Методическая разработка урока по калмыцкому языку в 5 классе по теме "Хальмг келн - мини келн"
план-конспект урока (5 класс)

Кичәлин төр: Дассан давтлһн. К/ө «Хальмг келн – мини келн»

Кичәлин күцл: Хальмг келндән дурта болҗ өсх сурһмҗ өгх

Келлһ өргҗүллһнә «синквейна» туск медрл өгх

«Синквейна күсл» үгин көрӊ байҗуллһн, ахр товчлвр һарһлһн

Кичәлин бүрдәц: I.Мендлһн

1.-Нууц эс болхла, Даян, чи яһҗ хонвч?

Ямаран нууц бәәхм, би сән хонв.

2.-Нууц эс болхла, Дольган, чи яһҗ хонвч?

Ямаран нууц бәәхм, би му биш хонв.

II.Күүкд невчк келән хамхлад нег бадг умшхмн

Цаһан цасн орна

Цагин бәәдл хүврнә

Шин җил ирнә

Шуугата үвл эклнә.

а) Ямаран җилин цагин тускар келгдҗәнә?

б) Үвлин сармуд яһҗ нерәдгднә?

в) Эндр теӊгрин бәәдл ямаран?

г) Үвлин тускар ямаран үлгүрмүд меднәт?

Күүкд: 1.Үвлин теӊгрт – иткл уга.

2. Намр хурадг – үвл хорадг

д) Тадн сул цаган яһҗ давулнат?

К: Сул цаг бәәхлә, би шатр нааднав.(слайд)

К: Сул цаг бәәхлә, би дөөв нааднав.(слайд)

К: Сул цаг бәәхлә, би соньн дегтр умшнав.(слайд)

III. «Синквейн» тогталһна зура самбрт бичх

1-гч мөр: 1үг-бәәлһнә нерн

2-гч мөр: 2 үг-чинрлгч нерн

3-гч мөр: 3 үг-үүлдәгч

4-гч мөр: 4 үг-фраз

5-гч мөр: 1үг-бәәлһнә нерн

1.Элст

2.Ик, цевр

3.Зогсчана, өсчәнә, сәәхрҗәнә

4.Мана …. йир сәәхн.

5.Төрскн

1.Хальмг өргн теегт Элст балһсн бәәнә. 2.Элст ик, цевр балһсн.3.Өндр гермүд зогсчана. Җил ирвәс мана балһсн өсчәнә, сәәхрҗәнә. 4. Мана хотл балһсн йир сәәхн. 5.Эн мана Төрскн.

IV. Күүкд, Төрскн гисн юмби?

Төрскн гисн – мана у, өргн, ик сәәхн тег. Цевр, уста булгуд.(слайд)

Төрскн гисн – тарһн, цадхлӊ мал (слайд)

Төрскн гисн – әмтәхн шимтә өвсн (слайд)

Төрскн гисн – Хальмг Таӊһч (слайд)

Төрскн гисн – мана зөөр (чолун, элсн, нүүрсн)

хальмг улсин зөөр

V. Дүмбр ХАЛЬМГ КЕЛМ ямаран?

янзта хурц шүрүн мергн һольшг эйлдг сәәхн

К: Уул хальмг келән әрвлхмн, харсхмн.

К: Хальмг келн – мана зөөр, мана улсин әмн-кишг.

К: Хальмг келн – хальмг улсин алдр нерн.

К: Сәәхн хальмг келән медх кергтә.

Күүкд хальмг келнд нерәдсн шүлгүд чееҗәр келҗ, дуд дуулҗ , шаваш хайҗ келҗ өгнә.

Сурһульчнр гертән дассн шүлгүдән чееҗәр келҗ өгнә

«Төрскн келн»

Хама йовдг болвчн, Цуг келнд дуртав

-Хальмгв! – гиҗ бахтнав. Цусм зуг хальмгв

Келән мартҗв гихлә Эврә келән шингрәсн

Кенәхнәв гиҗ санхв. Ээҗиннь уургарөсләв

(Саӊһҗин Бося)

…

Төрскн кел нанд

Төрхәрә заяч заяҗ

Эн насн – җирһлдән

Эврәһәрн кел гиҗ.

(Бадмин С)

…

Эмч, бичәч, номтд,

Эгл сурһульч болһнд

Уург келн кергтә,

Уха туӊһахд зөргтә.

Уург келән дасхмн,

Ухана билгәр агсхмн.

Хальмг келнә чидл –

Халугн һалла әдл.

(Сян – Белгин Хаср)

VI. Кичәлин ашлвр: -Эндр кичәлдән юуна тускар күүндүвидн?

. - Күүкд, Төрскн келнә Өдр кезә темдглнә?

Лу сарин 20 – д нарт – делкән Төрскн келнә Өдр темдглнә.

Темдгүд тәвлһн.