Рабочая программа по бурятской литературе 9 класс
рабочая программа (9 класс)

Рабочая программа по бурятской литературе 9 класс

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл 9_klass_rab_programma_buryaad_literatura.docx69.58 КБ

Предварительный просмотр:

ГБОУ Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1

УТВЕРЖДАЮ:                        СОГЛАСОВАНО:                               РАССМОТРЕНО:

Директор школы                   Зам.директора по УВР                          на заседании МО

_______________              _____________________                    __________________

«__»______ _____г             «_»___________________г.                  «__»____________г.

Рабочая программа

ФИО, категория

Предмет: Буряад литература

Класс: 9

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № от

«   » ___________  2018   г.

  1. учебный год

1.Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет болгогдожо, үзэгдэжэ байдаг гээшэ.

Программа иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай- тематическа түсэб,программын байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд,  hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

         Буряад литература үзэлгэ болбол имагтал образоор харуулдаг дээрэhээ hурагшадые арад зондоо үнэн сэхээр хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ тон ехэ удха шанартай.

Түрэлхи литературын программа тематическа принципэй үндэhэн дээрэ байгуулагдаба. Эндэ арадай аман зохёолнууд, буряад литература сооhоо удхын ба байгуулалтын талаар hурагшадай ойлгосо, мэдэсэдэ таарамжатай уран hайханай зохёолнууд шэлэгдэн абтажа, тайлбарилан уншахаар, шудалан үзэхѳѳр хараалагдаба. Эдэ зохёолнууд хадаа түүхын үе сагтай, арад зоной үйлэ хэрэгтэй, түүхэтэй, түрүү  хүнүүдэй дүрэтэй сэхэ холбоотой юм.

Буряад литературын VIII-IХ классуудай программа литературно- хронолигическа принципэй ёhоор табигдана. Туд программа V-VII классуудай түрэлхи литературын программада түшэглэн, саашань үргэлжэлүүлнэ, тиихэдээ hургуулида литература үзэлгын шэнэ шата боложо үгэнэ.

Эндэ түрэлхи литератураар урдахи классуудта hурагшадай олоhон мэдэсэ, дүршэл, шадабари үргэдхэхэ, гүнзэгырүүлэгдэхэ, саашадаа Х-ХI классуудта буряад литература шудалхаар нарин бэлэдхэлтэй болохо юм.

Туд классуудай программа соо обзорноор үзэгдэхэ материалнууд- арадай аман зохёол ба тэрэнэй жанрнууд, үльгэрнүүд ба үльгэршэд, мүнѳѳ үеын хэдэн уран зохёолшодой зохёолнууд ороhон байна. Эндэ лекционно метод, хѳѳрэлдѳѳнүүдые хэрэглэхэдэ таарамжатай.

        VIII-IХ классуудай программын ёhоор буряад литература үзэжэ дүүргээд байхадаа, hурагшад арадай аман зохёолой бии болоhон, хүгжэhэн, түрүүшын уран зохёолшодой зохёолнууд тухай гүнзэгы мэдэсэтэй болоhон байха ёhотой.

        Литературын теориин ойлгосонуудые hурагшад V-VII классуудта шудалжа эхилээд, VIII-IХ классуудта үргэлжэлүүлнэ, хүгжѳѳнэ.

 

2. Һуралсалай- тематическа түсэб

Программна материал

часууд

1

Оршол.

1

2

XX зуун жэлэй 1-дэхи хахадай буряад литература. Уянгата ба уянгата-үргэлжэлhэн зохёол

2

3

Мүнхэ Сарьдаг «Саяандаа»

2

4

Ц.Галсанов «Буряадни, Буряадни, түрэлхи Буряадни», «Табан таанараа магтанаб», «Хэнгэргэ»

2

5

Творческо практикум        

1

6

Эпическэ прозо

1

7

Ц.Дон «Брынзын санха»

5

8

Х.Х.Х. Зурагаар хүдэлмэри.  

1

9

Творческо мастерской  (Багшын үзэмжөөр)        

1

8

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл»

5

9

Творческо практикум        

1

10

Шог зүжэглэмэл зохеол

1

11

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал»

3

12

Творческо практикум        

1

13

Литературна хараа шэглэл ба үе саг

1

14

Творческо практикум        

2

15

XX зуун жэлэй 2-дохи хахадай буряад литературын хүгжэлтын алтан үе

2

16

М.Самбуев «Минии таабай», «Һайн даа, Урбаан таабай»

3

17

Д-Д Мункоев «Эхэ тухай дуун»

2

19

Б.Ябжанов «Эхэ шоно»

4

20

Творческо практикум        

1

21

Ц.Галанов «Саран хүхы»

4

22

Д.Батожабай «Багшашни хэн бэ?»

4

23

Творческо практикум        

1

23

XX зуун жэл. Хубисхалай ба дайнай үе

1

24

Ц.Дон «Шуhата хюдалга»

3

26

Ч.Цыдендамбаев «Илахаяа ошохомнай», «Гвардеец»

2

27

Ш.Нимбуев «Эхын юрөөл»

2

28

Творческо практикум

1

29

Творческо мастерской

1

30

Ж.Тумунов «Халуун зүрхэн»

3

31

Уншагшадай конференции. Жэл соо үзэhэнөө бүридхэл

1

3. Программын байгуулга ба удха

Оршол.(1 час)

Уншагша ба уран зохёолой ажамидарал. Ондоо үе сагай хүнүүдэй уран зохёол уншалга ба ойлгожо абалга.

XX зуун жэлэй 1-дэхи хахадай буряад литература

Уянгата ба уянгата-үргэлжэлhэн зохёол (2 час)

Лиро-эпическэ поэзи тухай ойлгосо, тэдэнэй янзанууд, зохёон байгуулгань, онсо шэнжэнүүдтэйнь танилсуулга.

Мүнхэ Сарьдаг (Будажап Цыренович Найдаков) «Саяандаа» (2 час)

Л.Тапхаевай оршуулга. Байгаалияа хамгаалха, тэрээндэ нарин нягтаар  хандаха гэhэн мүнөө үе сагай гол шухала асуудалнуудай нэгые аяар XX зуун жэлэй 20-д онуудта хараалhаниинь. Шэнэ шанартай лирическэ геройн бии болон хүгжэлгэ.

 Цэдэн Галсанович Галсанов «Буряадни, Буряадни, түрэлхи Буряадни», «Табан таанараа магтанаб», «Хэнгэргэ» (2 час)

Пейзаж ба тэрэнэй үүргэ.

Творческо практикум (1час)

Литературна хүгжэлтые үенүүдтэ хубаалга.

Эпическэ прозо. (1 час)

Цыденжап Дондупович Дондубон «Брынзын санха» (5 час)

Хэдэн сюжетнэ hалбаринуудтай үргэн дэлисэтэй эпическэ зохёол буряад литературада зохёолгын түрүүшын туршалга. Реалистичекэ методэй бүхэжэлгэ, роман зохёохо ухаан бодолой эдэбхитэйгээр хүгжэжэ байhаниие гэршэлэлгэ. Буряад литературада романай бии бон хүгжэхэ үеын эхилэлгэ. «Брынзын санха» гэhэн туужа соо хүниие шэнэ хараагаар хаража, реалистическэ ёhоор зураглалга. Туужын гол зурилдөөн ба тэрэниие эрлдэб янз

аар тайлбарилга.

Х.Х.Х. Зурагаар хүдэлмэри.  (1 саг)

Творческо мастерской (1 саг) (Багшын үзэмжөөр)

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл» (5 час)

Темэ, мотив, сюжет, жанр

Творческо практикум (1 час)        

«Мүнхэ» теменүүд ба образууд

Шог зүжэглэмэл зохеол (1 час)

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал» (3 час)

Арадай дундаhаа гараhайн геройе шэнэ ёhоор тайлбарилга. Арад зоной сэсэн мэргэн ухаан. Аман зохёолой поэтикэ хэрэглэлгэ.

Творческо практикум (1 час)

Автор, образ, уншагша гурбанай хоорондохи холбоон.

2-дохи хуби

Литературна хараа шэглэл ба үе саг. (1 час)

Классицизм, сентиментализм, романтизм, реализм, тэдэнэй илгаа юа бии болон хүгжэлтынь үе саг.Реализмын бии бололго. Реализм мүнөө үе сагай литературын гол метод. Метод ба литературна хараа шэглэл хоёрой хоорондохи илгаа. Реалистическэ метод баримталан уран зохёолгын принципүүд.

Творческо практикум (2 час)

Литературоведческэ шэнжэлэлгэ.

XX зуун жэлэй 2-дохи хахадай буряад литературын хүгжэлтын алтан үе (2 час)

Литературын гол шухала род болон жанрнуудай түргэнөөр хүгжэлгэ. Шалтагааниинь. Yндэhэниинь.

Буряад литературада романай би бололго. Ж.Тумуновай, Х.Намсараевай, Ч Цыдендамбаевай романууд. Буряад романуудай бии болон хүгжэлгын уран hайханай үндэhэ баримтанууд ба ёhо заншалнууд. Роман-диалоги, роман-трилогинуудай бии бололго. Хоёр-гурбан романуудhаа бүридэhэн үргэн дэлисэтэй эпическэ зохёолнуудай бии бололгын ушар шалтагаан, үндэhэн, ёhо заншал. Прохын бэшэ жанрнуудай хүгжэлтэ.

Поэзиин онсо шэнжэ. Шэнэ жанрнуудай бии бололго. Зохёолгын арга боломжонуудай, зохёохы мэргэжэл шадабариин, оньhон аргын дээшэлэлгэ.

Буряад драматургида болоhон гүнзэгы удхатай хубилалтанууд. Драматургическа зохёолнуудые зохёохо түхэл маягай улам hайжаруулга.

Yхибүүдэй литературын хүгжэлгэ.

М.Самбуев «Минии таабай», «Һайн даа, Урбаан таабай» (3 час)

Шүлэгүүдэй цикл тухай ойлгосо. Буряад хүбүүнэй философско удхатай образ. Гүнзэгы философско удхатай, үргэн дэлисэтэй уянгата образуудые зохёохо шэнэ ёhо гуримай бии болон бүхэжэлгэ.

Даша-Дабаа Мункоев «Эхэ тухай дуун» (2 час)

Уянгата прозын хүгжэлтэ

Б.Ябжанов «Эхэ шоно» (4 час)

Хүн ба байгаали. Туужын уянгата үндэhэниинь.

Творческо практикум. (1 час)        

Уянгата прозын хараа шэглэл. Багшын үзэмжөөр.

Ц.Галанов «Саран хүхы» (4 час)

Уран зохёол бэшэхэдээ, домогууд, оньhон үгэнүүд, таабаринууд гэхэ мэтэ аман зохёолнуудые хэрэглэлгэ – уран зохёолой нэгэ ёhо гурим, заншал.

Д.Батожабай «Багшашни хэн бэ?» (4 час.)

Туужа гэжэ юун бэ гэhэн ойлгосо үгэхэ. Д.-Р.Батожабайн творчество тухай мэдэсэ  үргэдхэхэ. «Нэрээ хухаранхаар, яhаа хухара» гэhэн оньhон үгын  удха зохёолой удхаар тайлбарилха. Бэшэмэл хүдэлмэри.

Творческо практикум  (1 час)

Уран зохёол бэшэлгэдэ аман зохёолнуудые, арадай хатар наадануудые хэрэглэлгэ.        

XX зуун жэл. Хубисхалай ба дайнай үе (1 час)

Цыденжап Дондупович Дондубон «Шуhата хюдалга» (3 час)

Ч.Цыдендамбаев «Илахаяа ошохомнай», «Гвардеец» (2 час)

Ш.Нимбуев «Эхын юрөөл» (2 час)

Лирическэ геройн образ, тэрэнэй гуниглалга эдэ поэдүүдэй зохёолнууд соо зураглан харуулалга.

Творческо практикум (1 час)

Поэтическэ семинар

Творческо мастерской (1 час)

Арадай аман зохёолой поэтикэ, үльгэрэй шүлэглэлэй ёhо гурим хэрэглэлгэ.

Ж.Тумунов «Халуун зүрхэн» (3 час)

Дайн хүнэй ба арад зоной ажабайдалда. Хүн онсо байдалда.

Уншагшадай конференци. Жэл соо үзэhэнөө бүридхэл (1 час)

9 класс

Буряад литература I четверть

Литератуураар

Υзэхэ материал

Разделээр үгтэhэн

саг

Темээр

үгтэhэн

 саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Һурагшадай бэеэ дааhан хүдэлмэри

1

Оршол.

1

2

XX зуун жэлэй 1-дэхи хахадай буряад литература.

2

1

XX зуун жэлэй 1-дэхи хахадай буряад литература тухай презентаци

Конспект

        

3

Уянгата ба уянгата-үргэлжэлhэн зохёол

1

Уянгата ба уянгата-үргэлжэлhэн зохёолой онсо илгаа (граф.схемэ

Түүхын баримтанууд

4

Мүнхэ Сарьдаг «Саяандаа»

Л.Тапхаевай оршуулга. Байгаалияа хамгаалха, тэрээндэ нарин нягтаар  хандаха гэhэн мүнөө үе сагай гол шухала асуудалнуудай нэгые аяар XX зуун жэлэй 20-д онуудта хараалhаниинь.

2

1

электрон ном

Түүхын баримтанууд

6

Мүнхэ Сарьдаг «Саяандаа».Шэнэ шанартай лирическэ геройн бии болон хүгжэлгэ.

1

Мүнхэ Сарьдагай фото, байгаалиин зураг

Уран уншалг, сээжэ уншалга

7

Ц.Галсанов «Буряадни, Буряадни, түрэлхи Буряадни», «Табан таанараа магтанаб».

2

1

5 басагадай фото

8

Ц.Галсанов  «Хэнгэргэ»

Пейзаж ба тэрэнэй үүргэ

1

Байгаали, электрон ном

«Хэнгэргэ», «Саяандаа» шүлэгүүдэй гол дүрэнүүд

9

Творческо практикум

М.Е.Шестаковойвагай «На первенство», Ч Шенхоровой «Лошади в степи» зохёолго бэшэлгэ        

1

Номой 22-дохи хуудаhан

10

Yргэлжэлhэн зохёол (Эпическэ прозо)

1

1

А.Лыгденов «Морин хуур», «Самсаалтай сэргэ» уншаха, hанмжаяа бэшэхэ.

11

Ц.Дон «Брынзын санха» тужа тухай, туужын байгуулга

7

1

Электрон ном

27 нюур

12

Ц.Дон «Брынзын санха» тужа соо хүниие шэнэ хараагаар хаража. Реалистическэ ёhоор зураглалга.1-2 бүлэгүүд

1

Түүхын баримтанууд, геройнуудай абари зан, ажалдаа хандаса зураглалга.

13.

Ц.Дон «Брынзын санха». Реалистическэ методэй бүхэжэлгэ, роман зохёохо ухаан юодолой эдэбхитэйгээр хүгжэжэ байhаниие гэршэлэлгэ.

1

Гомбын дүрэ, ангин дайсад тухай

14

Ц.Дон «Брынзын санха» 4-6 бүлэгүүд

1

Электрон номоор зурагуудые тааруулга

Уншалга, геройнуудай характеристикэ бэшэлгэ

15

Ц.Дон «Брынзын санха» 7-8 бүлэгүүд

1

Когнитивнэ карта

16

Ц.Дон «Брынзын санха». Туужын гол зүрилдөөн ба тэрэниие элдэб янзаар тайлбарилга. 9-10 бүлэгүүд

1

Когнитивнэ карта

17

Х.Х.Х. Зурагаар хүдэлмэри.  

1

С.Ринчиновэй «Лето в бамовском совхозе «Улюнханский» 89 нюур

Ц.Доной «Брынзын санха» туужын удхаар зохёолго бэшэхэ

18

Творческо мастерской

Багшын үзэмжөөр

1

Буряад литература 2 четверть

Литератуураар

Υзэхэ материал

Разделээр үгтэhэн

саг

Темээр

үгтэhэн

 саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Һурагшадай бэеэ дааhан хүдэлмэри

1.

Ц.Жимбиевэй намтар,  «Гал могой жэл» роман тухай. 

Темэ, мотив, сюжет, жанр.

7

1

Конспект

2.

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл»

«Yдэртөө», «Һүниндөө»

1

Электрон ном

«Уран үгын абдарhаа»

Когнитивнэ карта,

Түсэб табиха

3.

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл»

«Yдэртөө», «Yдэртөө»

1

Дайнай сэмүүн саг – элидхэл бэшэхэ

4.

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл»

«Yдэртөө»

1

Электрон номоор дайн тухай зурагуудые шэлэлгэ

Обоо тахилга тухай буулгажа бэшэхэ

5.

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл»

1

Романай байгуулга, авторай уянгата үгэ, литературна теори

6.

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл» «Һүниндөө»

1

Асуудалнуудта харюусалга

7.

Ц.Жимбиев «Гал могой жэл»

1

Морин тухай – электрон номоор

Романай удхаар зохёолго бэшэлгэ

8.

Творческо практикум         

«Мүнхэ» теменүүд ба образууд

1

1

Хүн ба дайн - электрон номоор

Зурагаар хүдэлмэри «Дайн тухай сэдэб буряадай уран зохёолшодой болон уран зураашадай бүтээлнүүд соо» - бодомжолго163 нюур

9

Шог зүжэглэмэл зохеол

1

1

Тус зохёолой арганууд тухай

10

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал»

1 үзэгдэл

4

1

Электрон ном - фото

Автор тухай тобшоор конспект бэшэлгэ

11

«Хазаар хара hахал»

Арадай дундаhаа гараhан геройе шэнэ ёhоор тайлбарилга. 2-дохи, 3-дахи үзэгдэлнүүд

1

Шог ёгто зохёол гэжэ баримтануудые ололго

12

«Хазаар хара hахал»

Арад зоной сэсэн мэргэн ухаан.                                         2-дохи үйлэ.4-дэхи үзэгдэл

1

Ролёор уншалга

13

«Хазаар хара hахал»

Аман зохёолой поэтикэ хэрэглэлгэ.

1

Электрон ном

«Мүнөө үеын драматурги» - мэдээсэл бэлдэлгэ

14

Творческо практикум

Автор, образ, уншагша гурбанай хоорондохи холбоон.

1

1

9 – дэхи класс

Буряад литература 3 четверть

Литератуураар

Υзэхэ материал

Разделээр үгтэhэн

саг

Темээр

үгтэhэн

 саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Һурагшадайбэеэ дааhан хүдэлмэри

1

Литературна хараа шэглэл ба үе саг

1

1

Классицизм, романизм, реализм тухай

2

Творческо практикум        

Литературоведческэ шэнжэлгэ

1

Электрон ном

Номоор хүдэлмэри

3

XX зуун жэлэй 2-дохи хахадай буряад литературын хүгжэлтын алтан үе

Литературын гол шухала род болон жанрнуудай түргэнөөр хүгжэлгэ.Шалтагааниинь.Yндэhэниинь

2

1

Литературна викторинын асуудалнуудые бэлдэхэ.

4

Буряад литературада романай бии бололго.Поэзиин онсо шэнжэ.Буряад драматургида болоhон гүнзэгы удхатай хубилалтанууд.Yхибүүдэй литературын хүгжэлтэ.

1

Ямар сэдэбүүдтэ анхаралаа хандагдааб?

5

М.Самбуев «Минии таабай»

Шүлэгүүдэй цикл тухай ойлгосо

3

1

Электрон ном хэрэглэлгэ

Зохёохы замтайнь интернет сооhоо танилсалга

Конспект

6

М.Самбуев «Һайн даа, Урбаан таабай»

Буряад хүбүүнэй философско удхата образ

1

Уран уншалга

7

М.Самбуев «Минии таабай»

«Һайн даа, Урбаан таабай»

Гүнзэгы философско удхатай, үргэн дэлисэтэй уянгата образуудые зохёохо шэнэ ёhо гуримай бии болон бүхэжэлгэ. Уран уншалга. Сээжэ уншалга.

1

Ч Шенхоровой «Забытая мелодия» зурагаар зохёолго бэшэлгэ

Сээжэ уншалга

8

Д-Д Мункоев «Эхэ тухай дуун»

3

1

Шүлэг ба үргэлжэлhэн зохёолой онсо шэнжэнүүд

9

Д-Д Мункоев «Эхэ тухай дуун»

1

Буряад уран зохёолой соносохо номой hан,3-дугаар диск

10

Д-Д Мункоев «Эхэ тухай дуун»

Уянгата прозын хүгжэлтэ

1

Асуудалнуудта харюусаха.

11

Б.Ябжанов «Эхэ шоно»

Хүн ба байгаали. Туужын уянгата үндэhэниинь.

5

1

Электрон ном

Конспект

12

Б.Ябжанов «Эхэ шоно»

Зэрлиг шонын абари зан

1

13

Б.Ябжанов «Эхэ шоно»

Эхэ шонын дүрэ

1

Интернет сооhоо шоно тухай материал олохо

Асуудалнуудта харюусаха.39-дэхи нюур

14

Б.Ябжанов «Эхэ шоно»

1

Асуудалнуудта харюусаха.

15

Б.Ябжанов «Эхэ шоно»

1

Ч.Айтматовай «Плаха» гэжэ зохёолоор дискусси

16

Творческо практикум        

Уянгата прозын хараа шэглэл

Багшын үзэмжөөр

1

1

17

Цэрэн Галановай намтар «Саран хүхы» туужа тухай

6

1

Презентаци

Конспект

18

Цэрэн Галанов «Саран хүхы»

Һара тухай домог.

1

Электрон ном

А Сахаровскаягай «Девушки с ведрами» зураг

Ураар уншалга

19

Цэрэн Галанов «Саран хүхы»

Уран зохёол бэшэхэдээ, домогууд, оньhон үгэнүүд, таабаринууд г.м. аман зохёолнуудые хэрэглэлгэ – уран зохёолой нэгэ ёhо гурим, заншал

1

Литературна викторинын асуудалнуудые зохёолго

20

Цэрэн Галанов «Саран хүхы»

4-6 бүлэгүүд. Четвертиин дүн.

1

Электрон ном

Асуудалнуудта харюусаха.

9 – дэхи класс

Буряад литература 4 четверть

Литератуураар

Υзэхэ материал

Разделээр

үгтэhэн

саг

Темээр

үгтэhэн

 саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Һурагшадайбэеэ дааhан хүдэлмэри

1

Цэрэн Галанов «Саран хүхы»

9-11 бүлэгүүд.

1

Зохёолгодо бэлэдхэл

2

Х.Х.Х. Цэрэн Галанов «Саран хүхы»

зохёол соо арадай аман зохёол хэрэглэлгэ, тэрэнэй үүргэ

1

зохёолго бэшэлгэ

3

Д.Батожабай намтар, творческо зам. «Багшашни хэн бэ?». «Нэрээ  хухаранхаар, яhаа хухара» 

4

1

Реферат бэшэлгэ

4

«Түрүүшын үдэрнүүд»

1

Тестовэ асуудалнуудые зохёолго

 5

«Υнгэрhэн сагай нюуса»

1

Уншаха

6

«Жаргал гээшэ юун гээшэб?» Сочиненидэ бэлэдхэл

1

Найруулга бэшэлгэ «Жаргал гээшэ юун гээшэб?»

7

Творческо практикум        

Уран зохёол бэшэлгэдэ аман зохёолнуудые, арадай хатар наадануудые хэрэглэлгэ

1

1

Электрон ном,интернет

Бэшэмэл хүдэлмэри

XX зуун жэл. Хубисхалай ба дайнай үе

Гол жанрнууд

8

Ц.Дондубоной намтар «Шуhата хюдалга»

4

1

Электрон ном, уран зохёолшод

Конспект

9

Ц.Дон «Шуhата хюдалга»

1

Дайн тухай материал суглуулха – номой hан

Тестовэ асуудалнуудые зохёолго

10

Ц.Дон «Шуhата хюдалга»

1

Түрэл ороной түүхын ушар тухай хөөрөө бэлдэхэ

11

Ц.Дон «Шуhата хюдалга»

1

Удхаарнь хөөрэлдөөн

12

Ч.Цыдендамбаевай намтар. «Илахаяа ошохомнай»

2

1

Электрон ном, уран зохёолшод

Хронологическа таблица

13

Ч.Цыдендамбаев «Гвардеец»

1

Уран уншалга

10

Ш.Нимбуевай  намтар. «Эхын юрөөл»

2

1

Электрон ном, уран зохёолшод

Конспект

11

Ш.Нимбуев «Эхын юрөөл»

Лирическэ геройн образ, тэрэнэй гуниглалга зураглан харуулалга

1

Асуудалнуудта харюусаха.

12

Творческо практикум

Поэтическэ семинар

1

1

Г.Москалевой «На Восток»

зураг

195 нюур

хөөрэлдөөн

13

Ж.Тумуновай намтар. «Халуун зүрхэн»

3        

1

Электрон ном, уран зохёолшод

Хронологическа таблица

14

Ж.Тумунов «Халуун зүрхэн»

«Веда», «Лейтенант Саханаев»

Дайн хүнэй ба арад зоной ажабайдалда.

1

Электрон ном, презентаци

Хөөрэлдөөн

Уран уншалга

15

Ж.Тумунов «Халуун зүрхэн» гэжэ зохёолоор зохёолго бэшэлгэ

«Хүн онсо байдалда»  

1

Зохёолго бэшэлгэ

16

Уншагшадай конференци.

Жэл соо үзэhэнөө бүридхэл

1

1

Электрон ном, презентаци

Хөөрэлдөөн, уншалгын дадал шалгалга,

дүн гаргалга

5.  Һурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд

I

Һурагшад иимэ юумэ мэдэхэ ёһотой:
       — уран зохёолой текст; темэ, үзэл бодол, уран дүрэ (уран һайханай образ), үзэгдэһэн зохёолой геройнуудые, сюжет;
        — байгуулгын (композициин) шухала онсо янзануудые, хэлэнэй зураглан тодорхойлхо арга хэрэгсэлнүүдые.
        һурагшадиимэнүүдюумэшадахазэргэтэй:
        — үзэгдэжэбайһанзохёолнуудайбайгуулгын (композициин) зүйлнүүдыеилгажабатэдэнэйүүргэтодорхойлжо;
        — зохёолойгеройнуудайөөрөөрынбабултанданьхабаатайшэнжэнүүдыетодорхойлон, характеристикэүгэжэ, тэдэндэавторайямараархандажабайһыеэлирүүлхэзорилготойгооргеройнуудыезэргэсүүлжэ;
        — эпическэ, лирическэ, драматическазохёолнуудыеилгаруулжа;

II

        — уранзохёолнуудайтекстлирическэ, эпическэ, драматическажанрайбайһаарньтэдэнииехараадааабажа, тодоор, уранааруншажа;
        — үзэжэбайһанзохёолойгеройнуудтухай, тэдээндэавторайямараархандажабайһыехараадааабан, һурагшабүхэнэй, бүхыһурагшадайзэргэсүүлһзнамангү, алибэшэмэлөөрынбодомжолготойсочинени (сочинени-бодомжо) зохёожо;
        — уранзохёолойгеройнуудтахарактеристикэүгэхэорёотүсэбтабижа;
        — бэеэдаагаадуншаһанлитературназохёолоор, зохёолойгеройнуудтаөөрөөямараархандажабайһанаахарууланамангү, алибэшэмэлһанамжаүгэжэ;        

Һурагшадтазорюулжахэблэгдэһэннаучно-популярнаномойтайлбариүгэдэгоньһо, мүнлитературнанэрэтомьёотойтолихэрэглэжэшадахаёhотой.

ҺУРАЛСАЛАЙ БУСАД ПРЕДМЕДҮҮДТЭЙ ХОЛБООН

        Буряад, ород, англи хэлэнүүд. Эдэ хэшээлнүүдтэ һурагшадай хэлэжэ, хөөрэжэ, уншажа, найруулга ба зохёолго бэшэжэ шадаха дүршэлынь үргэдхэлгэ. Зохёолго бэшэлгэ. Хэрэгтэй материал суглуулалгаар, шэлэн абалгаар гуримтай болголго, орёо түсэб табюулга; эпическэ зохёолой тусхай хэһэгэй текстын удхаар тобшо, түүбэри удхатай найруулга бэшэлгэ үргэлжэлүүлэлгэ, хүнэй хэһэн хэрэг, ажал, үйлэ тушаа зохёолго бэшэлгэ, байгаалиин үзэгдэл тухай, гэр байра соохи оршон тойрониие зураглан зохёолго бэшүүлэлгэ.

6. Һуралсалай методическа хангалга

  1. «Буряад литература» Балданов С. Ж., Жамьянэ Х.М.,  Улаан- Yдэ, Буряадай номой хэблэл, 1989  он;
  2. Буряад hургуулиин программанууд. «Буряад литература»  5-11 классууд. Улаан- Yдэ, 2008 он;
  3. Буряад хэлэн болон литератураар дунда hургуулиин hуралсалай заршам. Улаан-Yдэ, 2004 он;
  4. Цыренова Ц.Б. «Булагай эхин»: Үхибүүдэй хрестомати. 2-дохи хэблэл. Улаан- Yдэ, 2008 он;
  5. Буряад хэлээр, уншалгаар, буряад литератураар hурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал сэгнэхэ эрилтэ. Улаан-Yдэ, 2007 он.
  6. С. Г. Осорова «Мүнөөүеын буряад уран зохёол»., Улаан-Yдэ, «Бэлиг», 2011 он.
  7. «Буряадай уран зохёолшодой 1941-1945 онуудай Эсэгэ ороноо хамгаалгын агууехэ дайн тухай зохёолнуудай антологи», Улаан-Yдэ, 2007 он., «Нова Принт».
  8. «Байгал» Уран зохёолой болон ниитэ улас түрын сэтгүүл.
  9. «Буряад литература» ХХ зуун жэлэй нэгэдэхи хахад. Улаан-Yдэ,  Буряадай гүрэнэй университедэй хэблэл, 2009 он.,

Шэнэ онол арга:

  1. Компьютер
  2. Проектор
  3. Интерактивна самбар
  4.  «Буряад хэлээр сахим һураха ном»
  5. Буряад уран зохёолой соносохо номой һан (аудиобиблиотека)

Шалгаха хэрэгсэл :

  • Шалгалтын асуудалнууд ба даабаринууд;
  • М-тест
  • Электрон номой тестнүүд

Интернет онол арга:

7.Хабсаргалта

Жэл соо үзэһэнөө дабталга.

1. «Түрүү зэргын жагсаалай гол болон ябаһан уран зохёолшо» гэжэ Ц-А. Дугарнимаев хэн тухай хэлэнэб? 1. Хоца Намсараев

2. Намжил Балдано

3. Д-Р. Батожабай

2. Буряад уран зохёолшод сооһоо хэн холо ниидэдэг авиацида алба хэһэн бэ?

1. Бато Базарон

2. Жамсо Тумунов

3. Д-Р. Батожабай

3. Д-Р. Батожабайн ямар зохёолоор кинокомеди табигдаһан бэ?

1. «Багшашни хэн бэ?»

2. «Адуушанай дуун»

3.«Алтан бэһэлиг»

4. «Төөригдэһэн хуби заяан» гэжэ роман трилогиин гол герой хэн бэ?

1. Аламжа

2. Түмэн Жаргалов

3. Морхой

5. «Нэрээ хухаранхаар, яһаа хухара», «Үнгэрһэн сагай нюуса», «Жаргал гээшэ юун гээшэб» г. м. бүлэгүүд ямар зохёолһооб? Авторынь хэн бэ?

1. Ц. Галанов «Саран хүхы»

2. Д-Р. Батожабай «Багшашни хэн бэ?»

3. А. Ангархаев «Мүнхэ ногоон хасуури»

6. «Үндэгэн тахяагаа һургаагүй юм». Энэ хэнэй хэлэһэн үгэнүүд бэ?

1. Ханда хүгшэнэй

2. Гордей үбгэнэй

3. Иван Петровичай

7. Чулуун-Батын багша хэн бэ?

1. Сага үбгэн

2. Гордей бгэн

3. Иван Петрович

8. Ямар зохёол соо геройнуудайнь абари зан автор гансата харуулаад орхидоггүй, тэдэнэйнгээ абари зан, байра байдал, ажал хүдэлмэрииень саанаһаа геройнуудайнгаа хоорондохи харилсаан, хөөрэлдөөн, тэмсэл, ажал, һанал бодолоорнь харуулдаг бэ?

1. Рассказ

2. Драма

3. Туужа-повесть

9. Буряад литературын эгээл түрүүшын роман ямар бэ?

1. Х. Намсараев «Үүрэй толон»

2. Ж. Тумунов « Нойрһоо һэриһэн тала»

3. Ж. Балданжабон «Сэнхир хаданууд»

10. Эдэ уран зохёолшод сооһоо хэниинь фашист Германиие бута сохилсожо, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай I ба II шатын орденуудаар шагнагдаһан бэ?

1. Д-Р. Батожабай

2. Ж. Тумунов

3. Н. Дамдинов

11. Эдэ уран зохёолшод сооһоо хэниинь мэдээжэ киноартист байһан бэ?

1. Ц. Шагжин

2. Ц. Галанов

3. Ц-Б. Бадмаев

12. Буряад эхэнэрэй, басаганай баяр баясхалангые, зол жаргалые, уйдхар гашуудалые, гуниг, инаг дурые, сэдьхэл зүрхэнэйнь нюуса бодолнуудые, хүсэл эрмэлзэлые уран гоёор, уран һайханаар, эли тодоор харуулһан шүлэгшэн. Энэ хэн бэ?

1. Ч-Р. Намжилов

2. Ц-Б. Бадмаев

3. Ц-Д. Дондокова

13. Дуралмаа, Найдалмаа, Этигэлмаа, Агафья. Ямар зохёолой геройнууд бэ?

1. Ц-Д. Дондокова «Шулуунууд дуулана»

2. Н. Дамдинов «Декабристын бэһэлиг»

3. Д. Эрдынеев «Ехэ уг»

14. Ц-Д. Дондокова хэды ондо, хаана түрөөб?

1. 1907 ондо, Оронгодо

2. 1911 ондо, Хоридо

3. 1818 ондо, Тарбагатайда

15. Ород уран зохёолшо А Твардовский хэн тухай иигэжэ хэлэнэб? «Зоригтойгоор, далайса ехэтэйгээр бэшэнэ…».

1. Ч-Р. Намжилов

2. Г. Чимитов

3. Н. Дамдинов

16. Н. Дамдиновай «Декабристын бэһэлиг» ямар жанрай зохёол болоноб?

1. Поэмэ

2. Шүлэглэмэл драма

3. Туужа

17. Ц. Галановай «Саран хүхы» гэжэ повестиин гол герой хэн бэ?

1. Долгор

2. Дарима

3. Дулма

18. «Байгаали- манай түрэһэн гэр» гэһэн темэ ямар зохёолой гол темэ болоноб?

1. «Саран хүхы»

2. « Шулуунууд дуулана»

3. «Ууган хүбүүн»

19. Итали тухай шүлэгүүдэй циклэй автор хэн бэ?

1. М. Самбуев

2. Ц-Б. Бадмаев

3. Н. Дамдинов

20. Хэн өөр тухайгаа иигэжэ бэшэнэб?

1. Ц. Номтоев

«Арбаад номтойб, 2. А. Ангархаев

Агадаа хонидтойб. 3. Ц-Б. Бадмаев

Амиды классигби.

Аарса халаадагби…»

21. Драма, комеди, трагеди ямар һалбариин зохёолнууд болоноб?

1. Драма

2. Прозо

3. Поэзи

22. М. Осодоевой «Ууган хүбүүн» гэһэн повестиин гол герой Владимир Бильдушкинов хаана баатаршалга гарганаб?

1. Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда

2. Даманска арал дээрэ хилын харуулда

3. Ниитын баялиг аршалжа, түрэл нютагтаа байтараа.

Ардан Ангархаев

МҮНХЭ НОГООН ХАСУУРИ

9 класс

  1. Хүндэ юун бииб?

(Һэшхэл)

  1. Ломбын хүбүүн, басаган.

(Ханда, Цезарь)

  1. Тосхоной хажуугаар хасуури соогуур урдадаг уһан.

(Хараһан)

  1. Ломбындо найр нааданай үедэ ерэжэ, шууяа татаһан хүн.

(Бадмааха)

  1. Шаралдай, Ломбо, Аюуша гурбанай эсэгэнэрэй үбэлжэдэг газар.

(Үнсэгтэ)

  1. Доктор Аюушын хөөрөөнһоо тэрээнэй уг гарбал соо монгол хаанай юун байһан бололтойб?

(Түшэмэл)

  1. Романай үйлын болоһон нютаг.

(Хасуурита)

  1. Хэнэй тугалтай гунжан үгы болошооб?

(Доктор Аюушын)

  1. Үгы болоһон дүнэн сарай эзэн.

(Ломбо)

  1. Хэн Шаралдайе сэдьхэлэй үбшэндэ нэрбэгдээ гэнэб?

(Доктор Аюушын)

  1. Дэбшэн залуудаа хэнтэй инагладаг байгааб?

(Мэдэгмаатай)

  1. Хэн Шаралдайе гахайн гэр галдажархи гэжэ хэлэһэн байгааб?

(Ломбо)

  1. Милициин майор.

(Маглаев)

  1. Колхозой һаалишад ямар газарта байрланаб?

(Үнсэгтэ)

  1. Шаралдайн эсэгэеэ һажааһан ехэ хүбүүн.

(Бадмааха)

  1. Бадмаахын һамган.

(Дулма)

  1. Дэбшэндэ дурлаһан эхэнэрнүүд.

(Мэдэгмаа, Ханда)

  1. Шаралдай Аюуша хоёр һүүлэй үедэ юун тухай хөөрэлдэнэб?

(Уг гарбал)

  1. Хэд гурбанай эсэгэнэр Хасууритада адлихан шадалтай зон байгааб?

(Ломбо, Шарандай, Аюуша)

  1. Ломбын эсэгэтэй хамжаһан булай томо наймаашан.

(Швидель)

  1. Буряад хүн хэды үе уг гарбалаа мэдэхэ ёһотойб?

(7 үе)

Хэн хаанахиб?

Д. Р. Батожабай – Хэжэнгын Ушхайта

Ц. Б. Бадмаев – Хурамхаанай Угнаасай

Н. Дамдинов – Түнхэнэй Хэрэн

М. Самбуев – Түнхэнэй Таблангууд

М. Осодоев – Агын Догой

Ц. Галанов – Агын Саган Шулуутай

А. Ангархаев- Эрхүүгэй Үлеэн

Л. Тапхаев – Захааминай Санага

2. Хэд уран зохёолшод Горькиин нэрэмжэтэ литературна институдта һураһан бэ?

3. Мүнөө жэлдэ үзэһэн туужануудые нэрлэгты

4. Эдэ зохёолнууд хэнэйб?

«Шулуунуд дуулана» Д. Эрдынеев

«Саран хүхы» М. Осодоев

«Ууган хүбүүн» А. Ангархаев

«Мүнхэ ногоон хасуури» Ц. Д. Дондокова

«Ехэ уг» Н. Дамдинов

Ц. Галанов

5. Хэн хэнэйб?

Аюрай Д… Танхын А…

Гомбо – Доржын Аша Д… Балшанай Т…

Арьяагай С… Аюшын Т…

Гэндэнэй Л… Азаргаевай Ш…

Антонида Тимофеевнагай …В…

6. Эдэ нютагууд ямар зохёолнууд соо зураглагданаб?

Хасуурита- Эхир – Бууса-

Даманска Арал — Флоренции-

Ладога нуур- Хойто – Байгал –

Петровско завод — Анаа Хори –

Улан – Үдэ — Түнхэн-

7. Энэ хэд бэ?

а) « Эжы – аа, ном туша һанаагаа бү зобыт даа… Бишыхан бэшэб. Хүдэлжэ байгааб, хүдэлмэришэн залуушулай һургуулида һурахалби…»

б) « Энеэлдэн, хүхилдэн, бэе бэеыгээ хоро малталсажа, нэгэ уяран, нэгэ баярлан хөөрэлдөөшье һаань, хэн хэнэйнь үншэн хабһаанай оёорто үни холоһоо сугларан дарагдаатай хоро үһөөн, уур сухал, гомдол голхорол, хани халуун нүхэсэлэй мэдэрэл – булта малтагдан, газаашаа хүсэд түрюулгүй.»

в) « Тэрэ геолог боложо, эндэ ерэхэһээ хойшо иимэ туулга бэдэрээ. Иимэ тулганай хажууда заал һаа алтан байха зэргэтэй.»

г) «Үнэхөөрөөшье, талын буряадуудтай

Үзэһэн, мэдэһэнээ хубаалдан һуугаабди,

Яһаа хадагалха энэ дайдамни

Яаһандааш намда хари байхагүй.

Тохорхосагаймни ерэхэдэ, Мишель,

Торсоноймни хажууда хүдөөлөөрэйгты»

8. Эдэ зохёолнуудай нэрэнүүдые хүсэлдүүлэн бэшэгты:

« Шулуунуд…», « … хэн бэ?», « Ууган …», « Декабристын …», « Саран- …», « Мүнхэ … хасури», «… тухай шүлэгүүд».

9. Хэн уран зохёолшо Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда Эхэ ороноо баатарлигаар хамгаалһан бэ?

10. Хэд уран зохёолшод холын аяншалгада ябажа, шэнэ шэнэ зохёолнуудые бэшэһэн бэ?

а) Улаан – Үдэ – Италии гүрэн

б) Улаан – Үдэ – Ленинград

в) Улаан – Үдэ – Таймыр

11. Ямар зохёол соо а) « хүн хадаа мүнхэ нэрэеэ энэ дэлхэйдэ үлөөхые оролдожо, һайн һайхан юумэ байгуулха ёһотой;

б) юрын буряад хүнэй ажабайдал, ажал хүдэлмэри, заншал, ёһо гурим тухай;

в) гурбан үеын хүнүүдэй хуби заяан

г) эхэ байгаалида гамтайгаар хандаха гэһэн һанал бодолнууд үргэнөөр харуулагданхайб?

12. Эдэ геройнуудай нэрэнүүд ямар удхатайб?

Чулуун-Бата Цезарь

Этигэлмаа Таряаша

Найдалмаа


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программа по бурятской литературе 7 класс

Рабочая программа по бурятской литературе за 7 класс содержит пояснительную записку, календарно-тематическое планирование по предмету....

Рабочая программа по бурятской литературе в 10 классе

Рабочая программа по бурятской литературе в 10 классе...

Рабочая программа по бурятской литературе в 11 классе

Рабочая программа по бурятской литературе в 11 классе...

Рабочая программа по бурятской литературе 5 класс

    Рабочая программа составлена на основе Закона «Об образовании» №273-ФЗ от 29.12.2012г, Закона о языках народов РФ от 24.07.1998 N 126-ФЗ (ст. 9,10,16),  Закона РБ...

рабочая программа по бурятской литературе в 7 классе

Рабочая программа составлена в соответствии с требованиями ФГОС...

Рабочая программа по бурятской литературе 5-11 классы

рабочая программа по бурятской литературе 5-11 классы...

Рабочая программа по бурятской литературе для 6 класса

Рабочая программа по бурятской литературе для 6 класса составлена в соответствии с правовыми и нормативными документами:· Федеральный Закон «Об образовании в Российской Федерации» (...