Татар теле һәм әдәбият дәресләренә технологик карталар
план-конспект занятия (7 класс) по теме

Укытучы

Айзатуллова Әлфия Мөнир кызы

Дәрес

Татар теле                  

Сыйныф

6 Г – рус төркеме

Дәрес төре

-Яңа белемнәрне “ачу”

+

-Катнаш дәрес

+

-Өйрәнгәннәрне гомумиләштерү һәм системага салу

+

-Контроль дәрес

-Белемнәрне практик яктан куллану

+

-Ныгыту дәресе

+

Уку – укыту методикасы

• репродуктив

• аңлату-күрсәтү

+

• проблемалы укыту

+

• өлешчә эзләнү

• тикшеренү

+

Дәрес темасы

“Информация заманында яшибез”.

Иртәгә бит ял көне.

Тамыры сузыкка беткән фигыльнең инфинитив формасы.

Максат

Инфинитив турында булган белемнәрен гамәли куллану, системага салу.Укуга һәм сәламәтлеккә карата сакчыл караш тәрбияләү.

Көтелгән нәтиҗә

Инфинитивларны дөрес куллану. Матур һәм дөрес сөйләм булдыру. Атна исемнәрен кабатлау.

Төп терминнар

Инфинитив, буш вакыт, ял көннәре, атна исемнәре.

Предметара бәйләнешләр

әйләнә-тирә дөнья, татар теле, әдәбият, сәнгать, тән тәрбиясе, рус теле, тарих

Ирешеләчәк нәтиҗә

Предмет күнекмәләре:

Язу күнекмәләре:

Уку-язу күнекмәләре:

Тел күнекмәләре:

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре (УУГ):

-дөрес сөйләм булуга омтылыш;

-үз фикереңне әйтә белү;

-төркемнәрдә килешеп эшли белү;

-иптәшеңә рухи ярдәм күрсәтә белү;

-фикереңне дәлилли белү;

Регулятив УУГ:

-уку бурычларын кую;

-барлыкка килгән ситуациядә ориентлаша белү;

-үз фикереңне төгәл җиткерү;

-дөрестән дөрес түгелне аеру;

-таныш арасыннан таныш булмаганны билгели белү;

-нәтиҗәләр формалаштыру;

Танып - белү УУГ:

-тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу;

-төрле рәвештә бирелгән мәгълүматны кабул итү һәм аңлау;

-рәсем, иллюстрацияләр ярдәмендә сорауларга җавап таба белү;

-укыганны анализлау;

Коммуникатив УУГ:

-башкаларның сөйләмен ишетү һәм тыңлау;

-үз фикереңә ышандыра белү;

-башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү;

Эшне оештыру

Эш формалары

Ресурслар

Фронталь эш

Төркемнәрдә һәм парларда эш

Индивидуаль (дифференциаль) эш

Куллану өчен дәреслек:  рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы Р.Р.Нигъматуллина , Ф.С.Фәизова “Татарча да да яхшы бел”

Эш дәфтәре.

Техник чаралар:

-ноутбук

-презентация

-күрсәтмәлелек

Дәрес этаплары

Ресурслар

Укытучы гамәлләре

Укучылар гамәлләре

УУГ

1.Оештыру моменты

Презентация

Слайд 1

Яхшы кәеф оештыру, исәнләшү

Исәнләшү, комплиментлар әйтү

Шәхескә кагылышлы УУГ

2.Белемнәрне актуальләштерү

Слайд 2

Сорауларга җаваплар

- Бүген атнаның кайсы көне?

-

-Иртәгә дүшәмбе көнме?

-

-Атнаның бишенче көне җомга көнме?

-

-Эш көннәрен санагыз.

-

-Ял көннәрен әйтегез.

-

Әгәр тиешле тәртиптә әйтмәсәләр, тиешле тәртиптә кабатлау.

Сорауларга дөрес тулы җаваплар бирү.

-Бүген атнаның беренче көне.

-Юк, иртәгә сишәмбе көн.

-Әйе, атнаның бишенче көне җомга көн.

- Эш көннәре - дүшәмбе, сишәмбе, чәршәмбе, пәнҗешәмбе, җомга, шимбә, якшәмбе.

-Ял көннәре - шимбә, якшәмбе.

Шәхескә кагылышлы УУГ

3.Аңлату

максат куелышы

Слайд 3

 Слайд 4

Слайд 5

Һәр төркемнән берәр сүз алып, сүзтезмәләр әйтегез.

Бер-берегезгә  атна исемнәрен кулланып, киңәшләр бирегез.

ИНФИНИТИВ

Компьютерда – уйна

Җавап – эзлә

Музыка – тыңла

Шигырь – ятла

Телевизор – кара

Китап - укы

-Саша, дүшәмбе көн музыка тыңла.

-Карина, ял көне китап укы.

-неопр.форма глагола

-нишләргә? соравы

-рга, -ргә кушымчасы

-к словам с твердыми гласными РГА

-к словам с мягкими гласными РГӘ

Регулятив УУГ

Шәхескә кагылышлы УУГ

Коммуникатив УУГ

4.Беренчел ныгыту

Слайд 6

Слайд 7

8

9

10

Тиешле кушымчаларны куегыз.

КИРӘК, КИРӘКМИ сүзләрен кулланып әйтегез:

-надо выучить стих

-нужно прочитать книгу

-в понедельник надо посмотреть телевизор

-в среду не надо искать ответ

Компьютерда – уйнарга

Җавап – эзләргә

Музыка – тыңларга

Шигырь – ятларга

Телевизор – карарга

Китап - укырга

-шигырьятларга кирәк

-китап укырга кирәк

-дүшәмбе көн телевизор карарга кирәк

-чәршәмбе көн җавап эзләргә кирәкми

Коммуникатив УУГ

Танып-белү УУГ

5.Динамик пауза

Слайд 11

“Адымнар” уены

Парлап чыгалар

Сорау – җавап – җавап - сорау

Шәхескә кагылышлы УУГ

6.Ныгыту

Слайд12

Слайд 13

Слайд 14

Дәреслек белән эш.

1)Тиешле сүзләрне куеп, Марат өчен җавап бирегез.

2)Диалогны рольләргә бүлеп уку.

Язмача эш.

-тактада

-дәфтәрдә

6 нчы күнегү.

Җөмләләр әйтегез, сез алар белән килешәсезме?

1)Сорауларга җаваплар

2) Диалог уку

Тикшерү

-Көн саен саф һавада йөрергә кирәк.

-Һәрчак вакытында ашарга кирәк.

...........

Шәхескә кагылышлы УУГ

Регулятив УУГ

Коммуникатив УУГ

7.Йомгак.

Рефлексия.

Өй эше.

Слайд 15

Слайд 16

Слайд 17

Слайд 18

Без бүген нәрсәләр эшләдек?

-

Үзегезгә билгеләр куегыз, ни өчен икәнен әйтегез.

-Нәрсәләр истә калды?

-Нәрсәләр истә калмады?

Гаиләгездәге кешеләргә инфинитивларны кулланып,  тиешле киңәшләр бирегез.

-Инфинитив

Нишләргә? соравын кабатладык

-РГА, -РГӘ

-Миңа бишле, чөнки матур һәм дөрес җавап бирдем.

-Миңа дүртле, хаталар бар иде.

Укчыларның җаваплары

Шәхескә кагылышлы УУГ

Коммуникатив УУГ

Укытучы

Айзатуллова Әлфия Мөнир кызы

Дәрес

Әдәби уку / әдәбият

Сыйныф

6 Г

Дәрес төре

-Яңа белемнәрне “ачу”

+

-Катнаш дәрес

+

-Өйрәнгәннәрне гомумиләштерү һәм системага салу

-Контроль дәрес

-Белемнәрне практик яктан куллану

+

-Ныгыту дәресе

Уку – укыту методикасы

• репродуктив

• аңлату-күрсәтү

+

• проблемалы укыту

+

• өлешчә эзләнү

+

• тикшеренү

+

Дәрес темасы

М.Гафури иҗаты. “Әтәч белән сандугач” мәсәле. “Сынландыру”, “мәсәл” төшенчәләре.

Максат

Мәсәл жанры белән ташыштыру һәм “сынландыру” төшенчәсе турында белешмш бирү. Рус бәетчесе И.Крылов иҗатын искә төшерү һәм М.Гафури иҗаты белән таныштыру. Русча – татарча мәсәлләрне чагыштыру. Туган телләренә һәм татар теленә мәрхәмәтлелек хисе тәрбияләү.

Көтелгән нәтиҗә

М.Гафури тормышы һәм иҗаты турында әйтә белүләре; русча – татарча мәсәлләрне чагыштырып, аермаларын һәм охшашлыкларын табу; мәсәл эчтәлеген аңлау; “сынландыру” төшенчәсен куллану.

Төп терминнар

“мәсәл” , “сынландыру”

Предметара бәйләнешләр

әйләнә-тирә дөнья, татар теле, әдәбият, сәнгать, тән тәрбиясе

Ирешеләчәк нәтиҗә

Предмет күнекмәләре:

Язу күнекмәләре:....

Уку-язу күнекмәләре:

Тел күнекмәләре:

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре (УУГ):

-дөрес сөйләм булуга омтылыш;

-үз фикереңне әйтә белү;

-төркемнәрдә килешеп эшли белү;

-иптәшеңә рухи ярдәм күрсәтә белү;

-фикереңне дәлилли белү;

Регулятив УУГ:

-уку бурычларын кую;

-барлыкка килгән ситуациядә ориентлаша белү;

-үз фикереңне төгәл җиткерү;

-дөрестән дөрес түгелне аеру;

-таныш арасыннан таныш булмаганны билгели белү;

-нәтиҗәләр формалаштыру;

Танып - белү УУГ:

-тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу;

-төрле рәвештә бирелгән мәгълүматны кабул итү һәм аңлау;

-рәсем, иллюстрацияләр ярдәмендә сорауларга җавап таба белү;

-укыганны анализлау;

Коммуникатив УУГ:

-башкаларның сөйләмен ишетү һәм тыңлау;

-үз фикереңә ышандыра белү;

-башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү;

Эшне оештыру

Эш формалары

Ресурслар:

Фронталь эш

Төркемнәрдә һәм парларда эш

Индивидуаль (дифференциаль) эш

Куллану өчен дәреслек: Татар әдәбияты, Мотыйгуллина Ә.Р, Ханнанова Р.Г, Гыйззәтуллина Э.Х

Эш дәфтәре.

Техник чаралар:

-ноутбук

-презентация

-күрсәтмәлелек

Дәрес этаплары

Ресурслар

Укытучы гамәлләре

Укучылар гамәлләре

УУГ

1.Оештыру моменты

Презентация

Исәнләшү һәм кәефләре турында сөйләшү

Исәнләшү

Регулятив УУГ:

2.Белемнәрне актуальләштерү

максат куелышы

Рәсемгә игътибар  итегез әле.

-Сез бу шәхесне таныдыгызм?

-Сез аның турында нәрсәләр беләсез?

- Ребята,  скажите-ка, о чем мы будем говорить сегодня на уроке?

-Кто мне скажет, что такое басня?

-Что такое аллегория?

-Молодцы.

-.......

-И.Крылов

-Автор басен....

-Басни

-Стихотворный или прозоический рассказ, в котором есть аллегория.

-Наделение предметов и явлений природы свойствами живых существ, в том числе и человека: внешним обликом, способным мыслить, чувствовать, говорить итд.

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре (УУГ),

Регулятив УУГ,

Танып - белү УУГ

3.Аңлату

-Укучылар, без бүген татар мәсәлчесе М.Гафури иҗаты белән танышабыз.  

Биографияне кыскача сөйләү

МӘСӘЛ

кыска күләмле, читләтеп әйтүгә корылган, чәчмә яки тезмә рәвештә язылган әсәр. Аның персонажлары –кешеләргә хас сыйфатларны чагылдыра торган хайваннар, үсемлекләр, әйберләр.

тыңлыйлар

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре (УУГ):

4.Беренчел ныгыту

Дәреслек белән эш

48 нче бит М.Гафури биографиясе.

-Найдите предложения, в котором говорится

А)кто такой М.Гафури

Б)где он родился

В)где он учился

Г)знакомится с творчеством других поэтов

Д)что он сочиняет(пишет)

-Сейчас, рассмотрим басню М.Гафури “Петух и соловей” на русском языке.

-Басня о чем?

-Какова мораль данной басни?

Укыйлар

А)күренекле әдип

Б)Башкортстанның хәзерге Гафури районы Җилем-Каран авылында туа

В)Төрле авыл мәдрәсәләрендә, аннары Троицк шәһәрендәге мәдрәсәдә, Казандагы “Мөхәммәдия”  мәдрәсәсендә укый

Г)Каюм Насыйри, Риза Фәхретдинов, Фатих Кәрими

Д)проза әсәрләре, мәсәлләр, шигырьләр, поэмалар

-Выразительное чтени на русском

-о петухе и соловье

Рассказывают краткое содержание басни

Ответы на вопросы

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре (УУГ),

Регулятив УУГ,

Танып - белү УУГ

5.Динамик пауза

Күзләрне ял иттерәбез

6.Ныгыту

Поработаем с басней на русском и с учебником.

48 нче бит “Әтәч белән сандугач” мәсәле.

Найдите:

А) Землю Петух разрывает упорно,

Куры бегут за едою проворно

Б)-Эй, говорит Соловей, из окошка

-Ты бы Петух, отдохнул хоть немножко

Разбор басни.

Таблица тутыру.

Охшашлыкларын һәм аермаларын табалар

-Укыгыз

-Билгеләрен әйтә

Дәреслекләрен ачалар

А)Әтәч йөри җим эзләп,

Янында бар тавыклар

Б)Әй Әтәч, син бичара!

Болай таба бер кара

Работа по таблице.

Находят сходства и отличия басен

-Укыйлар

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре (УУГ),

Танып - белү УУГ

7.Йомгак.

Рефлексия.

Өй эше.

-Ребята, о чем мы с вами говорили на уроке?

-Дәрес сезгә ошадымы? Ни өчен?

51 нче бит, Мәсәлне матур итеп укырга

Сау булыгыз, дәрес тәмам.

-о басне “Петух и Соловей”

-о М.Гафури

-Әйе, .....

-Юк, чөнки.....

-Сау булыгыз.

Регулятив УУГ,

Танып - белү УУГ

Дәрес башында

Раслау

Дәрес ахырында

Фигыльләр предметның яки затның эшен, хәрәкәтен белдерә торган сүзләр

Барлык фигыльләр өчен дә барлык-юклык категориясе хас

Фигыльләрнең 3 заманы бар

Фигыль юнәлешләре бишәү

Төп

юнәлеш

үтәүче эшне үзе башкара

Кайтым

юнәлеше

эш үтәүченең үзенә кайта

Төшем

юнәлеше

эш кешегә яки предметка читтән төшә

Уртаклык

юнәлеше

үтәүче эшне кем беләндер бергәләп эшли

Йөкләтү

юнәлеше

үтәүче эшне кемгәдер кушып эшләтә, эш үтәлүенә сәбәпче була

Берничә юнәлеш кушымчасы алган

Кайт-ты-лар

Бизә-н-ә

Утыр-т-ыл-маган

Йөгер-еш-еп

Сиз-дер-ми

Йомша-р-т-ыл-ган

Үс-ми

Яса-н-а

Ута-л-ган

Сайра-ш-а

Уй-ла-н-ыл-ган

Көт-мә-гән

Кара-н-ып

Көт-ел-мә-гән

Чык-мый

Тот-ын-а

Суз-ыл-ды

Бул-ма-ган

Баш-ла-н-ып

Суз-ыл-мый

Кит-ә

Тот-ын-ды-лар

Тапшыр-ыл-ган

Кил-де

Тәмам-ла-н-ачаг-ын

Актар-ыл-ды