Гурбан ан (оршуулга)
книга (5, 6 класс)

Цынгунова Агафья Чойнзоновна

Ород арадай онтохон, hрагшадай оршуулга

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл gurban_an.docx20.72 КБ

Предварительный просмотр:

Гурбан ан

Үйлэдэгшэ нюурнууд:

Ангуушан

Үнэгэн

Хирээ

Шоно

Үнэгэн: Нүхэдни,   гэдэḥэмни  үлдэжэ  байна, ой  ошожо, хоол   бэдэрэе

Хирээ:  Нүхэдэйнгөө  хэлэḥэн   үгые дэмжэнгүй    яахаб,   тиие

Шоно:  Бишье үлдэшөөб, эдеэ  олдохо   аабза, ошое.

( Үнэгэн, хирээ, шоно гурбан   нүхэсэжэ,   аха   дүүнэр болоḥон   гурбан  хоол бэдэржэ   гарабад)

Ангуушан:  Ай, одоошье  нэгэ  амитан   хабхаанда   орохо   бэзэ.  Гэртээ ошожо, сайлаад  ерэхэ юм байна.

(Үнэгэн, хирээ, шоно гурбан   ой соогуур  гүйлдэжэ, харайлдажа  ябана,  энэ  тэрэ  юумэ  үнэрдэнэ,  малтана)

Үнэгэн:  ООО,   нүхэдни,  абарыт, хүлни  хабхаанда  орошоо,  яаха  гээшэбиб? О-ео-ео

Шоно: ( аман  соогоо) Амтатай мяхан гарахань, ахамни  хабхаанда орожо үхэхэнь, тэрэнэйнгээ мяхые эдихэб, - гэжэ  шэбшээд, нүүлын саана гэтэжэ хэбтэшэбэ

Хирээ:  Зай, ахамни, ши бэрхэ байдалда ороод байнаш даа. Энээнhээ мултархын  тула   ши  үхэhэн   хэбэр   үзүүлээд     хэбтэхэш. Энэ хабхаанайшни  эзэн  ангуушан байха. Тэрэ    ангуушанай   ерэхэдэнь,   би дохёо   үгэхэб.    Дохёоемни    дуулаад,   бодоод   гүйгөөрэй.

(Тиигэжэ   байтарнь   хабхаанай   эзэн   ном   hаадагаа   арадаа   үргэлөөд ерэбэ.)

Ангуушан:  Аḥаа, минии   гарта  орохол  ḥэнши.   Байза,  шамайе   хабхаанḥаа  гаргаад,  нэгэ заа амаржа, тамхяа  татахамни. Яаха  болоо гээшэб  даа,  ḥамгандаа  арḥыень  үгэхэ  гээшэ  гү, али   худалдажа   мүнгэ   болгожо, хэрэгтэй  юумээ   абаха гээшэ  гү?

(Тиихэ  үедэнь   ангуушанай   дээгүүр   ниидэжэ   ябаhан   хирээ   хаар- хаар гэжэ абяа   гараба   ха.)

Хирээ: хаар- хаар

Үнэгэн:  Баяртай , ангуушан

Ангуушан:  Ай, хар золиг, мэхэтэй үнэгэн , минии  номо  ḥомон  шамайе  хүсэхэл   байха,- гээд,  үнэгэгэй хойноhоо харбажархиба.

( Тэрэ   hомониинь  үнэгые   тодонгүй,   шонын   нюдэ  руунь  ороод, шэхээрнь   гарашаба.)

Шоно:  Ай. Бурхаан   ( гангинаад, нэгэ хэды дэбхэрээд yхэшэбэ.)

Эртэ урда сагта үнэгэн, хирээ, шоно гурбан нүхэсөөд, аха дүүнэр болобо ха. Нэгэ үдэр үнэгэниинь хоол бэдэржэ ябатараа, хабхаанда орошобо. Yнэгэнэй хабхаанда ороhые мэдээд, хирээ ниидэжэ ерэбэ ха.

- Зай, ахамни, ши бэрхэ байдалда ороод байнаш даа. Энээнhээ мултархын тула ши үхэhэн хэбэр үзүүлээд хэбтэхэш. Энэ хабхаанайшни эзэн ангуушан байха. Тэрэ ангуушанай ерэхэдэнь, би дохёо үгэхэб. Дохёоемни дуулаад, бодоод гүйгөөрэй, - гэбэ хирээнь.

Тиигэжэ байтарнь хабхаанай эзэн ном hаадагаа арадаа үргэлөөд ерэбэ. Тэрэ үхэhэн үнэгэ хараад, ехэ баярлажа, моринhоо буугаад,үнэгэнэй  хүлые хабхаанhаа гаргаба. Тиигээд тамхилхаяа hууба. Тиихэ үедэнь ангуушанай дээгүүр ниидэжэ ябаhан хирээ дон-дон гэжэ абяа гараба ха. Тэрэ абяагарнь үхөөшэ болоод хэбтэhэн үнэгэн hуга харайжа бодоод, шугы руу харайжа орошобо ха. Тэрэ ангуушан номо hаадагаа дэлижэ, үнэгэгэй хойноhоо харбажархиба. Тэрэ hомониинь үнэгые тодонгүй  шонын нюдэ руунь ороод, шэхээрнь гарашаба. Шоно гангинаад, нэгэ хэды дэбхэрээд үхэшэбэ. Шоно үнэгэнэй хабхаанда ороходонь «амтатай мяхан гарахань, ахамни  хабхаанда орожо үхэхэнь, тэрэнэйнгээ мяхые эдихэб», - гэжэ  шэбшээд, нүүлын саана гэтэжэ хэбтэhэн байгаа.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

"Хулгана, миисгэй, петух гурбан"

разработка урока по чтению в 4 классе...

разработка урока в 4 классе "Хулгана, миисгэй, петух гурбан". 2011г.

Урок по аудированию в 4 классе по теме "Хулгана, миисгэй, петух гурбан" (УМК Нанзатовой Э.П. Эрдэни3)....

Эрын гурбан наадан

Этнокультурная традиция «Эрын гурбан наадан» «Эрын гурбан наадан – национальный вид  спорта»...

Интегрированный урок по бурятскому языку "Эрын гурбан наадан" в 5 классе

Интегрированный урок по бурятскому языку "Эрын гурбан наадан"....

Эрын гурбан наадан

Урок по теме "Эрын грубан наадан" в 5 классе. Форма работы: коллективная, индивидуальная....

Традиционный праздник "Эрын гурбан наадан"

Сценарий праздника "Эрын гурбан наадан"...

«Эрын гурбан надан» («Сурхарбан») классный час

Цели: воспитание духовно - нравственной культуры учащихся через изучение традиционного национального праздника бурят «Эрын гурбан надан» («Сурхарбан»)...