Рациональ саннар белән гамәлләр
презентация к уроку по алгебре (7 класс) по теме

Слайд 1

Рациональ саннар бел ән гамәлләр башкару. Максат : т ө рле тамгалы саннар белән гамәлләр башкару күнекмәләрен үстерү; -ра ц ионал ь саннар белән гамәлләрнең үзлекләрен куллануны ныгыту; -күңелдән исәпләү күнекмәләрен үстерү. Төзеде: Субаш урта гомуми белем мәктәбенең I кв. категорияле математика укыытучысы Гарифуллин Расил Габдулла улы

Слайд 3

Ике тискәре санны кушу өчен: 1. аларның модульләрен кушарга; 2. килеп чыккан сан алдына "-" тамгасы куярга кирәк. Мисал: -6+(-3)=-(6+3)=-9 -2,1+(-3,4)=-(2,1+3,4)=-5,5

Слайд 4

Төрле тамгалы саннарны кушу өчен: 1. кушылучыларның зуррак модуленнән кечерәген алырга; 2. килеп чыккан сан алдына зуррак модульле кушылучының тамгасын куярга кирәк. Мисал: 6+(-3)= | 6 |-|- 3 | = 6 – 3 = 3; 2,1+(-3,4)= -(|3,4| - | 2,1 |) =- (3,4-2,1)= - 1,3

Слайд 5

Төрле тамгалы саннарны алу өчен, кимүчегә киметүченең капма-каршысын кушарга кирәк: а - в = а + (-в). Мисал: -18-14= -18 + (-14)= -32; 8 - 11 = 8 + (-11) = -3; 5 - (-13) = 5 + 13= 18; -5 - (-13) = -5 +13 =8.

Слайд 6

Ике тискәре санны тапкырлау өчен, аларның модульләрен тапкырларга кирәк. Мисал: - 1 6 ∙ (-3)= | - 1 6 | ∙ |-3| =16 ∙ 3 = 48; -2 ∙ (-3,4)= | - 2| ∙ |-3,4| = 2 ∙ 3,4= 6,8.

Слайд 7

Төрле тамгалы саннарны тапкырлау өчен: 1. бу саннарның модульләрен тапкырларга; 2. килеп чыккан сан алдына "-" тамгасы куярга кирәк. Мисал: -6 ∙ 1,3 = -( |-6| ∙ |1, 3 | ) =- ( 6 ∙ 1,3) = - 7,8 2,1 ∙ (-5) = -( |2,1| ∙ |-5|) = - (2,1 ∙5) =- 10, 5

Слайд 8

Тискәре санны тискәре санга бүлү өчен, бүленүченең модулен бүлүченең модуленә бүлергә кирәк. Мисал: - 1 6 : (-4)= | - 1 6 | : |- 4 | =16 : 4 = 4; -12 : (-0,5)= | -1 2| : |- 0,5 | = 1 2 : 0 , 5 = 24.

Слайд 9

Төрле тамгалы саннарны бүлү өчен: Мисал: - 1 20 : 30= -( | - 1 20 | : |3 0 | ) = -( 1 20 : 3 0 ) = - 4; 14,6 : (-2)= -( | -14,6 | : | -2 | ) = -( 14,6 : 2 ) = - 7,3 . 1. бүленүченең модулен бүлүченең модуленә бүлергә кирәк. 2. килеп чыккан сан алдына "-" тамгасы куярга кирәк.

Слайд 10

Рациональ саннарны тапкырлау һәм бүлү: « + » ∙ « + » = « + » « + » ∙ « - » = « - » « - » ∙ « + » = « - » « - » ∙ « - » = « + » « + » : « + » = « + » « + » : « - » = « - » « - » : « + » = « - » « - » : « - » = « + »

Слайд 11

-8+(-8) = -1,2+(-2,3) = -16 -3,5

Слайд 12

-8+2 = -3,2+5 = -6 1,8

Слайд 13

8-12 = -3,2-5 = -4 -8,2 8-(-12) = 20

Слайд 14

-13  (-2)= -0,7  (-6)= 26 4,2

Слайд 15

12 (-10)= 9  (-0,09)= -120 -0,81

Слайд 16

-21 : (-7)= -6,3 : (-3) = 3 2,1

Слайд 17

-125:5 = -0,44 : 2 = -25 -0,22

Слайд 18

Рациональ саннар бел ән гамәл үзлекләре: а +в = в + а, а+(в+с)=(а+в)+с, а+0=а, а+(-а)=0. а∙в=в∙а, а∙(в∙с)=(а∙в)∙с, а∙1=а, а∙0=0, (а+в)∙с= а∙с + в∙с

Слайд 19

а∙0=0 Санны нул ь гә тапкырлаганда, тапкырчыгыш нул ь гә тигез була Димәк, тапкырлаучыларның берсе булса да нул ь гә тигез булганда гына тапкырчыгыш нул ь гә тигез була: әгәр а ∙ в = 0 булса, а = 0 яки в = 0 ( а = 0 һәм в = 0 очрагы да булырга мөмкин) Шушы кагыйдәне кулланып тигезләмәне чишик: а) 2,3 ∙ (58-х)=0; б) (11,7 + 3х) ∙ (-6)= 0; в) (8х+4) ∙ (5х-10)=0

Слайд 20

а) 2,3 ∙ (58-х)=0; 2,3 ≠0 түгел, димәк 58-х =0 , х=58. Җавап: 58. б) (11,7 + 3х) ∙ (-6)= 0; -6 ≠0 түгел, димәк 11,7 +3х=0 3х=0 -11,7 х= -11,7 :3 х=-3,9. Җавап: -3,9 в) (8х+4) ∙ (5х-10)=0 8х+4=0 яки 5х-10=0 8х= -4 5х= 10 х= -4:8 х= 10:5 х=-0,5 х= 2 Җавап: -0,5; 2. Тигезләмә чишү:

Слайд 21

Ра циональ саннарны тапкырлауны ң кушуга һәм алуга карата тарату үзлеге дә була. (а+в)∙с= а∙с + в∙с (а-в)∙с= а∙с - в∙с Әлеге үзлекне куллануга күнегү эшлибез: № 1213 (а)

Слайд 22

№ 1212; 1214; № 1210 – телдән; № 1206(б;г); 1205(в;г) Уйлап карыйк ә ле

Слайд 23

Йомгаклау өлеше: Өй эше: кагыйдәләрне кабатларга, № 1226(е); 1228(в;г); 1229(а-г); 1294; 1298