5 класс чогаал
рабочая программа (5 класс)

Кара-Сал Шенне Шолбановна

Рабочая программа

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл chogaal_ktp.docx36.52 КБ

Предварительный просмотр:

Тайылбыр бижик

Төрээн чогаал эртеминиң өөредилге-методиктиг комплекизинге хамааржыр ажылчын программа «Кол ниити өөредилгениң 5–9 класстарынга «Төрээн (тыва) чогаал» эртеминиң чижек өөредилге программазынга» (улаштыр – Программа) даянып, 5-7 класстарның «Төрээн чогаал», 8-9 класстарның «Тыва чогаал» өөредилге номнарынга дүүштүр кылдынган.

Өөредилгениң Федералдыг күрүне стандартызының (улаштыр – ӨФКС) «Родной язык и родная литература» деп өөредилге кезээнде киирген «Төрээн чогаал» эртемин шиңгээткениниң түңнелдерин кичээнгейге алган. Программада Россия Федерациязының хамаатызының мөзү-шынар сайзыралынга болгаш кижизидилгезинге хамаарышкан Концепциязында айыттынган чүүлдерни болгаш Тыва Республиканың регионалдыг, этнокультурлуг онзагайларын, ол ышкаш Россия чоннарының хамааты ниитилелинге хамаарышкан эп-сеткил каттыштырылгазы, культуралар аразында чөптүг харылзаа тургузар сорулгаларының бүгү байдалдарын барымдаага ап, өөренип көрген.

Чижек Программаның кол таваа кылдыр дараазында хоойлу, доктаал, саавырлар алдынган:

  • Конституция   Российской    Федерации    (с    изменениями    на 01.07.2020 г.) ст. 26;
  • Федеральный закон от 29 декабря 2012 г. № 273-ФЗ «Об образовании в Российской Федерации»;
  • Федеральный закон от 03.08.2018 г. № 317-ФЗ «О внесении изменений в статьи 11 и 14 Федерального закона «Об образовании в Российской Федерации»;
  • Приказ Министерства образования и науки РФ от 17 декабря 2010 г. № 1897 «Об утверждении федерального государственного образовательного стандарта основного общего образования» (в редакции приказа Минобрнауки России от 31 декабря 2015 г. № 1577);
  • Конституция Республики Тыва (с изменениями на 12.04.2019 г.) ст.5, 24;
  • Закон ВХ-I «О языках в Республике Тыва» от 31.12.2003 г.

№ 462 (с изменениями на 12.04.2019 г.);

  • Закон Республики Тыва от 21.06.2014 г. № 2562 ВХ-1 «Об образовании в Республике Тыва» (с изменениями на 02.06.2019 г.).

ТӨРЭЭН (ТЫВА) ЛИТЕРАТУРА ЭРТЕМИН ӨӨРЕДИРИНИҢ СОРУЛГАЛАРЫ

Сорулга: төрээн (тыва) чогаал эртеминге даянып, сагыш-сеткил, делегей көрүүшкүнү делгем, чаагай үзел-бодалдыг, чогаадыкчы арга- шинектиг, кижилер аразында харылзажылганың бүгү талалыг кылдыныгларын билир, бедик хамааты туруштуг кижини өөредип, кижизидип, сайзырадырынга таарымчалыг байдалдарны тургузары.

Сорулгаларын күүседириниң аргалары:

  • амыдыралды бүгү талалыг онзагай көргүзер уран чүүлдүң бир хевири болур чечен чогаалды чүгле сагыш-сеткил хайныышкыны-биле хүлээп номчуурун эвес, а номчаанын ханы сайгарып, бодунуң бодалын (туружун) бадыткалдыг тайылбырлап база өскелерниң туружун (бодалын) дыңнап, өөренип, деңнеп өөрениринге чаңчыктырары;
  • чогаал, сөзүглел төрээн чонунуң ыдыктыг үнелериниң, чаңчылчаан амыдыралының үндезинин илереткен чепсек дээрзин билиндирери;
  • төрээн (тыва) болгаш Россия чоннарының биче буурай база делегей чоннарының чогаалдарын сайгарып өөрениринге төрээн дылдың үнезин, ооң эгээртинмес байлаан медерелдии-биле ажыглап өөренирин билиндирер ажылдар;
  • чечен чогаал авторнуң онзагай, бот-тускайлаң, уран-чечен делегейи, уран чүүлдүң бир хевири дээрзин таныштырар ажылдар;
  • чогаал эстетиктиг болгаш мөзү-шынар илередир чепсек дээрзин тодарадыр ажылдар;
  • тема болгаш идеяны тодарадырынга сөзүглелдиң ужур-утказын, дылының уран чурумалдыг аргаларының, тургузуунуң онзагайын, бижиттинген аянын тодарадыр ажылдар;
  • тыва чогаалды өске чогаалдар-биле, уран чүүлдүң өске хевирлери- биле деңнеп сайгарар ажылдар;
  • уругларның чогаадыкчы арга-шинээн сайзырадыр ажылдар;
  • класска азы бот-тускайлаң номчаан чогаалдарынга хамаа-рыштыр шүгүмчүлелдиг чүүлдерни, үнелелдерни бодунуң деңнели-биле угаап-бодап, шын чугаалап, бижип өөрениринге чаңчыктырар ажылдар;
  • чогаалда чуруттунган амыдыралды бүгү талазындан өөренип көрүп, чогаал маадырларынга, хөделиишкиннеринге хамаарыштыр бодунуң хамаарылгазын, туружун илередип өөренирин хевирлээр ажылдар;
  • аас болгаш бижимел ажылдарга бодалын чогаал сөзүглели-биле бадыткап, тода илередип өөредиринге угланган ажылдар;
  • бижимел чугааның хевирлерин (тоожуушкун – бердинген чижекке дүүштүр сөзүглелди тургузары; угаап-сайгарары – айты-рыгларга бижимел харыы бээри; тодарадып бижиири – маадырның ха-рактеристиказын тургузары) күүседип өөрениринче угланган ажылдар;
  • бодунуң көрүжү-биле сөзүглел чогаадып шыдаар база чуруктарга даянып, чогаадыкчы арга, мергежилди сайзырадыр ажылдар;
  • өске чоннарның ёзу-чаңчылдарын сонуургаар, кижилер-биле эптиг- чөптүг харылзажылганы кижизидеринче угланган ажылдар;
  • кандыг-даа чогаалдарны номчуп, амыдыралчы билиглерни шиңгээдип ап, хостуг үезин шын ажыглап өөредир ажылдар;
  • чечен чогаал – чогаалчының (авторнуң) делегейи, ооң амыдыралды номчукчуга таныштырарының хуу көрүжү дээрзин уругларга таныштырары, угаан-медерелинге быжыглаар ажылдар;
  • номчаан чүүлүн сайгарылгалыг хүлээп ап көрүп, бодунуу-биле тайылбырлап билиринге чаңчыктырар ажылдар;
  • чечен чогаалды медерелдиг, утказын ханы билип номчууру ажыктыг, өөредиглиг, кижизидилгелиг дээрзин билиндирип, бот-тускайлаң ном номчуурунга хереглелин хандырып, чаа чогаалдарны сонуургап номчуурунга кижизидер ажылдар;
  • тыва дылынга, ёзу-чаңчылдарынга хумагалыг болурун кижизидер ажылдар;
  • чогаалдарга болгаш уран чүүлдүң өске хевирлеринге даянып, кижизиг аажы-чаңга, хамааты бот-медерели бедик, төрээн чуртунга шынчы чорукка кижизидер ажылдар;
  • өөреникчилерниң аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр ажыл-чорудулга.

ТӨРЭЭН (ТЫВА) ЛИТЕРАТУРА ЭРТЕМИНИҢ УЖУР-УТКАЛЫГ КЕЗЭЭ

  1. КЛАСС

Улустуң аас чогаалы

Тоолдар. Дириг амытаннар дугайында тоолдар: «Чеди иелиг Чес- Мыйыс», «Кускун биле үгү».

Хуулгаазын тоолдар: «Тос оолдуг Доктагана кадай».

Анаа тоолдар: «Чаңгыс ой аъттыг үш алышкы», «Балыкчы Багай-

оол».

Фольклор. Үлегер домактар болгаш чечен сөстер. Тывызык.

Авторлуг тоолдар.

Кудажы К-Э. К. «Кым эң ажыктыгыл?».

Сюрюн-оол С. С. «Карактар дугайында маргылдаа». Чулдум Ч. М. «Тарааның тывылганы».

Эргеп М. С. «Хек чүге ыраажы болганыл?», «Чартык арбай».

Тыва проза

Куулар        Н.Ш.        Тоожу        «Танаа-Херелдиң        чуртунда»        (шилиттинген

эгелер).

Кужугет М. А. Чечен чугаа «Азыранчып чорааш…». Саган-оол О. К. Чечен чугаа «Эжишкилер».

Сарыг-оол С.А. “Эдер амытаннар” (тоожудан эге). Сувакпит О. О. Чечен чугаа «Аът чарыжы».

Суван Ш. М. Тоожу «Хүн-Херелден аалчылар», чечен чугаа «Кара- Баштыг».

Сюрюн-оол С. С. Чечен чугаа «Ус-кушкаш».

Өлчей-оол М.К.        “Тергелиг аът” (“Хөөрээрниң чугаалары” деп номдан).

Чадамба Л. Б. Тоожу «Аян-чорук» (шилиттинген эгелер). Эргеп М. С. Тоожу «Өдүгенде чайлаг» (шилиттинген эгелер).

Тыва поэзия

Иргит Л. Х. Басня «Теве».

Кюнзегеш Ю. Ш. Шүлүк «Сиген шөлүнге», «Эзимнерниң ыры». Лудуп Р. Д. Шүлүк «Таваар, маажым бадып келгеш...».

Пюрбю С. Б. Шүлүк «Ынак Тывам». Серен С. С. Басня «Ном биле Портфель».

Сарыг-оол С. А. Шүлүк “Ном”, «Маадыр Чүргүй-оол».

Сувакпит        О.        О.        Шүлүк        «Россияга        алдар»,        «Кечил-оолдуң солдаттары»; басня «Арзылаң биле Пар».

Үержаа А. (А. Ү. Күжүгет). Шүлүк «Ие дылым».

Тыва драматургия

Донгак Э. Л. Шии «Буянныг амытаннар».

Россия чоннарының литературазы. Делегей литературазы.

Леонардо да Винчи. Притчалар. «Итпиктер болгаш оларның оолдары», «Пеликан».

Муса Джалиль. Шүлүк «Укчугаштар».

Санги В. М. Тулаага ужуражыышкын («Баштайгы олча» / “Время добычи” деп номдан).

Литература теориязы

Деңнелге. Улустуң аас чогаалы. Тоолдар. Эпитет. Үлегер домактар болгаш чечен сөстер. Тывызыктар. Пейзаж. Авторлуг тоолдар. Диригжидилге. Басня.

Шээжилээр чогаалдар

Кюнзегеш Ю. Ш. «Сиген шөлүнде». Сарыг-оол С. А. «Ном». Сувакпит О. О. Басня «Арзылаң биле пар», шүлүк «Россияга алдар». Үержаа А. Шүлүк «Ие дылым».

5-ки класстың календарь-тематиктиг планнаашкыны

Кичээлдерниң темалары

Шагы

Программа күүселдези

План ёзугаар

Херек кырында эрткени

1

Ном дугайында сөс

1

05.09

2

Сарыг-оол С. А.

«Ном»

1

06.09

3

Кюнзегеш Ю. Ш.

«Сиген шөлүнде»

Чогаал теориязы.

Деңнелге

1

12.09

4

Сарыг-оол С. А.

«Эдер амытаннар» («Аңгыр-оолдуң тоожузу» деп чогаалдан үзүндү)

1

13.09

5

Сарыг-оол С. А.

«Эдер амытаннар» («Аңгыр-оолдуң тоожузу» деп чогаалдан үзүндү)

1

19.09

6

Улустуң аас чогаалы.

Тоолдар

1

20.09

7

Хуулгаазын тоолдар «Тос оолдуг Доктагана кадай»

1

26.09

8

Хуулгаазын тоолдар

«Тос оолдуг Доктагана кадай»

1

27.09

9

Анаа тоолдар.

«Балыкчы Багай-оол»

1

03.10

10

Анаа тоолдар.

«Балыкчы Багай-оол»

1

04.10

11

Тоол «Чаңгыс ой аъттыг үш алышкы»

1

10.10

12

«Чеди иелиг Чес- Мыйыс»

1

11.10

13

«Кускун биле Yгү»

Чогаал теориязы. Эпитет дугайында билиг

1

17.10

14

Леонардо да Винчи. Притча «Итпиктер болгаш оларның оолдары».

«Пеликан»

1

18.10

15

Фольклорнуң биче хевирлери.

Үлегер домактар болгаш чечен сөстер

1

24.10

16

Будуп Б. К.

«Пословицы и поговорки тувинского народа» (шилилге- биле)

1

25.10

17

Бурят улустуң аас чогаалы.

Триада

1

07.11

18

Фольклорнуң биче хевирлери.

1

08.11

19

Тывызыктар дугайында билиг

1

14.11

20

Кудажы К-Э. К.

«Кым эң ажыктыгыл?»

1

15.11

21

Кудажы К-Э. К.

«Кым эң ажыктыгыл?»

1

21.11

22

Эргеп М. С.

«Чартык арбай»

1

22.11

23

Сүрүң-оол С. С.

«Карактар дугайында маргылдаа»

1

28.11

24

Чүлдүм Ч. М. «Тарааның тывылганы»

1

29.11

25

Эргеп М. С. «Хек чүге ыраажы болганыл?» Чогаал теориязы.

Авторлуг тоолдар

1

05.12

26

Сувакпит О. О.

«Арзылаң биле Пар»

Чогаал теориязы. Басня дугайында билиг

1

06.12

27

Серен С. С. «Ном биле Портфель»

1

12.12

28

Крылов И. А.

«Каарган болгаш дилги»

Чогаал теориязы. Диригжидилге дугайында билиг

1

13.12

29

Иргит Л. Х.

«Теве»

1

19.12

30

Чадамба Л. Б.

«Аян-чорук»

1

20.12

31

Чадамба Л. Б.

«Аян-чорук»

1

26.12

32

Бирги чартык чылдың түңнел хыналда ажылы

1

27.12

33

Чадамба Л. Б.

«Аян-чорук»

1

09.01.

34

Олчей-оол М. К.

«Тергелиг аът» («Хөөрээрниң чугаалары» деп номдан)

1

10.01

35

Саган-оол О. К.

«Эжишкилер»

Чогаал теориязы. Пейзаж

1

16.01

36

Саган-оол О. К.

«Эжишкилер»

Чогаал теориязы. Пейзаж

1

17.01

37

Сувакпит О. О.

«Аът чарыжы»

1

23.01

38

Сувакпит О. О.

«Аът чарыжы»

1

24.01

39

Эргеп М. С.

«Өдүгенде чайлаг» (тоожудан эгелер)

1

30.01

40

Эргеп М. С.

«Өдүгенде чайлаг» (тоожудан эгелер)

1

31.01

41

Эргеп М. С.

«Өдүгенде чайлаг» (тоожудан эгелер)

1

06.02

42

Эргеп М. С.

«Өдүгенде чайлаг» (тоожудан эгелер)

1

07.02

43

Суваң Ш. М.

«Кара-Баштыг»

1

13.02

44

Суваң Ш. М.

«Кара-Баштыг»

1

14.02

45

Лудуп Р. «Таваар, маажым бадып келгеш»

1

20.02

46

Суваң Ш. М.

«Хүн-Херелден аалчылар»

1

21.02

47

Суваң Ш. М.

«Хүн-Херелден аалчылар»

1

27.02

48

Суваң Ш. М.

«Хүн-Херелден аалчылар»

1

28.02

49

Куулар Н. Ш.

«Танаа-Херелдиң чуртунда»

1

05.03

50

Куулар Н. Ш.

«Танаа-Херелдиң чуртунда»

1

06.03

51

Куулар Н. Ш.

«Танаа-Херелдиң чуртунда»

1

12.03

52

Куулар Н. Ш.

«Танаа-Херелдиң чуртунда»

1

13.03

53

Донгак Э. Л. «Буянныг амытаннар»

1

19.03

54

Донгак Э. Л. «Буянныг амытаннар»

1

20.03

55

Пюрбю С.Б. «Ынак Тывам»

1

02.04

56

Сувакпит О. Ө.

«Россияга алдар»

1

03.04

57

Үержаа А.

«Ие дылым»

1

09.04

58

Сарыг-оол С. А.

«Маадыр Чүргүй-оол»

1

10.04

59

Муса Джалиль

«Укчугаштар»

1

16.04

60

М. Сундуй

«Дайынчылар» («Эки турачы аъттыг эскадрон» деп номдан)

1

17.04

61

М. Сундуй

«Дайынчылар» («Эки турачы аъттыг эскадрон» деп номдан)

1

23.04

62

Сувакпит О. Ө.

«Кечил-оолдуң солдаттары»

1

24.04

63

Кюнзегеш Ю. Ш.

«Эзимнерниң ыры»

1

30.04

64

Аракчаа К. М.

«Сыын мунупкан» («Кара-Ашактың кускуну» деп номдан)

1

07.05

65

Сүрүң-оол С. С.

«Ус-кушкаш»

1

08.05

66

Күжүгет М. А.

«Азыранчып чорааш...»

1

14.05

67

Санги В. М.

«Тулаага ужуражыышкын» («Баштайгы олча» / «Время добычи» деп номдан)

1

15.05

68

Ийиги чартык чылдың түңнел хыналда ажылы

1

20.05


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Хыналда тест. 10 класс, тыва чогаал

Контрольное тестирование по родной литературе. 10 класс....

кичээл планы 6 класс чогаал

Тыва чогаалга кичээл планы...

Тыва чогаал кичээлиниң технологтуг картазы. Чогаал теориязы.Чогаал маадырынын дугайында билиг

Тыва чогаал кичээлиниң технологтуг картазы. Чогаал теориязы.Чогаал маадырынын дугайында билиг....

6 класс чогаал (рп)

Рабочая программа...

7 класс чогаал (рп)

Ажылчын программа...

8 класс чогаал (рп)

Ажылчын программа...

9 класс чогаал (рп)

Ажылчын программа...