8 нче сыйныфның рус төркеме өчен татар әдәбиятыннан якынча эш программасы
учебно-методический материал (8 класс) на тему

Коммуникатив максат

Якынча сөйләм үрнәкләре

Сүзләр һәм сүзтезмәләр

Күп укыган – күп белер (11 сәг.)

“Яхшы уку җиңелме?” проблемасы буенча сөйләшү.

“Яхшы уку һәм яхшы яшәү” проблемасы буенча фикер алышу.

Интернет аша үз белемеңне күтәрү турында сөйләшү.

Татарстанның Милли китапханәсе турында сөйли белү.

Яхшы уку өчен үзеңә күп таләпләр куярга кирәк: дәрестә игътибарлы булырга, көн дә өй эшен эшләргә кирәк. Өй эшен күчерергә ярамый. <...>

Яхшы яшәү өчен яхшы уку кирәкме? Минемчә, ... .

Син интернет белән дусмы?

Рефератка материалны интернеттан алдым.

Татарстанның Милли китапханәсе Казанда урнашкан. <...>

Өлгерә, соңга кала, җитешә, иртәрәк, арый, сүз бирә, сүзендә тора, оныта, вакытында, борчыла, тантаналы, узды, бүлек, ялгышты, хәзинә, ком-пьютерлаштырылган, аралаша, килешү, аңлатмалы сүзлек, мәдрәсә, фарсы, гарәп, эзли, эзи, аралашу, чит ил, килешү, сирәк басма, атаклы.

Мин һәм минем яшьтәшләрем (16 сәг.)

Яшьтәшләрең белән аралашу кагыйдәләре, дуслашу серләре, нинди кызлар һәм малайлар ошавы турында сөйләшү

Яшүсмерләрнең мөнәсәбә-тендә алдашу, ялганлашу кебек күренешләргә үз карашын белдерә белү.

Яшүсмерләрнең файдалы хезмәттә катнашуы, гаилә бюдҗетына үз өлешләрен кертә алулары турында сөйләшү.

Укучылар арасындагы яшь талантлар турында әйтә белү.

Яшьтәшләреңне хөрмәт итәргә, аларга игътибарлы булырга, ... кирәк, Миңа эшчән кызлар,  тәмәке тартмый торган малайлар ошый. <...>

Ялганлашу – начар гадәт. Җиңү ялганга нигезләнергә тиеш түгел.

Җәй көне мин хезмәт бригадасында (хезмәт лагеренда) эшләдем.... . “Яшелләндерүчеләр” бригадасында хезмәт хакы зур булды...  . Көнлек хезмәт хакы ... сум иде.  Мин гаилә бюджетына үз өлешемне кертергә тырышам...

Безнең сыйныфта Оля бик матур җырлый. <…>

аралашу, ялганлашу, һичшиксез, кызара, хата тану, читләшә, гаеп эзли, ялгышын тану, үпкәләшү, мөнәсәбәт, ялгыз, дәрәҗә, иркен, сөйкемле,  тыйнак, ягымлы, сыра, тәмәке, батыр, горур, үз-үзеннән артык канәгать, ант итү, кызыксыну, адым, терелә, көнозын, гарьләнү, елак, көнләшү, чая, кызыксыну, серле, төп роль, хезмәт бригадасы, яшелләндерү, чистарту, хезмәт хакы, гаилә бюджеты, үз өлешем.

Ялган нинди төстә? (9 сәг.)

“Егетлек" проблемасы буенча сөйләшү.

Яраткан музыкаң буенча фикер алышу.

Виртуаль аралашуның төрле ысуллары турында сөйләшү.

Нәрсә ул егетлек? Буш вакытны ничек үткәрү егетлек була ала?

Миңа күбрәк татарча рэп  ошый. Мин “Иттифак” төркеме белән кызыксынам. <...>

Минем интернетта үз сайтым, электрон адресым бар. Мин интернеттан файдалы мәгълүматлар алам. <...>

Тәртипсезлек, көчлелек, өлгерлек, егетлек, тупаслык, эшсезлек, башкаручы, иң, әйләнә-тирә, уртак тел табу, эчке дөнья, уен-көлке, игътибар үзәге, читләшү.

Бәхет кайда була? (6 сәг.)

Табигатькә сак караш турында сөйләшү.

Табигать серләре, табигатьтәге кызыклы күренешләр турында мәгълүмат бирә белү

“Яшел планета” конкурсында, Мин чисталык яратам”, “Кошларга ярдәм” акцияләрендә катнашу турында  сөйләшү.

Ял иткән урынны чиста калдырырга кирәк,  чөнки ... .

Чишмәләр изге урын, ял итү урыны, шуңа күрә ...

Оксана “Яшел планета” конкурсында беренче урынны алды, чөнки ул ... .

көрәшү, ягулык, учак ягу, чүп-чар, пычрату, чишмә, Җир шары, дым саклау, катнаша, җиңә.

Без Татарстанда яшибез (5 сәг.)

Татарстанның урнашкан урыны, климаты, мәйданы, табигый байлыклары турында сөйли белү.

 Казан шәһәрендәге яңа үзгәрешләр турында сөйли белү.

Казанның бүгенге йөзе, архитектура истәлекләре, яңа ял итү урыннары.

Татарстан Европаның көнчыгышына урнашкан.

Казан метросының   Г.Тукай тукталышы миңа ошады. <…> Казанда яңа спорт корылмалары төзелде ... .

Сиңа Бауман һәм С-Петербург урамнарының кайсы күбрәк ошый?  Без аквапаркта ял итәргә яратабыз, чөнки ... .

Европа, көнчыгыш, чикләшә, мәйдан, төньяк, көньяк, күмер, бакыр, балчык, бүгенге йөзе, кайсы, оештырыла, истәлек, корылмалары.

Татарстанның күренекле әдипләре (18 сәг.)

Габдулла Тукай, Муса Җәлил Абдулла Алиш  турында сөйли белү. Аларның шигырьләрен яттан сөйләү.

А.Алиш, Галимҗан Ибраһи-мов  турында белешмә бирә белү, әсәрләренең эчтәлеген кыскача сөйләү.

Габдулла Тукай 1886нчы елда мулла гаиләсендә туа. <…>

Муса Җәлил – Советлар Союзы Герое. <…>

Абдулла Алиш – Җәлилнең иптәше.

Мәдрәсә, ятим, үги әби, иҗат итә, ачы язмыш, яланаяк, асрарга, олаучы, гаҗәпләнде, кала, күрше авыл, мәкалә, әдәби әсәр, Бөек Ватан сугышы, әсирлек, тоткынлык, көрәш, төрмә, фашизмга каршы, легионерлар, үлемсез, мәңгелек, дан.

                                           Эш төрләре

Тыңлап аңлау

Диалогик сөйләм

Монологик сөйләм

Һәр тема буенча ара-лаша белү күнекмә-ләрен ситуатив күне-гүләр аша тикшерү

Уку

Язу:

сүзлек диктанты

сочинение

1,2 минут

9-10 реплика

10-12 фраза

4

80-90 сүз

18-22 сүз

9-10 җөмлә

№

Үткәрү вакыты

Тема

Дәрес тибы

Үзләштерелергә яки камилләштерелергә тиешле белем һәм күнекмәләр

Көтелгән нәтиҗә

Искәрмә

План

буенча

Фактик үтәлеш

1

2

3

4

5

6

7

8

9

I чирек (17 сәг.)

Күп укыган күп белер  (11 сәг.)

1

2.09

Р.Вәлиева. "Мәктәбем"

1

ЛГКК

“Мәктәп” темасына кагылышлы лексика

“Мәктәп” темасына кагылышлы лексиканы иркен куллану

2

6.09

Каюм Насыйриның биографиясе

1

ЛГКК

Бөек шәхеснең күп кырлы эшчәнлеген истә калдыру

3

9.09

"Әбүгалисина" әсәренең беренче өлеше

1

ЛГКК

Гыйлем, үткен, гомер, хәбәр, үлә, игезәк, туганнар, борын заман

4

14.09

"Әбүгалнсина" әсәренең икенче өлеше

1

ЛГКК

Әсәрнең эчтәлеген

сөйләү

5

17.09

“Белемле кеше югалмас” темасы буенча эш

1

д/м сөйләм

Тема буенча сөйләшү

6

21.09

В.Нуриев «Өлгерәм әле» хикәясенең I өлеше

1

ЛГКК

өлгерәм, зыян юк, күзләр йомыла сүзләрен сөйләмгә кертү

Сәнгатьле уку

7

23.09

В.Нуриев «Өлгерәм әле» хикәясенең I өлеше

1

Д/м сөйләм

Күчерермен, тамак ялгау сүзләрен өйрәнеп, хикәяне уку

Геройларны характерлый белү

8

28.09

В.Нуриев «Өлгерәм әле» хикәясенең II өлеше

1

ЛГКК

Әлбәттә, зыян, иртәрәк, мәзәк, өлгерәм, уянам, торам, күчерәм, сүз бирә, сүзендә тора  алмый

Хикәянең эчтәлеген сөйләү

9

1.10

Р.Вәлиева “Барый телевизор карый”

1

1

ЛГКК

Шигырьне анализлый белү

10

5.10

Татарстан Милли китапханәсе

1

ЛГКК

Халык язмышы, мөрәҗәгать итә, өлеш кертә, сирәк кулъязма сүзләрен активлаштыру

11

8.10

Л.Леронның “Пирамида” әсәре

1

ЛГКК

Әсәр буенча бер-береңә сораулар бирү

Мин һәм минем яшьтәшләрем (16 сәг.)

12

12.10

Н.Гыйматдинова. “Болын патшасы" хикәясе. I-II өлешләр

1

ЛГКК

Язучының язу стиленә игьтибар итү

I-II өлешләрне сөйли белү

13

14.10

Н.Гыйматдинова. “Болын патшасы" хикәясе. I-II өлешләр

1

ЛГКК

III өлешне сөйли белү

14

18.10

"Болын патшасы" хикәясе нең III өлеш

1

ЛГКК

Өйрәнелгән лексиканы ныгыту

Малайлар һәм кызлар арасындагы дуслык турында сөйләшү

15

16

25.10

26.10

"Болын патшасы" хикәясенең IV-V бүлекләре

2

ЛГКК Д/м сөйләм

“Күрше кызы” хикәясен сөйли белү

17

29.10

Шәүкәт Галиевның биографиясе һәм "Безнең йорт малайлары" шигыре

1

ЛГКК

Кешенең уңай холык сыйфатларын күрергә өйрәтү

Кешенең уңай холык сыйфатларын күрсәтә белү

Шигырьне яттан сөйләү

II чирек (14 сәг.)

18

19

1.11

12.11

Ш. Галиевның “Ялгыш адым" шигыре

2

ЛГКК Д/м сөйләм

Файдалы һәм файдасыз үткән вакыт ничек аерыла?

20

13.11

Ф.Шәфигуллинның биографиясе

1

ЛГКК

Ф.Шәфигуллин турында белешмә бирә белү

21

20.11

Ф.Шәфигуллин. "Әнфисә кемгә елмая?" әсәре

1

ЛГКК

Хикәяне сүзлексез аңлап уку

Кешенең тышкы кыяфәтен сурәтли белү

22

25.11

Р .Миңнуллинның "Подъезддагы язулар" әсәре

1

ЛГКК

Кушаматлар турында сөйләшү, стена бозуның начарлыгын аңлау

Сәнгатьле укуны камилләштерү, яшәү урынының чисталыгы өчен җаваплылык тою

23

27.11

Ф.Яруллинның  биографиясе

1

ЛГКК

Шөгыльләнә, шигырь, тәмамлый, җиңел, язмыш

24

25

2.12

3.12

Ф.Яруллин. “Җилкәннәр җилдә сынала”  әсәре

2

ЛГКК ЛГКК

Абзар, салам, тирес, сәнәк, турникта тартылу,

яшелчәләргә су сибү

Хыял, имгәнә, каза нышлары сүзләрен  җөмләдә куллану  Хикәяне сәнгатьле уку

26

10.12

"Минем яшьтәшләрем -дусларым" темасы буенча сөйләшү

1

Д/м сөйләм

"Минем яшьтәшләрем-

дусларым" турында сөйләшү

27

11.12

“Мин һәм минем яшьтәшләрем” темасын кабатлау

1

Д\м сөйләм

Кеше характерының формалашуын күзәтергә мөмкинлек бирү

Ялган нинди төстә? (9 сәг.)

28

29

17.12

18.12

К.Даянның  “Өзелгән чәчәкләр" әсәренең I өлеше

2

ЛГКК

Д/м сөйләм

Бераз, хуш ис, кайсысы, гаҗәпләнү, хәсрәт, шунда, уйчан караш

Хикәяне аңлап уку.  Әсәрне сөйли белү

Үз хатаңны аңларга өйрәтү

30

31

25.12

27.12

“Өзелгән чәчәкләр" әсәренең  II  өлеше

2

ЛГКК Д/м с.

Төп геройның эчке кичерешләрен дөрес бәяләү

III чирек (21 сәг.)

32

10.01

М.Галиевның "Җиңәсем килде" әсәре

1

ЛГКК

Кайбер, таза гәүдәле, нур, үзе сизмәстән, җиңү, почмак

Теләсә нинди бүләк нең мактауга лаек түгеллегенә төшен дерү

33

34

15.01

17.01

М.Галиевның "Җиңәсем килде" әсәре  

2

д/м сөйл.

Җиңү өчен бөтен юлларны да кулланырга ярамавын аңлау

35

36

22.01

24.01

А.Алишның  биографиясе.

 А.Алиш. "Алдакчы Наил" хикәясе

2

ЛГКК ЛГКК

Селкенми, батыр, мактанчык, сай, үлгән, шаяра, сөлге, кызарды, оялды

Хикәянең эчтәлеген сөйләү

Бәхет кайда була? (6 сәг.)

37

28.01

Н.Дәүлинең биографиясе белән танышу

1

ЛГКК

Язучының тормыш юлы белән якыннан танышу

Биографиясен сөйли белү

38

1.02

Н.Дәүлинең "Бәхет кайда була? " әсәре.

1

ЛГКК

Д/м сөйләм

Имән, көнчыгыш, уңыш, кояш чыгу, кояш бату, көньяк, көнбатыш, төньяк

Әсәрнең эчтәлеген

сөйләү

39

40

7.02

8.02

Дәрдемәнднең биографиясе. Дәрдемәнднең "Бер хәзинә" әсәре

2

ЛГКК

Игенче, басу, хәзинә, казу, кардәш, тырмалау, мирас, бодай, мул, хыянәт

Хикәянең төп эчтәлеген аңлауга ирешү

41

42

14.02

15.02

Н. Дәүлинең "Хезмәткә-
хөрмәт" әсәре

2

ЛГКК ЛГКК

Ихтирам, таныш, шешә, ватык, гадәтн, рәхимсез, намус, тәртип, җыештыру

Ташланган икмәккә, төрле чүп-чарга битараф булмаска өйрәтү

Үткәннәрне онытма син! ( 6 сәг.)

43

21.02

Р.Фәйзуллин "Онытма син!"

1

ЛГКК

Үткән, хәтерләү, моң, мирас, горур, киләчәк, тарих

Зиндан, кавем, мирас, хәтерләү сүзләрен аңлап уку

44

45

22.02

25.02

Р.Фәхретдинов "Идел суы ага торыр" әсәре

2

ЛГКК ЛГКК

Буйсына, бәхәс, яшә, дәүләт, сәүдәгәр, дин, мунча, чуен, дан казанган

Тарихи язманы укып шәһәр исем- нәрен, шәһәрдәге биналарны истә калдыру

46

1.03

Татар халык авыз иҗаты

47

48

1.03

3.03

Сөембикә турында текст

2

ЛГКК Д/м сөйләм

Башкала, күренекле, истәлек, катлы, шәхес, тарихи, ханбикә

Тыңланган текстны рус телендә сөйләү

Без Татарстанда яшибез (4 сәг.)

49

50

14.03

15.03

Туган җирем - Татарстан

2

ЛГКК

Дәүләт, җөмһүрият, әрәмә, тугра, чишмә

Төсләр, символлар, татар бизәкләрен дөрес сөйләргә өйрәнү

51

52

19.03

21.03

Татарстанның Милли музеенда

2

ЛГКК

Сәнгать, милли, тарихчы, максат, хуҗалык, икътисад

IV чирек (18 сәг.)

Татар халкының күренекле әдипләре турында истәлекләр (18 сәг.)

53

1.04

”Без Татарстанда яшибез” темасын кабатлау

1

д/м сөйл.

Дәүләт символларын  аңлата белүне камилләштерү

54

5.04

Г.Тукай биографиясе

1

ЛГКК

Мулла, үлгән, карчык, шәфкатьле, кияүгә чыгу, фәкыйрь, сөю, яланаяк, яланбаш

Г.Тукай турында белешмә бирә белү

55

8.04

Г.Тукай. "Исемдә калганнар"

1

ЛГКК Д/м сөйләм

Эчтәлеген сөйли алу

56

57

11.04

14.04

Ә. Фәйзи "Асрарга бала бирәм"

2

ЛГКК Д/м сөйләм

Кала, саф, шакката, кызганды, арба, олаучы, ятим, кадерле, монсу, якынлаша, гаҗәпләнде

Г.Тукайның балачагы турында сөйли белү

58

59

16.04

21.04

Г.Тукай "Су анасы"

2

ЛГКК Д/м сөйләм

Кала, саф, шакката, кызганды, арба, олаучы, ятим, кадерле, монсу, якынлаша, гаҗәпләнде

Бер өзекне яттан сөйләү

60

25.04

Г.Тукай “Туган тел”

1

д/м сөйләм

Белемнәрне системага салу

61

62

28.04

29.04

С.Алишев.  "Нәни батыр" хикәясе

2

ЛГКК

Д/м сөйләм

Шома, ябыша, ихтыярсыз, бата, усал, капланган, күтәрә, шуыша

Әсәрнең эчтәлеген

сөйләү

63

7.05

Э. Мөэминова. “Сабантуй” шигыре

1

ЛГКК

Шигырьнең эчтәлеген аңлау

64

7.05

Җ. Дәрзаман. “Сабан туе якынлашканда” шигыре

1

ЛГКК

Чүлмәк вату, көлке, капчык белән сугышу, йомыркалы кашык белән йөгерү

Шигырьне сәнгатьле уку

65

66

13.05

16.05

Г. Ибраһимовның биографиясе. "Алмачуар" әсәренең I кисәге

2

ЛГКК ЛГКК

Ял, койрык, сылу, төз, гәүдә, күкрәп, камчы, күк бия, данлыклы

Г. Ибраһимовның

биографиясен сөйли белү

67

68

19.05

20.05

Г.Ибраһимовның"Алмачуар" әсәренен II  кисәге

2

ЛГКК ЛГКК

Әсәрнең II  кисәге буен- ча әңгәмә оештыру

69

70

26.05

27.05

"Алмачуар" әсәренең  соңгы бүлеге

Йомгаклау

1

1

ЛГКК Д/м сөйләм

Башкалар, яшерен, тайгак, яшел, көтүче, басу капкасы, уң, сул, мәчет манарасы

Әсәрне сөйли белү