Методическая разработка урока по калмыцкой литературе в 5 классе по теме "Манжин Нимгр "Хар модн көшүр"
план-конспект урока (5 класс)

Кичәлин төр

Манжин Нимгр «Хар модн көшүр»

Кичәлин зүсн

Келлh өргҗүллhнә кичәл. Ашлгч кичәл.

Кичәлин өдр

Лу сарин 21

Сурhулин ресурсмуд

Дегтр «Төрскн литератур» 5гч класс, компьютерн презентац, цогцан батруллhна айс «Шарка-барка», фишкс

Кичәлин күсл

1. Манҗин Нимгрин җирhлин болн билгин хаалhин тускар медсинь сергәх.

2. Yүдәврәр дамҗулад, сурhульчнрт сувсн болсн өвкнрин кел, кезәңк уул хальмг келин өвәрцинь үзүлҗ, гүн сурhмҗинь цәәлhҗ өглhн.

3. Хошадар, багар көдлх дасхх.

Дасхлhна эв-арhс болн кев-янзс

Эв-арhс – репродуктивн,

Кев-янзс – неҗәдәр, хошадар, багар көдллhн.

Зуралсн сурhулин ашмуд (чадвр болн медрл) УУД

Бийлгч (Личностные): кичәлд дуран өгәд, чееҗән тәвәд көдлнә.

Регулятивн: дасхлhна эсвс авчана, күцл тәвнә, шинҗлнә.

Медрлин (Познавательные): бичәчин үүдәвр умшад, цәәлhәд, медсән гүүдүлнә, сурврмуд тогтана, сурврмудт хәрү өгнә, чик буруhинь йилhнә.

Келлдәнә (Метапредметн): hанцар, хошадар, багар көдллhн, сурврмуд тәвҗ чадх, сурврмудт хәрү өгх чадх.

Кичәлин бүрдәц.

Кичәлин девсң

Дасхлhна, өргҗүллhнә даалhврмуд

Багшин үүлдвр

(деятельность учителя)

Сурhульчнрин үүлдвр

(деятельность обучающихся)

1. Кичәлин эклц

Классиг, сурhульчнриг кичәлд белдлhн. Таньлдлhн.

Мендвт, сурhульчнр! Эндр би тана багш. Мини нерн Саглара Сергеевна

Багшиг соңсна, хәрү өгнә.

2. Медрлин актуализац

Урдк кичәлмүдтән дассан сергллhн, давтлhн.

- Күүкд, хәләтн, эн кенә зург? (слайд 1)

         (Эн Манжин Нимгр)

- Манжин нимгр – эн кемб? (слайд 2)

   (Манжин Нимгр – эн бичәч)

- Манжин Нимгр кедүдгч жилд, альд  төрсмн? (слайд 3)

  (Манжин Нимгр Эрктн нутгин Ах Цаатн әәмгин Цекрт хотнд 1905 жилд төрсмн)

- Манжин Нимгр кедүдгч жилд литературн хаалһд орсмн ? (слайд 4)

 (Манжин Нимгр литературн хаалһд 1924 ж орсмн)

- Манжин Нимгрин түрүн дегтрнь ямаран? (слайд 5)

 (Манжин Нимгрин түрүн дегтр «һашута үнн» 1929 жилд барлгдв)

- Манжин нимгр альд сурһуль сурла? (слайд 6)

  (Манжин Нимгр Əәдрхнә совпартшколд, Шарту балһсна улан профессурин институтд дассмн)

- Мадн урдк кичәлмүдтән Манжин Нимгрин Ямаран келвр умшувидн?

 («Хар модн көшүр» гид келвр умшувидн)

Манжин Нимгр «Хар модн көшүр» гидг келврән 20гч жилмүдин дундаһар барас һарһна.

          - Эн келврин һол төрнь ямаран ? (слайд 7)

   (Эн келврин һол төрнь угатьнрин болн байн улсин бәәдл-жирһл             үзүллһн)

- Ямаран цаг үзүлгджәнә?

   (Кезәңк цаг үзүлгджәнә)

- «Хар модн көшүр» гид келврин һол дүрмүд кемб?

 (Келврин һол дүрмүд Бадмин Санж – байн күн болн Манж – угатя күн) (слайд 8 фото)

- Күүкд, хәләтн, эн цаһан сәәхн ишкә герт кен бәәдг бәәҗ?  Текстд олтн (слайд 9 белая кибитка)

- Эн хар герт кен бәәдг бәәҗ? Текст олтн (слайд 10 серая кибиткка)

- Бадмин Санж байн болсинь юунас медгднә? Текстд олтн (слайд 11 дала мал)

- Угатя Манжд юн бәәнә? Тестд олтн (слайд 12 цар, тергн)

- Манжин өрк-бүлд ямаран байрта керг-үүл болн гижәнә? Текстд олтн

- Манж байн Санжас юс урна? (көшүр)

- Көшүр гисн юмб? (слайд 13 картинка оси)

- Цүүгән юн учр деерәс hарна? Текстд олтн

- Байн Санж ямаран заң-бәрцтә? Текстд олтн (эркшлтә, нойрхг, уурта байн).

Сурhульчнр неҗәдәр хәрү өгнә, презентац хәләнә.

3. Цогцан батлhн (зарядк)

«Шарка-барка» бииhин айс тәвнә

Толhаhарн гекәд, гекәд

Ээмәрн холькад, холькад

Альхарн ташад, ташад,

Көләрн тавшад, тавшад,

Доран эргәд биилия!

(Бичкдүд келчкәд биилнә)

4. Батллhн

Күүндлhн (диалог)

Үлгүр цәәлһҗ өглһн.

Багш сурhульчнриг босхад, сурhульчнрла 2 төгрг кенә, яhҗ көдлхинь цәәлhнә. Иим конструкцс өгнә:

1. Манжин Нимгр эн кемб? – Манжин Нимгр бичәч.

2. Ямаран үүдәвр бичж? – «Хар модн көшүр» келвр бичж.

3. Келврин hол дүрмүд кемб? – hол дүрмүд байн Бадмин Санж болн угатя Манж.

4. Байн Санж юута бәәж? – Байн Санж сәәхн цаhан гертә, дала малта, ол элгн-садта бәәж.

5. Угатя Манжд юн бәәж? – Угатя Манжд тергн, цар, хар му гер бәәж.

- Күүкд, «Садта күн – салата модн» гидг үлгүриг цәәлһҗ өгтн.

Күүкд hарад, дотрк төгргт болн hазак төгргт зогсна. Түрүләд дотрк төгргин күүкд  сурвр тәвнә, hазак төгргин күүкд хәрү өгнә.Дотрк төгргин сурhульчнр барун талагшан нег ишкм кенә, тиигәд партнеран сольна.  Цуг сурврмудт хәрү өгсн хөөн hазак төгргин күүкд сурвр тәвнә, дотрк төгргин күүкд хәрү өгнә.

Сурhульчнр үлгүриг цәәлһҗ өгтнә.

5. Ашлвр

Синквейн тогталhн

Багш сурhульчнрт синквейн гисн юмиг цәәлhҗ өгнә.(слайд).

3 багд сурhульчнриг хувана.

3 төр өгнә:

1гч багин төр – Манжин Нимгрин намтр

2гч багин төр – Баячудын дүр

3гч багин төр – Угатьнрин дүр.

Тулг үгмүд өгнә.

Синквейн тогтана.

Баг болhнас неҗәд сурhульч hарад, тогтасн синквейнан умшна. Цуг наадк сурhульчнр соңсад, шинҗлнә.

6.Релексий

Сурhульчнр эврәннь көдлмшән үнллhн.

Багш 3 булңд 3 төгрг тәвнә:

Улан – йир сән,

Ноhан – сән,

Көк – гем уга.

Тадн эн кичәлдән яhҗ көдлвт? Эврән үнлтн.

Сурhульчнр 3 булңгар тарцхана.

7. Герин даалhвр

Диалог чееҗәр дасх

Өдрлгтән бичнә.

8. Темдг тәвлhн.

Хамгин сән, шунмhа сурhульчиг фишкинь тоолад, йилhх, темдг тәвх.

Өдрлгтән темдг тәвүлнә.