аат тыл (16 ч + 6 ч)

Ки´и этэ-сиинэ.

Ч³мч³к³, бас, мэйии, орой, дьулай, кэтэх, чабыр±ай, чэчэгэй, куйаха, хо²оруу, кэ²эрии, и², омурт, к³с (харах), таныы, сэ²ийэ, дьабадьы, сµнньµ, хомур±ан, кири²э, ³²µл бас, хоолдьук, хоннох, быттык, хол, окумал, хары, бэгэччэк, то±онох, баппа±ай, тойон эрбэх, с³мµйэ, аата суох, ортоку тарбах, ылгын чы²ыйа, биил, ³ттµк, уор±а, ³р³±³, иэччэх, буут, сото, бэрбээкэй, ти²илэх, быччы², и²иир, самыы, хорук тымыр.

I. Аат тыл суолтата. Барамайы (биридимиэти) уонна ³йд³бµлµ бэлиэтиир тыл. Уопсай уонна анал аат. Аат тыл морполуогуйалыы бэлиэтэ, этиигэ ханнык чилиэн буолара.

Ситимнээх са²а: III. Ойуулаа´ын тиэкис уратыта, туттуллар сыала-соруга, миэстэтэ-кэмэ. Сахалыы ойуулаа´ын бэрээдэгэ, араас ньымата: дор±оону дьµ³рэлээн т³хтµрµйµµ, тылы ханыылаа´ын, биир уустаах чилиэннэри ту´аныы, о.д.а.

I. Аат тыл µ³скµµр ньымата: сы´ыарыы, аттарыы, паарала´ыы.

Ситимнээх са²а: III. -аа´ын, -ыы, -ааччы, -чаан сы´ыарыынан µ³скээбит аат тылы туттуу уратыта. Ойуулаа´ын тиэки´и арааран билии, этии ситимнэ´эр ньыматын бы´аарыы. Тиэкис итэ±э´ин булан к³нн³рµµ. Сири-дойдуну, ки´и-сµ³´µ тас к³рµ²µн ойуулаан кэпсээ´ин уонна суруйуу.

I. Аат тыл ахсаана. Биир уонна элбэх ахсаан халыыбын суолтата. Саха тылыгар элбэх ахсаан суолтатын биир ахсаан халыыбынан биэрэр ньымалар: ахсаан ааты кытта (3 дьиэ, 10 хонук), биридимиэт биир буолбата±ын ыйар тылы кытта (элбэх µлэ, хас да о±о), паараласпыт аат тыл (суол-иис, кус-хаас), айыл±аттан ахсаана биллэр биридимиэт (хара харахтаах, кэчигирэспит тиистээх), айыл±а к³стµµтэ (хаар тµстэ, ардах тохтоото), кэлимсэ биридимиэт (эт атыыланар, бадараан тахсыбыт), хомуур ³йд³бµл (сибэкки µµннэ, кус кэлбит), сы´ыарыыта суох туохтуу тµ´µк (сµ³´µ иитэр, алмаас кырыылыыр).

Элбэх ахсаан халыыбын кэпсэтии тылыгар, уус-уран айымньыга, наука кинигэтигэр туттуу уратыта.

Ситимнээх са²а: III. Тойонноо´ун тиэкис уратыта, сыала-соруга, туттуллар кэмэ-кэрдиитэ. Тойонноо´ун тиэкис тутула: тиэсис,

дакаастаа´ын, тµмµк. Дакаастаа´ын к³рµ²э: холобурунан итэ±этии, утарыта туруоруу, сатамматын к³рд³рµµ, о.д.а.

I. Аат тыл тµ´µгэ, тµ´µк сы´ыарыыта. Тµ´µк сы´ыарыытын таба суруйуу быраабылата. Тµ´µк сы´ыарыытын нуучча тылын сабыдыалынан уларытыы тµбэлтэлэрэ: сы´ыарыылаах уонна сы´ыарыыта суох туохтуу тµ´µгµ, сы´ыарыы, туттуу тµ´µгµ, о.д.а. халыыбы бутуйуу (кинигэ аа±ар, бу кинигэни аа±ар, хамнаска иэс, суруйааччытынан буолар).

Ситимнээх са²а: III. Тойонноо´ун тиэки´и арааран билии, этии ситимнэ´эр ньыматын бы´аарыы. Тойонноо´ун тиэки´и сыаналаа´ын: тиэсис т³´³ толору дакаастаммытый, тиэсис уонна тµмµк хайдах дьµ³рэлэспиттэрий.

I. Тардыылаах аат тыл. Суолтата, ахсаана, µ³скээ´инэ. Тардыы ситими атын ситим µтµрµйµµтэ (µµккэ былаан, с³т³лт³н эмп). Уустук тардыылаах аат тыл ахсаа²²а с³пс³´µµтэ (Бµлµµ улуустарын дьыл±ата).

Ситимнээх са²а: III. Дакаастаммыт тиэсискэ тµмµк о²орорго эрчиллии. Тиэмэ ис хо´оонуттан к³р³н тиэси´и толкуйдаа´ын.

II. Тиэкистэн аат тылы булар, араа´ын ыйар, ханнык чилиэн буолбутун бы´аарар. Анал ааты таба суруйар, сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар. Хабыычыканы, дэпии´и сатаан туруорар.

II. ¥³скээбит аат тылы тиэкистэн булар, µ³скээбит ньыматын, туох уратылаа±ын бы´аарар. Аат тылы араас ньыманан µ³скэтэр, са²арар са²атыгар таба ту´анар.

II. Аат тыл ахсаанын сатаан араарар, халыыбын µ³скэтэр. Ахсаан халыыбын са²арар са²атыгар с³пк³ туттар. Элбэх ахсаан сы´ыарыытынан µ³скµµр тыллары таба суруйуу (тойоттор, улахаттар, тµ³кµттэр).

II. Тµ´µк сы´ыарыылаах аат тылы таба суруйар. Са²арар са²атыгар тµ´µк литэрэтиирэлии нуорматын туту´ар. Тµ´µгµ сыы´а туттар миэстэни булан к³нн³р³р.

II. Тардыылаах аат суолтатын араарар. Уустук тардыы ситимин сатаан µ³скэтэр (ахсаан халыыбын сатаан туттар). Тардыы ситими атын ситим µтµрµйэр миэстэтин булан к³р³р, к³нн³р³р.

Да±аа´ын аат (7 ч + 3 ч)

Ки´и майгыта-сигилитэ.

Бµгµрµ, хо´уун, улгум, элэккэй, сайа±ас, сайдам, дьэллэм, номо±он, намыын, сэргэх, чобуо, к³рсµ³, сэмэй, и´ирэх, исти², ис киирбэх, кµтµр, дьалбаа, ³´³с, хоргус, бардам, ыгым, чычырбас, к³²³с, албын-тµ³кэй, сирэй к³рб³х, сытар ына±ы туруорбат, эрбэх µрдµгэр эргийэр, икки сирэй, кµ³х к³пп³, кы´ыл тылынан кыырар, устар ууну сомо±олуур, уу диэбитэ хаар, хаар диэбитэ уу, тыла мµ³ттээх.

Сылгы сµ³´µ дьµ´µнэ

Буулур, сур, кµрэ², тура±ас, хо²ор, чуо±ур, кэрэ, саалыр, к³г³чч³р, элэмэс, ала, чуккулаах.

Уран са²а.

Хаар – ыраас хаар, сыа хаар, сырдык хаар, сылаас хаар, куба тµµтэ хаар, баата хаар, са²а хаар, кыстык хаар, к³мµрµ³ хаар, то²уу хаар, хомурах хаар, кырыа хаар, кµрдьµк хаар.

I. Да±аа´ын аат суолтата, араа´а: т³рµт, µ³скээбит, киирии, ааттыйбыт. Морполуогуйалыы бэлиэтэ, этиигэ ханнык чилиэн буолара.

Ситимнээх са²а: III. Тойонноо´ун тииптээх тиэкистэри о²оруу: тугу эмэ утарсан, к³рд³´³н тыл этии, сурук суруйуу, аахпыт кинигэни, буолбут тµбэлтэни ырытыы.

I. Да±аа´ын аат µ³скµµр ньымата: сы´ыарыы, аттарыы. Барамай (биридимиэт) бэлиэтин кµµ´µрдэн эбэтэр кыччатан к³рд³рµµ.

Ситимнээх са²а: III. Да±аа´ын ааты таба суруйуу быраабылатын сатаан бы´аарар, с³пк³ суруйар.

II. Тиэкистэн да±аа´ын ааты булар, араа´ын бы´аарар. Суолтатынан холобурдуур, этиигэ ханнык чилиэн буолбутун бы´аарар. Синиэньим да±аа´ын ааттан табыгастаа±ын булан туттар.

II. Да±аа´ын ааты араас ньыманан сатаан µ³скэтэр, тылыгар-³´µгэр таба ту´анар, сыы´аны булан к³нн³р³р.

Ахсаан аат (4 ч + 1 ч)

Ыйаа´ын, уста кээмэйдэрэ.

О´умуой, чиэппэр, а²аар, муунта, боппууда, харыс, сµ³м, былас, арсыын, тутум, б³рсµ³к, к³с, биэрэстэ, ³нч³х, хаамыы.

I. Ахсаан аат суолтата, морполуогуйалыы бэлиэтэ, этиигэ ханнык чилиэн буолара. Ахсаан аат араа´а, тµ´µгµнэн уларыйыыта, аат тыл суолтатын ылыыта. Ахсаан ааты таба суруйуу. Кээмэйи бэлиэтиир сахалыы тыллар. ахсаан ааттаах сомо±о тыллар.

Ситимнээх са²а: III. Тиэкис ту´унан урут барбыты хатылаа´ын, чи²этии. Судургу уонна уустук былаан.

II. Тиэкистэн булар, араа´ын бы´аарар, этиигэ ханнык чилиэн буолбутун бы´аарар. Сылы-кµнµ бэлиэтиир уонна бытархай ахсаан ааты сатаан аа±ар. Быраабыланы туту´ан таба суруйар. Судургу уонна паараласпыт ахсаан аат кэнниттэн аат тылы биир ахсаа²²а, с³пт³³х тµ´µккэ туруорар. Сыы´а туттар тµбэлтэни булан к³нн³р³р.

Солбуйар аат (4 ч + 1 ч)

Былыргы кэми-кэрдиини, кµнµ-дьылы аа±ыы.

Ый са²ата, ый эргэтэ, ый иккис а²аара, дьыл оройо, чыпчылыйыах тµгэнэ, этэн баран э±ирийиэх иннинэ, хамсалаах табах бысты²а, то² кµ³с бысты²а, ырыалаах оло²хо, о.д.а.

I. Солбуйар аат суолтата, морполуогуйалыы бэлиэтэ, этиигэ ханнык чилиэн буолара. Солбуйар аат араа´а: сирэй, тардыылаах, бэйэни, ыйар, ыйытар, бы´аарыылаах, бы´аарыыта суох. Сирэйинэн, тµ´µгµнэн уларыйыыта. Солбуйар ааты са²арар са²а±а туттуу. Синиэньим солбуйар ааттар. Солбуйар ааттаах сомо±о тыл. Ситимнээх са²а: III. Араас тиэки´и сатаан о²оруу. Бэлэм тиэкис быстах итэ±эстэрин булан к³нн³рµµ.

II. Тиэкистэн булар, араа´ын бы´аарар, этиигэ ханнык чилиэн буолбутун бы´аарар. Солбуйар ааты истиил ирдэбилигэр дьµ³рэлээн туттар. Литэрэтиирэлии нуорманы кэ´эр тµбэлтэни булан бы´аарар, к³нн³р³р.

Сыл тµмµгµнэн хатылаа´ын (4 ч + 2 ч)

Ки´и дьоло – µлэ±э.

Туттар тэрил: чочу, чµµччµ, ы´ыы, бµргэс, кыта±ас, кыстык, ³тµйэ, хатат, устуруус, игии, эрбии, сиппиир, атырдьах, анньыы, хойгуо, луом.

Ат тэрилэ: ы²ыыр, и²э´э, холун, сулар, µµн, тэ´иин, ындыы, дэйбиир, к³нт³с, бото, бэрэмэдэй, чаппараах, кычым, о.д.а.

Булт тэрилэ: туу, му²ха, илим, кµ³гµ, тиргэ, айа, ту´ах, сохсо, ох, µ²µµ, дурда, о²очо, эрдии, тыы, чааркаан, бы´ыт, куйуур, ардьаах, ба±адьы, о.д.а.

Тµ³лбэ тыллар:

Аалыах, аалык, абылахаан, а±ырым, алчах, а´ыл±а, бии´иир, борсуур, дьукку, ба±адьы, му²ха, киэ±э, обоко, соломо, тэрээн, уо±ан, хаахынай, хатарба, сойутар, муруку, дьирики – мо±отой.

Эргэрбит тыллар:

Аарах, а±араан, адал±а, арсыын, ба´ыр±ас, далбар, кµбэ, кµпсµµр, кы´ыах, м³²µрµк, талкы, хамначчыт, хампа.

Тыл баайа (лиэксикэ). Аат тыл. Ахсаан аат. Солбуйар аат.

¥³рэппит матырыйаалын билиэхтээх, таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабылаларын сатаан бы´аарыах, холобурдуох тустаах.

Сатыахтаах:

араас тылдьытынан сатаан ту´анары;

са²а чаа´ынан, сиинтэксистии ырытары;

µ³рэппит та´ымынан литэрэтиирэлии тылы туттары.

Тылы таба суруйууга. ¥³рэппит быраабылаларыгар оло±уран сыы´аны булар, сатаан к³нн³р³р.

Сурук бэлиэтигэр. ¥³рэппит быраабылаларыгар оло±уран сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар, бы´аарар.

Ситимнээх са²а±а. Сэ´эргээ´ин тиэкис араа´ын сатаан туттар, суруйар. Уустук былааны сатаан о²орор. Тэнийбит тиэки´и кылгатан кэпсиир. £йт³н суруйарыгар наадалаах матырыйаалы с³пк³ талар, мунньар. ¥³рэппит матырыйаалыгар чуолкайдык хоруйдуур, бэриллибит тиэмэ±э бэлэмнэнэн интэнээссийэлээхтик кэпсиир.

Тиэмэлэринэн хатылааьын, чинэтии (11)

Хонтуруолунай улэ (7ч+3ч)

Аахпыттан суруйуу (4ч)

Сыыьаны кеннерер улэ (4ч)

Ситимнээх сана5а айар улэ (5ч)

Тиэмэнэн былаан торума.

Уопсай чааьа

104

Тыл уерэ5э

Киирии тиэмэ

1

Ааспыты хатылааьын

12

Морполуогуйа уонна таба суруйуу

Аат тыл

16

Да5ааьын аат

7

Ахсаан аат

4

Солбуйар аат

4

Хонтуруолунай улэ

7

Билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

3

Сыыьаны кеннерер улэ

4

Сыл тумугунэн хатылааьын

4

Тиэмэлэринэн хатылааьын, чинэтии

11

Ситимнээх сана

20

Аахпыттан суруйуу

4

Ситимнээх сана5а айар улэ

5

Үөрэтэр-мэтэдиичэскэй литэрэтиирэ:

  • Г.Г. Филиппов, Г.И.Гурьев «Саха тыла: үлэлиир бырагыраама 5-9 кылаас. Дь, Бичик, 2016с
  • ИП Винокуров, ГИ Гурьев, ММ Попова, ГГ Торотоев «Саха тыла 6» Дь, Бичик, 2016с.

Билиини хонтуруоллуур үлэђэ туттуллар литература:

  • Аржакова О.Р., Слепцова М.С., Ядрихинская И.Р. Аахпыттан суруйуу хомуурунньуга: 5-9 кылаас,  Дь., Бичик, 2016.
  • Аммосова В.И. Дьыктаан хомуурунньуга: 5-9 кылаас, Дь., Бичик, 2016.
  • Семенова С.С., Парфенова Н.П., Васильев Н.Н., Хардарысов С.Г. Аахпыттан суруйуу уонна диктант тиэкистэрэ: 5-11 кылаас, Я, Бичик, 2004.



Предварительный просмотр:

Уруогунан сыллаа5ы календарнай-тематическай былаан

Саха тыла 6 кылаас-104 чаас

Былаан

Факт

Чааьа

Тема

Сыала-соруга

Сурун ейдебул

Үөрэх дэгиттэр дьайыылара (УУД)

Тус  санааны, сыһыаны  сайыннарар  үөрүйэх

Үөрэх  сатабылларын сайыннарар үөрүйэх

Тустаах үөрэх предметин үөрэтэр  үөрүйэх

I чиэппэр-  24   чаас.

Тереебут тыл-омук уратыта

2.09

1

Төрөөбүт тыл

Саха тылын этигэн кэрэтин, уратытын биллэрии. 5-с кылааска барбыты хатылыыр сыал – сорук. О5о тереебут тылын таптыы, харыстыы, киэн тутта сылдьарыгар иитии. Тус бэйэтин санаатын этэр дьо5урун сайыннарыы.

Ийэ тыл суолтата. Саха тылын баайа. Тыл диэн тугуй? Атын омук тылыттан саха тылын уратыта. Норуот уос номо5о.

 Ыһыах алгыһын өйгө үөрэтии

Төрөөбүт тыл чөл туруктаах буоларыгар бэйэтин санаатын үллэстэр

Төрөөбүт тыл чөл туруктаах буоларыгар бэйэтин санаатын үллэстэ үөрэнэр

5.09

1

С\с. Тиэкис тииптэрэ

Сэргэхтик кэпсэтиигэ кыттар

Бэйэ санаатын сатаан этэр, быһаарсыһар

Кэпсэтиһии соругун таба өйдүүр, кыттыыны ылар

5 кылааска уерэппити хатылааьын.

7.09

1

Дор5оон үөрэ5э

Саха тылын дор5ооно наарданыытын, сурун уратытын санатыьыы.

Уер-чи санарар дьо5урун сайыннарыы.

5-с кылааска уерэппиттэн дор5ооннор наарданыыларын хатылааьын, сурун уратыларын ырытыы. Сана дор5оонун эрчийэр зарядка онорторуу.

Үөрэнээччилэр хоруйдарын истэр, кэпсэтиһэр, өйдүүр

Көдьүүстээхтик үлэлэһэр, быһаарар, түмүктүүр

Тыллар дорҕооннорун уонна буукубаларын ахсаанын быһаарар

9.09

1

Тыл оло5о уонна сыьыарыыта.

Тыл оло5о этии тутулугар дьайыытын хатылааьын, Уер-чи сепке суруйар сатабылын эрчийии.

Тыл оло5о-сурун

суолтаны тутар,

кубулуйбат тутаах

елуускэ.

Тыл сыьыарыыта-

тылга эбии суолта эбэр.

Киирии тыл оло5ор олохсуйбут

сыьыарыы эбиллиитин

быраабылата.

Ырытыыга кыттар

Тыл оло5ун уонна сыьыарыытын араарар

12.09

1

С\с. Тиэкис тиэмэтэ, ис хоһооно

Тиэкиһи апсаастарга араарыы, хас биирдии апсааска онно баар этиилэри туһанан аат толкуйдааһын

Тиэкис тиэмэтэ бэйэтэ эмиэ хас да кэрчик тиэмэҕэ арахсыан сөп. Оннук кэрчик тиэмэ туспа апсаас буолар.

14.09

1

Лиэксикэ

Лексика сурун

ейдебулун, со5отох

элбэх суол-х тыллар

суолталарын

санатыьан биллэрии.

Уер-чи соруда5ы толорор сатабылын сайыннарыы.

Лексика тугу уерэтэрин

быьаарсыы.

Лексическэй суолта д.

тугуй?

Со5отох уо элбэх

суолталаах тыл б-б

уратыта, сурун бэлиэтэ.

 

Сыалы-соругу таба туруорунан үлэлиир

Тылын байытар, синоним кэккэтигэр элбэх тылы булан суруйарга дьулуһар

Саха тыла эгэлгэ дэгэтэ элбэҕин киэн тутта быһаарар. Синиэньим тыллары холобурдуур, тиэкискэ туттар

16.09

1

Синиэньими тиэкискэ туттуу.

Тылын байытар, утарыта суолталаах  тылы булан суруйарга дьулуһар

19.09

1

С\с. Тиэкис судургу былаана

Тиэкис судургу былаанын суруйуу, кэрчик тиэмэ ахсын аатта булуу

Кэрчик тиэмэ аатын холбоотоххо, тиэкис былаана тахсар. Ол аата, тиэкис хас кэрчигэ тиэмэлээх да, былаана эмиэ соччо пууннаах буолар.

Сыалы-соругу таба туруорунан үлэлиир

Судургу былааннаах бэйэ тиэкиһин айар,  былаанынан сирдэтэн  суруйар

21.09

1

Сиинтэксис.

Этии чилиэнэ

Этии кырамаатыкалыы олоҕун ыйыы, судургу эбэтэр холбуу этии буоларын быһаарыы

Сиинтэксис – этиини уонна тыл ситимин үөрэтэр. Туһулуу-тыл сиэрин-туомун биэрии киэҥник туттуллар ньымата.

Сана чаастарын этиигэ сатаан туттар, туһаан кэпсиирэ этии оло5о буоларын өйдүүр

23.09

1

С\с.Тиэкис уустук былаана

Бэриллибит тиэмэҕэ тиэкис суруйуу, этии ситимнэрин быһаарыы, кэрчик тиэмэлэри ыйыы, уустук былааны оҥоруу, хаһыат таһаарыы

Судургу былааны таһынан уустук былаан диэн баар. Уустук былаан пууна бэйэтэ эмиэ тус-туспа пууҥҥа арахсар.

Уустук  былааннаах бэйэ тиэкиһин айар,  былаанынан сирдэтэн  суруйар

26.09

1

Киирии хонтуруолунай улэ «Хотой о5ото» сорудахтаах диктант.

Сыалы-соругу таба туруорунан үлэлиир

Ал5астарын булан көннөрөр

Диктант грамматическай соруда5ын толорор

28.09

1

Сыыьаны кеннерер улэ

Лиэксикэ

30.09

1

Тыл сурун баайа. Туелбэ тыл. Идэ тыла.

Туелбэ тылын, идэ

тылын ейдебуллэрин,

суолталарын

биллэрии. Оло5у кытта ситимнээн уер-гэ биллэрэр сыал – сорук.

Тыл сурун баайа д.

тугуй?

Туелбэ уо идэ тылын ис

суолталарын быьаарыы. Туелбэ тылын то5о лит-най тылга киллэрбэттэрий? Идэ тылын туттуллар эйгэтэ.  

Тыл араас аранатын сатаан араарар, санатыгар таба туьанар

Билбэт тылын суолтатын тылдьыт көмөтунэн быһаарар.

Тылы сыыьа туттар, суруйар миэстэтин булан көннөрөр.

3.10

1

С\с. Сэһэргээһин

“Сайын үүрүллэр” диэн тиэкиһи ааҕыы, ыйынньыгы туһанан ырытан көрүү, бэлиэтэммит икки этиини чилиэнинэн ырытыы.

Киһи тугу көрбүтүн-билбитин, санаатын-баҕатын этэрэ, кэпсиирэ сэһэргээһин диэн ааттанар

5.10

1

Киирии, эргэрбит уонна сана тыллар.

Киирии, эргэрбит уо сана тыллар олоххо

суолталарын биллэрии.

Толкуйдуур

дьо5урдарын

сайыннарыы.

Эргэрбит тыллары куннээ5и олоххо туттарга иитии.

Киирии, эргэрбит уо сана

тыллар суолталарын,

ейдебуллэрин

быьаарыы.

Олох уларыйыытын

кытта ситимнээн уерэтии

7.10

1

С\с. Иһитиннэрии, биллэрии

Хаһыакка анаан сайыҥҥы сынньалаҥ туһунан иһитиннэрии суруйуу, кылааска сыһыаннаах биллэрии суруттарыы, биллэриини иһитиннэрииттэн араара үөрэнии

Иһитиннэрии диэн тулалыыр эйгэҕэ, күннээҕи олоххо туох саҥа баар буолбутун, араас сонуну иһитиннэрэр, кэпсиир, сэһэргээһин тиэкис ааттанар. Биллэриигэ хаһан, ханна туох буолуоҕун туһунан кылгастык, чуолкайдык этиллэр, суруйуллар

10.10

1

С\с  «Урумэччилэр»  аахпыттан суруйуу

12.10

1

Оскуола иьинээ5и олимпиада

14.10

1

Сомо5о домох.

 

Сомо5о домох сурун

ейдебулун,

суолтатын, этиигэ

туттуллуутун

быьаарыы. Куннээ5и олоххо сомо5о домо5у туттарга иитии. Толкуйдуур, аа5ар, суруйар дьо5уру сайыннарыы.

Ейдебулун быьаарыы.

Уус-уран айым.холобур

Сомо5о домох синоним

кэккэтигэр киирииитин

быьаарыы.

Тылдьытынан улэ.

17.10

1

С\с.

Ыстатыйа

“Үөдэйим дьэдьэн курдук” диэн тиэкис аата тугу көрдөрөрүн этии, чыпчаалын булуу, ыстатыйа кэпсээнтэн уратытын ыйыы

Туох эмэ тэрээһин, түбэлтэ туһунан сиһилии сырдатар сэһэргээһин ыстатыйа дэнэр. Хаһыакка, сурунаалга элбэхтик бэчээттэнэр

19.10

1

Лиэксикэ тиэмэни хатылааьын, чинэтии

Уер-чи билиитин чи нэтэр сыалтан ыытыллар.

Киирии, эргэрбит, сана тыллары , сомоҕо домоҕу хатылааьын.

21.10

1

Лексика салааны бэрэбиэркэлиир хонтуруолунай улэ. «Хапытаан Гастелло» сорудахтаах диктант.

24.10

1

Билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

26.10

1

Сыыьаны кеннерер улэ.

2 чиэппэр – 24 чаас

Морфология.

4.11

1

С.с. Хартыынанан айар улэ суруйуу

7.11

1

Сана чааьа.

Морфология тылы

уерэтэр наука

салаатын

быьыытынан сурун

уратытын биллэрии. Суруйар, ейге тутар дьо5урдарын сайыннарыы.

Морфология-сана

чаастарын, уескуур,

уларыйар формаларын

уерэтэр.

Ханнык сана чаастара

баалларын быьаарсыы. Сана чаастар сурун уратылара.

Практическай пособияны туьанан дуоска5а улэлэтии.

9.11

1

Аат тыл – сана чааьа

Аат тыл сана чааьын быьыытынан сурун уратытын, морфологическай бэлиэлэрин биллэрии.

Аат тылы атын сана чааьыттан кэбэ5эстик булар, суруйар, дьо5урдарын сайыннарыы. Себун ырытан дакаастыырга иитии.

Аат тыл ейдебулэ, туттуллуута. Анал уонна уопсай ааттар.

Аат тыл морфологическай бэлиэлэрэ.

Аат тыл этии чилиэнин ылыныыта.

Эрч. Прак-кай пособиянан дуоска5а улэ.

Тиэкистэн аат тылы булар, арааьын ыйар, ханнык чилиэн буолбутун бы´аарар

11.11

1

С.с. Ойуулааьын

14.11

1

Аат тыл морполуогуйалыы бэлиэтэ

Анал ааты таба суруйар, сурук бэлиэтин сөпкө туруорар. Хабыычыканы, дэпииьи сатаан туруорар.

16.11

1

Аат тылы санарар сана5а туттуу

18.11

1

С\с. Айыл5аны ойуулааһын

Икки араас тиэкиһи ааҕыы, тэҥнээн көрүү, хайатыгар ордук ойуулааһын көстөрүй, түмүк оҥоруу

Предмет ураты бэлиэтин сиһилээн, дьүһүннээн кэпсиир тиэкиһи ойуулааһын диэн ааттанар

21.11

1

Аат тыл уескуур ньымата.

Аат тыл уескуур ньыматын арааьын биллэрии. Этии ордук тупсаҕай суолталанарын быьаарыы. Себун ырытан дакаастыырга иитии. Эрч-ни онорор дьо5урдарын сайыннарыы.

Аат тыл уескуур ньымата:

-Пааралаьан

- Сыьыарыынан

-Тыл суолтата кеьен.

Аат тыл атын аат тылтан уо туохтууртан уескээьинэ.

- чаан сыьыарыы тар5аныыта, хойуутук туттулуута.

Аат тылы араас ньыманан уөскэтэр, санарар санатыгар таба туьанар.

уөскээбит аат тылы тиэкистэн булар, уөскээбит ньыматын, туох уратылаа5ын быьаарар.

23.11

1

Аат тыл уескуур ньымата.

25.11

1

Аат тыл ахсаана

Аат тыл ахсаана этиигэ туттуллар уратытын биллэрии. Аат тыл ахсаанын сепке туттарга уерэтии. Ырытар, ейдуур дьо5урдарын сайыннарыы. Себун ырытан дакаастыырга иитии.

Аат тыл ахсаана: биир уо элбэх ахсаан. Этиигэ туттуллууларын уратыта. 51 Эрч.

Саха тылыгар элбэх ахсаан суолатын биэрэр ньыма арааьа.

Литературнай нуорманы тутуьуу.

28.11

1

Элбэх хомуур ахсаан суолтатын биэрэр ньыма арааьа

30.11

1

С\с. Хамсыыр-харамайы ойуулааьын

Бэриллибит ойуулааһын тиэкистэри ааҕыы, былаанын оҥоруу, хаартысканан Дьөһөгөй оҕолорун ойуулаан кэпсээһин

Предмет ураты бэлиэтин сиһилээн, дьүһүннээн кэпсиир тиэкиһи ойуулааһын диэн ааттанар.

2.12

1

Аат тыл туьугэ

Аат тыл, тардыылаах аат тыл падеьынан уларыйыытын,

суолтатын,

ейдебулун, этиигэ

туттуллуутун

биллэрии.

Эрчиллиилэр кеме

лерунэн билбиттэрин

сайыннарыы. Себун ырытан дакаастыырга иитии.

Түһүк аат тыл атын тылга ситимин, сыһыанын көрдөрөр

5.12

1

С\с. Дьиэни-уоту ойуулааьын

Бухатыыр дьиэтин олоҥхоһут курдук кэпсииргэ холонуу, кылаас иһин судургу ойуулааһыны, уус-уран ойуулааһыны оҥоруу

Предмет ураты бэлиэтин сиһилээн, дьүһүннээн кэпсиир тиэкиһи ойуулааһын диэн ааттанар.

7.12

1

Тардыылаах аат тыл

Тардыылаах ааттаах таабырыннарда суруйуу, ахсаана хайдах үөскүүрүн болҕойуу

Тардыылаах аат тыл предмет кимиэнэ, туох киэнэ буоларын бэлиэтиир

Тардыы ситими атын ситим утуруйэр миэстэтин булан көрөр, көннөрөр

Тардыылаах аат суолтатын араарар.

9.12

1

С\с. Дьиэни-уоту ойуулуурга холонуу

Уустук тардыы ситимин сатаан уөскэтэр (ахсаан халыыбын сатаан туттар)..

12.12

1

Аат тылы хатылааьын.

Аат тылы сана чааьын быьыытынан сурун уратыларын теье ейдеебуттэрин хонтуруоллуур сыалтан ыытыллар.

Барбыт темаларынан хатылааьын. Ордук ыарыр5аппыт боппуруостарыгар тохтоон ааьыы. Дуоска5а улэ.

14.12

1

Аат тылы сана чааьынан ырытыы

Аат тылы сана чааьын быьыытынан теье ейдеебуттэрин билэр сыалтан сана чааьынан толору ырыттарыы, ырытыы бэрээдэгин ейдетер сыал-сорук турар. Ейдуур, дакаастыыр дьо5урдарын сайыннарыы.

Сана чааьынан

ырытыы:

1) Ыйытыыта, суолтата

(предмет/ейдебул,

уопсай/анал).

2) Оло5о.

(терут/уескээбит).

3)Судургу/тардыылаах.

4)Ахсаана.

5)Падеьа

б) Тард. аат тыл сирэйэ.

7) Этиигэ ханнык

чилиэн буолара.

Дуоска5а улэ, холобурдааьын.

16.12

1

Аат тыл теманы бэрэбиэркэлиир хонтуруолунай улэ. «Булуу эбэ» сорудахтаах диктант

Уер-чи ылбыт билиитин теье таба туттарын сыаналыыр сыал – сорук турар.

Темаларын теоретическай, практическай сорудахтар.

19.12

1

Сыыьаны кеннерер улэ. Билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

Уер-чи ке5ун кебутуу, сыыьатын кеннерунэр кыа5ын сайыннарыы.

Контрольнай тумугун ырытыы. Ким ханнык ал5аьы онорбутун анализтатыы. Сорудахтаах оонньуу.

21.12

1

Айар сорудахтаах аахпыттан суруйуу «Юра Юрскай уйэ5э»

23.12

1

Хатылааьын. Аат тылы чинэтии

26.12

1

Хатылааьын

28.12

1

Хатылааьын

3 чиэппэр-30 чаас

13.01

1

С.с. Хартыынанан айар улэ суруйуу

16.01

1

Да5ааьын аат суолтата.

.

Да5ааьын аат уратытын, араастарын, да5ааьын уескуур ньыматын уерэтиии.

Толкуйдуур, истэр, суруйар, эрчиллии онорор дьо5урдарын сайыннарыы.

Да5ааьын аат ейдебулэ,

суолтата.

Да5ааьын аат арааьа;

Да5ааьын аат этиигэ

туттуллуута. Да5. аат атын сана

чааьыттан уо

да5ааьынтан араас

ньыманан уескээьинэ;

Синиэньим да5ааьын ааттан табыгастаа5ын булан туттар.

Тиэкистэн да5ааьын ааты булар, арааьын быьаарар.

 

18.01

1

Даҕааһын аат арааһа

20.01

1

Тойоннооһун

Тойоннооһун тиэкис тиэсиһин, дакаастабылын, түмүгүн ыйыы

Туох эмэ санаа сөбүн-сыыһатын дакаастыыр тиэкис тойоннооһун диэн ааттанар

23.01

1

Төрүт уонна үөскээбит даҕааһыннар. Даҕааһын аат этиигэ оруола.

Да5ааьын ааты

санарар сана5а туттуу

ньыматын биллэрии. Эрч-лэр ненуе

сайыннарыы.

Да5. ааты кэпсэтии

тылыгар уо уус-уран

айымньыга тутталларын

сэьэргээьин.

Синоним, антоним

суолталара.

Да5-н ааты сыыьа

туттууга тыл суолтата

сьшпыырын кердеруу. Нуучча тылын сабыдыала.

Да5ааьын ааты араас ньыманан сатаан уөскэтэр, тылыгар-өьугэр таба туьанар, сыыьаны булан көннөрөр.

25.01

1

Ааттыйбыт даҕааһын

Этииттэн даҕааһыннары булуу, этии ханнык чилиэнэ буоларын ыйыы.Киһиэхэ сыһыаннаах араас дэгэттээх даҕааһын ааттары ааҕыы

Даҕааһын аат сорох түбэлтэҕэ аат тыл суолтатыгар туттуллар. Тыатааҕы, кырдьаҕас, өстөөх

Д.суолтатынан холобурдуур, этиигэ ханнык чилиэн буолбутун быьаарар.

27.01

1

Даҕааһын аат үөскээһинэ.

Сыһыарыыларга 3-түү үөскээбит даҕааһын ааты холобурдааһын,аат тылларга сөптөөх быһаарыылары булуу, тыл ситимнэриттэн этиилэри толкуйдааһын

Даҕааһын аат икки ньыманан үөскүүр – сыһыарыы уонна аттарыы

30.01

1

Даҕааһын ураты халыыптара

1.02

1

С\с. Тиэсис, дакаастабыл, түмүк

Тойоннооһун тиэкиһи ааҕыы, тиэсиһин, дакаастабылын, түмүгүн булуу, сүрүн санаатын быһаарыы, былаанын суруйуу

Туох эмэ санаа сөбүн-сыыһатын дакаастыыр тиэкис тойоннооһун диэн ааттанар

3.02

1

Даҕааһын ааты саҥарар саҥаҕа туттуу

Быһаарыы буолбут даҕааһын ааттары булан уһулуу, олоҥхҕо даҕааһын ааты хайдах тутталларын өйдөөн көр

Даҕааһын аат кэпсэтии да тылыгар, уус-уран айымньыга да бэрт киэҥник туттуллар. Саха тылыгар майгыннаһар уонна утарыта суолталаах даҕааһын олус элбэх. Ол ордук олоҥхо баай-талым тылыгар толору көстөр

Да5ааьын ааты араас ньыманан сатаан уөскэтэр,

6.02

1

Даҕааһын ааты саҥарар саҥаҕа туттуу

тылыгар-өьµгэр таба туьанар, сыыьаны булан көннөрөр.

8.02

1

Аахпыттан суруйуу «Сугун»

10.02

1

Да5ааьын ааты таба суруйуу.

Уер-чи таба суруйар сатабылын сайыннарыы, иитии, уерэтии.

Да5. ааты таба суруйуу

быраабылатын

уерэтии, суруйтарыы, холобур

ненуе быьаарыы.

Сыьыат сабыдыала уонна нууччалыы суруллар да5ааьыннар.

13.02

1

Киирии даҕааһын

15.02

1

С\с Тойоннооьун

17.02

1

Да5ааьын ааты хатылааьын

20.02

1

Да5ааьын ааты сана чааьынан ырытыы.

Да5ааьын ааты сана чааьын быьыытынан теье ейдеебуттэрин билэр сыалтан сана чааьынан толору ырыттарыы, ырытыы бэрээдэгин ейдетер сыал-сорук турар. Ейдуур, дакаастыыр дьо5урдарын сайыннарыы.

Хатылааьын.

Да5ааьын ааты ырытыы

бэрээдэгэ:

1) Ыйытыыта суолт-та

(терут, ааттыйбыт).

2) Оло5о ( терут, уес-бит, киирии).

3) Уескээбит (сыьыарыынан,паараласпыт).

4) Кууьурдэр/кыччатар формата

5) Таба суруйуу быраабьтпата.

б) Этиигэ ханныкчилиэн буолара.

114 Эрч.

22.02

1

Да5ааьын ааты бэрэбиэркэлиир хонтуруолунай улэ «Суутук» сорудахтаах диктант

Уер-чи ылбыт билиитин теье таба туттарын сыаналыыр сыал – сорук турар.

Практическай сорудахтар.

24.02

1

Сыыьаны кеннерер улэ. Билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

27.02

1

С\с. Айар улэ

29.02

1

Ахсаан аат-сана чааьа

Ахс.а Тиэкистэн булар,

2.03

1

Ахсаан аат суолтата.

Ахсаан аат ураты

бэлиэтин, этиигэ

туттуллутун

биллэрии.

Эрчиллиилэр

кемелерунэн билбити

сайыннарыы.

Ахсаан аат ейдебулэ,

суолтата.

Арааьа:

IТутулунан:

1) Судургу: икки

2) Уустук: суурбэ биэс

3) Паараласпыт: ус-

туерт.

II Суолтатынан:

1)Теье: ус

2) Кэрискэ: уьус

3)Уллэьик: устуу

4)Барыллааьын: ус-

туерт

5)Бытархай: ус гыммыт

биирэ.

Этиигэ ханнык ба5ар

чилиэн буоларын

холбурдааьын.

Сылы-кµнµ бэлиэтиир уонна бытархай ахсаан ааты сатаан аа5ар.

5.03

1

Ахсаан ааты таба суруйуу уонна туттуу.

Уер-чини таба суруйарга уерэтии, быраабыланы эрчиллии ненуе биллэрии.

Тылы сепке туттарга, суруйарга иитии.

Ахсаан ааты таба

суруйуу быраабылатын

биирдиилээн холобур

ненуе быьаарыы.

Быраабыланы тутуьан таба суруйар. Судургу уонна паараласпыт ахсаан аат кэнниттэн аат тылы биир ахсаанна, сөптөөх туьуккэ туруорар.

7.03

1

Ахсаан ааты таба суруйуу уонна туттуу

Сыыьа туттар тубэлтэни булан көннөрөр.

9.03

1

Тиэкискэ былаан арааһа

Бэриллибит тиэкис судургу уонна уустук былаанын оҥоруу,Былаан тоҕо наада буоларын этии

Судургу былааны таһынан уустук былаан диэн баар. Уустук былаан пууна бэйэтэ эмиэ тус-туспа пууҥҥа арахсар.

12.03

1

Ахсаан ааты хатылааьын.

Ахсаан ааты сана чааьын быьыытынан сурун уратытын теье ейдеебуттэрин хонтуруоллуур сыалтан ыытыллар.

Хатылааьын.

Практическай дьарык.

Ахс аат арааьын быьаарар, этиигэ ханнык чилиэн буолбутун быььаарар.

14.03

1

Ахсаан ааты сана чааьынан ырытыы.

Ахсаан ааты сепке

ырытарга уерэтии, ылынанар дьо5урун

сайыннарыы.

Билбити

хонтуруоллааьын.

Ахсаан ааты ырытыы

бэрээдэгэ:

1)Ыйытыыта, оло5о.

2) Тутула ( судургу,

уустук, паараласпыт).

3) Арааьа ( теье,

кэрискэ, барыллааьын,

бытархай, уллэьик).

4) Суолтата

(сирэй/ааттыйбыт).

5) Тардыыта сирэйэ

(ааттыйбыт ахсаан

аакка).  б) Падеьа.

7) Ханнык этии

чилиэнэ буолара.

16.03

1

Ахсаан ааты бэрэбиэркэлии улэ «Баьылай о5онньор» сорудахтаах диктант

19.03

1

Сыыьаны кеннерер улэ. Билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

21.03

1

Аахпыттан кылгатан суруйуу «Ус хатын»

4 чиэппэр-26 чаас

2.04

1

С.с. Хартыынанан айар улэ

4.04

1

Солбуйар аат суолтата

Солбуйар ааты сана

чааьын быь-нан

ейдебулун, уратытын

биллэрии.

Толкуйдуур

дьо5урдарын

сайыннарыы.

Солбуйар аат сурун

бэлиэтэ.

Этиигэ ханнык ба5арар

чилиэн буолар.

Солбуйар аат арааьа:

1)Сирэй: кини

2) Тардыылаах: эйиэнэ

3) Бэйэни: бэйэтэ

4) Ыйар: бу

5) Ыйытар: ким?

6) Быьаарыылаах:

маннык

7) Быьаарыыта суох:

ким эрэ.

133, 134 Эрч.

Солб ааты Тиэкистэн булар, Солбуйар ааты истиил ирдэбилигэр дьуөрэлээн туттар.

6.04

1

Солбуйар аат арааьа

арааьын бы´аарар, этиигэ ханнык чилиэн буолбутун быьаарар.

9.04

1

Солбуйар аат арааьа

11.04

1

Солбуйар ааты санарар сана5а туттуу. Сирэй солбуйар ааты сепке туттуу

Солбуйар ааты таба

туттар дьо5урдарын

сайыннарыы,

сатабылларын

чинэтии.

Солбуйар аат санарар сана5а туттуллуутун уратыта.

1)Сирэй солб. ааты

сепке туттуу.

2)Атын солбуйар аа,ты

сепке туттуу.

Падеьынан, сирэйинэн,

ахсаанынан уларытар

ньыманы уерэтии.

Стильгэ туттуллар

уратытын ырытыы.

Литэрэтиирэлии нуорманы кэьэр тубэлтэни булан быьаарар, көннөрөр.

13.04

1

Атын солбуйар ааты сепке туттуу

16.04

1

С\с. Араас тииптээх тиэкиьи оноруу

18.04

1

Хатылааьын

20.04

1

Солбуйар ааты хатылааьын

23.04

1

Солбуйар ааты сана чааьынан ырытыы.

Солбуйар ааты сана

чааьынан ырытарга уерэтии, толкуйдуур, билиилэрин чинэтэр

сыалтан.

Солбуйар ааты ырытыы

бэрээдэгэ:

1) Ыйытыыта, ханнык

сана чааьын солбуйара.

2) Арааьа ( сирэйэ,

тардыылаах, бэйэни,

ыйар, ыйытар,

быьаарыьиаах,

быьаарыыта суох).

3) Ахсаана, сирэйэ

4) Падеьа

5) Этиигэ ханнык

чилиэн буолара.

25.04

1

Солбуйар ааты бэрэбиэркэлиир улэ «Эппиэтинэстээх буолуохха» сорудахтаах диктант

27.04

1

Сыыьаны кеннерер улэ.Билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

30.04

1

Айар сорудахтаах аахпыттан суруйуу «То5о?»

2.05

1

Сылы тумуктуур хатылааьын.

С\с. Тиэксинэн улэ

Уер-чи сана чаастарын, таба суруйуу сатабылын теье баьылаабытын хонтуруоллуур сыалтан ыытыллар.

Сана чаастар туох атыннаахтарын тэннээн керуу.  Проекторы туьаныы. Таба суруйуу быраабылатын хатылааьын.

4.05

1

Таба суруйууну бэрэбиэркэлиир диктант «Сайын»

Уер-чи ылбыт билиитин теье таба туттарын сыаналыыр сыал – сорук турар.

Теоретическай, практическай сорудахтар.

7.05

1

Сыллаа5ы хатылааьын. Лиэксикэ

Билбити ырытыы кеметунэн чинэтии. Уер-чи сатабылын, тылы, этиини ырытар уеруйэ5ин сайыннарыы.

Сана чаастарынан морфологическай ырытыы.

Карточканан улэ.

9.05

1

Сыллаа5ы хатылааьын. Аат тыл

Ылбыт билиитигэр оло5уран былааннаан сатаан үлэлиир

Тиэкиһи салгыы айан суруйар.

Тиэкис тииптэрин араарар, ньымаларын туһанан тиэкис суруйар

11.05

1

Сыллаа5ы хатылааьын. Да5ааьын аат

Морфологияҕа ылбыт билиитигэр тирэҕирэн үлэтин сатаан былаанныыр

Аат тыл халыыптарын арааран холобурдуур, бѳлѳхтүүр, түмүк онорор

Аат тыл халыыптарын араарар, таба суруйуу быраабылатын быһаарар

14.05

1

Сыллаа5ы хатылааьын. Ахсаан аат

Морфологияҕа ылбыт билиитигэр тирэҕирэн үлэтин сатаан былаанныыр

Даҕааһын аат   халыыптарын арааран холобурдуур, бѳлѳхтүүр, түмүк онорор

16.05

1

Сыллаа5ы хатылааьын Солбуйар аат

Ылбыт билиитигэр оло5уран былааннаан сатаан үлэлиир

Солбуйар аат   халыыптарын арааран холобурдуур, бѳлѳхтүүр, түмүк онорор

18.05

1

Сыл устата барбыт билиини бэрэбиэркэлиир тургутук

21.05

1

Ал5аска улэ.

Уер-чи туохха сыыспытын анализтаан керерун ситиьии.

Контр-най улэ тумугунэн ырытыы. Ал5астары кеннерер сорудахтар. Бэйэ-бэйэ5э кемелеьуу. Бэйэ-бэйэни уерэтии.

23.05

1

Бырайыактааьын

25.05

1

Айар улэ

28.05

1

Барбыты чинэтии

30.05

1

Барбыты чинэтии

104

Барыта:


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программа по родному языку и литературе в 11 классе С(К)ОУ VIII вида

Рабочая программа по предмету "Родной язык и литература" в 11 классе специальной (коррекционной) школы VIII вида состоит из пояснительной записки и календарно-тематического планирования по двум модуля...

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО РОДНОМУ ЯЗЫКУ ДЛЯ УЧАЩИХСЯ 10-12 КЛАССОВ СПЕЦИАЛЬНЫХ (КОРРЕКЦИОННЫХ) ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ШКОЛ VIII ВИДА

Данная программа разработана на основании нормативно- правовых документов: Закона «Об образовании», Типового Положения о специальном (коррекционном) образовательно...

рабочая программа по родному языку и литературе 5 класс

рабочая программа по родному языку 5 кл...

Рабочая программа по родному языку и родной литературе 5 класс

Рабочая программа для родного русского языка...

Рабочие программы "Русский родной язык" 5-9 класс и "Русский язык" 5-9 класс по УМК В.В.Бабайцевой

В рабочих программах представлены планируемые результаты освоения учебного предмета "Русский язык" и "Русский родной язык", содержание учебного предмета по классам, сетка часов и к...

Рабочие программы по родному языку и родной литературе, методические материалы

Рабочие программы по родному языку и родной литературе, методические материалы...