Контроль-исәпләү материаллары
учебно-методический материал
2-11 сыйныфлар өчен (татар теле туган тел булмаган төркемнәр) КИМ
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 2нче сыйныф өчен татар теленнән КИМ | 29 КБ |
| 2_klass_haydarova.doc | 153.5 КБ |
| 3_klass_haydarova.doc | 185 КБ |
| 4_klass_haydarova_.docx | 31.32 КБ |
| 5_klass_haydarova_.docx | 33.72 КБ |
| 6_klass_haydarova.docx | 37.48 КБ |
| 7_klass_haydarova_.docx | 35.45 КБ |
| 8_klas_haydarova.docx | 41.87 КБ |
| 9_kl_haydarova.docx | 33.64 КБ |
| 10klass_haydrova_.docx | 31.5 КБ |
| 11_klass_haydarova_.docx | 32.15 КБ |
Предварительный просмотр:
2 сыйныф (рус төркеме) өчен контроль-тикшерү материаллары
Сүзлек диктанты | Күчереп язу | Диктант/ контроль диктант |
Дәрес № 11. Белем, мәктәп, сорау, сыйныф, сүз, җөмлә. | Дәрес № 14 Көзге урман. Көз җитте. Җил исә. Яңгыр ява. Агач яфраклары коела. Алар кызыл, сары, яшел төстә. Кошларга салкын. Алар җылы якка очалар. Хайваннарга да салкын. Алар җылы туннарын кияләр. (27 сүз) | Дәрес №28 Бозлар арасында. Калын боз өстендә ак аюлар уйныйлар. Симез тюленьнәр шаяра. Озын тешле моржлар ял итә. Еракта зур кораб күренә. Бөтен яктан явыз бозлар аңа каршы торалар... (25 сүз) |
Дәрес № 21. Кишер, кыяр, яшелчә, кәбестә, суган, бәрәңге. | ||
Дәрес № 32. Кыш, салкын, җил, кар, боз, буран. | Дәрес №55 Безнең Татарстан. Татарстан – зур республика. Аның табигате бик бай. Анда калын урманнар да, киң кырлар да бар. Татарстан аша Идел, Кама, Агыйдел елгалары ага. Татарстанда салкын сулы чишмәләр, күлләр дә күп. (29 сүз) | Дәрес № 66 Контроль диктант Җәй. Матур җәй җитте. Болында сары, ак, кызыл, зәңгәр чәчәкләр үсә. Менә ак чәчәк. Менә кызыл чәчәк. Урманда кошлар күп. Алар матур сайрыйлар. Җәен урманда шундый күңелле! (26 сүз) |
Дәрес № 44. Тамчы, яз, җылы, яңгыр, аяз, кояшлы. |
Предварительный просмотр:
2 сыйныф. “Яңа уку елы” темасы.
1 вариант
1. Поставь нужную букву:
Кал...м, бүл...к, ч...чәк, д...фтәр.
a) ә; б) е; в)ө; г) ү
2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) укучы; б) бетергеч; в) китап; г) сыйныф
3. Выбери правильное окончание:
Саша мәктәп... (кая?) бара.
a) -тә; б) -тән; в) -гә; г) -кә
4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Алсу әтисе белән базардан кайта.
а) кая?; б) нәрсәдән? в) кайда?; г) кайдан?
5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайда?:
а) Алабугадан; б) бакчада; в) урманга; г) китапка.
6. Переведи слова на русский язык:
Чия, кәбестә, алма, суган __________________________________________________
7. Выбери подходящее слово: ... урындыгым бик матур.
а) синең; б) аның; в) минем; г) безнең
8. Найди пару слов с противоположным значением:
а) баллы – татлы; б) әби – бабай; в) яхшы – әйбәт г) җылы – эссе
9. Найди правильный перевод: Ученик читает книгу.
а) Укучы дәфтәргә яза. б) Укучы китап укый.
в) Укытучы китап укый. г) Укучы китап укымый.
2 сыйныф. “Яңа уку елы” темасы. 2 вариант.
1. Поставь нужную букву:
К...ндәлек, к...з, к...н, т...лке
а) ә; б) е; в) ө; г) ү
2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) озын; б) дәфтәр; в) яфрак; г) кыска
3. Выбери правильное окончание:
Без бакча... (кая?) барабыз.
а) -да; б) -дан; в) -га; г) -ка
4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Света әнисе белән базарга бара.
а) кая?; б) нәрсәгә? в) кайда?; г) кайдан?
5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайдан?:
а) авылдан; б)мәктәпкә; в) урманда; г)китапта.
6. Переведи слова на русский язык:
Бәрәңге, кәбестә, кишер, суган _____________________________________________
7. Выбери подходящее слово: ... дәфтәрең бик матур.
а) синең; б) аның; в) минем; г) безнең
8. Найди пару слов с противоположным значением:
а) баллы – татлы; в) яхшы – әйбәт;
б) баллы – ачы; г) җылы – эссе
9. Найди правильный перевод: Начинается учебный год.
а) Уку елы башланмый.
б) Яңа ел башлана.
в) Уку елы башлана.
г) Яңа уку елы башлана.
2 сыйныф. “Сан. Үткән заман хикәя фигыль”. 1 вариант.
A-l. Поставь нужную букву:
С...т, ...ч, к...з, ...стәл.
a) ө; б) е; в) ә; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) җиде; б) тугыз; в) алты; г) ун
А-3. Выбери правильное окончание:
Илдар мәктәп... (кая?) бара.
a) -тә; б) -ка; в) -гә; г) -кә
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Алия әтисе белән Казанга барды.
а) кая?; б) нәрсәгә? в) кайда? г) кайдан?
A-5.Найди слово, отвечающее на вопрос нишләде?:
а) ашый; б) бара; в) укыды; г) кайта.
А-6. Выбери правильное окончание:
Булыш..., кайт..., ят..., оч...
а)-ды; б)-де; в)-ты; г)-те.
А-7. Выбери подходящее слово: ..... бик матур яза.
а) син; б) ул; в) мин; г) без
А-8. Найди правильный перевод: Семнадцать
а) җиде; б) егерме җиде; в) унҗиде; г) җитмеш
А-9. Найди правильный перевод: пять часов
a) Сәгать бишенче;
б) Сәгать биштә;
в) Сәгать биш;
г) Биш сәгать.
А-10. Найди правильный перевод: Я в девять часов ложусь спать.
а) Мин cәгaть тугызда йокларга ятмыйм.
б) Мин cәгaть тугызда йокларга ятам.
в) Мин cәгaть сигездә йокларга ятам.
г) Мин cәгaть тугызда йокыдан торам.
2 сыйныф. “Сан. Үткән заман хикәя фигыль”. 2 вариант.
A-l. Поставь нужную букву:
Д...рес, с...гать, м...ктәп, д...фтәр.
а) ө; б) е; в) ә; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) тугыз; б) утыз; в) егерме; г) ун
А-3. Выбери правильное окончание:
Айдар мәктәп... (кайдан?) кайта.
a)-нән; б)-тән; в)-кә; г)-дән
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Катя Мамадышта яши.
а) кая?; б) нәpcәдә?; в) кайдан?; г) кайда?
A-5.Найди слово, отвечающее на вопрос нишләде?:
а) эчә; б) бирә; в) укый; г)кайтты.
А-6. Выбери правильное окончание:
Кил..., яшә..., әзерлә..., бир...
а)-ды; б)-де; в)-ты; г)-те.
А-7. Выбери подходящее слово: ..... бик матур язасың.
а) син; б) ул; в) мин; г) без.
А-8. Найди правильный перевод: Девятнадцать
а) утыз; б) егерме тугыз; в) туксан; г) унтугыз
А-9. Найди правильный перевод: четыре часа
a) Cәгaть дүpттә; б) Cәгaть дүрт;
в) Дүрт cәгaть; г) Cәгaть дүртенче.
A-10. Найди правильный перевод: Я встаю в семь часов.
а) Мин cәгaть сигездә йокыдан торам.
б) Мин cәгaть җидедә йокларга ятам.
в) Мин cәгaть җидедә йокыдан торам.
г) Мин cәгaть җиде йокыдан торам.
2 сыйныф. “Безнең гаилә” темасы. 1 вариант.
A-l. Поставь нужную букву:
Т.. линкә, ч...нечке, ч...йнек, гаил....
а) е; б) ү; в ) ә; г) ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) табын; б) тәлинкә; в) пычак; г) калак
А-3. Выбери правильное окончание:
Костяның әтисе завод... (кайда?) эшли.
а)-тә; б)-тан; в)-ка; г)-та
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Алия хикәяне укыды.
а) кемне?; б) кемгә? в) кемнән?; г) нәрсәне?
A-5. Найди слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) йөгерә; б) булышты; в) пешермәде; г) юынды.
А-6. Выбери подходящее слово:
... әбиең бик тәмле пешерә.
а) минем; б) синең; в) аның; г) безнең
А-7. Выбери подходящее словосочетание: Әти пычак белән ... ... .
а) ипи кисә; б) аш ашый; в) тәлинкәне юа; г) ботка пешерә
А-8. Найди правильный перевод: Потом
а) хәзер; б) бүген; в) аннан соң; г) көндез
А-9. Выбери правильное предложение: Мама на ужин готовит пирог.
а) Әни кичке ашка коймак пешерә.
б) Әни кичке ашка бәлеш пешерә.
в) Әни иртәнге ашка бәлеш пешерә.
г) Әни көндезге ашка бәлеш пешерә.
В-10. Расположи слова по порядку и составь предложение:
1) мин; 2) белән; 3) кибеткә; 4) барам; 5) әти
а) 1, 3, 4, 5, 2; б) 5, 2, 3, 1, 4; в) 1, 3, 2, 5, 4; г) 1, 5, 2, 3, 4
2 сыйныф. “Безнең гаилә” темасы. 2 вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
Киб...т, чән...чке, бәл...ш, сөлг...
а) е; б) ү; в) ә; г) ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) пычак; б)гөбәдия; в) кыстыбый; г) калак
А-3. Выбери правильное окончание:
Мишаның әнисе кибет... (кая?) китте.
a) -тә; б) -кә; в)-гә; г) -тән
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Мин энемне бик яратам.
а) кемне?; б) кeмнән?; в) кемгә?; г) нәpсәнe?
A-5. Найди слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) кайтты; б) булышмады; в) пешерде; г) юды.
А-6. Выбери подходящее слово:
... әнисе бик тәмле пешерә.
а) минем; б) синең; в) аның; г) безнең
А-7. Выбери подходящее словосочетание:
Коля чәнечке белән ... ... .
а) ипи кисә; б) аш ашый; в) котлет ашый; г) ботка пешерә
А-8. Найди правильный перевод: Весело
а) рәхәт; б) күңелле; в) яхшы; г) әйбәт
А-9. Выбери правильное предложение: Папа утром пошёл на работу.
а) Әти кич белән эшкә китте.
б) Әти көндез эшкә китте.
в) Әти иртән эшкә китте.
г) Әти иртән эшкә китмәде.
В-10. Расположи слова по порядку и составь предложение:
1) әнием; 2) минем; 3) тәмле; 4) бик; 5) пешерә а) 1, 3, 4, 5, 2; б) 5, 2, 3, 1, 4; в) 2, 1, 4,3 , 5; г) 1, 5, 2, 3, 4;
2 нче В сыйныфы укучысы ___________________________ _______ ның
“Кыш” темасы буенча тикшерү эше. 1 вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
Б…йрәм, салк...н, p...хмәт, җ...млек.
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) авыл; б) чаңгы; в) бәйрәм; г) шугалак
А-3. Выбери правильное окончание:
Балалар кошлар... (нәрсәләргә?) булышалар.
a)-гә; б)-кә; в)-га; г)-ка
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Бездә кыш салкын була.
а) кайчан?; б) ничек?; в) нинди? г) нишли?
A-5.Найди слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) китте; б) барды; в) уйнамады; г) каршылады.
А-6. Выбери подходящее слово:
... чаңгым.
а) минем; б) синең; в) аның; г) безнең
А-7. Выбери подходящее словосочетание:
Мин сине Яңа ел бәйрәме белән ... .
а) телим; б) каршылыйм; в) уйныйм; г) котлыйм
А-8. Найди правильный перевод: Кормушка
а) җәнлек; в) җим
б) җимлек; г) жылы
А-9. Выбери правильный перевод:
Зимой идёт снег.
а) Кыш көне кар яумый. в) Кыш көне кар ява.
б) Кыш көне яңгыр ява. г) Көз көне кар ява..
В-10. Расположи слова по порядку и составь предложение:
1) мин; 2) кошларны; 3) кыш; 4) ашатам; 5) көне
а) 1, 3, 4, 5, 2
б) 1, 3, 5, 2, 4
в) 1, 4, 5, 3 , 2
г) 5, 1 ,4, 3, 2
2 нче В сыйныфы укучысы ___________________________ _________ ның
“Кыш” темасы буенча тикшерү эше. 2 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Я...а, к...ңелле, ча...гы, тим...раяк
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) чыршы; б) нарат; в) кәшәкә; г) чана
А-3. Выбери правильное окончание:
Бөтен җир… (нәpсәнe?) кар каплый.
А)-ны; б)-гә; в)-дән; г)-не
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Кошлар җылы якка китәләр.
а) кайчан?; б) нинди?; в) кая?; г) нәрсәгә?
A-5. Найди слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) яшәде; б) ашатты; в) исте; г) булышмады
А-6. Выбери подходящее слово:
... чанаң.
а) минем; б) синең; в) аның; г) безнең.
А-7. Выбери подходящее словосочетание:
Марат җимлек ... .
а) сикерә; б) ясый; в) йөгерә; г) уйный
А-8. Найди правильный перевод: Коньки
а) тимераяк; б) чана; в) чаңгы; г) шугалак
А-9. Выбери правильное предложение:
Новый год бывает зимой.
а) Яңа ел бәйрәме көз көне була.
б) Яңа ел бәйрәме кыш көне була.
в) Яңа ел бәйрәме кыш көне булмый.
г) Яңа уку елы кыш көне була.
В-10. Расположи слова по порядку и составь предложение:
1) бүген 2) Яңа ел 3) мәктәптә 4) була 5) бәйрәме
а) 1, 3,2,5,4
б)2, 5,3,1,4
в)1, 3,2,4,5
г) 1, 5,2,4,3
2 сыйныф. “Татарстан туган җирем” темасы.1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
К...л, б...ре, к...п, к...бәләк.
а) е; б) ә; в) ү; г) ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) елга; б) күл; в) урман; г) куян
А-3. Выбери правильное окончание:
Мин Татарстан ... яшим.
а)-га; б)-да; в)-нан; г)-ны
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Татарстанда зур елгалар күп.
а)кайчан?; б) нинди?; в) кем?; г) нәpcә?
A-5.Найди слово, отвечающее на вопрос кайда?:
а) Чаллыда; б) Казанга; в) Әлмәттән; г) Алабуганы
А-6. Выбери правильный перевод: Хитрая лиса
а) усал бүре; б) усал төлке; в) хәйләкәр төлке; г) йомшак куян
А-7. Найди лишнее слово:
а) Бөгелмә, б) Саратов; в) Түбән Кама; г) Минзәлә
А-8. Выбери правильное окончание:
Минем абы... Казанда укый.
а) -ең; б) -ем; в) -е; г) -сы
А-9. Ответь на вопрос: Син кайда яшисең?
а) Мин Яр Чаллыда яшим. б) Мин Казанда яшим.
в) Мин Мамадышта яшим. г) Мин Яр Чаллыны яратам.
В-10. Выбери предложения про Татарстан:
- Татарстан - минем туган җирем.
- Башкортстан - минем туган җирем.
- Татарстанда аю, бүре, төлке яши.
- Татарстанда жираф, арыслан, фил яши.
- Татарстанда Идел, Кама, Агыйдел елгалары бар.
- Мәскәү- Россиянең башкаласы.
- Казан - Татарстанның башкаласы.
2 сыйныф. “Татарстан туган җирем” темасы. 2 вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
Т...лке, с...лге, к...зге, к...н
а) ө; б) е; в )ә; г) а
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) күл; б) болын; в) авыл; г) башкала
А-3. Выбери правильное окончание:
Руслан Чаллы... (кайдан?) кайта.
а) -дән; б) -тан; в ) -дан; г) -нан
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Марат Чистайга бара.
а) кая?; б) нәрсәгә?; в) кайда?; г) кайдан?
А-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайдан?:
а) Чаллыда; б) Казанга; в) Әлмәттән; г) Алабуганы
А-6. Выбери правильный перевод: Злой волк
а) усал бүре; б) усал төлке; в) хәйләкәр төлке; г) йомшак куян
А-7. Найди лишнее слово:
а) Уфа; б) Казан; в) Алабуга; г) Чистай
А-8. Вставь нужное окончание:
Алсу Алабуга... яши.
а) -тә; б)-да; в) -та; г) -дан
А-9. Найди ответ на вопрос: Син кайда яшисең?
а) Мин Яр Чаллы яшим. б) Мин Казанда яшим.
в) Мин Яр Чаллыда яшим. г) Мин Яр Чаллыны яратам.
В-10. Выбери предложения про Татарстан:
- Казан - Татарстанның башкаласы.
- Мәскәү- Россиянең башкаласы.
- Татарстанда Идел, Кама, Агыйдел елгалары бар.
- Татарстанда Енисей, Яуза, Лена елгалары бар.
- Татарстанда аю, бүре, төлке яши.
- Татарстанда жираф, арыслан, фил яши.
2 сыйныф. “Яз” темасы. 1 вариант.
А-1. Поставь нужную букву:
Көнд...з, өт...р, төлк..., көзг...
а) ө; б) ү; в) е; г) ә
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) кояш; б) тамчы; в) сыерчык; г) диңгез
А-3. Выбери правильное окончание:
Елга ... (кайда?) боз китә.
а)-та; б)-да; в)-дан; г) –нан
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Тырыш балалар сыерчыкларга оя ясадылар.
а) кемнәргә?; б) нәрсәләргә?; в) кая?; г) нинди?
А-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайдан?
а) болынга; б) елгадан; в) күлгә; г) авылны
А-6. Найди правильный перевод: Пять воробьев
а) биш чыпчыклар; б) биш карга; в) биш чыпчык; г) дүрт чыпчык
А-7. Вместо точек поставь нужное слово:
... көне кошлар җылы яктан кайталар.
а) кыш; б) яз; в) көз; г) җәй
А-8. Найди правильный перевод: Природа просыпается
а) табигать уяна; б) табигать уянмый; в)табигать уянды; г) яз җитте
А-9. Выбери правильное предложение: 8 Марта - праздник мам.
а) 8 Март - әтиләр бәйрәме.
б) 8 Март - әниләр бәйрәме.
в) 8 Март - яз бәйрәме
г) 8 Март - әниләр бәйрәме түгел.
2 класс. “Яз” темасы. 2 вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
Бол...т, ол..., оз...н, йок...
а) о; б) а; в) ы; г) е
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) кош; б) тамчы; в) сигез; г) чыпчык
А-3. Выбери правильное окончание:
Җылы як... (кайдан?) кошлар кайта.
а) -ка; б) -та; в)-дан; г) -тан
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Күңелле яз җитте.
а) кайчан?; б) нинди?; в) кем?; г) нәрсә?
A-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайда?:
а) агачка; б) авылда; в)елгадан; г) мәктәпне
А-6. Выбери правильный перевод: Восемь грачей
а) сигез сыерчык; б) сигез карга; в) сигез каргалар; г) сигез чыпчык.
А-7. Вместо точек поставь нужное слово:
Яз көне кошлар ... яктан кайталар.
а) салкын; б) суык; в) җылы; г) матур
А-8. Найди правильный перевод: Весна пришла.
а) яз килә; б) яз килде; в) табигать уяна; г)яз җитте
А-9. Выбери правильное предложение: Дети птицам помогают.
а) Балалар кошларны ашаталар.
б) Балалар кошларга булышмыйлар.
в) Балалар кошларга булышалар.
г) Балалар кошларны яраталар.
2 класс. “Җәй” темасы. 1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Бол...т, яңг...р, оз...н, бол...н
а) о; б) а; в ) ы; г) е
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) эссе; б) тамчы; в) яфрак; г) чыпчык
А-3. Выбери правильное окончание:
Җәй көне балалар авыл ... (кая?) китәләр.
а)-ка; б)-да; в)-дан; г)-га
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенным словам:
Урманда кызыл, зәңгәр чәчәкләр үcә.
а) кайчан?; б)нинди?; в) кайда?; г) нәpcә?
A-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайда?:
а) агачта; б) авылга; в) елгадан; г) мәктәпне
А-6. Выбери слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) жырлады; б) көрәште; в) карамады; г) сөйләде.
А-7. Вместо точек поставь нужное слово:
Җәй көне көннәp ... була.
а) кыска; б) озын; в) кечкенә; г) салкын
А-8. Найди правильный перевод: Прекрасное лето.
а) матур җәй; б) ямьле җәй; в) күңелле җәй; г) ямьле яз
А-9. Выбери правильное предложение: Җәй көне бик күңелле.
а) Весной очень весело.
б) Летом очень хорошо.
в) Летом очень весело.
г) Летом бывает весело.
2 класс. “Җәй” темасы. 2 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Зәңг...р, күб...ләк, җ...й, б...йрәм
а) ө; б) е; в ) ү; г) ә
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) болын; б) яшел; в) яфрак; г) урман
А-3. Выбери правильное окончание:
Җәй көне лагерь... (кайда?) бик күңелле.
а)-та; б)-да; в)-дан; г)-га
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенным словам:
Болында сары, зәңгәр күбәләкләроча.
а) кайчан?; б)нинди?; в) кайда?; г) нәpcә?
A-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайдан?:
а) агачта; б) авылга; в) елгадан; г) мәктәпне
А-6. Выбери слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) жырламады; б) көрәште; в) карады; г) сөйләде.
А-7. Вместо точек поставь нужное слово:
Җәй көне төннәp ... була.
а) кыска; б) озын; в) кечкенә; г) салкын
А-8. Найди правильный перевод: Веселоее лето.
а) матур җәй; б) ямьле җәй; в) күңелле җәй; г) ямьле яз
А-9. Выбери правильное предложение: Җәй көне бик рәхәт.
а) Весной очень весело.
б) Летом очень хорошо.
в) Летом очень весело.
г) Летом бывает весело.
Предварительный просмотр:
3 класс. “Белем бәйрәме” темасы. 1 вариант
А-1. Поставь нужную букву:
Жиң...л, көчл..., өт...р, к...чкенә
а) ә; б) е; в) ө; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) кьңгырау; б) укучы; в) тәрәзә; г) сыйныф
А-3. Выбери правильное окончание:
Мин укытучы ... (кемгә?) чәчәк бүләк иттем.
а) -ка; б) -га; в ) -дан; г) -ны
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Балалар мәктәпкә баралар.
а) кая?; б) нәрсәгә?; в) кайда?; г) кайдан?
А-5. Выбери нужное слово:
... китабы.
а) синең; б) аның; в) минем; г) безнең
А-6. Найди правильный перевод: Бүләк итәм.
а) люблю; б) желаю; в) поздравляю; г) дарю
А-7. Вставь нужное слово:
Мин китапны ... укыдым.
а) үзе; б) үзем; в) үзең; г) үзебез
А-8. Вставь нужное окончание:
Алар дөрес укый ....
а) -сыз; б) -лар; в ) -м; г) -быз
А-9. Вставь окончание прошедшего времени:
Чиш ... , сип ... , сөрт ... , күрсәт ...
а) -ды; б) -ты; в ) -де; г) -те
A-10. Выбери правильный перевод: Девять книг.
а) тугыз китап; в) тугыз китаплар;
б) сигез дәфтәр; г) тугызынчы китап
В-11. Продолжи предложение:
Саша диктанттан бишле алды, чөнки...
3 класс. “Белем бәйрәме” темасы. 2 вариант
А-1. Поставь нужную букву:
Бел...м, т...лим, б...лән, бет...ргеч
а) ә; б) е; в) ө; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) кәеф; б) сыйныф; в) такта; г) укучы
А-3. Выбери правильное окончание:
Мин укытучы ... (кемне?) котладым.
а) -не; б) -га; в ) -дан; г) -ны
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Мәктәптә күңелле музыка уйный.
а) кая?; б) нәрсәгә?; в) кайда?; г) кайдан?
А-5. Выбери нужное слово:
... көндәлегем.
а) синең; б) аның; в) минем; г) безнең
А-6. Найди правильный перевод: Телим.
а) люблю; б) желаю; в) поздравляю; г) дарю
А-7. Вставь нужное слово:
Син мисалны ... чиштеңме?
а) үзе; б) үзем; в) үзең; г) үзебез
А-8. Вставь нужное окончание:
Без яхшы укый ....
а) -сыз; б) -лар; в ) -м; г) -быз
А-9. Вставь окончание прошедшего времени:
Яз... , укы..., ал..., башлан...
а) -ды; б) -ты; в ) -де; г) -те
A-10. Выбери правильный перевод: Восемь тетрадей.
а) сигез дәфтәрләр; в)сигезенче дәфтәр;
б) сигез дәфтәр; г) сигез китап
В-11. Продолжи предложение:
Балалар мәктәпкә баралар, чөнки...
3 класс
“Ашханәдә” темасы. 1 вариант
А-1. Поставь нужную букву:
Тәмл..., пеш...кче, кәб...стә, дөг...
а) ә; б) е; в) ө; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) карабодай; б) солы; в) аш; г) кесәл
А-3. Выбери правильное окончание:
Ашханә... (кайда?) бик тәмле пешерәләр.
а) -дә; б) -тә; в) -дән; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Кәбестә ашы бик тәмле булган.
а) ничек?; б) нинди?; в) кайда?; г)нәрсә?
А-5. Выбери нужное слово:
Марат китап .... башлады.
а) ашый; б) яза; в) укый; г) эшли
А-6. Выбери правильный перевод: К столу
а) өстәл янына; б)өстәл янында; в)өстәл яныннан; г) өстәл алдында
А-7. Выбери лишнее слово:
а) гөбәдия; в) коймак;
б) кыстыбый; г) кесәл.
А-8. Вставь нужное окончание:
Бу Гүзәл ... калагы.
а) -гә; б) -ның; в ) -нең; г) -дә
А-9. Найди пару слов с противоположным значением:
а) тырыш - эшчән; в) кайнар - салкын;
б) яхшы - әйбәт; г) салкын - суык
А-10. Найди вопросительное предложение:
а) Ашханәдә тәмле пешерәләр;
б) Аш тәмле булганмы;
в) Виталикның тәлинкәсе бар;
г) Мин дөге боткасы яратам.
3 класс
“Ашханәдә” темасы. 2 вариант.
А-1. Поставь нужную букву:
Чәкч...к, гөб...дия, пилм...н, ч...й
а) ә; б) ө; в) е; г) а
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) коймак; б) катык; в) сөт; г) пылау
А-3. Выбери правильное окончание:
Мин ашханә... (кайда?) ашыйм.
а) -да; б) -та; в) -дән; г) -дә
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Минем әнием тәмле пешерә.
а) нинди?; б) ничек?; в) кайда?; г) нәрсә?
А-5. Выбери нужное слово:
Даша ботка.... башлады.
а) ашый; б) яза; в) укый; г) эшли
А-6. Выбери правильный перевод: От стола
а) өстәл янына; б) өстәл янында; в)өстәл яныннан; г) өстәлдә
А-7. Выбери лишнее слово:
а) гөбәдия; в) чәй;
б) сок; г)кесәл.
А-8. Вставь нужное окончание:
Бу Марат... калагы.
а) -ка; б) -нең; в) -ның; г) -та
А-9. Найди пару слов с противоположным значением:
а) тырыш - ялкау; в) кайнар - эссе;
б) яхшы - әйбәт; г) салкын - суык
А-10. Найди вопросительное предложение:
а) Ашханәдә тәмле пешерәләр;
б) Ботка бик тәмле ;
в) Виталикның калагы юк;
г) Син солы боткасы яратасың;
3 класс “Көзге уңыш” темасы. 1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Яш...лчә, җим...ш, чөг...ндер, йөз...м
а)ә; б) ө; в ) е; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) бәрәңге; б) борыч; в) карбыз; г) баллы
А-3. Выбери правильное окончание:
Без әнием белән базар... (кая?) бардык.
а) -да; б) -дан; в)-га; г) -ка
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Әти базарда кавын алды.
а) нәрсәдә? б) кая? в) кайда? г) кайдан?
А-5. К каким словам добавляется окончание -нар?:
а) авыл, базар, кабак;
б) чәчәк, жимеш, өрек;
в) кавын, шалкан, карлыган;
г) йөзем, көн, бәйрәм.
А-6. Выбери подходящее слово:
... бакчабыз бик матур.
а) синең; б) аның; в) минем; г)безнең
А -7. Найди пару слов с противоположным значением:
а) баллы - татлы; в) яхшы - әйбәт;
б) баллы - ачы г) җылы - эссе
А-8. Найди правильный перевод: Эта дыня очень вкусная.
а) Теге кавын бик тәмле.
б) Бу карбыз бик тәмле.
в) Бу кавын бик тәмле.
г) Бу кавын тәмсез.
А-9. Выбери признаки осени:
а) Агачлар яфрак яра, көннәp жылыта.
б) Кояш кыздыра, балалар су коена.
в) Салкын жил исә, буран чыга, кар ява.
г) Салкын яңгыр ява, кошлар жылы якка китә.
3 класс
. “Көзге уңыш” темасы. 2 вариант
A-1. Поставь нужную букву:
К...з, к...н, ч...гендер, й...зем
a) ә; б) е; в )ө; г) ы
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) яшел; б) борыч; в) кавын; г) баллы
А-3. Выбери правильное окончание:
Әти базар... (кайдан?) бәрәңге алып кайтты.
а) -нан; б) -дан; в )-га; г) -тан
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Бакчада файдалы яшелчәләр үсә.
а) кая?; б) кайдан? в) нәрсәдә? г) кайда?
А-5. К каким словам добавляется окончание -лар?:
а) авыл, базар, кабак;
б) чәчәк, җимеш, өрек;
в) кавын, шалкан, карлыган;
г) йөзем, көн, бәйрәм.
А-6. Выбери подходящее слово:
.... бакчагыз бик матур.
а) безнең; б)синең; в) сезнең; г) минем
А -7. Найди пару слов с противоположным значением:
а) баллы - тәмле; в) ачы - баллы
б) баллы - татлы; г) салкын - суык
A-8. Найди правильный перевод: Тот арбуз очень вкусный.
а) Теге карбыз бик тәмле.
б) Бу карбыз бик тәмле.
в) Теге кавын бик тәмле.
г) Теге кавын тәмсез.
А-9. Выбери признаки лета:
а) Агачлар яфрак яра, кар эри, көннәp җылыта.
б) Кояш кыздыра, җиләкләр пешә, балалар су коена.
в) Салкын җил исә, буран чыга, кар ява.
г) Салкын яңгыр ява, кошлар җылы якка китә.
3 класс. “Безнең гаилә” темасы. 1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
П...си, әкр...н, җит...з, т...гә
а) ә; б) е; в ) ө; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) урындык; б) чүкеч; в) пычкы; г) кайчы
А-3. Выбери правильное окончание:
Безнең гаилә... алты кеше.
а) -да; б) -дә; в ) -тә; г) -дән
А-4. Выбери слово, отвечающее на вопрос кем?:
а) бабай; б) урындык; в)песи; г) китап.
А-5. К каким словам добавляется окончание -лар?:
а) апа, дус, машина;
б) чәчәк, бит, әти;
в) урам, урман, буран;
г) төн, көн, бәйрәм.
А-6. Выбери правильное окончание:
Pөcтәмнeң әби... авылда яши.
а) -сы; б) -се; в) -е; г) -ы
А-7. Найди пару слов с противоположным значением:
а) эшчән - тырыш; в) яхшы - начар
б) баллы - татлы; г) җылы - эссе
A-8. Выбери правильный перевод: Впереди
а) өстендә; в) алдында
б) астында. г) артында.
А-9. Найди правильный перевод:
Наша семья живёт дружно.
а) Безнең гаилә күңелле яши .
б) Безнең гаилә тату яши.
в) Сезнең гаилә күңелле яши.
г) Безнең гаилә тату яшәде.
В-10. Расскажи о своей семье (3 – 4 предложения)
3 класс. “Безнең гаилә” темасы. 2 вариант.
А-1. Поставь нужную букву:
Г...л, ...й, с...йли, P...стәм.
а) ә; б) ө; в) е; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) әби; б) бабай; в) кадак; г) кайчы
А-3. Выбери правильное окончание:
Әнием эш... соң кайтты.
a)-дән; б) -тә; в)-кә; г) -тән
А-4. Выбери слово, отвечающее на вопрос кем?:
а) урындык; б) укучы; в) ат; г) китап.
А-5. К каким словам добавляется окончание -нар?:
а) апа, дус, машина;
б) чәчәк, бит, әти;
в) урам, урман, буран;
г) төн, көн, бәйрәм.
А-6. Выбери правильное окончание:
Маратның абый... Казанда укый.
а) -се; б) -е; в) -сы; г) -ы.
А-7. Найди пару слов с противоположным значением:
а) эшчән - тырыш; в) яхшы - әйбәт
б) тырыш - ялкау; г) җылы - эссе
А-8. Выбери правильный перевод: Сзади
а) өстендә в) алдында
б) астында г) артында.
А-9. Найди правильный перевод:
Мама Рустама пришла с работы поздно.
а) Pөcтәмнең әнисе эштән иртә кайтты.
б) Pөcтәмнең әнисе эштән соң кайтты.
в) Pөстәм әнисе эштән соң кайтты.
г) Pөcтәмнең әнисе эшкә китте.
В-10. Расскажи о своей семье (3 – 4 предложения)
3 класс. “Кыш килде” темасы. 1 вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
Песн...к, күг...рчен, р...хәт, җ...нлек.
а) е; б) ү; в) ө; г) ә
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) йомшак; б) бәйрәм; в) haвa; г) шугалак
А-3. Выбери правильное окончание:
Балалар кыш көне чаңгы ... шуалар.
а) -дан; б) -ны; в) -га; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Тимур чаңгы ярышына бара.
а) кайдан?; б) нәpcәгә?; в) кая?; г)кайда?
A-5.Найди слово, отвечающее на вопрос нишләде?:
а) китә; б) баралар; в) уйнамады; г) каршылады.
А-6. Выбери подходящее слово:
... чаңгыбыз.
а) минем; б) безнең; в) аның; г) синең.
А-7. Выбери подходящее словосочетание:
Мин сине Яңа ел бәйрәме белән .....
а) телим; б) каршылыйм; в) уйныйм; г) котлыйм
А -8. Найди правильный перевод: Прогноз погоды
а) саф haвa; в) haвa температурасы;
б) haвa торышы; г) көн аяз
А-9. Выбери правильный вариант ответа: Четыре часа
а) cәгaть дүрт; в) дүртенче ярты;
б) дүрт cәгaть; г) cәгaть дүртенче.
А-10. Выбери правильный перевод: Ты любишь кататься на лыжах?
а) Ул чаңгыда шуарга ярата.
б) Син чаңгыда шуарга яратасың.
в) Син чаңгыда шуарга яратасыңмы?
г) Син чанада шуарга яратасыңмы?
В-11. Продолжи предложение: Мин бүген урамга чыкмыйм, чөнки ...
3 класс. “Кыш килде” темасы. 2 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
С...гать, б...йрәм, бүл...к, р...хмәт.
а)е; б)ү; в)ә; г)ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) матур; б) haвa; в) күңелле; г) шугалак
А-3. Выбери правильное окончание:
Марат чаңгы ... бик оста шуа.
а) -дан; б) -ны; в) -га; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Тимур чаңгы ярышында катнашты.
а) кайдан?; б) нәрсәдә?; в) кая?; г)кайда?
A-5.Найди слово, отвечающее на вопрос нишләмәде?:
а) китмәде; б)бара; в) уйнады; г) каршылый
А-6. Выбери подходящее слово:
... чаңгысы.
а) минем; б) синең; в) аның; г) безнең.
А-7. Выбери подходящее словосочетание:
Мин сине Яңа ел бәйрәме белән .....
а) котлыйм; в) уйныйм;
б) каршылыйм; г) телим;
А-8. Найди правильный перевод: Ветер с севера
а) көчле җил; в) җил исә;
б) җил көньяктан; г) җил төньяктан
А-9. Выбери правильный вариант ответа: Восемь часов
а) сигез сәгать; в) сигезенче ярты;
б) сәгать сигез; г) сәгать сигезенче
А-10. Выбери правильный перевод: Я люблю кататься на лыжах.
а) Мин чаңгыда шуарга яратам.
б) Мин тимераякта шуам.
в) Мин чанада шуарга яратам.
г) Мин тимераякта шуарга яратам.
B-11. Продолжи предложение: Кыш көне салкын, ләкин ...
3 класс. “Әдәп төбе - матур гадәт”. 1 вариант.
A-l. Поставь нужную букву:
К...ше, к...чкенә, өч...нче, әтис...
а) е; б)ә; в)ү; г)ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) авыл; б) сатучы; в) кибет; г) урам
А-З. Выбери правильное окончание:
Мин әби.... (кемне?) яратам.
а)-не; б) -дә; в)-нең; г) -ен
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Мин Ләйсәннән дәфтәр сорадым.
а) кемне?; б) кeмнән?; в) кемгә?; г) кем?
А-5. Выбери правильное окончание:
Бакча..., уку..., сату..., балык...
а) -чә; б)-че; в) -ча; г) -чы
А-6. Подбери нужное слово:
Аның ...
а) абые; б) абыең; в) абыйсы; г) абыем
А-7. К каким словам добавляются окончания -нар /-нәр:
а) шәhәр, әби, әти, мәктәп;
б) урын, урман, исем, бәйрәм;
в) кыш, аяк, малай, алма;
г) өстәл, песи, кош, китап.
А-8. Найди слово, которое указывает на положительное качество человека:
а) акыллы; в) ялкау;
б) начар; г) тәртипсез
А-9. Найди предложение с вежливой формой обращения:
а) Әни, сумканы бир! б)Ләйсән, миңа булыш әле!
в) Миңа ике дәфтәр кирәк. г) Апасы аңа һәpвaкыт булыша.
B-10. Продолжи предложение:
Саша абыйсын тыңлый, чөнки _______________________________________
3 класс. “Әдәп төбе - матур гадәт”. 2 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Орл...к, бол...т, бор...н, йок ...
а) о; б) а; в)у; г) ы
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) татлы; б) таныш; в) тәрбияле; г) урам
А-3. Выбери правильное окончание:
Мин бабай.... (кемне?) яратам.
а) -не; б) -ны; в )-ның; г) -ен
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Тимур Алсудан китап алды.
а) кемнән?; б) кемне?; в) кемгә?; г) кем?
А-5. Выбери правильное окончание:
Төзү..., тегү..., көтү..., бию...
а) -чә; б)-че; в) -ча; г) -чы
А-6. Подбери нужное слово:
Синең ....
а) абые; б) абыең; в) абыйсы г) абыем
А-7. К каким словам добавляются окончания -нар /-нәр:
а) шәhәр, әби, әти, мәктәп;
б) кыш, аяк, малай, алма;
в) урын, урман, исем, бәйрәм;
г) өстәл, песи, кош, китап.
А-8. Найди слово, которое указывает на положительное качество человека:
а) акылсыз; б) тәрбияле; в) ялкау; г) начар
А-9. Найди предложение с вежливой формой обращения:
а) Миңа ике дәфтәр кирәк.
б) Лилия, дәфтәреңне бир!
в) Әбием, чәй яса әле!
г) Абыем мина hәpвaкыт булыша.
B-10. Продолжи предложение:
Дима бабайга булыша, чөнки __________________________________
3 класс. “Татарстан - минем Ватаным” темасы. 1 вариант.
А-1.Поставь нужную букву:
К...л, дә...ләт, к...бәләк, ...рдәк.
а) ө; б)ү; в)ә; г)е
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) Ватан; б) бодай; в) күл; г) республика
А-3. Выбери правильное окончание:
Татарстан ... табигате искиткеч матур.
а)-да; б) -ның; в )-га; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Татарстанда зур шәhәрләр, матур авыллар күп.
а) ничек?; б) нинди?; в) нәрсә?; г)кайда?
А-5. Вместо точек поставь нужный глагол:
Татарстан кырларында арыш, бодай hәм башка культуралар ... .
а) үсә; б) бар; в) чыга; г) яши
А-6. В каком варианте допущена ошибка:
а) минем апаң; б) синең әтиең; в) аның мәктәбе; г) безнең бакчабыз.
А-7. Найди правильно построенное предложение:
а) Яши Казанда минем дустым; в) Казанда яши минем дустым;
б) Минем Казанда дустым яши; г) Минем дустым Казанда яши.
А-8. Найди правильный перевод: Туган тел
а) государственный язык; в) родной язык;
б) татарский язык; г) родная страна
А-9. Найди конец предложения: Яфраклар яшел төстә, чөнки...
а) яз җитте; в) кыш килде;
б) көз җитте; г) яз үтте.
А-10. Выбери правильный перевод:
Мой брат учится в городе Казань.
а) Минем апам Казан шәhәрендә яши.
б) Минем абыем Казан шәhәрендә яши.
в) Минем абыем Казан шәhәрендә укый.
г) Минем абыем Казан шәhәрдә укый.
3 класс. “Татарстан - минем Ватаным” темасы. 2 вариант.
А-1. Поставь нужную букву:
Чишм..., дәүл...т, милл...т, ш...hәр.
а) е; б) ү; в) ә; г) ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) кырлар; б) туган; в) тел; г) республика
А-3. Выбери правильное окончание:
Татарстан ... файдалы казылмалар бар.
а) -дан; б) -ны; в) -га; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Татарстан – зур hәм бай республика.
а) ничек?; в) нәрсә?
б) нинди?; г) кайда?
А-5. Вместо точек поставь нужный глагол:
Безнең шәhәр Кама елгасы буенда ...
а) чыккан; б) бар; в) урнашкан; г) каршылый
А-6. В каком варианте допущена ошибка:
а) минем апам; б) аның мәктәбем; в) синең әтиең; г) безнең бакчабыз.
А-7. Найди правильно построенное предложение:
а) Мин Казанда еш булам; в) Казанда булам еш мин;
б) Мин булам Казанда еш; г) Еш Казанда мин булам;
А-8. Найди правильный перевод: Милләт
а) народ; в) родной язык;
б) национальность; г) нация
А-9. Найди конец предложения: Мин рус кызы, ләкин ...
а) иртәгә минем туган көнем; в) татарча китаплар күп;
б) татарча яхшы сөйләшәм; г) татарча белмим.
А-10. Выбери правильный перевод:
Мой друг живёт в городе Альметьевске.
а) Минем дустым Алабуга шәhәрендә яши.
б) Минем дустым Әлмәт шәhәрендә яшәми.
в) Минем дустым Әлмәт шәhәрендә яши.
г) Минем дустым Әлмәт шәhәрдә яши.
3 класс. “Шәhәрдә һәм авылда” темасы. 1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Ш...hәр, т...бәнәк, м...ктәп, м...йданчык
а) ө; б) ә; в) ү; г) е
А-2. Выбери правильное окончание:
Pөстәм Байсар авыл... (кайда?)яши.
а) -ны; б) -да; в ) -ында; г) -ын
А-3. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Чаллы шәһәре чиста, матур шәһәр.
а) нәрсә?; в) кайда?;
б) кайчан?; г) нинди?
А-4. Выбери нужный глагол:
Айдарның әбисе авылда ....
а) сикерә; б) үсә; в) яши; г) кайта
А-5. Подбери нужное слово:
... бакчада яшелчәләр үстерә.
а) тәрбияче; б) бакчачы; в) тегүче; г) укытучы
А-6. К каким словам добавляются окончания -лар /-ләр
а) шәһәр, әтәч, үрдәк, эт, в) кыш, колак, малай, кыяр;
б) өстәл, кош, китап, песи; г) урам, урман, көн, үлән.
А-7. Найди правильный перевод: на девятом этаже
а) тугызынчы кат; б) тугызынчы йорт;
в) тугызынчы катта; г) утызынчы кaттa
А-8. Найди ответ на вопрос: Син ничәнче йортта яшисең?
а) Мин Чаллыда яшим. в) Мин алты йортта яшим.
б) Мин алтынчы йортта яшим. г) Мин алтынчы йортта яшәмим.
А-9. Выбери город Татарстана:
а) Бөгелмә; б) Уфа; в) Мәскәү; г) Киров
A-10. Расположи слова по порядку и составь предложение:
1) минем; 2) укытучы; 3) булып; 4) әнием; 5) эшли
а) 1, 4, 2, 3, 5 в) 1, 3, 5, 4, 2
б) 2, 4, 5, 1, 3 г) 1, 5, 2, 4, 3
3 класс. “Шәhәрдә һәм авылда” темасы. 2 вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
Төз...че, тег...че, к...рше, Т...бән Кама
а) ө; б)ә; в)ү; г)е
А-2.. Выбери правильное окончание:
Мин Казан шәhәр... (кайда?) яшим.
а) -не; б) -дә; в ) -ендә; г) -ен
А-3. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Яр Чалы – бик матур шәhәр.
а) нинди?; в) кайда?;
б) кайчан?; г) нәрсә?
А-4. Выбери нужный глагол:
Айдарның абыйсы Казанда ....
а) сикерә; б)үсә; в) укый; г) кайта
А-5. Подбери нужное слово:
... мәктәптә балалар укыта.
а) тәрбияче; б) бакчачы; в) тегүче; г) укытучы
А-6. К каким словам добавляются окончания -нар /-нәр:
а) шәһәр, әтәч, үрдәк, эт; в) кыш, колак, малай, кыяр;
б) урам, урман, көн, үлән; г) өстәл, песи, кош, китап.
А-7. Найди правильный перевод: на восьмом этаже
а) сигезенче кат; в) тугызынчы кат;
б) сигезенче катта; г) сигез кaттa
А-8. Найди ответ на вопрос: Син ничәнче катта яшисең?
а) Мин Чаллыда яшим. в) Мин алты кaттa яшим.
б) Мин алтынчы кaттa яшим. г) Мин алтынчы кaттa яшәмим.
А-9. Выбери город Татарстана:
а) Саратов; б) Әлмәт; в) Мәскәү; г) Уфа
А-10. Расположи слова по порядку и составь предложение:
1) әтием; 2) төзүче; 3) минем; 4) эшли; 5) булып
а) 1, 3, 2, 5, 4 в)1, 3, 5, 4, 2
б) 2, 5, 3, 1, 4 г) 3, 1, 2, 5, 4
3 класс. “Яз килә, яз көлә” темасы. 1 нче вариант.
А-l. Поставь нужную букву:
К...лмәк, б...ген, к...з, б...ре.
а) ә; б) ө; в )е; г) э.
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) бакча; б) канатлы; в) файда; г) иптәш.
А-3. Выбери правильное окончание:
Марат... (кемнең?) кулында ташлар.
а) -ка; б) -ны; в) -ның г) -та.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Кошлар зарарлы бөҗәкләрне ашыйлар.
а) кемне?; б) нәрсәнe?; в) нәрсәләрне?; г)кемнәрне?
А-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кая?
а) урманда; б) малайны; в) кибеткә; г) урамнан
А-6. Выбери правильное окончание:
Алия кошлар... ашата.
а) -да; б) -ны; в) -дан; г) -га.
А-7. Выбери слово, которое указывает на положительное качество человека:
а) тәрбиясез; б) әдәпле; в) саран; г) әдәпсез.
А-8. Выбери правильный перевод: Агач башында.
а) под деревом; в) на верхушке дерева
б) возле дерева; г) за деревом.
А-9. Найди неправильный перевод:
а) агач - дерево; в) койрык-хвост;
б) бүләк - подарок; г) күбәләк – пчела
А-10. Продолжи предложение:
Миңа яз ошый, чөнки _________________________-
В-11. Выбери признаки весны:
а) Агачлар яфрак яра, кар эри, көннәp җылыта.
Б) Кояш кыздыра, җиләкләр пешә, балалар су коена.
В) Салкын җил исә, буран чыга, кар ява.
Г) Салкын яңгыр ява, кошлар җылы якка китә.
3 класс “Яз килә, яз көлә” темасы. 2 нче вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Б...ләк, к...ңелле, ...лән, к...л
а) ү: б) ө; в) е; г) ә.
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) болын; б) кадак; в) үлән; г) шатлык
А-3. Выбери правильное окончание:
Концерт... (кайда?) мин шигырь сөйләдем.
а) -ка; б) -ны; в) -тан; г) -та.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Мин әнигә бүләк әзерләдем.
а) кемне?; б) кемгә?; в) нәрсәгә?; г) кeмнең?
А-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кайда?
а) урманда; б) малайны; в) кибеткә; г) урамнан
А-6. Выбери правильное окончание:
Кошлар зарарлы ббөҗәкләр... ашыйлар.
а) -дә; б) -не; в) -дән; г)-гә.
А-7. Выбери слово, которое указывает на положительное качество человека:
а) тәрбияле; б) нaчap; в) саран; г) әдәпсез.
А-8. Выбери правильный перевод: Aгaч артында
а) под деревом; в) на верхушке дерева
б) возле дерева; г) за деревом.
А-9. Найди неправильный перевод:
а) агач - дерево; в) корт - червяк;
б) бакча - сад; г) чыпчык - сквореи.
А-10. Продолжи предложение:
Миңа яз ошый, ләкин ________________________________________
В-11. Выбери признаки весны:
а) Салкын яңгыр ява, кошлар җылы якка китә.
б) Кояш кыздыра, җиләкләр пешә, балалар су коена.
в) Салкын җил исә, буран чыга, кар ява.
г) Агачлар яфрак яра, кар эри, көннәp җылыта.
3 класс. “Кечкенә дусларым” темасы. 1 нче вариант.
A-l. Поставь нужную букву:
Й...герә, ...рә, к...тә, й...зә
а) ө; б) ә; в) ү; г) э.
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) куркак; б) акыллы; в) керпе; г) хуҗа.
А-3. Выбери правильное окончание:
Актырнак ... аягы авырта.
а) -ка; б) -ны; в) -ның; г) -та.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Мин песиемне бик яратам.
а) кемне?; б) нәрсәне?; в)нинди?; г)нишли?
А-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кемнe?
а) песине; б) малайны; в) чәчәкне; г) ипине.
А-6. Найди неправильный перевод:
а) урам – улица; в) койрык – лапа;
б) акыллы – умный; г) муен – шея.
А-7. Выбери слово, которое указывает на положительное качество человека:
а) тәрбиясез; б) әдәпле; в) тәртипсез; г) әдәпсез.
А-8. Выбери правильный перевод: каждый день.
а) сәгать саен; а) атна саен;
б) ел саен; г) көн саен
А-9. Подбери нужное слово:
Азат бүген мәктәпкә бармады, ... аның башы авырта.
а) шуңа күрә; б) ләкин; в) чөнки
А-10. Найди правильный перевод: Мне хочется играть на улице.
а) Минем урамга барасым килә. б) Синең урамга чыгасың килә.
в) Минем урамга чыгасым килә. г) Минем урамда уйныйсым килә.
В-11. Напиши о своем четвероногом друге (4 – 5 предложений.)
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3 класс. “Кечкенә дусларым” темасы. 2 нче вариант.
A-l. Поставь нужную букву:
Эшч...н, т...рбияле, ярд...мчел, т...ртипле.
а) ө; б) ә; в) ү; г) э.
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) муен; б)кечкенә; в) кара; г) бакча
А-3. Выбери правильное окончание:
Марат Акмуен... бик ярата.
а) -га; б) -ны; в) -ның; г) -не.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Кәрим Актырнакка ипи, аш бирде.
а) кемгә?; б) нишли?; в) нинди?; г) нәрсәгә?
А-5. Найди слово, отвечающее на вопрос кемнe?
а) этне; б) малайны; в) чәчәкне; г) ипине.
А-6. Найди неправильный перевод:
а) урман – улица; в) койрык – хвост;
б) шәһәр – город; г) муен – шея.
А-7. Выбери слово, которое указывает на положительное качество человека:
а) саран; б) тәртипле; в) тәртипсез; г) әдәпсез.
А-8. Выбери правильный перевод: каждую неделю.
а) сәгать саен; а) атна саен;
б) ел саен; г) көн саен
А-9. Подбери нужное слово:
Азат бүген мәктәпкә бармады, ... өй эшләрен белми.
а) шуңа күрә; б) ләкин; в) чөнки
А-10. Найди правильный перевод: Мне хочется плавать.
а) Минем йөгерәсем килә. б) Минең укыйсым килә.
в) Минем йөзәсем килә. г) Минем сикерәсем килә.
В-11. Напиши о своем четвероногом друге (4 – 5 предложений.)
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3 класс. “Күңелле җәй, ямьле җәй” темасы. 1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
К…бәләк, …лән, к…л, ч…лмәк
а) ә; б) ө, в) е; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) Чулман; б) файдалы; в) тузганак; г) печән
А-3. Выбери правильное окончание:
Сабантуй... (кайда?) кызыклы уеннар үткәрелә.
а) -гa; б) -ны; в) -да; г) -да.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Алсуның әнисе бик тәмле аш пешерде.
а)нинди?; б) нәрсә?; в) кайчан? г) нишләде?
А-5. Найди сложное слово:
а) салават күпере; в) кулъяулык;
б) бала-чага; г) карлыгач.
А-6. Найди неправильный перевод:
а) урман – лес; в) елга – озеро;
б) җылы – холодно; г) күл - озеро
А-7. Выбери подходящее слово: Марат кояшта ... .
а) сикерә; в) коена;
б) кызына; г) йөзә.
А-8. Выбери правильный ответ на вопрос: Сабантуй кайчан була?
а) Сабантуй август аенда була. в) Сабантуй май аенда була.
б) Сабантуй июнь аенда була. г) Сабантуй көз көне була.
А-9. Подбери нужное слово:
Җәй җитте, ... каникуллар башланды.
а) шуңа күрә; б) ләкин; в) чөнки
А-10. Найди правильный перевод: Бабай чалгы белән печән чаба.
а) Дедушка граблями собирает сено.
б) Дедушка кocoй косит сено.
в) Дедушка вилами собирает сено.
г) Дедушка вилами сметает стог.
3 класс. “Күңелле җәй, ямьле җәй” темасы. 2 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Яш...нле, күп...р, п...чән, к...ше.
а) ә; б) ө, в) е; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) гөлҗимеш; б) чалгы; в) тузганак; г) борчак
А-3. Выбери правильное окончание:
Тәнзилә... әбисе тәмле аш пешерде.
а) -не; б) -ны; в) -ның; г) -нең.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Болында матур күбәләкләр оча.
а) нинди?; б) кайда?; в) кайчан? г) нәрсәдә?
А-5. Найди сложное слово:
а) җир җиләге; в) әти-әни;
б) сыерчык; г) ташбака
А-6. Найди неправильный перевод:
а) бакча – огород; б) урман – лес; в) болын – река; г) болын – луг
А-7. Выбери подходящее слово: Балалар елгада су ... .
а) сикерәләр; б) кызыналар; в) коеналар; г) йөзәләр.
А-8. Найди правильный ответ на вопрос: Җәйге каникул кайчан башлана?
а) Җәйге каникул майда башлана.
б) Җәйге каникул июньдә башлана.
в) Җәйге каникул көз көне башлана.
г) Җәйге каникул июльдә башлана.
А-9. Подбери нужное слово:
Җәйге каникуллар башланды, ... җәй җитте.
а) шуңа күрә; б) ләкин; в) чөнки
А-10. Найди правильный перевод: Абый тырма белән печән җыя.
а) Дедушка граблями собирает сено.
б) Брат кocoй косит сено.
в) Брат граблями собирает сено.
г) Брат вилами сметает стог.
Предварительный просмотр:
4 класс
Тикшерү эше. Тема: Яңа уку елы елы котлы булсын!
Дата:октябрь.
I вариант
Переведи.
Пример -
задача -
успехи -
2. Вместо точек вставь нужные буквы.
К…з, …стәл, Р…стәм, төлк…, солг…, бол..т, оз..н, көзг…
3. Составь словосочетания, подбирая слова из двух колонок.
Мәсьәлә яздым
җавап әйттем
күнегү чиштем
4. Переведи вопросы, составь 3-4 предложения.
Что? Какой? Когда? Откуда?
5. Скажи о том:
-в каком ряду ты сидишь;
-сколько мальчиков и девочек в классе;
-сколько человек у вас в семье.
6. Какие вопросы задашь, чтобы узнать:
-сколько комнат у них в квартире;
-сколько книг Марат летом прочитал;
-сколько у Марата есть тетрадей в клетку?
Напиши слова в нужной форме, раскрывая скобки.
Дусларым (без) хат язалар. (Син) ничә яшь?
По вопросам составь рассказ на тему «Мин мәктәптә».
Син ничәнче мәктәптә укыйсың?
Син ничәнче сыйныфта укыйсың?
Сыйныфта ничә малай, ничә кыз?
Син дәрестә нишлисең?
Син нинди билгеләр аласың?
II вариант
Переведи.
Упражнение –
вопрос –
ответ -
2. Вместо точек вставь нужные буквы.
К…з, …стәл, Р…стәм, төлк…, солг…, бол..т, оз..н, көзг…
3. Составь словосочетания, подбирая слова из двух колонок.
Мисал эшләдем
контроль эш чиштем
сорау бирдем
4. Переведи вопросы, составь 3-4 предложения.
Кто? Что делает? Как? Где?
5. Скажи о том:
-сколько тебе лет;
-в каком ряду ты сидишь;
-сколько человек у вас в семье.
6. Какие вопросы задашь, чтобы узнать:
-сколько человек у них в семье
-в каком классе Марат учится;
-сколько у Марата есть тетрадей в линейку?
7.Напиши слова в нужной форме, раскрывая скобки.
Бүген укытучы апа (мин) бишле куйды. Мин (сез) бәйрәм белән котлыйм.
*8. По вопросам составь рассказ на тему «Мин мәктәптә».
Син ничәнче мәктәптә укыйсың?
Син ничәнче сыйныфта укыйсың?
Сыйныфта ничә малай, ничә кыз?
Син дәрестә нишлисең?
Син нинди билгеләр аласың?
Тема: Хикәя фигыльләр кулланылышы.
Дата: ноябрь. Диктант.
Безнең якта көз.
Безнең якка да көз килде. Агач яфраклары үзләренең төсен үзгәртте. Алар элек яшел иде. Ә хәзер каеннар саргайды,усаклар кызарды. Чаганнарга ут капканмыни?! Көз көне яфраклар коела. Агач астында торсаң,өстеңә яфрак яңгыр ява кебек. Менә бит ул нинди чибәркәй көз! (41 сүз)
Мөстәкыйль эш. Тема: Үткән заман хикәя фигыльләр.
Дата: декабрь.
1 вариант
- Бәйлә, котла, башла, сөйлә, уйла, түлә, йокла, сана, аша, яса фигыльләрен үткән заман хикәя фигыль формасына куеп языгыз.
- Ә хәрефенә башланган ун сүз языгыз.
- Татарчага тәрҗемә итегез.
К столу, на стол, со стола, под стол.
- Сыйфатларга исемнәр табыгыз.
Ак..., сары..., яшел..., зәңгәр..., кара..., кызыл..., салкын..., җылы....
- Котла, сакла, кабатла, эшлә, түлә фигыльләреннән үткән заман хикәя фигыльләр ясагыз.
- Җөмләләрне дәвам итегез.
Укучы .... Укытучы .... Очучы .... Тегүче ....
- Үткән заман хикәя фигыль.
Йоклый, саклый, сөйләшә, утыра, уйлый, уйный хәзерге заман хикәя фигыльләрен билгеле заманга куегыз.
Үрнәк: йоклый - йоклады.
- Бардыгыз, сөйләделәр, уйнадык, сөйләштем, йөгердең, әйтте үткән заман хикәя фигыльләрен юклык формасына куегыз.
Үрнәк: бардыгыз - бармадыгыз.
2 вариант
- Түлә, йокла, сана, аша, яса фигыльләрен үткән заман хикәя фигыль формасына куеп языгыз.
- Ү сүзенә башланган 10 сүз языгыз.
- Татарчага тәрҗемә итегез.
К дому, на стул, со стула,под стулом
- Сыйфатларга исемнәр табыгыз.
Ак..., сары..., яшел..., зәңгәр..., матур ...., кояшлы..., болытлы...., зур..... .
- Башла, сөйлә, уйла, үлчә, йокла фигыльләреннән үткән заман хикәя фигыльләр ясагыз.
- Җөмләләрне дәвам итегез.
Язучы .... Икмәк пешерүче .... Машина йөртүче .... Рәссам ........ .
- Йоклый, саклый, сөйләшә, утыра, уйлый, уйный хәзерге заман хикәя
фигыльләрен билгесез үткән заманга куегыз.
Үрнәк: йоклый - йоклаган.
- Йоклады, саклады, сөйләште, утырды, уйлады, уйнады үткән заман хикәя фигыльлэрен юклык формасына куегыз.
Аңлатмалы диктант. Тема: Сыйфатлар.
Дата: декабрь.
Кыш
Җир ак кар белән каплпнды. Киң кырлар, биек таулар, калын урманнар, яшел болыннар – барысы да ак булды. Агач ботаклары яңа, йомшак ак мамыкка төренде. Күктә калын болытлар йөзә. Зур елгалар боз астына качтылар. Юллар, сукмаклар югалдылар.(36 сүз)
Бирем: Сыйфатлар астына дулкынлы сызык сызарга.
Контроль диктант. Тема: Мөстәкыйль сүз төркемнәре.
Дата: декабрь. Минем дустым.
Минем якын дустым бар. Аның исеме – Айгөл. Без аның белән бер сыйныфта укыйбыз. Мәктәптә дә, урамда да без бергә. Айгөл матур, тырыш, акыллы кыз. Өй эшен аңлата, ярдәм итә.
Шундый дустым булуына мин бик шат.(35 сүз)
Изложение. Тема: Мөстәкыйль сүз төркемнәре.
Дата: гыйнвар.
Без кошларга булыштык
Мин энем белән паркка бардым. Көн кояшлы, ләкин салкын иде. Агач астында кечкенә кош баласы ята. Ул очмый, чөнки аяклары авырта. Без аны өйгә алып кайттык. Мин аңа Җылы урын әзерләдем. Энем ипи һәм сөт бирде. Кош баласы бездә озак яшәде, зур үсте.
Менә яз җитте. Аның аяклары авыртмый инде, шуңа күрә ул урманга очып китте. Хәзер ул урманда яши.
Иҗади диктант. Тема: Мөстәкыйль сүз төркемнәре.
Дата:март
Яз килә
Сүзләр һәм сүзтезмәләрне кулланып тулы, бәйләнешле җөмләләр төзеп яз.
Яз көне, язгы, тамчы тама, кар эри, кояшлы, күңелле, озын, кыска, кошлар кайта, карга боткасы, котлый.
Мөстәкыйль эш. Тема: Татарстан - минем Ватаным.
Дата: февраль
1 вариант.
А-1.Поставь нужную букву:
К...л, дә...ләт, к...бәләк, ...рдәк.
а) ө; б)ү; в)ә; г)е
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) Ватан; б) бодай; в) күл; г) республика
А-3. Выбери правильное окончание:
Татарстан ... табигате искиткеч матур.
а)-да; б) -ның; в )-га; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Татарстанда зур шәhәрләр, матур авыллар күп.
а) ничек?; б) нинди?; в) нәрсә?; г)кайда?
А-5. Вместо точек поставь нужный глагол:
Татарстан кырларында арыш, бодай hәм башка культуралар ... .
а) үсә; б) бар; в) чыга; г) яши
А-6. В каком варианте допущена ошибка:
а) минем апаң; б) синең әтиең; в) аның мәктәбе; г) безнең бакчабыз.
А-7. Найди правильно построенное предложение:
а) Яши Казанда минем дустым; в) Казанда яши минем дустым;
б) Минем Казанда дустым яши; г) Минем дустым Казанда яши.
А-8. Найди правильный перевод: Туган тел
а) государственный язык; в) родной язык;
б) татарский язык; г) родная страна
А-9. Найди конец предложения: Яфраклар яшел төстә, чөнки...
а) яз җитте; в) кыш килде;
б) көз җитте; г) яз үтте.
А-10. Выбери правильный перевод:
Мой брат учится в городе Казань.
а) Минем апам Казан шәhәрендә яши.
б) Минем абыем Казан шәhәрендә яши.
в) Минем абыем Казан шәhәрендә укый.
г) Минем абыем Казан шәhәрдә укый.
А- 11 Запиши перевод названий городов по-татарски.
Казань -
Зеленодольск -
Чистополь -
Альметьевск -
Елабуга –
А-12 Угодай кто чем занимается? Допиши предложения.
1) Укытучы ... . 2) Игенче ... . 3) Сатучы .... 4) Тегүче ... .
2 вариант.
А-1. Поставь нужную букву:
Чишм..., дәүл...т, милл...т, ш...hәр.
а) е; б) ү; в) ә; г) ө
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) кырлар; б) туган; в) тел; г) республика
А-3. Выбери правильное окончание:
Татарстан ... файдалы казылмалар бар.
а) -дан; б) -ны; в) -га; г) -да
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Татарстан – зур hәм бай республика.
а) ничек?; в) нәрсә?
б) нинди?; г) кайда?
А-5. Вместо точек поставь нужный глагол:
Безнең шәhәр Кама елгасы буенда ...
а) чыккан; б) бар; в) урнашкан; г) каршылый
А-6. В каком варианте допущена ошибка:
а) минем апам; б) аның мәктәбем; в) синең әтиең; г) безнең бакчабыз.
А-7. Найди правильно построенное предложение:
а) Мин Казанда еш булам; в) Казанда булам еш мин;
б) Мин булам Казанда еш; г) Еш Казанда мин булам;
А-8. Найди правильный перевод: Милләт
а) народ; в) родной язык;
б) национальность; г) нация
А-9. Найди конец предложения: Мин рус кызы, ләкин ...
а) иртәгә минем туган көнем; в) татарча китаплар күп;
б) татарча яхшы сөйләшәм; г) татарча белмим.
А-10. Выбери правильный перевод:
Мой друг живёт в городе Альметьевске.
а) Минем дустым Алабуга шәhәрендә яши.
б) Минем дустым Әлмәт шәhәрендә яшәми.
в) Минем дустым Әлмәт шәhәрендә яши.
г) Минем дустым Әлмәт шәhәрдә яши.
А-11 Запиши перевод городов по-татарски.
Мензелинск -
Заинск -
Нижнекамск -
Буинск -
Набережные Челны –
А-12 Угодай кто чем занимается? Допиши предложения.
1) Төзүче ... . 2) Балыкчы ... . 3) Бакчачы ... . 4) Язучы ....
Тикшерү эше. Тема: Күңелле җәй, ямьле җәй.
Дата: май
1 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
К…бәләк, …лән, к…л, ч…лмәк
а) ә; б) ө, в) е; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) Чулман; б) файдалы; в) тузганак; г) печән
А-3. Выбери правильное окончание:
Сабантуй... (кайда?) кызыклы уеннар үткәрелә.
а) -гa; б) -ны; в) -да; г) -да.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Алсуның әнисе бик тәмле аш пешерде.
а)нинди?; б) нәрсә?; в) кайчан? г) нишләде?
А-5. Найди сложное слово:
а) салават күпере; в) кулъяулык;
б) бала-чага; г) карлыгач.
А-6. Найди неправильный перевод:
а) урман – лес; в) елга – озеро;
б) җылы – холодно; г) күл - озеро
А-7. Выбери подходящее слово: Марат кояшта ... .
а) сикерә; в) коена;
б) кызына; г) йөзә.
А-8. Выбери правильный ответ на вопрос: Сабантуй кайчан була?
а) Сабантуй август аенда була. в) Сабантуй май аенда була.
б) Сабантуй июнь аенда була. г) Сабантуй көз көне була.
А-9. Подбери нужное слово:
Җәй җитте, ... каникуллар башланды.
а) шуңа күрә; б) ләкин; в) чөнки
А-10. Найди правильный перевод: Бабай чалгы белән печән чаба.
а) Дедушка граблями собирает сено.
б) Дедушка кocoй косит сено.
в) Дедушка вилами собирает сено.
г) Дедушка вилами сметает стог.
2 вариант.
A-1. Поставь нужную букву:
Яш...нле, күп...р, п...чән, к...ше.
а) ә; б) ө, в) е; г) ү
А-2. Выбери слово с мягкими гласными:
а) гөлҗимеш; б) чалгы; в) тузганак; г) борчак
А-3. Выбери правильное окончание:
Тәнзилә... әбисе тәмле аш пешерде.
а) -не; б) -ны; в) -ның; г) -нең.
А-4. Выбери правильный вопрос к выделенному слову:
Болында матур күбәләкләр оча.
а) нинди?; б) кайда?; в) кайчан? г) нәрсәдә?
А-5. Найди сложное слово:
а) җир җиләге; в) әти-әни;
б) сыерчык; г) ташбака
А-6. Найди неправильный перевод:
а) бакча – огород; б) урман – лес; в) болын – река; г) болын – луг
А-7. Выбери подходящее слово: Балалар елгада су ... .
а) сикерәләр; б) кызыналар; в) коеналар; г) йөзәләр.
А-8. Найди правильный ответ на вопрос: Җәйге каникул кайчан башлана?
а) Җәйге каникул майда башлана.
б) Җәйге каникул июньдә башлана.
в) Җәйге каникул көз көне башлана.
г) Җәйге каникул июльдә башлана.
А-9. Подбери нужное слово:
Җәйге каникуллар башланды, ... җәй җитте.
а) шуңа күрә; б) ләкин; в) чөнки
А-10. Найди правильный перевод: Абый тырма белән печән җыя.
а) Дедушка граблями собирает сено.
б) Брат кocoй косит сено.
в) Брат граблями собирает сено.
г) Брат вилами сметает стог.
Предварительный просмотр:
5 нче сыйныф
Тикшерү эше. Тема: Без мәктәптә- сентябрь
1 вариант.
1. Җөмләләрне төгәллә.
Каләм белән ... .
Линейка белән ....
Акбур белән ....
2. Сүзләрнең антонимнарын тап.
әдәпле -
ихтирамлы -
тәрбияле -
3. Җөмләләрне дәвам ит.
Олег - яхшы укучы, чөнки ул ....
4. Определи все аффиксы в словах: күзләремне, бүләгеңә.
5. Используя данные словосочетания, скажи:
- что ты сейчас делаешь;
Словосочетания: өй эшен эшли, күнегү яза, китап укый,
■
шигырь ятлый.
6. Узнай у друга:
- какие отметки сегодня он получил;
- сколько уроков было;
- есть ли у него тетради в клетку.
7. Попроси себе у друга:
- тетрадь в линейку;
8. Сообщи маме:
- что ты во второй четверти стал ударником;
- выучил стихотворение;
- хорошо знаешь математику;
1 вариант.
1. Җөмләләрне төгәллә.
Чүпрәк белән ....
Буяу белән ....
Бетергеч белән ....
2. Сүзләрнең антонимнарын тап.
тырыш -
эшчән -
начар -
3. Җөмләләрне дәвам ит.
Петя өй эшен эшләми, шуңа күрә ....
4. Определи все аффиксы в словах:
открыткагыз, дусларны.
5. Используя данные словосочетания, скажи:
- что ты уже сделал.
Словосочетания: өй эшен эшли, күнегү яза, китап укый,
■
шигырь ятлый.
6. Узнай у друга:
- какой был первый урок;
- писали ли они диктант;
- есть ли у него тетради в линейку.
7. Попроси себе у друга:
- цветные карандаши.
8. Сообщи маме:
- что ты во второй четверти стал ударником;
- плохо знаешь английский язык;
- тебе нравится татарский язык.
Тикшерү эше. Тема: Мин - өйдә булышчы - октябрь.
1 вариант.
1. Астына сызылган сүзләргә сорау куй.
Сораулар: нишли? нишләргә? нишләде? нишлә? нишләмәде? нишләмәделәр?
1) Әнисе балаларны мактады. 2) Наил белән Галия кибеткә бармадылар. 3) Гүзәл әнисенә булышмады. 4) Олег әнисен ярата.
2. Фигыльләрне хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык һәм
юклык формасында яз.
Фигыльләр: сөрт, яз, җырла, эшлә.
3. Используя данные глаголы,
а) скажи:
- что ты делаешь сейчас;
б) вырази:
- просьбу;
Глаголы: эшлә, бар, кайт, бир, кил, себер,сөрт, ю, булыш.
4. Күп нокталар урынына тиешле кушымчаларны өстәп яз.
1) Гөлләргә еш су си(п)... ярамый.
2 ) Өйдә әнигә булыш... кирәк.
5. Как скажешь о том, что:
- нельзя громко кричать;
- надо помочь маме, бабушке?
6. Спроси у друга:
- делает ли он зарядку;
- идёт ли он в школу;
7. Сообщи другу о том, что:
- вчера к тебе пришёл в гости Азат;
- вы с сестрой помогали маме.
8. Вырази своё согласие или несогласие по поводу
предложенных действий.
1) Кинога бар. 2) Стадионга бар. 3) Телевизор кара. 4) Дустыңны кунакка чакыр. 5) Урамга чык.
- Допустим, мама просит у тебя помощи. Узнай у неё, что надо делать.
- Похвали братика за его хорошие дела.
П. Тәрҗемә ит.
1) Наш город красивый, чистый. 2) Это платье очень велико. 3) Самый красивый цвет — синий цвет. 4) Самый холодный месяц - январь, а самый теплый - июль.
12. Вспомни, как нужно вежливо разговаривать по телефону.
Дополни диалог.
- ... ?
- Алсу өйдә юк әле.
- ... ?
- Мәктәптә.
- ... ?
- Кич сәгать 5 тә.
- ... ?
13. Бирелгән схема буенча диалог төзе:
приглашение - согласие с благодарностью;
1 вариант.
1. Астына сызылган сүзләргә сорау куй.
Сораулар: нишли? нишләргә? нишләде? нишлә? нишләмәде? нишләмәделәр?
1) Әнисе балаларны мактады. 2) Наил белән Галия кибеткә бармадылар. 3) Гүзәл әнисенә булышмады. 4) Олег әнисен ярата.
2. Фигыльләрне хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык һәм
юклык формасында яз.
Фигыльләр: кил, ю, җый, сөрт,
3. Используя данные глаголы,
а) скажи:
- что ты уже сделал;
б) вырази:
- повеление.
Глаголы: эшлә, бар, кайт, бир, кил, себер,сөрт, ю, булыш.
4. Күп нокталар урынына тиешле кушымчаларны өстәп яз.
1) Әни, урамга чы(к)... мөмкинме?
2) Әни, уйна... ярыймы?
5. Как скажешь о том, что:
- надо сходить в магазин;
- дома нельзя прыгать;
6. Спроси у друга:
- во сколько он встаёт;
- убирает ли он постель;
7. Сообщи другу о том, что:
- ты летом загорал, плавал, но не рыбачил;
- ты утром делаешь зарядку;
8. Вырази своё согласие или несогласие по поводу
предложенных действий.
1) Кинога бар. 2) Стадионга бар. 3) Телевизор кара. 4) Дустыңны кунакка чакыр. 5) Урамга чык.
- Допустим, мама просит у тебя помощи. Узнай у неё, что надо делать.
- Похвали братика за его хорошие дела.
П. Тәрҗемә ит.
1) Айрат старше меня на год. 2) Сарафан красивее юбки. 3) Айдар - вежливый мальчик. 4) Наш город красивый, чистый.
12. Вспомни, как нужно вежливо разговаривать по телефону.
Дополни диалог.
- ... ?
- Алсу өйдә юк әле.
- ... ?
- Мәктәптә.
- ... ?
- Кич сәгать 5 тә.
- ... ?
13. Бирелгән схема буенча диалог төзе:
приглашение - отказ с благодарностью.
Тикшерү эше. Тема: Дуслар белән күңелле- гыйнвар.
1 вариант.
1. Сүзләрнең тәрҗемәсен тап, алар белән җөмлә төзе.
Честный, друг, подруга, вместе, весело, подружились, соседи, сильный.
2.Сүзтезмәләр яса һәм тәрҗемә ит. Алар белән җөмләләр төзе.
пригласить
идти
брать
помочь
3. Сүзләр белән җөмләләр төзе.
Булышырга кирәк, ярдәм кирәкме, сезгә булышыйкмы?
4.Используя данные глаголы, вырази:
- просьбу;
- повеление.
Глаголы: чык, булыш, уйна, ал, сөйлә.
5. Как скажешь о том, что:
- тебе с ним интересно;
- вы вместе играете, готовите уроки, ходите в школу?
6. Узнай у друга:
- пойдёт ли он с тобой в кино (на футбол, концерт);
- решил ли он задачу по математике.
7. Скажи о том, что на день рождения можно:
- испечь пироги, бэлиш, чакчак, перемячи, губадию;
8. Напиши приглашение другу на день рождения.
1 вариант.
1. Сүзләрнең тәрҗемәсен тап, алар белән җөмлә төзе.
Внимательный, отзывчивый, честный, друг, подруга, весело, совет,
2.Сүзтезмәләр яса һәм тәрҗемә ит. Алар белән җөмләләр төзе.
хочу
надо
можно
должен
3. Сүзләр белән җөмләләр төзе.
Ярдәм кирәкме, ярдәм ит әле, булышырга кирәк.
4.Используя данные глаголы, вырази:
- просьбу;
- повеление.
Глаголы: чык, булыш, уйна, ал, сөйлә.
5. Как скажешь о том, что:
- тебе с ним интересно;
- вы вместе играете, готовите уроки, ходите в школу?
6. Узнай у друга:
- пойдёт ли он с тобой в кино (на футбол, концерт);
- решил ли он задачу по математике.
7. Скажи о том, что на день рождения можно:
- пригласить подругу, друзей, одноклассников.
8. Напиши приглашение другу на день рождения.
Тикшерү эше. Тема: Дүрт аяклы дусларыбыз -апрель
1 вариант.
- Дөрес тәрҗемәне тап.
Глаза сверкают
1)Күзләре матур
2) Күзләре зур
3) Күзләре ут яна
2. Синең этең ничек шатлана? Җөмләләрне язып бетер.
Аның күзләре ... , койрыгын ... . Ул тәпиен ... . Кулдан бияләйне .... Мине мәктәптән каршы ....
3. Җөмләләрдән исемнәрне тап, килешләрен билгелә.
Минем этем бар. Аның исеме - Акбай. Мин этемне бик яратам. Ул башка малайларны яратмый, мине генә ярата. Мин этемә ашарга бирәм, этемне уйнарга алып чыгам. Минем этем -ишегалдында иң матур эт.
4. Переведи указательные местоимения эта, тот, та.
Составь с ними предложения.
5. Спроси у друга:
- какие повадки собаки он знает;
- кто подарил ему собаку;
6. Диалогка төшеп калган репликаларны өстәп языгыз.
- ... ?
- Аның исеме Акбай.
- Ул синең белән ничек исәнләшә?
- ....
- ... ?
- Әйе, минем песием дә бар.
- ... ?
- Әйе, алар бик дус.
7. Опиши овчарку.
2 вариант.
1. Дөрес тәрҗемәне тап.
Мохнатый
1)Усал
2)Зур
3)Йонлач
2. Синең этең ничек шатлана? Җөмләләрне язып бетер.
Аның күзләре ... , койрыгын ... . Ул тәпиен ... . Кулдан бияләйне .... Мине мәктәптән каршы ....
3. Җөмләләрдән исемнәрне тап, килешләрен билгелә.
Минем этем бар. Аның исеме - Акбай. Мин этемне бик яратам. Ул башка малайларны яратмый, мине генә ярата. Мин этемә ашарга бирәм, этемне уйнарга алып чыгам. Минем этем -ишегалдында иң матур эт.
4. Переведи указательные местоимения эта, тот, та.
Составь с ними предложения.
5. Спроси у друга:
- кого он больше любит: кошку или собаку;
- сколько лет его собаке.
6. Диалогка төшеп калган репликаларны өстәп языгыз.
- ... ?
- Аның исеме Акбай.
- Ул синең белән ничек исәнләшә?
- ....
- ... ?
- Әйе, минем песием дә бар.
- ... ?
- Әйе, алар бик дус.
7. Опиши болонку.
Тикшерү эше. Тема: Без спорт яратабыз- май.
1 вариант.
1. Күп нокталар урынына тиешле кушымчаларны куеп яз.
- Идән... түшәм... кадәр.
- Кибет... кибет... кадәр.
2.Допустим, ты с друзьями катаешься на санках.
- похвали новые санки друга.
3.Спроси у друга:
- ходит ли он в спортивный кружок.
4.Посоветуй другу заняться спортом и посещать спортивные кружки.
5.Предложи своему другу пойти на стадион.
- На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой
комплимент ты ему скажешь?
-
- Тебе хочется кататься на лыжах. Позови друга, скажи ему, что сегодня хорошая погода.
- Вы катаетесь на лыжах. А твой друг почему-то не катается. Спроси, почему он не катается.
- "Табибта" темасына диалог төзе.
2 вариант.
1. Күп нокталар урынына тиешле кушымчаларны куеп яз.
- Театр... тукталыш... кадәр.
- Кибет... кибет... кадәр.
2.Допустим, ты с друзьями катаешься на санках.
- предложи свои санки другу.
3.Спроси у друга:
- каким видом спорта он интересуется;
4.Посоветуй другу заняться спортом и посещать спортивные кружки.
5.Предложи своему другу пойти на стадион.
6.На соревнованиях твой друг занял первое место. Какой
комплимент ты ему скажешь?
-
7.Тебе хочется кататься на лыжах. Позови друга, скажи ему, что сегодня хорошая погода.
8.Вы катаетесь на лыжах. А твой друг почему-то не катается. Спроси, почему он не катается.
- "Ярышта" темасына диалог төзе.
Сүзлек диктантлары
Тема: Без мәктәптә -сентябрь
Рус теле, татар теле, тарих, табигать белеме, әдәбият, Укыта, чирек азагы, кәеф, язма эш, мисал, мәсьәлә, җиңел, авыр, хата, хаталы(-сыз), шакмаклы, сызыклы (буйлы), карый,
тыңлый, тарата, сорый, әзерләнә, тырыша, ятлый, чишә, югалта, таба, борчыла, пычрата, сыйныф җитәкчесе, быел, узган ел, мөстәкыйль эш, вакытында.
Тема: Мин - өйдә булышчы - ноябрь
Урын җыя, юына, сәгать җиде (җидедә, җиденче яртыда), иртәнге (көндезге, кичке) аш,булышчы, тузан суырта, тузан сөртә, кер юа, үтүкли, чүп чыгара, себерә, ашарга әзерли, әрчи, тыңлаучан, ихтирамлы(-сыз), җитез, көчле, мактанчык (түгел), алдаша, алдашмый, минем фикеремчә, ялкау, иртә тора.
Тема: Дуслар белән күңелле -гыйнвар
Игътибарлы, ярдәмчел, намуслы, гадел, шаян, бергә, күңелле, киңәш, дус кыз (малай), дуслык, иптәш, дуслаштык, түрдән уз, ашап кара, тук, кыстый, өстәл янында, өстәл өстендә, өстәл артында.
Тема: Дүрт аяклы дусларыбыз- апрель
Йорт эте, ау эте, сакчы эт, йонлач, юаш, усал, тугры, ягымлы, ут яна, тәпи, койрык, сөяк, күсе, тычкан, исәнләшә, саубуллаша, тәпиен суза, бөтерелә, шатланып өрә, каршы ала, командалар үти, яхшы гадәт, начар гадәт.
Тема: Без спорт яратабыз - май
Авырта, авырый, сызлый, салкын тиде, файдалы, йөзә, йөри, сикерә, йөгерә, кызына, спорт түгәрәге, спорт төре, ошый, кызыксына, шөгыльләнә, ярыш, ярыша.
Грамматик биремле диктантлар
1. Тыңлагыз. Тиешле кушымчаларны куеп языгыз.
1)Мин өстәл... ипи, чәй, шикәр куйдым.
2)Оля өстәл... ике дәфтәр алды.
3)Өстәл... ризыклар күп иде.
2. Тыңлагыз. Тиешле кушымчаларны куеп языгыз.
1)Бүген Алсу... туган көне.
2)Алсу өй җыештыр....
3)Алсуның әни... тәмле торт пешер... .
3. 1) Тыңлагыз, саннарны сүзләр белән тәрҗемә итеп, языгыз.
15 алма, 12 китап, 12 девочек, 15 мальчиков, 16 учеников.
2) Тыңлагыз, фигыльләрне үткән заман формасына куеп языгыз.
Уйный , ясый, пешерә, бара, керә, чыга, эшли, яза, килә, китә.
Изложениеләр
I. Кунак апа
Бүген безгә кунак апа килде. Ул миңа матур төсле карандашлар алып килде. Миңа бүләк бик ошады. Безгә Оля керде. Оляга да бүләк ошады. Без бергә рәсем ясадык. Безгә бик күңелле булды.
2. Нигә Сашаның кәефе юк?
Бүген без контроль эш эшләдек. Саша ике мисалны дөрес эшләмәде, бер мәсьәләне дөрес чишмәде. Аның кәефе юк. Ул үкенде, чөнки кичә өй эшен эшләмәде. Башта бик озак урамда уйнады. Аннан соң телевизордан кызыклы кино карады. Өй эшен эшләргә вакыт калмады.
Сочинениеләр
Мин - өйдә булышчы.
Минем дустым.
Туган көн - күңелле бәйрәм.
Минем дүрт аяклы дустым.
Тема: Сәламәт тәндә - сәламәт акыл
Биклеккә сикерә, узыша, ата, йөгерә, үткәрелә, ярыша, көч сынаша, катнаша, сәламәт, сәламәтлек, файдалы, зыянлы, начар гадәт, яхшы киңәш, авырый, авырта, еш, киңәш, спорт төре, спорт түгәрәге, ютәл, кан басымы югары (түбән), баш әйләнә, температура югары.
Тема: Светофор - минем дустым
Юл аша, чыга, ашыкма, игътибарлы бул, юл янында, кызыл ут, сары ут, яшел ут, рөхсәт, курка, тукталыш, җәяүле, уңга, сулга, юл йөрү кагыйдәләре, үти, үтәми.
Изложениеләр
1. Бергә күңелле була
Мин урамга чана шуарга чыктым. Урамда балалар күп иде. Алар чана, чаңгы шуалар. Ә Дамир шумый, чөнки аның чанасы да, чаңгысы да юк иде. Мин өйгә кердем. Өйдән чаңгы алып чыктым һәм Дамиргә бирдем. Дамир шатланып чаңгы шуды. Безгә бик күңелле булды.
2. Казан - Татарстанның башкаласы
Казан - зур һәм матур шәһәр. Казан - Татарстанның башкаласы. Казанда миллионнан артык кеше яши. Казанда театрлар, цирк, зоопарк, аквопарк һәм бик күп музейлар бар. Казанда метро төзелде. Мин әтием һәм әнием белән Казанга еш барам. Анда безнең якын туганнарыбыз яши.
Сочинениеләр
1.Мин мәктәптә.
2. Мин — өйдә булышчы.
З.Татарстан - туган җирем.
4. Минем дустым бар.
Предварительный просмотр:
Тикшерү эше. Тема: Яңа уку елы башлана- октябрь.
1 вариант
1. Тиешле кушымчалар куеп, җөмләләрне күчереп яз.
1) Ренат... мөстәкыйль эше... хаталар күп түгел. 2) Без Җәвад Тәрҗеманов... "Якын дус" шигыре... ятладык. 3) Укытучы апа көндәлегем... бишле куйды.
2. Татар теле дәресендә, математикада, физкультура дәресләрендә нишлисез? Җавапларны хәзерге заман хикәя фигыль формасын кулланып яз.
- Как скажшь, если:
- уроки начинаются в половине 9-го;
- ты любишь читать книги о животных;
- ты потерял толковый словарь?
4. Попроси у соседа по парте:
- татарско-русский словарь;
- ластик.
5. Спроси у друга:
- нет ли у них дома книги о Казани;
- есть ли у них татарско-русский словарь;
- где находится городская библиотека.
6. Вырази желание:
- стать переводчиком;
- записаться на баскетбол.
7. Похвали соседа по парте за то, что:
- у него дневник чистый;
- он на уроках хорошо отвечает;
- он своевременно заполняет дневник.
8. Әйтик, син китапханәгә язылырга килдең. Төшеп
калган репликаларны өстәп, диалогны яз.
- ... ?
- Рәхим итегез.
- ... ?
- Әлбәттә, мөмкин.... ?
- Гимранов Марат .
- ... ?
- 9 нчы сыйныфта.
- Адресың ничек?
- Нинди китап кирәк?
- 2 вариант
1. Тиешле кушымчалар куеп, җөмләләрне күчереп яз.
3) Укытучы апа көндәлегем... бишле куйды. 4) Дустым белән футбол секциясе... йөрибез. 5) Мәктәп китапханәсе... кызыклы китап алдым.
2. Татар теле дәресендә, математикада, физкультура дәресләрендә нишлисез? Җавапларны
үткән заман хикәя фигыль формасын кулланып яз.
3. Как скажешь, если:
- вы учитесь в 6 классе;
- у вас сегодня 6 уроков;
- тебе нужны тетради в клетку, а не в линейку;
4. Попроси у соседа по парте:
- цветные карандаши; ,
- тетрадь в линейку;
5. Спроси у друга:
- чья эта книга;
- сколько стоит эта книга;
- нужна ли ему эта книга;
6. Вырази желание:
- получить пятёрку по татарскому языку;
- купить новый русско-татарский словарь.
7. Посоветуй другу:
- беречь книги;
- домашнее задание записывать в дневник;
- не опаздывать на урок.
8. Әйтик, син китапханәгә язылырга килдең. Төшеп
калган репликаларны өстәп, диалогны яз.
- ... ?
- Рәхим итегез.
- ... ?
- Әлбәттә, мөмкин.... ?
- Романов Олег.
- ... ?
- 6 нчы сыйныфта.
- Адресың ничек?
- Нинди китап кирәк?
Диктант. Тема: Исемнәрнең килеш белән төрләнеше. – ноябрь.
Дару үләннәре
Кычытканда витамин бик күп. Кешеләр кычытканнан шулпа пешерәләр. Кычытканны, кар эремәсен өчен, кар өстенә җәяләр. Кычытканны тавыкларга турап ашатсаң, алар йомырканы күбрәк сала.
Кычытканны чапкач, без анны учмаларга бәйләдек. Ул учмаларны ферманың чормасына киптерергә элдек. Алар анда җилләп киптеләр. Кипкән кычытканны кыш көне хайваннарга ашаттык.
Кычыткан ул шундый файдалы үсемлек. (50 сүз.)
Бирем.
- Кычыткан сүзенең килешләрен билгеләргә
- 2 дару үләне исемен уйлап яз, килешләр белән төрләндер
Сүзлек диктанты. Тема: Яңа уку елы башлана – сентябрь.
Котлыйм, уңышлар, керергә, чыгарга, белем, якын, иптәш, бергә, түгәрәк, маҗаралы, турында, китапханәгә язылу, вакытында тапшыру, тәрҗемә итә, тәрҗемәче, сүзлек, русча-татарча сүзлек, аңлатмалы сүзлек, дәреслек, галим.
Тест эше. Сан темасы буенча тест- декабрь.
1.Сан сүз төркеменең сорауларын тап:.
А.ничә? Б.Нәрсә? В.Нинди? Г.Күпме?
2.Мәгънәләре буенча ничә сан төркемчәсе бар:
А.3 .Б.2. В.5 .Г.6.
3.Микъдар саннарын тап:
А.Биш. Б.дүртенче. В.икешәр. Г.тугыз.
4.Тәртип саннарын тап:
А.Алтмыш биш.Б.Сигезенче.В.Егермеләп.Г.Өченче.
5.Җыю саннарын тап:
А.Алтышар.Б.Җидәү.В.Унау.Г.Туксанынчы.
6.Чама саннарын тап:
А.Туксан.Б.Йөзенче.В.Утызлап.Г.Сигезләп.
7.Бүлем саннарын тап:
А.Меңәр.Б.Егерме бишенче.В.Илле дүртәр.Г.Сигезләп.
8.Ясалышы буенча сннар ничә төрле була:
А.5 .Б.4. В.3.Г.2.
9.Мисалларны сүзләр белән яз һәм чиш:
456+890=? 907-765=? 834:2=? 76 9=?
10.Саннарны.цифрлар белән яз:
Мең,сиксән җиде,алты йөз алтмыш җиде,бер мең биш йөз туксан.
Изложение. Тема: Мөстәкыйль сүз төркемнәре. – гыйнвар.
Бергә күңелле була
Мин урамга чана шуарга чыктым. Урамда балалар күп иде. Алар чана, чаңгы шуалар. Ә Дамир шумый, чөнки аның чанасы да, чаңгысы да юк иде. Мин өйгә кердем. Өйдән чаңгы алып чыктым һәм Дамиргә бирдем. Дамир шатланып чаңгы шуды. Безгә бик күңелле булды.
Мөстәкыйль эш. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен кабатлау- февраль.
1.Калын хәреф белән бирелгән сүз нинди җөмлә кисәге?
Бала чакта алынган тәрбияне соңыннан бөтен дөнья халкы да үзгәртә алмас.
А) тәмамлык Б) хәл В) аергыч Г) хәбәр.
2.Хәбәр нинди сүз төркеме белән белдерелгән?
Ялган дус чын дошманнан зарарлырак.
А) фигыль Б) сыйфат В) рәвеш Г) исем.
3.Кайсы җөмләдә иярчен хәл кисәк бар?
А)Ачу килү изгелекләрне оныттыра. Б)Дуслык - кайгыны, шатлыкны уртаклашудыр.
В)Дус буласы кешене яхшы итеп сынарга кирәк. Г) Вакыт кадерен белү - киләчәгеңне уйлау.
4)Җөмлә кисәкләре ягыннан билгеләгез.
Вакыт кадерен белү - киләчәгеңне уйлау.
А) ия, тәмамлык, хәл, аергыч , хәбәр. Б) тәмамлык, аергыч , ия, хәл, хәбәр.
В) аергыч, тәмамлык, ия, тәмамлык, хәбәр. Г) аергыч, ия, тәмамлык, , хәбәр, тәмамлык.
5) Ия белән хәбәр арасына нинди тыныш билгесе куела?
Тугрылык максатка бара торган юлларның кыскасы һәм яхшысы.
А) өтер Б) ике нокта В) бернинди дә тыныш билгесе куелмый Г) сызык.
6) Калын хәреф белән бирелгән сүзләр нинди җөмлә кисәге?
Һәрбер кешенең, милләтнең бәхетле булуына төп сәбәбче - гыйлем.
А) тәмамлык Б) хәл В) аергыч Г) хәбәр.
7) Бирелгән җөмләдә ничә тәмамлык бар?
Тәнегезгә көч кергәч, кулыгыздан килгән эшләрдә ата-аналарыгызга ярдәм итегез.
А) 3 Б) 5 В) 4 Г) 2
1.нче бирем.
Ия белән хәбәрнең асларына сызыгыз, нинди сүз төркеме белән белдерелүен языгыз.
Күренекле фикер иясе, мәгърифәтче, галим, язучы, журналист, дин әһеле Ризаэддин Фәхреддин Самар губернасы Бөгелмә өязе Кичүчат авылында мулла гаиләсендә дөньяга килә. Мәдрәсәдә укыган елларында ук аңа Ш.Мәрҗани хезмәтләре зур йогынты ясый. Мәдрәсәне тәмамлагач, мөгаллим булып эшли, фән, иҗат эше белән шөгыльләнә башлый. Р. Фәхреддин ,Уфага күчеп, Диния нәзарәте архивындагы бик күп кулъязмаларны тикшереп, тәртипкә сала, татар укымышлыллары,әдип һәм шагыйрьләре турында гаять бай мәгълүматлар туплаган күп томлы “Асарь”(әсәр сүзенең күплек саны;эзләр,ядкәрләр дигән мәгънәдә дә) дигән хезмәтен яза башлый.
2.нче бирем. Аергычларны үзләре ачыклаган сүзләр белән язып алыгыз.
Ата – аналарыгызның үгет- нәсыйхәтләрен алардан куркып һәм өркеп түгел,бәлки,яратып кабул итегез. Чөнки алар күп тәҗрибә аркылы бу дөнья хәлен һәм аның серләрен сездән күбрәк беләләр.
Кешенең итагатьле булуы күңеленең яхшылыгында. Сезнең иң якын кешеләр - ата-аналарыгыз. Шуның өчен аларга һәрвакыт итагатьле булыгыз, эштә һәм сүздә аларга каршы килмәгез. Шул вакытта аларның күңелләре дә үзегезнеке дә рәхәт табар, тормышыгыз гүзәл булыр.
3.нче бирем. Күп нокталар урынына тиешле хәбәрләрне куеп языгыз.
Гыйлем – күңел күзен ..., олы дәрәҗәләргә ... . Гыйлем - галимнәрнең ..., адәмнәрнең ... . Ул һич бетми торган ... .Гыйлеме ... булган кешеләргә карап , аз белемле булудан ... ,әмма кулыгыздан килә торган нәрсәләрне белми калудан ... . Гыйлемсез милләт ... вә ... , баемаган милләт гыйлем ... .
Файдалану өчен сүзләр: оялмагыз, ачар, байлыктыр, ирештерер, күп, хөрмәте , оялыгыз, зиннәте,өйрәнә алмас,алга китмәс.
4.нче бирем. Хәлләрнең асларына сызыгыз , нинди сүз төркемнәре белән белдерелүен языгыз.
Әткәй сабыр холыклы, йомшак табигатьле кеше иде. Һичбер вакытта каты сүз белән кешенең хәтерен калдырмады.Сөйләшкән вакытта кешенең сүзен сабырлык белән тыңлап тора да, үзенең җавабын, фикерен әйтә иде. Сөйләгәндә бик төзек, төгәл сөйли мәгънәсез сүзләр катнаштырмый иде.Һәрвакытта очрашкан,аралашкан кешеләр белән инсафлы мөнәсәбәттә була иде.
Балаларын Һичбер вакыт кимсетеп ачуланмады.Без әткәйне бик ярата, ихтирам итә идек. Безнең гаиләдә үзара талашу, ызгышу, каты сүз белән сөйләшү булмады.Начар сүзләрне без ишетмәдек, сөйләмәдек.
5.нче бирем.
Төшеп калган хәрефләрне куеп, күчереп языгыз. Калын хәрефләр белән бирелгән сүзләрнең,нинди җөмлә кисәге булуын ачыклап, асларына сызыгыз.
Ялкаулык- вакытны әрәм итү дигән сүз.Малны исра... кылу яман эш булса, вакытны исра... итү тагын да яман эш. Малны табарга м...мкин булса, әрәм булган ...акытны кире кайтарып булмый. Д...н...яда иң үк...н...чле сүз “вакыт үтте” дигән сүздер.
...ичнәрсәсе булмаган кеше- фәкыйр... түгел,бәлки, һ...нәре вә т...р...шлыгы булмаган кеше- фәкыйр...дер.Үзе т...р...шкан кешегә эш ...әрвакытта ярдәм итәр.Т...р...ш кеше гүзәл т...р...клек иткән хәлдә, ялкау кеше ачлыктан үләр.
6.нчы бирем.
Өзекне язып тикшерегез, баш һәм иярчен кисәкләрнең асларына сызыгыз, нинди сүз төркемнәре белән белдерелүен языгыз.
Гүзәл китаплар - гаҗәеп эшләрне күрсәтүче көзге. Алар аулакта сердәш, ялгызлыкта иптәш, кайгылы вакытта шатлык китерүче. Файдалы китапларны уку фикергә азык булыр,зиһенгә куәт кертер.
Китап уку кешенең йөзенә нур күңеленә шатлык китерер, шуның өчен акыл хезмәте белән шөгыльләнүчеләрнең йөзләре мәхәббәтле булыр.
Контроль эш. Тема: Татарстан Республикасы. – ноябрь.
1 вариант
1. Представь, что ты зашёл в интернет и в "Поиске” набрал следующие словосочетания на татарском языке:
Самое глубокое озеро, самый тёплый день, самая высокая гора, очень богатая страна, самый древний город.
2. Татарстан кырларында нәрсәләр үсә? Сайлап ал, тәрҗемә ит.
Көнбагыш, мамык, борчак, карабодай, әфлисун, кавын, арыш, карбыз, тары, бодай.
- Бирелгән сүзтезмәләрне җөмләләргә куеп яз.
Укылган китап, көткән кунаклар, караган спектакль, белмәгән
укучы.
1) ...-ны китапханәгә тапшырдым.
2) ... миңа бик ошады.
3) Сәгать кичке 6 да ... килде.
4) Кагыйдәне ... бүген икеле алды.
4. Как скажешь о том, что:
— Рустам Нургалиевич Миннеханов стал Президентом Татарстана;
— в Татарстане разные национальности живут дружно;
— в вашем классе учатся русские, татары, чуваши, украинцы;
— ваша сестра живет и учится в Казани?
— Татарстан — ваша родина;
— у вас здесь много родственников?
5. Какие вопросы ты задашь другу, если хочешь узнать:
— сколько километров до Казани;
— какие поэты и писатели жили в Татарстане:
— знает ли он(а) столицу Татарстана;
2 вариант
1. Түбәндәге сүзләрнең антонимнарын табып яз.
бай-... салкын-...
зур-... биек-...
калын-... усал-...
күп-... кыш-...
2. 1) Предложи другу почитать книгу о Татарстане.
2) Спроси у друга:
- какие животные обитают в Татарстане;
- какие реки протекают через Татарстан.
4. Что ты скажешь в следующих ситуациях?
- Вы собираетесь на Сабантуй. Ваша подруга не хочет идти. Убедите её, что на празднике будет весело.
- Предложите другу спеть песню на татарском языке.
- Из Турции приехали гости. Они не знают, что это за праздник. Расскажите им.
5. Предложи другу:
- поехать в Казань в аквапарк;
- посмотреть башню Сююмбике;
- прочитать стихи Габдуллы Тукая;
спеть песню на татарком языке.
6. Күп нокталар урынына сораулар куеп яз.
- ... ?
- Без Татарстанда яшибез.
... ?
- Татарстанда татарлар, руслар, башкортлар һәм башка милләт кешеләре яши.
- ... ?
- Алар дус һәм тату яшиләр.
Контроль эш. Мөстәкыйль сүз төркемнәре - апрель.
1. Образуйте определенное и неопределенное прошедшее время
I в. II в.
тор - бел –
эшлә - кайт –
яз - эзлә -
2. Переведите на татарский язык:
Алсу, тебе хочется идти на экскурсию? Айрат, тебе хочется слушать эту музыку?
Мне хочется увидеть этого человека. Нам хочется смотреть этот спектакль.
3. Образуйте степени сравнения имен прилагательных:
зәңгәр кызыл
кечкенә зур
матур пычрак
4. Нокталар урынына тиешле кушымчаларны куеп языгыз.
Мәктәп... дәрес... иртәнге сәгать сигез... Мин сумка.... дәреслек...., дәфтәр...
башлана. алып, парта... куйдым.
Дәрес.... әзерләгәнче, мин саф һава... булам. Мин китапханә .... яңа китап... алдым.
5. Составьте диалог. Разговор с одноклассником о прочитанной книге.
Предварительный просмотр:
7 иче сыйныф
Тикшерү эше. Тема: Белем һәм тормыш - октябрь.
■
1 вариант.
1. Образуй деепричастные формы с глагольными основами:
Тыңла, чиш, кил, аша 2. Бирелгән сыйфатларга антонимнар тап.
акыллы -
белемле -
әйбәт-
зур -
яңа -
3. Тәрҗемә ит.
о празднике, о дружбе;
после уроков, после концерта
4. Сообщи родителям, что:
в вашей школе начал работать новый директор;
вам раздали новые учебники;
вы будете учиться в первую смену;
5. Посоветуй другу:
не бросать книгу куда попало;
не читать книгу во время еды.
6. Спроси у сестренки:
не забыла ли она тетради, книги;
правильно ли она решила пример, задачу;
7. Диалогларга төшеп калган репликаларны өстә.
-.... ?
- Мәсьәләне чишәргә абый булышты.
- ... ?
- Мисалны үзем эшләдем.
8. "Мәктәптә уку" темасына түбәндәге схема буенча диалог төзе.
ә) - совет
- вопрос
- доказательство
- согласие
9. Спроси у библиотекаря, есть ли:
- стихи Габдуллы Тукая.
10. Пригласи своего друга к себе, предложи вместе готовить уроки.
11. Фигыльләрне таблицага урнаштыр.
Укый, чишә, тырыша, кабатлар, сорау бирәчәк, җавап биргән, язган, онытмаячак, ыргытты, тыңлар, ишетәчәк, күрә, ятлый, уйлады, аңламаган.
Хикәя фигыль (Глаголы изъявительного наклонения) | ||||
Хәзерге заман | Үткән заман | Киләчәк заман | ||
билгеле | билгесез | Билгеле | билгесез | |
2 вариант.
1. Образуй деепричастные формы от основ:
уйла, бар, яз, кара
2. Бирелгән сыйфатларга антонимнар тап.
кыска -
тырыш -
акрын-
матур -
яшь -
3. Тәрҗемә ит.
со мной, с тобой, с подругой;
как мама, как Саша, как ты;
4. Сообщи родителям, что:
вы будете учиться в первую смену;
твой друг перешёл в другую школу;
в ваш класс пришли 2 новых ученика.
5. Посоветуй другу:
бережно обращаться с книгой;
серьёзно относиться к учёбе;
6. Спроси у сестренки:
выполнила ли она все домашние задания;
есть ли ошибки в ее самостоятельной работе
7. Диалогларга төшеп калган репликаларны өстә.
-.... ?
- Мәсьәләне чишәргә абый булышты.
- ... ?
- Мисалны үзем эшләдем.
8. "Дәрес әзерләү" темасына түбәндәге схема буенча диалог төзе.
а) - совет
- вопрос
- убеждение
- согласие
9. Спроси у библиотекаря, есть ли:
- книга по истории России;
10. Пригласи своего друга к себе, предложи вместе готовить уроки.
11. Фигыльләрне таблицага урнаштыр.
Укый, чишә, тырыша, кабатлар, сорау бирәчәк, җавап биргән, язган, онытмаячак, ыргытты, тыңлар, ишетәчәк, күрә, ятлый, уйлады, аңламаган.
Хикәя фигыль (Глаголы изъявительного наклонения) | ||||
Хәзерге заман | Үткән заман | Киләчәк заман | ||
билгеле | билгесез | Билгеле | билгесез | |
Тикшерү эше . Тема: Без бергә ял итәбез. – ноябрь.
1вариант.
1. Сүзләрне тәрҗемә ит.
Сүзләр: файдалы, көнозын, ирекле, сыра, гомер, вакыт, шөгыль.
2. Сыйфат фигыльләрне таблицага урнаштыр.
Сыйфат фигыльнең заман формалары | Кушымчалар | Мисаллар |
Хәзерге заман сыйфат фигыль | ||
Үткән заман сыйфат фигыль | ||
Киләчәк заман сыйфат фигыль |
Сүзтезмәләр: әйтер сүз, балык тотучы малай, биегән кыз, барасы юл, урамда уйный торган бала, җырланачак җыр, сайрый торган кош, күрәчәк кеше, эшләгән апа.
3. Җөмләләрдәге сыйфат фигыльләрнең астына сыз.
- Яхшы биегән малайга озак кул чаптык.
- Минем белмәгән эшем юк.
4. Җөмләләрне дәвам ит.
- Минем буш вакытым аз, чөнки ....
- Буш вакытым күп, шуңа күрә ....
- Буш вакытны файдалы үткәрәм, ләкин ....
5. Исем фигыльләрне тап, килешләрен билгелә һәм сораулар куй.
1) Табигатьне саклау - һәр кешенең изге бурычы. 2) Исәнләшүнең үз кагыйдәләре бар.
- Ул алмашлыгын килешләр белән төрләндер.
- Спроси у друга:
- играет ли он в шахматы;
- читает ли он книги;
- играет ли он на компьютере;
8. Предложи другу:
- в выходные пойти на концерт любимых артистов;
- поиграть на компьютере;
9. Диалогларга төшеп калган репликаларны өстә.
а)
- ... ?
- Әйе, бүген буш вакытым бар.
- ... ?
- Мин синең белән дискотекага барырга риза.
б)
- ...?
- Әйе, минем кесә телефоным яңа әле.
- Кайчан алдыгыз?
- Еш шалтыратасыңмы?
- ... ?
- Кесә телефонында төрле уеннар да уйныйм.
10. Иптәшең белән аның ял итүе турында бирелгән
схема буенча сөйләш.
- сорау
- җавап
- сорау
- килешмәү
11. "Минем буш вакытым" темасына кечкенә сочинение
яз.
2 вариант.
1. Сүзләрне тәрҗемә ит.
Сүзләр: файдалы, көнозын, ирекле, сыра, гомер, вакыт, шөгыль.
2. Сыйфат фигыльләрне таблицага урнаштыр.
Сыйфат фигыльнең заман формалары | Кушымчалар | Мисаллар |
Хәзерге заман сыйфат фигыль | ||
Үткән заман сыйфат фигыль | ||
Киләчәк заман сыйфат фигыль |
Сүзтезмәләр: әйтер сүз, балык тотучы малай, биегән кыз, барасы юл, урамда уйный торган бала, җырланачак җыр, сайрый торган кош, күрәчәк кеше, эшләгән апа.
3. Җөмләләрдәге сыйфат фигыльләрнең астына сыз.
- Син сәхнәдә җырлаучы кызны беләсеңме?
- Яхшы биегән малайга озак кул чаптык.
4. Җөмләләрне дәвам ит.
- Минем буш вакытым булса, ....
- Тәмәке тарту - начар гадәт, чөнки ....
- Ул буш вакытында спорт түгәрәгенә йөри, шуңа күрә
5. Исем фигыльләрне тап, килешләрен билгелә һәм сораулар куй.
1) Өлкәннәрне хөрмәт итү -изге бурыч. 2) Эш эшләнүдән тәм табам.
- Ул алмашлыгын килешләр белән төрләндер.
- Спроси у друга:
- слушает ли он музыку;
- есть ли у него свободное время;
- много ли у него свободного времени.
8. Предложи другу:
- в выходные пойти на концерт любимых артистов;
- вместе поработать на даче.
9. Диалогларга төшеп калган репликаларны өстә.
э)
- Олег, әйдә чаңгыда шуарга барабыз.
- ... ?
- Сәгать алтыда.
- ... ?
- Әйе, Айдар белән Гена да бара.
б)
- ...?
- Әйе, минем кесә телефоным яңа әле.
- Кайчан алдыгыз?
- Еш шалтыратасыңмы?
- ... ?
- Кесә телефонында төрле уеннар да уйныйм.
10. Иптәшең белән аның ял итүе турында бирелгән
схема буенча сөйләш.
- сорау
- жавап
- киңәш
- килешү
11. "Минем буш вакытым" темасына кечкенә сочинение
яз.
Тикшерү эше . Тема: Өлкәннәр һәм кечкенәләр- октябрь.
1 вариант.
1. Сыйфатларның дәрәҗәләрен билгелә.
Кызгылт, ямь-яшел, зәңгәрсу, зәп-зәңгәр, аксыл.
2. Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп яз.
- Тырыш, минем, әтием, кеше.
- Өлкән, автобуста, урын, бирергә, кешеләргә, кирәк.
3. Что посоветуешь, если мальчик:
- смеется над пожилыми людьми;
- в транспорте не уступает место пожилым?
4. Түбәндәге схема буенча диалог төзе.
- сорау
- җавап
- килешмәү
- килешү
Тема: Дәрес әзерләү.
5 .Тәрҗемә ит, җөмләләр төзе.
- часов 10 минут; половина шестого; без пяти минут 6.
- Составь предложения с вводными словами: минемчә, синеңчә, беренчедән, минем фикеремчә.
- Допустим, друзья приглашают тебя на улицу. А мама сообщает, что скоро придут гости, просит ей помочь. Какой разговор произойдет: между тобой и мамой?
8 . "Әби бездә кунакта" темасына кечкенә хикәя төзеп яз.
2 вариант.
1. Сыйфатларның дәрәҗәләрен билгелә.
Матур, матуррак, сап-сары, иң матур, кып-кызыл.
2. Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп яз.
- Яшьтәшләр, очрашырга, без, еш, белән, яратабыз.
- һәрвакыт, тиеш, өлкәннәрне, хөрмәт итәргә, кечкенәләр.
3. Что посоветуешь, если мальчик:
- громко разговаривает в трамвае;
- плохо ведет себя в столовой;
4. Түбәндәге схема буенча диалог төзе.
- сорау
- җавап
- килешмәү
- килешү
Тема: Әбигә дару алып кайту.
5. Тәрҗемә ит, җөмләләр төзе.
6 часов; в 6 часов; 6 часов 10 минут;
6. Составь предложения с вводными словами: минемчә, синеңчә, беренчедән, минем фикеремчә.
- Допустим, друзья приглашают тебя на улицу. А мама сообщает, что скоро придут гости, просит ей помочь. Какой разговор произойдет: между тобой и друзьями.
8. "Әби бездә кунакта" темасына кечкенә хикәя төзеп яз.
Тикшерү эше . Тема: Без Татарстанда яшибез- гыйнвар.
1 вариант.
1. Сүзнең тәрҗемәсен сайлап яз.
Көньяк-көнчыгыш -
а) юго-запад; б) юго-восток; в) северо-запад.
2. Как скажешь о том, что:
- у вас проводятся разные национальные праздники;
- тебе нравится город, в котором вы живёте?
3. Какие вопросы задашь, если хочешь узнать:
- знает ли он(а) столицу Татарстана;
- есть ли в библиотеке татарские газеты и журналы;
- был ли ваш друг в татарском театре?
4. Предложи другу:
- съездить на каникулах в Казань;
5. Кайсы раслау белән килешмисең? Синеңчә ничек?
- Татарстан флагы өч төсле: кызыл, ак, яшел.
- Казанда кызыклы урыннар бик күп түгел.
6. Әйтик, сез телевизордан татарча тапшырулар
карыйсыз. Төшеп калган репликаларны куеп яз.
- ... ?
- Нинди тапшыруны? -... ?
- Юк, карамадым, ә нинди яңалыклар булды?
- Килгән кунакларга сез үзегезнең мәктәбегез (районыгыз, шәһәрегез) турында нәрсәләр сөйләр идегез?
- Әйтик, син Бөгелмә шәһәрендә экскурсиядә булдың. Төшеп калган репликаларны өстәп, диалогны яз.
- вопрос
- ответ
-вопрос
- пояснение
- вопрос
- согласие, предложение
9. Сорауларга җавап яз.
- Син кайсы милләттән?
- Синең туган телең - нинди тел?
- Дусларың нинди телләрдә сөйләшә?
- Татарстанда дәүләт теле ничә? Атар нинди телләр?
1 вариант.
1. Сүзнең тәрҗемәсен сайлап яз.
Төньяк-көнчыгыш -
а) юго-запад; б) юго-восток; в) северо-запад.
2. Как скажешь о том, что:
- любишь свой родной край;
- в вашем классе учатся русские, татары, чуваши;
3. Какие вопросы задашь, если хочешь узнать:
- сколько километров до Казани;
- какие поэты и писатели жили в Татарстане;
- знает ли он(а) столицу Татарстана;
4. Предложи другу:
- посетить Национальную библиотеку Татарстана;
5. Кайсы раслау белән килешмисең? Синеңчә ничек?
- Татарстан флагы өч төсле: кызыл, ак, яшел.
- Казанда кызыклы урыннар бик күп түгел.
- Минемчә, телләрне белергә кирәк.
6. Әйтик, сез телевизордан татарча тапшырулар
карыйсыз. Төшеп калган репликаларны куеп яз.
- ... ?
- Нинди тапшыруны? -... ?
- Юк, карамадым, ә нинди яңалыклар булды?
- Килгән кунакларга сез үзегезнең мәктәбегез (районыгыз, шәһәрегез) турында нәрсәләр сөйләр идегез?
- Әйтик, син Алабуга шәһәрендә экскурсиядә булдың. Төшеп калган репликаларны өстәп, диалогны яз.
- вопрос
- ответ
-вопрос
- пояснение
- вопрос
- согласие, предложение
9. Сорауларга җавап яз.
- Син кайсы милләттән?
- Синең туган телең - нинди тел?
- Дусларың нинди телләрдә сөйләшә?
- Татарстанда дәүләт теле ничә? Атар нинди телләр?
Сүзлек диктантлары
Тема: Белем һәм тормыш - сентябрь
Күңелле, килешә, дәрес, мәсьәлә, имтихан, соңга кала, ашыга-ашыга, ачулана, җиңел, сыйныф җитәкчесе, очраша, дәреслекләр, фән, тикшерә, ышана, көндәлек тутыра, аңламыйм, өй эше, хуҗа, саклап тота, ерта, ыргыта, тырыш, җитди, тәртипле, белемле, ялкау, максатка ирешүчән, теләсә кая, теләсә кем, язма эш, хата, пычрак, борынгы, һәйкәл, шагыйрь.
Тема: Без бергә ял итәбез -октябрь
Эш вакыты, ял вакыты, файдалы, файдасыз, ирекле, кызыклы, тапшыру, үткәрә, тик ята, үзем теләгәнчә, шөгыль, ял көне, кызыксына, риза, тамаша, тамашачы, кул чаба, юкка, бушка, җырчы, сайлый, кәеф, арый, гадәт, кесә телефоны, түгәрәк, сыра, эчемлек, мавыга, яраткан эш, зыян.
Тема: Өлкәннәр һәм кечкенәләр - ноябрь
Гади, кагыйдә, гаеп, һәрвакыт, еш, гадәт, очрашабыз, әдәпле, мөнәсәбәт, алдаша, ябык, таза, киң җилкәле, кыска буйлы, оялчан, алдакчы, үкенә, ояла, үпкәли, гафу үтенә, кызара, дуслаша, аралаша, өлкән, хөрмәт итә, уртаклаша, сөйләшә, күңел ача, тыйнак, юмарт, тәрбияле, игътибарлы, акыллы, батыр.
Тема: Без Татарстанда яшибез - гыйнвар
Туган җир, туган ил, туган як, ватан, ил, дәүләт, тату, мәйдан, төньяк, көньяк, көнчыгыш, көнбатыш, икътисади система, күз алдына китерү, затлы, кырыс, шартлар, уңдырышлы туфрак, мул сулы, уртача, урнашкан.
Изложениеләр
1. Һәркем үзенчә хаклы
Өлкәннәр дип әби-бабайларга, әти-әниләргә, апа-абыйларга әйтәбез. Ә кечкенәләр - өлкәннәрнең уллары, кызлары, оныклары. Билгеле, кечкенәләр үзләренчә яшәргә тели. Алар күбрәк уйнарга, дуслар белән очрашырга, дискотекаларга йөрергә, музыка тыңларга яраталар. Ә өлкәннәр моңа риза түгел. Өйдә күбрәк булырга кушалар. Әлбәттә, өлкәннәрне хөрмәт итәргә кирәк. Ләкин иптәшләр белән аралашу шулкадәр рәхәт, кайвакыт өйгә кайту да онытыла.
2. Кинога барганда
Көн матур, кояшлы иде. Агачлардан тәмле ис килә. Бал кортлары бал җыя иде.
Әнисе Шамилгә кибеткә барырга кушты. Шамил кибеткә китте. Юлда сыйныфташы Салихны очратты. Ул кинога бара иде. Шамилнең дә кинога барасы килә. Әнисеннән рөхсәт сорады. Шамил кинога китте. Кинога барганда, яңгыр ява башлады. Шамил түбәле капка янына туктады. Аның янына яланаяклы бер кыз килеп басты. Кинәт кыз кычкырып җибәрде: "Акчам юк! Акчам агып китте! Күрше апа авырый. Аңа дару алып кайтырга кирәк. Ул мине көтә". Шамил бер акчага, бер кызга карады. Кинога да барасы килә, кыз да кызганыч...
Сочинениеләр
- Яхшы уку өчен ...
- Минем буш вакытым.
- Минем яраткан әсәрем.
- Өлкәннәрне хөрмәт итү - изге бурыч.
Предварительный просмотр:
№1. Кереш тикшерү эше. “Мөстәкыйль сүз төркемнәре” темасы буенча –сентябрь.
1 вариант
1. Сүзтезмәләрне тәрҗемә итегез.
Любимые предметы, интересные произведения, образованный человек, татарско-русский словарь.
2. Сораулар урынына 1 нче биремнән тиешле
сүзтезмәләрне куеп языгыз.
- Текстны тәрҗемә итәргә (нәрсә?) кирәк.
- Энем (нишләргә?) яратмый.
(нәрсәне?) һәрвакыт тәртиптә тотарга кирәк.
3. Бирелгән фигыльләрне таблицага урнаштырыгыз.
Хәзерге заман хикәя фигыль, I зат, берлек сан | Үткән заман хикәя фигыль, III зат, берлек сан |
4. Посоветуйте другу:
- соблюдать тишину в библиотеке;
- меньше смотреть телевизор, больше читать ;
- прочитать новую книгу Разиля Валеева.
2вариант
1. Сүзтезмәләрне тәрҗемә итегез.
Трудная задача, опаздывать на урок, рано вставать, рабочее место, прошлый год, конец четверти.
2. Сораулар урынына 1 нче биремнән тиешле
сүзтезмәләрне куеп языгыз.
1) Әдәбият дәресләрендә (нәрсәләр?) укыйбыз.
- (кайчан?) контроль эшләр башлана.
3. Бирелгән фигыльләрне таблицага урнаштырыгыз.
Хәзерге заман хикәя фигыль, I зат, берлек сан | Үткән заман хикәя фигыль, III зат, берлек сан |
4. Посоветуйте другу:
- чаще ходить в библиотеку;
- бережно относиться к библиотечным книгам;
- прочитать новую книгу Набири Гыйльмутдиновой..
№2. Тикшерү эше. “Фигыльнең заман формалары” темасы буенча – октябрь.
1 вариант
- Хикәя фигыльнең ничә заманы бар?
а) 2
б) 3
в) 5
2. Килми фигыле нинди заманда?
а) хәзерге заман
б) үткән заман
в) киләчәк заман
3. Кайтканмын фигыле ничәнче затта?
а) беренче
б) икенче
в) өченче
4. Килмәдек фигыле
а) барлыкта
б) юклыкта
5. 2 зат, күплек сандагы фигыль
а) баласыз
б) аласыз
в) балагыз
6. бир фигыленә нинди кушымча ялгана?
а) -гән
б) -ган
в) –кан
7. бар сүзенә нинди кушымча ялгана?
а) -ачак
б) -әчәк
в) –ячәк
8. Тыңла сүзенә нинди кушымча ялгана?
а) -ачак
б) -ячәк
в) –ячак
9. Бирелгән текстны укыгыз. Фигыльләрне билгеле үткән заманга куеп, текстны күчереп языгыз.
Мин урамга чана шуарга чыгам. Урамда балалар күп . Алар чана, чаңгы шуалар. Ә Дамир шумый, чөнки аның чанасы да, чаңгысы да юк . Мин өйгә керәм. Өйдән чаңгы алып чыгам һәм Дамиргә бирәм. Дамир шатланып чаңгы шуа. Безгә бик күңелле була.
2 вариант.
- Хикәя фигыльнең ничә заманы бар?
а) 2
б) 3
в) 5
2. Көтми фигыле нинди заманда?
а) хәзерге заман
б) үткән заман
в) киләчәк заман
3. Көткәнмен фигыле ничәнче затта?
а) беренче
б) икенче
в) өченче
4. Китмәдек фигыле
а) барлыкта
б) юклыкта
5. 2 зат, күплек сандагы фигыль
а) баласыз
б) аласыз
в) балагыз
6. бар фигыленә нинди кушымча ялгана?
а) -гән
б) -ган
в) –кан
7. бир сүзенә нинди кушымча ялгана?
а) -ачак
б) -әчәк
в) –ячәк
8. Укы сүзенә нинди кушымча ялгана?
а) -ачак
б) -ячәк
в) –ячак
9. Бирелгән текстны укыгыз. Фигыльләрне билгеле үткән заманга куеп, текстны күчереп языгыз.
Мин урамга чана шуарга чыгам. Урамда балалар күп . Алар чана, чаңгы шуалар. Ә Дамир шумый, чөнки аның чанасы да, чаңгысы да юк . Мин өйгә керәм. Өйдән чаңгы алып чыгам һәм Дамиргә бирәм. Дамир шатланып чаңгы шуа. Безгә бик күңелле була.
Изложение. –ноябрь.
Өлгерәм әле...
"Бүген мәктәптән кайтам да дәресләремне әзерләргә утырам", - дип уйладым. Булмады. Әни мин яраткан ашны пешереп куйган. Тәмле аш ашадым. Дәрес әзерләргә кичкә кадәр вакыт бар әле. Диванга барып яттым. Йоклап киттем. Бервакыт Наил уятты. Ул мине хоккей уйнарга чакырды. Мин киендем дә урамга йөгердем. Ә дәрес? Кичкә кадәр вакыт бар әле...
Яхшы уйнадык та соң. Өйгә кич кенә кайттым. Хәзер бер чынаяк чәй эчәм дә дәрес әзерлим, дип уйладым. Телевизордан мультфильм башланды. Мультфильмнан соң кино башланды. Зыян юк, кино карагач та өлгерәм әле. Вакыт бар бит. Тик менә фильм ахырында йокы килә башлады. Юк, бүген иртәрәк ятам әле. Ә дәресләрне иртәгә иртән әзерлим. Өлгерәм ич әле...
№4. 2 нче чиреккә контроль эш- декабрь.
1вариант.
А-1.Тиешле кушымчаларны күрсәтегез.
Көз җит___________,укулар башлан________________.
а)-кәч; б)-ачак; в)-гәндә
А-2.Тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а) кемдер-________________ ___никто
б) кем дә булса-___________________ ___кто-то
в) беркем-________________________ ___кто-нибудь
А-3.Тиешле кушымчаны языгыз.
в то время когда играл – уйна________________
а)-ганда; б)-ганга; в)-канга
А-4.Дөрес вариантларны күрсәтегез.
а)көзге______________ Нинди?____________ рәвеш____________осенью
б)көзен______________ Кайчан?___________сыйфат_____________осенний
А-5.Антоним парларны күрсәтегез.
а)юеш-___________________ ___ягымлы
б)тупас-__________________ ___куркак
в)матур-__________________ ___коры
г)батыр-__________________ ___ямьсез
А-6.Һәр сүз төркеменең барлык һәм юклык формасындагы соравын күрсәтегез.
а)Хәл фигыль______________________ -Нишләсә? -Нишләмичә?
б) Шарт фигыль____________________ -Нишләп? -Нишләмәүче?
в) Боерык фигыль___________________ -Нишләүче? -Нишләмәсен?
г)Сыйфат фигыль____________________ -Нишләсен? -Нишләмәсә?
В-7. Җөмләдә сүзләр нинди тәртиптә булырга тиеш? Күрсәтегез.
1)без а)6,1,3,7,2,4,5
2)су б)1,3,2,4,6,7,5
3)малайлар в)3,6,2,4,5,1,7
4)коенырга
5)бардык
6)беркөнне
7)белән
В-8.Кирәкле сыйфатларны языгыз.
Менә_______________көз җитте. Кайвакыт__________________җил исә, ______________яңгыр ява.____________________яфраклар коела башлады. Көз бик____________________.
Сыйфатлар: көчле, салкын, сары,алтын, матур.
В-9.Тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а)бизәде - _______________________________ заставила украшать
б)бизәште - ______________________________ накрасилась
в)бизәтте - _______________________________ украсила
г)бизәнде - _______________________________ помогала украшать
В-10.Сорауларны язып бетерегез.
булыш – нишлә?
булышса – нишлә__________________
булыша – нишл(ә)_________________
булышырга - нишлә________________
булышкан - нишлә_________________
булышачак – нишлә________________
В-11.Дөрес тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а)язып карады - _______________________________ прописал
б)язып бетерде - ______________________________ выписал
в)язып чыкты - ________________________________ дописал
г)язып алды - _________________________________ попробовал писать
В-12.Парлы исемнәр ясагыз.Тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а) тимер – _________________________ -саба -мусор
б) ата – ____________________________ -чар -железо
в) савыт – __________________________ -корт -родители
г) чүп – _____________________________ -ана -птицы
д) кош - _____________________________томыр -посуда
В-13.Кайсы җөмлә артык? Күрсәтегез.
а)Быел безнең класска Булат исемле яңа укучы килде.
б) Класс җитәкчесе Булатны минем янга утыртты.
в)Булат бик акыллы, тырыш малай булып чыкты.
г)Мин бүген дәрестән соң стадионга барам.
д) Яңа партадашым татарча яхшы белә.
е) Без яңа классташым белән бик тиз дуслаштык.
С-14.Белем бәйрәменә ничек әзерләндегез? Белем бәйрәме ничек узды? Шул турыда языгыз.
2 вариант.
А-1.Тиешле кушымчаларны күрсәтегез.
Көз җит___________,укулар башлан________________.
а)-кәч; б)-ачак; в)-гәндә
А-2.Тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а) кемдер-________________ ___никто
б) кем дә булса-___________________ ___кто-то
в) беркем-________________________ ___кто-нибудь
А-3.Тиешле кушымчаны языгыз.
в то время когда играл – уйна________________
а)-ганда; б)-ганга; в)-канга
А-4.Дөрес вариантларны күрсәтегез.
а)көзге______________ Нинди?____________ рәвеш____________осенью
б)көзен______________ Кайчан?___________сыйфат_____________осенний
А-5.Антоним парларны күрсәтегез.
а)юеш-___________________ ___ягымлы
б)тупас-__________________ ___куркак
в)матур-__________________ ___коры
г)батыр-__________________ ___ямьсез
А-6.Һәр сүз төркеменең барлык һәм юклык формасындагы соравын күрсәтегез.
а)Хәл фигыль______________________ -Нишләсә? -Нишләмичә?
б) Шарт фигыль____________________ -Нишләп? -Нишләмәүче?
в) Боерык фигыль___________________ -Нишләүче? -Нишләмәсен?
г)Сыйфат фигыль____________________ -Нишләсен? -Нишләмәсә?
В-7. Җөмләдә сүзләр нинди тәртиптә булырга тиеш? Күрсәтегез.
1)без а)6,1,3,7,2,4,5
2)су б)1,3,2,4,6,7,5
3)малайлар в)3,6,2,4,5,1,7
4)коенырга
5)бардык
6)беркөнне
7)белән
В-8.Кирәкле сыйфатларны языгыз.
Менә_______________көз җитте. Кайвакыт__________________җил исә, ______________яңгыр ява.____________________яфраклар коела башлады. Көз бик____________________.
Сыйфатлар: көчле, салкын, сары,алтын, матур.
В-9.Тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а)бизәде - _______________________________ заставила украшать
б)бизәште - ______________________________ накрасилась
в)бизәтте - _______________________________ украсила
г)бизәнде - _______________________________ помогала украшать
В-10.Сорауларны язып бетерегез.
булыш – нишлә?
булышса – нишлә__________________
булыша – нишл(ә)_________________
булышырга - нишлә________________
булышкан - нишлә_________________
булышачак – нишлә________________
В-11.Дөрес тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а)язып карады - _______________________________ прописал
б)язып бетерде - ______________________________ выписал
в)язып чыкты - ________________________________ дописал
г)язып алды - _________________________________ попробовал писать
В-12.Парлы исемнәр ясагыз.Тәрҗемәләрен күрсәтегез.
а) тимер – _________________________ -саба -мусор
б) ата – ____________________________ -чар -железо
в) савыт – __________________________ -корт -родители
г) чүп – _____________________________ -ана -птицы
д) кош - _____________________________томыр -посуда
В-13.Кайсы җөмлә артык? Күрсәтегез.
а)Быел безнең класска Булат исемле яңа укучы килде.
б) Класс җитәкчесе Булатны минем янга утыртты.
в)Булат бик акыллы, тырыш малай булып чыкты.
г)Мин бүген дәрестән соң стадионга барам.
д) Яңа партадашым татарча яхшы белә.
е) Без яңа классташым белән бик тиз дуслаштык.
С-14.Белем бәйрәменә ничек әзерләндегез? Белем бәйрәме ничек узды? Шул турыда языгыз.
Изложение – гыйнвар.
Балалар язучысы Абдулла Алиш
Абдулла Алиш 1908 нче елның 15 нче сентябрендә туа. Туган авылында мәктәптә укый. Мәктәп елларында А. Алиш драма һәм әдәбият түгәрәкләре, концертлар оештыра, газета-журналлар чыгара, шигырьләр, хикәяләр яза.
Бөек Ватан сугышының беренче көннәрендә үк А. Алиш сугышка китә. Орлов өлкәсендә барган сугышларда катнаша, әсирлеккә эләгә. Берлин төрмәсендә Муса Җәлил белән очраша. Алар бергә яшерен оешмада эшлиләр. 1944 нче елның августында бу оешманың эше ачыла һәм оешма членнарын фашистлар җәзалап үтерәләр.
“Мин һәм минем яшьтәшләрем”темасы буенча мөстәкыйль эш.- февраль-
1 вариант.
1. Сыйфатларны тәрҗемә итегез.
Трусливый, отзывчивый, ленивый, спокойный, гордый, невнимательный.
2. Дуслык турындагы фразеологизмны табып языгыз.
а) утлы табага бастыру; ә) ике ут арасында калу; б) араларыннан җил дә үтми.
3.Как скажете о том, что:
- вы часто общаетесь с друзьями в интернете;
- ваш собеседник - интересный человек;
4. Иптәшегез белән нинди китап яратуыгыз турында
схема буенча диалог төзегез:
- сорау;
- җавап;
- киңәш;
- килешү.
5. Бирелгән сораулар буенча дустыгыз турында языгыз.
- Сезнең якын дустыгыз кем? Нигә сез аны якын дус дип саныйсыз?
- Сезгә дустыгызның нинди сыйфатлары ошый?
- Ул сезгә укуда, тормышта ничек булыша?
- Сез бер-берегезгә нинди киңәшләр бирәсез?
- Дуслыкны саклау өчен нинди сыйфатлар кирәк дип уйлыйсыз?
2 вариант.
1. Сыйфатларны тәрҗемә итегез.
Трудолюбивый, скромный, умный, серьёзный, грубый, старательный.
2. Дуслык турындагы фразеологизмны табып языгыз.
а) утлы табага бастыру; ә) ике ут арасында калу; б) араларыннан җил дә үтми.
3.Как скажете о том, что:
- ваш друг - отзывчивый человек;
- в интернете вы нашли старых друзей?
4. Иптәшегез белән нинди музыка яратуыгыз турында
схема буенча диалог төзегез:
- сорау;
- җавап;
- киңәш;
- килешү.
5. Бирелгән сораулар буенча дустыгыз турында языгыз.
- Сезнең якын дустыгыз кем? Нигә сез аны якын дус дип саныйсыз?
- Сезгә дустыгызның нинди сыйфатлары ошый?
- Ул сезгә укуда, тормышта ничек булыша?
- Сез бер-берегезгә нинди киңәшләр бирәсез?
- Дуслыкны саклау өчен нинди сыйфатлар кирәк дип уйлыйсыз?
№6. 3 нче чиреккә контроль эш.- март
Табигать һәм кеше
1вариант.
1. Тәрҗемә итегез.
Камень, песок, вода, дерево, воздух, животные и растения - всё это природа.
2. Дәвам итеп языгыз.
- Табигатьне пычрату ...
- Кешеләр киләчәк турында ...
- Бүген кешелек ...
3. Как скажете о том, что:
- любите отдыхать на природе;
- часто ходите в лес по грибы и ягоды;
4. Поинтересуйтесь:
- какая река самая большая в Татарстане;
- какие животные обитают в нашей республике.
5. "Табигать һәм без" темасына сочинение языгыз.
2 вариант.
Камень, песок, вода, дерево, воздух, животные и растения - всё это природа.
2. Дәвам итеп языгыз.
- Табигать ул ...
- Табигатьне саклау ...
- Табигатьне пычрату ...
3. Как скажете о том, что:
- в лесу много лечебных трав;
- бабушка часто заваривает чай с травами?
4. Поинтересуйтесь:
- какие города расположены возле Камы;
- какие животные обитают в нашей республике.
5. "Табигать һәм без" темасына сочинение языгыз.
Тикшерү эше: Туган җирем – Татарстан - май.
1 вариант.
1. Исемнәрне таблицага урнаштырыгыз.
Б.к. | И.к. | Ю.к. | Т.к. | Ч.к. | Ур.-в. к. |
Елгадан, истәлекләрне, шәһәрдә, Казанның, Республикага, аквапарктан, урамнан, бәйрәмгә, театрдан, музейга, халыкны, Президентның, әдәбиятка, сәнгатьне, Кремльгә, манараның.
- Тәрҗемә итеп языгыз.
Все пришли; со всем классом; вся школа; всё вкусно.
■
3. Как скажете о том, что:
- вы любите свой родной край;
- Рустам Нургалиевич Миннеханов - Президент Татарстана?
4. Узнайте:
- где прошла XXVII Всемирная Универсиада;
- есть ли кинофильмы на татарском языке/
5. Уточни:
- на самом ли деле (чынлап та) 109-ый маршрут едет до рынка;
- далеко ли ехать до музея;
6. Финалистов конкурса "Мин татарча сөйләшәм" пригласили в гости в Казань. Там они побывали на концерте на улице Баумана, на празднике Тукая, в театре имени Галиасгара Камала, гуляли по парку "Шурале". Но, к сожалению, не были на метро. Как они об этом расскажут?
2 вариант.
1. Исемнәрне таблицага урнаштырыгыз.
Б.к. | И.к. | Ю.к. | Т.к. | Ч.к. | Ур.-в. к. |
Елгадан, истәлекләрне, шәһәрдә, Казанның, Республикага, аквапарктан, урамнан, бәйрәмгә, театрдан, музейга, халыкны, Президентның, әдәбиятка, сәнгатьне, Кремльгә, манараның.
2. Тәрҗемә итеп языгыз.
Все книги; все пришли; всё красиво; всё вкусно.
■
3. Как скажете о том, что:
- вы знаете несколько национальных праздников;
- вам нравится город, в котором вы живёте;
4. Узнайте:
- сколько золотых, серебряных и бронзовых медалей завоевала Россия на Универсиаде 2013 году;
- какие древние города есть в Татарстане;
5. Уточни:
- далеко ли ехать до парка;
- на метро до Кремля 4 остановки?
6. Финалистов конкурса "Мин татарча сөйләшәм" пригласили в гости в Казань. Там они побывали на концерте на улице Баумана, на празднике Тукая, в театре имени Галиасгара Камала, гуляли по парку "Шурале". Но, к сожалению, не были на метро. Как они об этом расскажут?
Сүзлек диктантлары
Тема: Күп укыган - күп белер - октябрь
Өлгерә, соңга кала, җитешә, иртәрәк, арый, сүз бирә, сүзендә тора, оныта, вакытында, борчыла, тантаналы, узды, бүлек, ялгышты, компьютерлаштырылган, аралаша, килешү, аңлатмалы сүзлек, русча-татарча (татарча-русча) сүзлек, укымышлы, кызыклы әсәр.
Тема: Син һәм синең яшьтәшләрең -декабрь.
Үзләренчә, ялгышу, хаклы, һәркем, ояла, аралашу, үпкәләшә, мөнәсәбәт, эчке дөнья, ялгыз, иркен, дәрәҗә, сөйкемле, тыйнак, ягымлы, горур, тупас, кызыксыну, уртак тел табу, көнләшә, кызара, ялгышын таный, серле, канәгать, әдәпле, ягымлы, җитди, тәмле телле, игътибарлы, сагыну, очрашу, хөрмәт итү, үкенү, заманча.
Тема: Табигать һәм кеше- март
Табигать, бурыч, файдалы, сакларга кирәк, агулы, агуларга ярамый, зарарлы, казылма байлык, елга, күл, киләчәк буын, кайгыртырга тиеш, кими, гасыр чире, сындырырга ярамый, пычрата, пычрана, ташларга ярамый, чүпләмәскә кирәк, учак ягу, янгын, су басу, чишмә, Җир шары, болын, кыр, үсемлек.
Тема: Туган җирем – Татарстан - май.
Урнашкан, мәйдан, көньяк, төньяк, көнчыгыш, көнбатыш, чикләшә, табигый байлык, файдалы казылмалар, милләт, халык, шагыйрь, шигырь, шәһәр, авыл, истәлек, милли бәйрәмнәр, халыклар дуслыгы, туган як, борынгы, уку йортлары, дәүләт телләре, яңалык, язучы, иҗат, үзәк, башкала, Милли китапханә, вакыйга, әдәбият, сәнгать, мөстәкыйль, күренекле, ял итү урыннары, тукталыш, үзгәрешләр, танылган.
Изложениеләр
Сочинениеләр
- Китап - киңәшчем, дустым минем.
- Табигатьне саклау - һәркемнең изге бурычы.
- Туган җирем - Татарстан.
8 нче сыйныфта арадаш аттестация эше өчен тест – май
1. Хәл фигыль кушымчаларын табыгыз:
а) –ырга, -арга, -гач; б) –ып, -еп, -ганчы, -гач
в) –гач, -ып, -ды, -де
2. Исем фигыльнең сораулары:
а) нишләү? нишләмәү? б) нишләргә? нишләмәскә? в) нишли? нишләргә?
3. Сыйфат фигыль кушымчалары:
а) –ган, -гән, -гач б) –нчы, -лар, -учы, -асы
в) -асы, -әсе, -учы, -үче, -ар, -әр
4. Кайсы антоним пары дөрес түгел.
а) ашый-эчә; б) утыра-баса; в) килә- китә; г) жырлый- сөйли.
5. Шарт фигыль нинди сорауга җавап бирә?
а) нишли? б) нишләсен? в) нишләсә?
6. Рәвешләр рәтен табыгыз.
а) ак, матур, тиз; б) тиз, әкрен, кичә; в) кичә, уйнап, кызыл.
7. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.
Десять тетрадей-
а) ун дәфтәрләр; б) унынчы дәфтәр; в) унау дәфтәр; г) ун дәфтәр
8 .Билгесез үткән заман хикәя фигыль кушымчалары:
а) –ды, -ган, -лар; б)-ган,-гән, кан, -кән; в)-кан, кән, -ды.
9 .Дөрес кушымчаны куегыз:
1.Сез кичә кинога бар... .
а) -канбыз; б) –гансыз; в)-ганмын.
2.Укучылар походтан кайт... .
а)-гәнмен; б)–каннар; в)-гәнсең.
А6. Билгеле киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары:
а) –ачак,-ар, -ячак,-әр; б)-ачак,-әчәк,-ячак, -ячәк; в)—ячак, -ыр, -ер, -ачак.
10. Бирелгән җөмләнең баш кисәкләрен табыгыз.
Мин талантлы музыкантлар белән аралаштым.
а) мин, музыкантлар б) мин, аралаштым в) музыкантлар белән аралаштым
11. Кайсы рәттә җөмлә төзелеше дөрес бирелгән?
Беренче, Казанда, ачыла, елда, китапханә, 1731 нче.
а) 2, 3, 6, 1, 5, 4. б) 3,2,1, 6, 4,5. в) 2,1,5,6,4,3.
12. Кайсы рәттә мәкаль язылмаган?
а) Китап – белем чишмәсе. б) Китапны яратырга кирәк! в) Китапсыз йорт – тәрәзәсез бүлмә.
13. Вместо многоточий вставьте слова, преобразив их в нужную форму:
1) Татарстанның табигате матур, бай, ... һәм төрле (СЕР).
2) Һәр уку йорты үзенең укучылары белән ... (ГОРУР).
3) Болыннарда матур чәчәкләр, ... үләннәр үсә (ШИФА).
4) Чиста табигать - ... өчен нигез (СӘЛАМӘТ).
14. Напишите 5 реплик в соответствии с заданными речевыми ситуациями:
1.Что посоветуете мальчику, если он громко разговаривает в автобусе.
2.Спросите у друга любит ли он играть зимой на улице.
3.Как скажете маме о том,что автором первого татарского гимна является Рустам Яхин.
4.Допустим,вы звоните в справочное бюро театра. Как спросите,какое представление идет в театре.
5.Посоветуйте другу(подруге) прочитать понравившуюся вам книгу.
15. Иптәшең белән аның ял итүе турында бирелгән схема буенча сөйләш.
- сорау
- җавап
- киңәш
- килешмәү
- аңлату
- килешү.
16. Напишите про Каюм Насыйри.
Предварительный просмотр:
9 нчы сыйныф
Тикшерү эше. Тема: Без Татарстанда яшибез –октябрь.
1вариант.
- Сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз
Государственные языки, богатая природа, 4 большие реки, легкая промышленность, национальный праздник, добыча нефти, народный артист Республики Татарстан, творчество, танцор, зритель, татарский балет, известный певец, театр оперы и балета, музыкальное искусство.
- Бирелгән сүзләрне таблицага урнаштырыгыз.
основа | + аффикс мн.числа | + аффикс принадлежности | + аффикс падежа | Перевод слов |
…. | ………. | …….. | ……… | ………… |
Сүзләр: шәһәремә, истәлекләрен, урыны, авырлыкларга, тарихыбызны, дусларыма, китапханәсеннән, фестивалендә, балаларга, язучыларга, Татарстаныбызның, эшемдә, бакчаларының, театрына, елгаларының, исемендә, мәктәбебез.
- Сообщите другу о том, что:
- Татарстан – суверенное государство;
- В Татарстане развита машиностроительная, легкая, химическая и пищевая промышленость.
- Сорауларга җавап бирегез.
- Кол Шәриф мәчете кайчан ачыла?
- Кол Шәриф кем булган?
- Убедите друга в том, что Кремль – историческое место города Казани.
- Предложите другу:
- Побывать в Кремле, в метро, в историческом музее.
- Спросите у учителя, какие в Казани есть памятные места, связанные с именем Г.Тукая и М.Джалиля.
- Предложите другу:
-прочитать книгу о Татарстане;
-подготовить сообщение о Республике Татарстан.
9. Тәрҗемә итегез.
1) Салих Сайдашев – основоположник татарского профессионального музыкального искусства.
2) Назиб Джиганов – основатель Казанской консерватории.
3) Сара Садыкова – автор многих татарских лирических песен.
10. Как скажите о том, что:
- автором балета «Водяная» является Анвар Бакиров;
- в Казани ежегодно проводится международный фестиваль классического балета имени Рудольфа Нуриева;
- в 1937 году была открыта Татарская Филармония;
- в 1958 году была учреждена Государственная премия имени Г.Тукая?
11. Ответьте на вопросы.
1) Татарстан нинди дәүләт? 2) Татарстанның флагында ничә төс бар? 3) Алар ниндиләр? 4) Татарстан гимнын кем язган? 5) Татарстанның беренче Президенты кем? 6) Татарстанның хәзерге Президенты кем?
12. Какие вопросы зададите другу, если хотите узнать:
- каких татарских поэтов, писателей он знает;
- какие исторические места есть в Татарстане;
- какие реки есть в Татарстане;
13. “Язучылар белән очрашу” темасына түбәндәге схема буенча диалог языгыз.
- совет
- вопрос
- убеждение
- согласие
14. “Татарстан – минем туган җирем” темасы буенча сочинение языгыз (10 җөмлә)
2вариант.
- Сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз
Многонациональная республика, родной край, дружба народов, столица Татарстана, черное золото, современные технологии, Татарский государственный академический театр, художник, певец, аплодисменты, музыкальное произведение, государственная премия, искусство, изобразительное искусство.
- Бирелгән сүзләрне таблицага урнаштырыгыз.
основа | + аффикс мн.числа | + аффикс принадлежности | + аффикс падежа | Перевод слов |
…. | ………. | …….. | ……… | ………… |
Сүзләр: шәһәремә, истәлекләрен, урыны, авырлыкларга, тарихыбызны, дусларыма, китапханәсеннән, фестивалендә, балаларга, язучыларга, Татарстаныбызның, эшемдә, бакчаларының, театрына, елгаларының, исемендә, мәктәбебез.
- Сообщите другу о том, что:
- Татарстан имеет собственную символику;
- В Татарстане развита машиностроительная, легкая, химическая и пищевая промышленость.
- Сорауларга җавап бирегез.
- Казанны ни өчен тарихи башкала дибез?
- Казан Кремлендә нинди истәлекләр бар?
- Убедите друга в том, что Кремль – историческое место города Казани.
- Предложите другу:
- Поехать в Казань и посмотреть исторические места;
- Спросите у учителя, какие в Казани есть памятные места, связанные с именем Г.Тукая и М.Джалиля.
- Предложите другу:
-посетить Национальную библиотеку Татарстана;
-подготовить сообщение о Республике Татарстан.
9. Тәрҗемә итегез.
1 ) Фарид Яруллин – автор первого татарского балета.
2) Рустем Яхин – автор первого татарского фортепианного концерта.
3) Мунира Булатова – известная оперная певица.
10. Как скажите о том, что:
- автором первого татарского балета «Шурале» является Фарид Яруллин;
- в Казани ежегодно проводится международный фестиваль оперного искусства имени Федора Шаляпина;
- в 1939 году был открыт Татарский театр оперы и балета;
- в 1958 году была учреждена Государственная премия имени Г.Тукая?
11. Ответьте на вопросы.
1) Татарстан нинди дәүләт? 2) Татарстанның флагында ничә төс бар? 3) Алар ниндиләр? 4) Татарстан гимнын кем язган? 5) Татарстанның беренче Президенты кем? 6) Татарстанның хәзерге Президенты кем?
12. Какие вопросы зададите другу, если хотите узнать:
- сколько километров от Казани до Заинска;
- на чем можно доехать до Казани;
- за какое время можно доехать до Казани?
13. “Язучылар белән очрашу” темасына түбәндәге схема буенча диалог языгыз.
- совет
- вопрос
- убеждение
- согласие
14. “Татарстан – минем туган җирем” темасы буенча сочинение языгыз (10 җөмлә)
Тикшерү эше. Тема: Һөнәр сайлау. – ноябрь.
1 вариант.
- Сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз.
Переводчик, ученый, требование, хлебороб, повар, швея, летчик, хороший специалист, работает на заводе, выбор профессии, поступление в техникум.
- Бу сыйфатларның кайсылары табиб һөнәренә туры килә? Алар белән берничә җөмлә төзегез.
Сабыр, аралашучан, тыйнак, надан, белемле, матур, сөйкемле, батыр, гадел, тырыш, усал, кешелекле, акыллы, җаваплы, юмарт, төгәл, саран, хисчән, тыйнак, түземле, хәйләкәр, тәртипле, эзләнүчән, икейөзле, мактаулы, киң күңелле, олы җанлы, ярдәмчел, кешеләргә игътибарлы.
3. Напиши, как скажешь в следующих ситуациях?
1) Как скажешь о том, что выбор профессии – ответственное дело.
2) Сообщи о том, что ты интересуешься математикой.
3) Спроси у друга, куда собирается после окончания 9 класса.
4. Как скажешь о том, что:
- Анатолий Петрович – очень хороший педагог;
-- Коля окончил школу на золотую медаль;
- ты не собираешься поступать в профессиональное техническое училище.
5. Мәкальләрне дәвам итегез.
1) Башта үзең өйрән, .....
2) Кем эшләми, .....
6. “Эшкә урнашу” темасына түбәндәге схема буенча диалог төзегез.
- вопрос
- ответ
- вопрос
- ответ
7. “Мин кем булырга телим” темасына сочинение языгыз (10 җөмлә)
2 вариант.
- Сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз.
Историк, языковед, нужная профессия, рабочий, садовод, продавец, строитель, водитель, работает инженером, правильный выбор, после окончания 9 класса, продолжать учебу.
- Бу сыйфатларның кайсылары табиб һөнәренә туры килә? Алар белән берничә җөмлә төзегез.
Сабыр, аралашучан, тыйнак, надан, белемле, матур, сөйкемле, батыр, гадел, тырыш, усал, кешелекле, акыллы, җаваплы, юмарт, төгәл, саран, хисчән, тыйнак, түземле, хәйләкәр, тәртипле, эзләнүчән, икейөзле, мактаулы, киң күңелле, олы җанлы, ярдәмчел, кешеләргә игътибарлы.
3. Напиши, как скажешь в следующих ситуациях?
1) Поинтересуйся у друга, где и кем работают его родители.
2) Вырази желание стать учителем.
3) Спроси у друга, куда собирается после окончания 9 класса.
4. Как скажешь о том, что:
- Анатолий Петрович – очень хороший педагог;
- Коля – ответственный ученик;
- ты думаешь поступать в профессиональное техническое училище;
5. Мәкальләрне дәвам итегез.
1) Һөнәрле үлмәс, ....
2) Егет кешегә ......
6. “Эшкә урнашу” темасына түбәндәге схема буенча диалог төзегез.
- вопрос
- ответ
- вопрос
- ответ
7. “Мин кем булырга телим” темасына сочинение языгыз (10 җөмлә)
“Сәламәтлек – зур байлык” темасы буенча тикшерү эше.
1 вариант.
- Сүзләр һәм сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз.
Здоровье, беречь, врач, лечит, болеет, болезнь, аптека, лекарство, лекарственные травы, заниматься спортом, летние виды спорта, закаляться, бегать по утрам, умываться холодной водой, делать зарядку, ходить в спортивный кружок, умственный труд, физический труд, полезный, вредные привычки, курить, овощи и фрукты, гулять на свежем воздухе, отдыхать на природе
2.Спросите у друга, хочет ли он:
-ложиться вечером поздно;
-сходить на стадион, поиграть там в футбол.
3.Узнайте у друга:
- каков распорядок работы спортивного зала;
- какие виды спорта ему больше нравятся.
4. Предложите другу:
- правильно питаться, соблюдать гигиену питания. Убедите его в том, что переедание вредно для организма.
5.Как вы скажите, что ваш отец очень хорошо играет в шахматы? Спросите друга, есть ли у него дома шахматы, играет ли в шахматы его отец?
6. Допустим, ты посещаешь больного. Спроси, какая у него температура, позвонил ли он в больницу, узнал ли он время работы участкового врача, пил ли он лекарство. Посоветуй ему не выходить на улицу, выпить горячий чай с медом, с малиновым вареньем.
7. «Табибта» темасына түбәндәге схема буенча диалог языгыз.
- .....?
- Юк, башым авыртмый.
- ....?
-Егылдым.
- ....?
-Аягым авырта.
- ....?
- Сул аягым авырта.
8.Схемалар буенча диалог төзегез
1) –тәкъдим итү
-риза булмау
-аңлату
-сорау бирү
-исбатлау
-риза булу
Тема: Бәйрәмдә
9.Сәламәт яшәү кагыйдәләрен языгыз.
10.Сез нинди атаклы спорт мастерларын беләсез? Алар турында мәгълүмат языгыз.
“Сәламәтлек – зур байлык” темасы буенча тикшерү эше.
2 вариант.
- Сүзләр һәм сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз.
Здоровье, беречь, врач, лечит, болеет, болезнь, аптека, лекарство, лекарственные травы, заниматься спортом, летние виды спорта, закаляться, бегать по утрам, умываться холодной водой, делать зарядку, ходить в спортивный кружок, умственный труд, физический труд, полезный, вредные привычки, курить, овощи и фрукты, гулять на свежем воздухе, отдыхать на природе
2.Спросите у друга, хочет ли он:
-утром делать зарядку;
-сходить на стадион, поиграть там в футбол.
3.Узнайте у друга:
- есть ли у них в школе спортивный зал;
- какие виды спорта ему больше нравятся.
4. Предложите другу:
- записаться в кружки айкидо, карате. Убедите его в необходимости заниматься этими видами спорта.
5.Как вы скажите, что ваш отец очень хорошо играет в домино? Спросите друга, есть ли у него дома домино, играет ли в домино его отец?
6. Допустим, ты посещаешь больного. Спроси, какая у него температура, позвонил ли он в больницу, узнал ли он время работы участкового врача, пил ли он лекарство. Посоветуй ему не выходить на улицу, выпить горячий чай с медом, с малиновым вареньем.
7. «Табибта» темасына түбәндәге схема буенча диалог языгыз.
- .....?
- Юк, башым авыртмый.
- ....?
-Егылдым.
- ....?
-Аягым авырта.
- ....?
- Сул аягым авырта.
8.Схемалар буенча диалог төзегез
1)– киңәш бирү
-риза булмау, фикерне кире кагу
-исбатлау
-риза булу, килешү
Тема: Бәйрәмдә
9.Сәламәт яшәү кагыйдәләрен языгыз.
10.Сез нинди атаклы спорт мастерларын беләсез? Алар турында мәгълүмат языгыз.
Тикшерү эше. Тема: Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый – февраль.
1 вариант.
- Сүзләр һәм сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз
Великая Отечественная война, воины, военные действия, военный путь, бомбить, погибшие солдаты, подвиг, участник войны, сражаться за родину, Герой Советского Союза, День Победы, заслуживает уважения, гордиться, попасть в плен, в плену, тюрьма, подпольная организация, враг, героически погиб, пытка, предатель, приговорить к смерти, участие на параде Победы, джалиловцы, совершить подвиг.
- Бирелгән сүзтезмәләрдәге саннарны таблицага урнаштырыгыз, үзегез икешәр мисал өстәп языгыз.
Микъдар | Тәртип | Җыю | Бүлү | Чама |
Бишәр алма, утызлап кеше, егерме өченче июнь, җидәү эшләгәннәр, меңнәрчә каһарман, кырыгар хәрби, меңләгән солдат.
- Иярчеле кушма җөмләләр төзегез.
-Әсирлектә дуслашкач, .... .
- Сообщите о том, что:
- в годы Великой Отечественной войны на фронтах погибло 30 татарских писателей;
- Муса Джалиль и его соратники были казнены;
- в 1947 году Советскому посольству была передана тетрадь стихов Мусы Джалиля.
- Спросите у друга:
- что знает он о писателях, погибших на войне;
- когда Андре Тиммерманс передал стихи Мусы Джалиля;
- Допустим, вы готовите к празднику 9-го мая концертные номера. Как скажете о том, что:
- Алексей будет играть на баяне;
- Мария будет читать свои стихи;
- Готовите спектакль по произведению Туфана Миңнуллина?
- Попроси друга:
-рассказать одно стихотворение Фатих Карима;
-участвовать на спектакле;
-помочь составить сценарий праздника.
8. Допустим, идет встреча с ветеранами Великой Отечественной войны. Как вы спросите, если хотите узнать:
-на каких фронтах они воевали;
-какие города освобождали;
-были ли ранены;
9.Бөек Ватан сугышы турында кыскача мәгълүмат языгыз.
10. Герой-шагыйрь Муса Җәлил һәм аның көрәштәшләре турында кечкенә сочинение языгыз.
- вариант.
- Сүзләр һәм сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз
Великая Отечественная война, воины, военные действия, военный путь, бомбить, погибшие солдаты, подвиг, участник войны, сражаться за родину, Герой Советского Союза, День Победы, заслуживает уважения, гордиться, попасть в плен, в плену, тюрьма, подпольная организация, враг, героически погиб, пытка, предатель, приговорить к смерти, участие на параде Победы, джалиловцы, совершить подвиг.
- Бирелгән сүзтезмәләрдәге саннарны таблицага урнаштырыгыз, үзегез икешәр мисал өстәп языгыз.
Микъдар | Тәртип | Җыю | Бүлү | Чама |
Бишәр дәфтәр, утызлап машина , егерме өченче гыйнвар, җидәү эшләгәннәр, меңнәрчә каһарман, кырыгар хәрби, меңләгән кеше.
- Иярчеле кушма җөмләләр төзегез.
Шигырьләрем туган илгә кайтсын дип, ... .
- Сообщите о том, что:
- в годы Великой Отечественной войны на фронтах погибло 30 татарских писателей;
- Муса Джалиль и его соратники были казнены;
- в 1947 году Советскому посольству была передана тетрадь стихов Мусы Джалиля.
- Спросите у друга:
- Знает ли он о Великой Отечественной войне;
- как зовут жену, дочь Мусы Джалиля.
- Допустим, вы готовите к празднику 9-го мая концертные номера. Как скажете о том, что:
- Вы будете петь военные песни;
- Разучиваете танцы;
- Готовите спектакль по произведению Фатих Карима?
- Попроси друга:
-спеть песню;
-станцевать русский танец;
-рассказать одно стихотворение Хасана Туфана;
8. Допустим, идет встреча с ветеранами Великой Отечественной войны. Как вы спросите, если хотите узнать:
-страшно ли на войне;
-каких наград были удостоены;
-когда они вернулись на Родину?
9.Бөек Ватан сугышы турында кыскача мәгълүмат языгыз.
10. Герой-шагыйрь Муса Җәлил һәм аның көрәштәшләре турында кечкенә сочинение языгыз.
Изложениеләр
Урман
Урман –кешенең якын дусты. Урманны кем генә яратмый икән?! Ул үзенең матурлыгы, гүзәллеге белән табигатькә ямь бирә. Урманда һава чип-чиста, шуңа күрә аны планетабызның үпкәсе дип атыйлар. Урман – ул кислород чишмәсе, ягулык, төзү материалы, дарулар дөньясы да. Урман кошларга, җәнлекләргә азык, яшәү урыны бирә, кырларыбыз өчен дым саклый, климатны яхшырта.
Урмандагы һәр үсемлек, җәнлек, кош табигатькә ямь бирә.
Әйе, урман матур да, файдалы да. Ләкин урманга булышырга, аны сакларга кирәк! Урманны чиста тотыйк, киләчәк буын өчен саклап калыйк.
Каюм Насыйри – зур галим
Каюм Насыйри – тарихчы, тәрҗемәче, телче, зур галим. Аны татар халкы икенче Ломоносов дип йөртә. Ул татар теленең беренче аңлатмалы сүзлеген, русча-татарча сүзлекләр төзегән һәм бастырган. Каюм Насыйри тел, әдәбият, табигать белеме, география, математика, геометрия, ботаника, тарих һәм башка фәннәр буенча терминнар сүзлеге төзи, дәреслекләр бастыра.
Галим рус телен яхшы белү кирәк дигән. Үзе дә рус телен яхшы белгән. Татар балаларына рус теле укыта, алар өчен мәктәпләр ачтыра.
Предварительный просмотр:
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теле һәм әдәбиятыннан
административ тикшерү эше (октябрь)
Тема: Белем һәм тормыш
- Тәрҗемә итегез.
1 вариант 2 вариант
Вопрос учителя, ответ ученика, содержание рассказа, | начало предложения, конец урока, советы друга, страницы книги. |
- Фигыльләрне үзгәртеп, таблицага урнаштырыгыз.
Укы, сөйлә, таныш, тәрҗемә ит.
Боерык фигыль | Хәзерге заман хикәя фигыль | Үткән заман хикәя фигыль | Инфинитив | |
билгеле | билгесез | |||
3.Тәрҗемә итегез.
1) У меня есть своя ручка. 2) На столе остался чей-то учебник.
4.Сообщите о том, что:
1 в. -в вашем классе парты стоят в три ряда, а ученики сидят по двое;
2 в. -урок английского языка будет в 102 кабинете.
5.Уточните у продавца:
1 в. - на какой полке можно найти материалы по ЕГЭ;
2 в. - есть ли учебник по татарскому языку за 10 класс.
6.Поинтересуйтесь у друга:
1 в. -на какую специальность он хочет учиться;
2 в. -какой совет дадут ему родители.
7. Сообщите родителя о том, что:
1 в. -желаете ходить на дополнительные курсы по химии.
2 в. –желаете ходить на дополнительные курсы по физике
8.Допустим, вы готовите информацию о Роальде Сагдиеве. Сообщите о том, что он:
1 в. -в 36 лет стал академиком;
2 в.-интересуется живописью, спортом, музыкой и литературой.
9.Диалогка төшеп калган репликаларны куеп языгыз.
- .....?
- Юк, китапханәгә кич барам.
- ....?
- Хәзер мин инша язам. Ә син кич минем белән бара аласыңмы?
- ... .
11. “Кемнең белеме бар, шуның кадере бар” мәкален ничек аңлыйсыз? Белем турында тагын нинди мәкальләр беләсез? Дәвам итегез.
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теле һәм әдәбиятыннан
административ тикшерү эше (октябрь)
Тема: Белем һәм тормыш
1. Тәрҗемә итегез.
1 в. Книжный шкаф, классный журнал, татарский язык, жизненный опыт,
2 в. Учебное заведение, река Кама, художественная школа, выходной день.
2. Фигыльләрне үзгәртеп, таблицага урнаштырыгыз.
1 в. Киңәш, бөклә, 2 в. ерт, тәрҗемә ит.
Боерык фигыль | Хәзерге заман хикәя фигыль | Үткән заман хикәя фигыль | Инфинитив | |
билгеле | билгесез | |||
3.Тәрҗемә итегез.
1 в. Учительница никому не поставила оценки.
2в. В самостоятельной работе нет никаких ошибок.
4.Сообщите о том, что:
1 в. -вы сегодня втроем идете в театр;
2 в.-урок русского языка будет в 102 кабинете.
5.Уточните у продавца:
1 в. -поступили ли в продажу татарско-русские словари;
2 в. -есть ли учебник по татарскому языку за 10 класс.
6.Поинтересуйтесь у друга:
1 в. -кем он хочет стать;
2 в. -какое у него любимое увлечение;
7.Допустим, вы хотите принять участие в интернет-олимпиаде. Убедите и друга в том, что:
1в. -ему тоже надо принять участие в Интернет-олимпиаде;
2 в.- это хороший шанс проверить свои знания
8.Сообщите родителя о том, что:
1 в. -желаете учиться в Казани;
2 в. - будете сдавать экзамены по истории, физике.
9.Допустим, вы готовите информацию о Роальде Сагдиеве. Сообщите о том, что он:
1 в. -известный ученый, доктор физико-математических наук;
2 в. -с 1990 года живет в США;
10.Диалогка төшеп калган репликаларны куеп языгыз.
- .....?
- Юк, китапханәгә кич барам.
- ....?
- Хәзер мин инша язам. Ә син кич минем белән бара аласыңмы?
- ... .
11. “Кемнең белеме бар, шуның кадере бар” мәкален ничек аңлыйсыз? Белем турында тагын нинди мәкальләр беләсез? Дәвам итегез.
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теле һәм әдәбиятыннан
административ тикшерү эше (декабрь)
Тема: Дустың булмаса эзлә, тапсаң сакла
- Бирелгән сыйфатларны таблицага языгыз.
Уңай сыйфатлар | Тискәре сыйфатлар |
Кызыксынучан, тиз кызучан, битараф, тупас, кешелекле, акыллы, көчле, горур, ялкау, җитди, эшчән, игътибарсыз, тырыш, әдәпле, тәмле телле, үзен ярата торга, тыйнак, кыю, куркак, ялагай, белемсез, үз фикере булган, үзсүзле, оялчан.
- Җөмләләрне дәвам итеп языгыз.
- В. Әгәр дус буласың килсә, .... .
- В. Дус була белү .... .
- Тәрҗемә итегез.
- В. Мне не нравятся курящие двушки.
- В. Парни, пьющие пиво не могут иметь хорошей семьи.
- Фигыльләрне тәмамланмаган үткән заманга куеп, җөмләләрне киңәйтеп языгыз.
- В. Ул оныта алмый.
- В. Мин җырладым.
- Скажите о том, что:
1 в. у вас есть друг, вы с ним давно дружите;
2 в. ваша дружба крепкая и вы никогда не ссоритесь;
6. Сделайте комплимент Оле, потому что:
1 в. она сегодня очень красиво одета;
2 в. она всегда одевается аккуратно, красиво.
7. Объясните другу, что через Интернет:
1 в. можно отправлять письма;
2 в можно общаться с друзьями
8. Планга нигезләнеп, үзегез турында сөйләргә әзерләнегез.
1) Яшем
2) Кыяфәтем: буем, авырлыгым, чәчләрем, күзләрем.
3) Мин ничек киенергә яратам?
4) Минем яраткан ашларым
5) Минем яраткан музыкам.
6) Минем яраткан фәннәрем
7) Минем яраткан шөгыльләрем
8) Мин буш вакытымны ничек үткәрәм?
9) Минем дусларым
10) Минем хыялларым.
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теле һәм әдәбиятыннан
административ тикшерү эше (декабрь)
Тема: Дустың булмаса эзлә, тапсаң сакла
- Бирелгән сыйфатларны таблицага языгыз.
Уңай сыйфатлар | Тискәре сыйфатлар |
Кызыксынучан, тиз кызучан, битараф, тупас, кешелекле, акыллы, көчле, горур, ялкау, җитди, эшчән, игътибарсыз, тырыш, әдәпле, тәмле телле, үзен ярата торга, тыйнак, кыю, куркак, ялагай, белемсез, үз фикере булган, үзсүзле, оялчан.
- Җөмләләрне дәвам итеп языгыз.
- В. Әгәр дустыңның кайгысы булса, ... .
- В. Битараф кеше - ... .
- Тәрҗемә итегез.
- В. Парни, пьющие пиво не могут иметь хорошей семьи.
- В. Мне нравится девушка, которая учится в 9 классе.
- Фигыльләрне тәмамланмаган үткән заманга куеп, җөмләләрне киңәйтеп языгыз.
- В. Без әзерләдек.
- В. Мин күрмәдем.
- Скажите о том, что:
1 в. -у вас есть друг, вы с ним давно дружите;
- бывают споры, но вы их решаете спокойно, никогда не ругаетесь;
2 в. -ваша дружба крепкая и вы никогда не ссоритесь;
- вы с соседями живете дружно, ходите друг к другу в гости, вместе пьете чай, обсуждаете дела.
6. Сделайте комплимент Оле, потому что:
- она сегодня очень красиво одета;
- ей эта одежда очень идет;
7. Объясните другу, что через Интернет:
1в. -можно общаться с друзьями;
2 в.- можно получить нужную информацию;
8. Планга нигезләнеп, дустыгыз турында сөйләргә әзерләнегез.
1) Яше
2) Кыяфәте: буе, авырлыгы, чәчләре, күзләре.
3) Ул ничек киенергә ярата?
4) Аның яраткан ашлары
5) Аның яраткан музыкасы.
6) Аның яраткан фәннәре
7) Аның яраткан шөгыльләрем
8) Ул буш вакытын ничек үткәрә?
9) Аның дуслары
10) Аның хыяллары.
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теле һәм әдәбиятыннан
административ тикшерү эше (март)
Тема: Саф хисләр, беренче хисләр...
- Тәрҗемә итегез, татарча 3-4 җөмлә төзеп языгыз.
1 в. Чибәр, акыллы, әдәпсез, горур, җилбәзәк, көчле, йомшак характерлы, дорфа, сабыр, тупас,
2 в. Ягымлы, җитди, тәмле телле, әхлаксыз, эшчән, тыйнак, тырыш, аз сүзле, көчле, тәмәке тартмый торган.
- Теркәгечләрне аерып языгыз.
Теркәгечләр: я, һәм, ләкин, әмма, да-дә, яки, тик, әллә-әллә, ни-ни, ә, тагын
- Җыючы теркәгечләр
- Каршы куючы теркәгечләр
- Бүлүче теркәгечләр
- Бирелгән фразеологизмнарның тәрҗемәләрен туры китереп языгыз, 2-3 җөмлә төзегез.
Күз төшерү бросить взгляд
Канга тоз салу тебя только не хватало
Кирәкле кишер яфрагы разинуть рот
Авыз ачып тору игра не доводит до добра
Уеннан уймак чыгу сыпать соль на рану
- Сүзләрнең синоним парларын табыгыз.
Катлаулы сөю
Берүзем авыр
Мәхәббәт кечкенә
Бәләкәй мәгънәсез
Юньсез ялгыз
- Бирелгән сыйфатларны,үзгәртеп, таблицага урнаштырыгыз.
1 в. кызыл, яшел, кара, 2 в.сары, ак, зәңгәр.
Гади дәрәҗә | Чагыштыру дәрәҗәсе | Артыклык дәрәҗәсе | Кимлек дәрәҗәсе |
- Сүзтезмәләр белән җөмләләр төзеп языгыз.
1 в. Ошаган егет, эзләгән кеше, парта артында утыручы малай,
2 в. Сәхнәгә менүче кыз, каршыга килүче парлар, бәйрәмдә катнашучы укучылар.
- Иярчен җөмлә төрләрен билгеләгез.
1в. Үзем шалтыратмыйм, чөнки кызлар горур булырга тиеш.
2в. Дустың булмаса – эзлә, тапсаң – югалтма.
- Как скажете о том, что:
1в. Айрат и Алсу подружились, когда учились в восьмом классе;
2в. Вы сидите за одной партой?
- Спросите у друга:
1в. Общается ли он со своей девушкой через Интернет;
2в. Встречаются ли они каждый день.
- Предложите другу:
1в. Погулять в парке;
2в. Сходить на интересный фильм;
- Узнайте у подруги:
1в. Какие цветы ей больше нравятся;
2в. Можно ли её пригласить на дискотеку.
- “Минем хыялдагы мәхәббәтем” дигән темага кечкенә сочинение языгыз.
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теленнән
административ тикшерү эше (март)
Тема: Саф хисләр, беренче хисләр...
- Тәрҗемә итегез, татарча 3-4 җөмлә төзеп языгыз.
1 в. Ягымлы, җитди, тәмле телле, әхлаксыз, эшчән, тыйнак, тырыш, аз сүзле, көчле, тәмәке тартмый торган.
2 в. Чибәр, акыллы, әдәпсез, горур, җилбәзәк, көчле, йомшак характерлы, дорфа, сабыр, тупас
- Теркәгечләрне аерып языгыз.
Теркәгечләр: я, һәм, ләкин, әмма, да-дә, яки, тик, әллә-әллә, ни-ни, ә, тагын
- Җыючы теркәгечләр
- Каршы куючы теркәгечләр
- Бүлүче теркәгечләр
- Бирелгән фразеологизмнарның тәрҗемәләрен туры китереп языгыз, 2-3 җөмлә төзегез.
Күз төшерү бросить взгляд
Канга тоз салу тебя только не хватало
Кирәкле кишер яфрагы разинуть рот
Авыз ачып тору игра не доводит до добра
Уеннан уймак чыгу сыпать соль на рану
- Сүзләрнең синоним парларын табыгыз.
Катлаулы сөю
Берүзем авыр
Мәхәббәт кечкенә
Бәләкәй мәгънәсез
Юньсез ялгыз
- Бирелгән сыйфатларны таблицага урнаштырыгыз.
1 в. кызыл, яшел, кара, 2 в. сары, ак, зәңгәр.
Гади дәрәҗә | Чагыштыру дәрәҗәсе | Артыклык дәрәҗәсе | Кимлек дәрәҗәсе |
- Сүзтезмәләр белән җөмләләр төзеп языгыз.
1 в. Ошаган егет, эзләгән кеше, парта артында утыручы малай,
2 в. сәхнәгә менүче кыз, каршыга килүче парлар, паркта йөрүче яшьләр.
- Иярчен җөмлә төрләрен билгеләгез.
1в. Ул гафу үтенсә, миңа җиңелрәк булыр иде.
2в. Атна үтүгә карамастан, егеттән бернинди дә хәбәр юк.
- Как скажете о том, что:
1в. Вы любите читать про любовь;
2в. Вы купили билет в кино для двоих?
- Спросите у друга:
1в. Кто из девушек ему нравится;
2в. Общается ли он со своей девушкой через Интернет;
- Предложите другу:
1в. Сходить на интересный фильм;
2в. Сходить к друзьям.
- Узнайте у подруги:
1в. Сможет ли она пойти с тобой в кинотеатр;
2в. Можно ли её пригласить на дискотеку.
- “Минем хыялдагы мәхәббәтем” дигән темага кечкенә сочинение языгыз.
10 нчы сыйныф (рус төркеме) өчен татар теле һәм әдәбиятыннан
еллык административ тикшерү эше
- Ты решил продать телефон и об этом разместить объявление в газете. Составь текст объявления.
- Вставь нужные окончания.
- вариант
Профессор Әбүзәр Таһиров Казан... йөрәк авыру... буенча иң яхшы белгечләр... берсе санала.
Габдрахман Әпсәләмов сугыш... башы... ахыры... кадәр фронт... була.
1961 нче ел... Рудольф Нуриев гастрольләр вакыты... Франция... кал... була.
2 вариант.
Үз теле... мәхәббәт... башка үз иле...мәхәббәт ... уйла... да мөмкин түгел.
Мәктәп... дә, өй... дә, лагерь… да китап – без… якын сердәш... .
Татар халык җырлар... формалаша башлавы борынгы Болгар чоры... туры килә һәм Бөек Ватан сугыш... еллары... кадәр дәвам итә.
3. Составь и запиши диалог, используя текст.
Дөньяда, тормышта иң кирәкле әйберләрнең берсе – су. Татарстан үзәгендә ике зур елга – Идел һәм Чулман бергә килеп кушылган. Борынгы заманнардан ук Европа белән Азияне, көньяк белән төньякны тоташтыруда әһәмиятле артерия хезмәтен үтәгән шушындый зур елгалар агу халкыбызның мәдәнияте һәм икътисады үсүгә сәбәп булган.
Көндәлек тормышта судан башка хуҗалык итәргә мөмкин түгел. Җир йөзендә су булмаса, тереклек бөтенләй яшәмәс иде. (Фирдәвес Гарипова)
4. Переведи на русский язык и запиши.
1. Син кулыңа китап алдың. 2.Анда ниләр язылган, ниләр барын белмисең әле син. 3. Беренче битен укыдың, икенче битен, унынчы битен, йөзенче битен. 4. Күп нәрсәләрне белдең. 5. Шатланып көлдең, уйландың... 6.Аңладыңмы - син гүзәл бер дөньяның ишеген ачтың. (Г.Бәшировтан)
5. Поставь знак ударения над каждым словом.
1) барырмын, барачакмын, күрмәде, язмасак
2) иң матур, хатын-кыз, кап-кара, зур гына, үтә ялкау, бала-чага
3) язучымы, укучымын, уйлаганчы, аюдай, кешечә
6. Подчеркни подлежащее и сказуемое.
Сәламәтлекне балачактан сакларга кирәклеген һәркем белә. Моны эшләү авыр түгел. Дөрес тукланырга, иртән физик күнегүләр ясарга, көн тәртибен үтәргә, эш белән ялны чиратлаштырырга, вакытында йокларга ятарга, чыныгырга кирәк. Сәламәт яшәү рәвешен сайлаган балалар таза һәм шат күңелле була, рәхәтләнеп белем ала һәм спорт белән шөгыльләнә.
7. Напиши рассказ о весеннем лесе (8 – 10 предложений).
Тикшерү эше. Изложение . Декабрь
Урман
Урман –кешенең якын дусты. Урманны кем генә яратмый икән?! Ул үзенең матурлыгы, гүзәллеге белән табигатькә ямь бирә. Урманда һава чип-чиста, шуңа күрә аны планетабызның үпкәсе дип атыйлар. Урман – ул кислород чишмәсе, ягулык, төзү материалы, дарулар дөньясы да. Урман кошларга, җәнлекләргә азык, яшәү урыны бирә, кырларыбыз өчен дым саклый, климатны яхшырта.
Урмандагы һәр үсемлек, җәнлек, кош табигатькә ямь бирә.
Әйе, урман матур да, файдалы да. Ләкин урманга булышырга, аны сакларга кирәк! Урманны чиста тотыйк, киләчәк буын өчен саклап калыйк.
Тикшерү эше. Изложение . Апрель.
Каюм Насыйри – зур галим
Каюм Насыйри – тарихчы, тәрҗемәче, телче, зур галим. Аны татар халкы икенче Ломоносов дип йөртә. Ул татар теленең беренче аңлатмалы сүзлеген, русча-татарча сүзлекләр төзегән һәм бастырган. Каюм Насыйри тел, әдәбият, табигать белеме, география, математика, геометрия, ботаника, тарих һәм башка фәннәр буенча терминнар сүзлеге төзи, дәреслекләр бастыра.
Галим рус телен яхшы белү кирәк дигән. Үзе дә рус телен яхшы белгән. Татар балаларына рус теле укыта, алар өчен мәктәпләр ачтыра.
Предварительный просмотр:
11 нче сыйныф
Контроль эш № 1
(“Мөстәкыйль сүз төркемнәре” темасы буенча – сентябрь)
1 вариант
- Тәрҗемә итегез.
Хороший специалист,нужное направление, дюбимое увлечение, выбор профессиии, определиться с профессией, ВУЗ, поступить в учебное заведение, дополнительные (өстәмә) курсы, тратить время попусту.
- Тәрҗемә итегез.
Умная, красивая, скромная, справедливая, общительная, злая, ответственная, хитрая, двуличная, эмоциональная, терпеливая, душевная, образованная, воспитанная, принципиальная, старательная, добросовестная, щекдрая, талантливая, отзывчивая.
- Исемнәрдән сыйфатлар ясагыз, алар белән җөмләләр төзегез.
Талант, кешелек, бәхет, белем, сәләт, зат, моң.
- Астына сызылган фигыльләрнең төркемчәләрен билгеләгез.
- Гөлшәһидә эштән караңгы төшкәч кенә кайтты. 2) Гөлшәһидә эштән арып, туңып кайтты. 3) Алар, сөйләшә-сөйләшә, чәй эчтеләр. 4) Гөлшәһидә эштән кайтканчы, апасы аны көтеп торды.
- Спросите у друга:
- как он провел лето;
- как прошел в школе праздник;
- кому он подарил цветы;
- кого он поздравил с праздником;
- какие новые учителя начали работать у них в школе.
- Спросите у друга:
- готовится ли он к ЕГЭ;
- какой предмет ему трудно дается;
- ходит ли он к репетутору;
- собирается ли он работать после окончания школы;
- на какие рабочие профессии сегодня есть потребность;
- какой предмет он выберет для ЕГЭ;
- заходит ли он на сайт ЕГЭ.
2 вариант
1 вариант
- Тәрҗемә итегез.
Совет, посоветоваться, удивительно, встреча, встретиться, любовь, любить, влюбляться, дорого, дорогой, стесняться, волнуется, ревнует, жалеет, мой парень, моя девушка, любимый человек, хочется подружиться, хочется понравиться, согласился, обнимает, целует, искренние чувства, первые чувства.
- Бирелгән сүзтезмәләрдән сыйфат фигыльләрне аерып, таблицага урнаштырыгыз.
Җырлаучы кыз, бии торган егет, яраткан музыка, кулчабучы апа, сөйләүче шагыйрь, киткән кеше, барачак юл, әйтер сүз, сатылачак билет, карыйсы фильм, эшлисе эш, көлә торган бала, җырлаячак романс, ятлыйсы шигырь.
Хәзерге заман сыйфат фигыль | Үткән заман сыйфат фигыль | Киләчәк заман сыйфат фигыль |
- Поинтересуйтесь у друга:
- есть ли у него любимая девушка;
- как ее зовут, сколько ей лет;
- где она учится;
- как они вместе проводят время.
- Җөмләләрне дәвам итегез.
- Үпкәләшүнең төп сәбәпләре - .... .
- Катнаш гаиләдә мәхәббәт озын гомерле була алмый, чөнки .... .
- Мәхәббәтне саклау өчен, ... .
- Бер-береңне ярату ул - .... .
- Фикерләрегезне языгыз. Сезгә нинди егетләр, кызлар ошый? Ни өчен?
Мөстәкыйль эш № 1
(«Сан төркемчәләре” темасы буенча – октябрь)
1 вариант
1. Нокталар урынына тиешле кушымчаларны куеп языгыз.
А) Без кичә физика... имтихан тапшыр... .
Б) Мин... университет китапханәсе... булганым бар.
В) Күрше кызы элемтә техникумы... укырга кер... .
2. Сүзтезмәләр төзеп языгыз.
Ярышта белем
Имтихан уку
Гомуми факультеты
Түләүле имтиханы
Шәрык тапшыру
Чыгарылыш катнашу
3. Җөмләләрне тәрҗемә итегез.
А) Мой брат поступил учиться на заочное отделение Казанского государственного педагогического университета.
Б) Число желающих поступить в этот институт растёт с каждым годом.
4. Сезнең КДУда бертуган апагыз укый. Бу уку йорты турында белү өчен, аңа нинди сораулар бирер идегез? (10 сорау языгыз)
5. Җөмләләрне язып бетерегез.
А) Бу институт дипломы белән ... .
Б) Бүгенге көндә университетта ... .
В) Академикның фәнни хезмәтләре ... .
2 вариант
1. Нокталар урынына тиешле кушымчаларны куеп языгыз.
А) Иртәгә татар теле... контроль эш бул... .
Б) Без... бу галимнең лекцияләр... тыңлаганыбыз юк.
В) Апам татар теле кафедрасы... эшлә... хыяллана.
2. Сүзтезмәләр төзеп языгыз.
Конкурстан билге
Уңышка өлкәсе
Югары бүлек
Икътисад эшкәртү
Көндезге ирешү
Металл узу
3. Җөмләләрне тәрҗемә итегез.
А) Мои знакомые учатся на подготовителҗных курсах Казанского энергетического университета.
Б) Из года в год увеличивается число учащихся, закончивших школу с золотой медалью.
4. Казан энергетика университетында бер танышыгыз укый. Бу уку йорты турында белү өчен, аңа нинди сораулар бирер идегез? (10 сорау языгыз)
5. Җөмләләрне язып бетерегез.
А) Соңгы елларда күп кенә югары уку йортлары ... .
Б) Бирегә төрле районнардан ... .
В) Икътисади юнәлештә тирәнтен белем алучы студентларга ... .
Тест
(“Шарт фигыль» темасы буенча – декабрь)
1 вариант
1. Нокталар урынына тиешле сүзне сайлап языгыз.
... йөрәк авыруларын дәвалый.
А) микробиолог, б) терапевт, в) кардиолог
2. Сүзләрдән җөмлә төзеп языгыз.
1) осталары
2) татар а) 2,1,3,4,6,7,5
3) ясаган б) 2,1,4,3,7,5,6
4) әйберләрнең в) 1,2,4,3,6,5,7
5) таралган
6) даны
7) еракларга
3. Сүзнең синонимын табыгыз.
Шикелле –
А) төсле, б) бишле, в) тәмле
4. Нокталар урынына тиешле кушымчаны сайлап, иярчен шарт җөмлә ясагыз һәм тәрҗемә итегез.
Юлга чык..., юлдашың үзеңнән яхшы булсын.
А) –кач, б) –саң, в) –канчы
5. Кирәкле кушымчаларны куеп языгыз.
Казан осталары... чигүле аяк киемнәр... алтын медаль белән бәяләнгән.
А) –ның, -е; б) –енең, -нең; в) –ының, -не
6. Җөмләне дәвам итегез.
Яңадан һөнәр сайларга кирәк булса, мин ... .
А) табигатькә тагын да якынайдым
Б) бүлмәдән чыгам
В) музыка факультетына барыр идем
7. Бу нинди иярчен җөмлә?
Без шуңа шатланабыз: тиздән каникуллар башлана.
А) иярчен хәбәр җөмлә, б) иярчен рәвеш җөмлә; в) иярчен тәмамлык җөмлә
8. Нокталар урынына кирәкле сүзне сайлап языгыз.
Бу фирмада ... кешеләрнең хезмәт хакы зур.
А) эшләдем, б) эшлисе, в) эшләүче
9. Дөрес тәрҗемәне сайлагыз.
Пусть не ходят –
А) чыкмасыннар, б) алмасыннар, в) йөрмәсеннәр
10. Җөмләне язып бетерегез.
11нче сыйныфны бетергәч, Гүзәл укытучы булырга (мечтает)
а) уйлый, б) тели, в) хыяллана
2 вариант
1. Нокталар урынына тиешле сүзне сайлап языгыз.
... имезүче хайваннарны өйрәнә.
А) микробиолог, б) териолог, в) кардиолог
2. Сүзләрдән җөмлә төзеп языгыз.
1) бизәкле
2) бездә а) 1,6,7,2,3,5,4
3) эшли б) 2,1,6,7,3,5,4
4) фабрикасы в) 2,1,6,7,5,4,3
5) Арча
6) аяк
7) киемнәрен
3. Сүзнең синонимын табыгыз.
кебек –
А) белемле, б) шикелле, в) түземле
4. Нокталар урынына тиешле кушымчаны сайлап, иярчен шарт җөмлә ясагыз һәм тәрҗемә итегез.
Кунак бул..., тыйнак бул.
А) –кач, б) –саң, в) –канчы
5. Кирәкле кушымчаларны куеп языгыз.
Азия халыклар... күбесендә бу үрнәкләр... очратырга мөмкин
А) –ының, -е; б) –енең, -нең; в) –ының, -не
6. Җөмләне дәвам итегез.
Аягың авыртса да, син ... .
А) күп акча түлисең
Б) үкчәле туфли кигәнсең
В) сәнгать яратасың
7. Бу нинди иярчен җөмлә?
Син чыкканны мин күрмәдем.
А) иярчен хәбәр җөмлә, б) иярчен рәвеш җөмлә; в) иярчен тәмамлык җөмлә
8. Нокталар урынына кирәкле сүзне сайлап языгыз.
Икенче атнада … эшләрем күп булачак.
А) эшләдем, б) эшлисе, в) эшләүче
9. Дөрес тәрҗемәне сайлагыз.
Пусть не берут –
А) чыкмасыннар, б) алмасыннар, в) йөрмәсеннәр
10. Җөмләне язып бетерегез.
Спектакль тәмамлангач, тамашачылар бик озак (аплодировали)
а) басып тордылар, б) кул чаптылар, в) бүләк иттеләр
Контроль эш № 2
(“Фигыль” темасы буенча – декабрь)
1 вариант
- Цифрларны сүзләр белән языгыз.
34,1975,273,
- Схема буенча диалог төзегез.
1)-хәбәр итү
-гаҗәпләнү
-Исбатлау
-сорау
-җавап
3. Татарчага тәрҗемә итеп языгыз.
Предстоящая дорога, спетая песня, сказанное слово,
4.Бирелгән җөмләне күчереп языгыз, җөмлә кисәкләренең астына сызыгыз.
1)Бүген мәктәптә зур кичә була.
2)Алар стадионга бик еш баралар.
5.Бирелгән фигыльләрдән исем фигыль, инфинитив, хәл фигыль ясап языгыз.
Укы, яз;
6. Сүзләрнең синонимнарын языгыз.
1)Агай- 2)заман-
7. Кирәкле кушымчаларны куеп языгыз.
1)Дуслык менә шундый бул....... тиеш. 2)Мондый җиңел мисалны чишми кал.... мөмкин түгел.
8. Гади җөмләләрдән теркәгечле тезмә кушма җөмлә һәм иярченле кушма җөмләләр төзеп языгыз.
1)Мин аңа хат яздым. Җавап хаты килмәде.
9. Аналитик җөмләне синтетик итеп үзгәртеп языгыз.
1)Кайчан әти кайта, шунда без кинога китәбез.
2 вариант
- Цифрларны сүзләр белән языгыз.
2004,27,107
- Схема буенча диалог төзегез.
2)-киңәш бирү
-риза булмау
-исбатлау
-риза булу
3. Татарчага тәрҗемә итеп языгыз.
любимая работа, рассказывающий человек, поющая девочка.
4.Бирелгән җөмләне күчереп языгыз, җөмлә кисәкләренең астына сызыгыз.
1)Мин кичә театрга бардым.
2)Алия кичә бик кызыклы китап укыды.
5.Бирелгән фигыльләрдән исем фигыль, инфинитив, хәл фигыль ясап языгыз.
сөйлә, аша.
6. Сүзләрнең синонимнарын языгыз.
1)Дус- 2) шикелле-
7. Кирәкле кушымчаларны куеп языгыз.
1)Ул аны оныт... алмады. 2)Минем бик аша.... килә иде.
8. Гади җөмләләрдән теркәгечле тезмә кушма җөмлә һәм иярченле кушма җөмләләр төзеп языгыз.
Кич җитте. Ул һаман юк.
9. Аналитик җөмләне синтетик итеп үзгәртеп языгыз.
Укытучы авырый, шуңа күрә дәрес булмады.
Диктант
(“Бәйлек һәм саннар” темасы буенча – февраль)
Муса Җәлил безнең хәтердә
Менә, зур Иделнең дулкыннарын ярып, түбәнгә таба уенчыктай матур ак пароход төшеп бара. Төрле елгалар белән танышыйк әле дигән төсле, бу матур пароход башта көмеш сулы Камага, аннары иркәләнеп аккан Агыйделгә борыла да биек вышкалар һәм киң далалар республикасының башкаласы булган Уфага килеп туктый. Пассажирларны алып килгән пароход Муса Җәлил исемендә...
Менә, Украина далаларын икегә ярып, зур состав иярткән куәтле тепловоз алга ыргыла. Ул да Муса Җәлил исемендә...
Татарстан илендә, шаулап торган урман эчендә, матур, яңа шәһәр күтәрелеп килә. Бу шәһәр дә Җәлил исемендә...
Казан каласының нәкъ үзәгендә шәһәрнең иң матур бинасында Муса Җәлил исемендәге Опера һәм балет театры урнашкан. Күп кенә колхозлар, клублар, мәктәпләр һәм китапханәләр Муса Җәлил исемен йөртәләр.
Изложение
(“Җөмлә” темасы буенча – март)
Сәламәт тәндә - сәламәт акыл
“Сәламәт тәндә –сәламәт акыл” диләр. Әлбәттә, бу бик дөрес сүз. Ләкин сәламәтлегең үз кулыңда бит. Сәламәт булу өчен нинди кагыйдәләрне һичшиксез үтәргә кирәк соң? Әлбәттә, дөрес туклану зур роль уйный. Йокы алдыннан артык баллы, майлы ризыклар ашарга ярамый.
Спорт белән шөгыльләнү сәламәтлекне ныгыта. Укучылар төрле спорт түгәрәкләренә йөри алалар. Мәсәлән, айкидо,гимнастика, волейбол, карате, җиңел атлетика, бию түгәрәкләре эшли. Иртән зарядка ясарга яки йөгерергә мөмкин.
Кышкы саф һава да сәламәтлеккә файдалы. Җәен елгада су коенырга, кояшта кызынырга була. Теләсәң, велосипедта йөрергә мөмкин.
Әлбәттә, сәламәтлекне саклау өчен, исерткеч эчемлекләр эчмәү, тәмәке тартмау – иң беренче шартлар. Димәк, һәр кеше үзенең сәламәтлеген үзе саклый ала.
Контроль эш № 3
(“Җөмлә кисәкләре” темасы буенча – апрель)
1 вариант
- Тәрҗемә ит.
Зять, сноха, муж, жена, свекор, свекровь, разводиться, ссорятся, живут дружно, замужем, женится, нравится, не нравится, сирота, детский дом, дом престарелых, ревнует, верит, любит.
- Фигыльләрне таблицага урнаштырыгыз, кушымчаларын билгеләгез.
Хикәя фигыль (Глаголы изъявительного наклонения) | ||||
Хәзерге заман | Үткән заман | Киләчәк заман | ||
билгеле | билгесез | билгеле | билгесез | |
Фигыльләр: җырлый, укыды, чакырыр, сөйләячәк, кайткан, керәчәк, сокланам, башланган, катнашырмын, әйткән, бии, китә, әйтер, катнашты, сөйләде, язар, эзләр, килгән, төште, бара, китә, биегән, барачак, җырлаячак.
- Допустим, вы пишете письмо своим дальним родственникам. Ваша сестра выходит замуж. Сообщи, что:
- она выходит замуж за хорошего человека;
- жениху 27 лет, он уже работает;
- будущий муж сестры симпатичный, у него черные волосы, голубые глаза, он среднего роста;
- у него есть 2 сестры и младший брат. Младший брат еще учится;
- у него пока нет квартиры, но он собирается ее получить;
- родители согласны и очень рады.
- Предложите другу почитать повесть Гадел Кутуя “Неотосланные письма”. Убеди друга, что “Неотосланные письма” – очень интересное произведение о любви, о жизни, о семейных отношениях; это произведение издано на многих языках мира.
- “Гаиләдә ата-аналарның, балаларның хокуклары” турында сөйләгез.
2 вариант
- Сүзтезмәләрнең тәрҗемәсен табыгыз
Государственные языки, многонациональная республика, богатая природа, родной край, 4 большие реки, дружба народов, легкая промышленность, столица Татарстана, национальный праздник, черное золото, добыча нефти, современные технологии, народный артист Республики Татарстан, Татарский государственный академический театр.
- Бирелгән сүзләрне таблицага урнаштырыгыз.
основа | + аффикс мн.числа | + аффикс принадлежности | + аффикс падежа | Перевод слов |
…. | ………. | …….. | ……… | ………… |
Сүзләр: шәһәремә, истәлекләрен, урыны, авырлыкларга, тарихыбызны, дусларыма, китапханәсеннән, фестивалендә, балаларга, язучыларга, Татарстаныбызның, эшемдә, бакчаларының, театрына, елгаларының, исемендә, мәктәбебез.
- Сообщите другу о том, что:
- Татарстан – суверенное государство;
- Татарстан имеет собственную символику;
- В Татарстане развита машиностроительная, легкая, химическая и пищевая промышленость.
- Сорауларга җавап бирегез.
- Казанны ни өчен тарихи башкала дибез?
- Казан Кремлендә нинди истәлекләр бар?
- Кол Шәриф мәчете кайчан ачыла?
- Кол Шәриф кем булган?
- Убедите друга в том, что Кремль – историческое место города Казани.
- Предложите другу:
- Поехать в Казань и посмотреть исторические места;
- Побывать в Кремле, в метро, в историческом музее.
Мөстәкыйль эш № 2
(“Рәсми кәгазьләр” темасы буенча – апрель)
1. Нокталар урынына тиешле кушымчаларны куеп языгыз.
I в. II в.
А) Без кичә физика.... имтихан тапшыр... А) Иртәгә татар теле... контроль эш була.
Ә) Мин.... университет китапханәсе... Ә) Без... бу галимнең лекөияләр... тыңлаганыбыз
булганым бар. юк.
Б) Күрше кызы элемтә техникумы... Б) Апам татар теле кафедрасы... эшлә... хыял-
укырга кер....тели. лана.
2. Сүзтезмәләр төзеп языгыз.
ярышта белем уңышка билге
гомуми факулҗтеты конкурстан ирешү
шәрык тапшыруы югары бүлек
имтихан билге көндезге өлкәсе
түләүле имтиханы металл узу
чыгарылыш катнашу икътисад эшкәртү
3. Җөмләләрне тәрҗемә итегез.
а) Мой брат поступил учиться на заочное а) Мои знакомые учатся на
подготовительных
отделение Казанского государственного курсах Казанского энергетического
педагогического университета университета
б) Число желающих поступить в этот б) Из года в год увеличивается число
институт растет с каждым годом. учащихся, закончивших школу с золотой
медалью
4. Җөмләләрне язып бетерегез.
а) Соңгы елларда күп кенә югары уку а) Бу институт дипломы белән ... .
йортлары ... .
ә) Бирегә төрле районнардан..... ә) Бүгенге көндә университетта ... .
б) Академикның фәнни хезмәте ... . б) Мин укырга теләгән уку йорты ... .
5. Үзегезгә таныш югары уку йорты турында хикәя төзегез. (10-12 җөмлә)
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Татар теле Контроль – исәпләү материаллары 11 нче сыйныф (рус төркеме), 3 вариантта
Контроль – исәпләү материаллары11 нче сыйныф (рус төркеме), 3 вариантта 1. Татар теленнән белем эчтәлеген тикшерү өчен 9-10нчы сыйныф материаллары алынды:Авазлар hәм хәрефләр. Синонимнар hә...
5 нче сыйныф.Контроль-иcәпләү материаллары.Руc төркеме.
Татар теле буенча рус төркеменең 5 нче сыйныф укучылары өчен контроль-исәпләү материаллары.2 вариантта....
Рус төркемендә укучылар өчен 3 нче чиреккә контроль-исәпләү материаллары.(2,3,5,6 нчы сыйныфлар)
Рус төркемендәге укучылар өчен татар теленнән 2 вариантта 3 нче чирекне йомгаклау өчен контроль- исәпләү материаллары....
Контроль эш материаллары
4 сыйныф өчен тест (рус төркеме)А1. Найдите слово, которое произносится твердо.күгәрченямьлешатлыкҗиләкА2. Найдите противоположное по значению слово: юмартакыллысарантәртиплеусалА3. К к...
5 нче сыйныфның татар төркеме өчен контроль-исәпләү материаллары
5 нче сыйныфның татар төркемнәрендә укучыларның белемнәрен тикшерү өчен төзелгән диктантлар һәм тест....
4нче сыйныф (рус.төрк.) өчен татар теле буенча контроль-үлчәү материаллары
4нче сыйныф (рус.төрк.) өчен татар теле буенча контроль-үлчәү материаллары Хайдарова Р.З. УМКсына нигезләнеп төзелде....
4нче сыйныф (рус.төрк.) өчен әдәби уку буенча контроль-үлчәү материаллары
4нче сыйныф (рус.төрк.) өчен әдәби уку буенча контроль-үлчәү материаллары Хайдарова Р.З. УМКсына нигезләнеп төзелде....