Справка об итогах переводного экзамена.
опыты и эксперименты на тему

2013-2014 өөредилге чылында  Бай-Тал сумузунуӊ МБӨЧ Н.С.Конгар аттыг ортумак ниити билиг школазыныӊ тыва дыл болгаш чогаал м/к тургусканы-биле 10-гу класстыӊ тыва дылга шилчилге шылгалдазын эрттиргениниӊ дугайында справка.

      Сорулгазы: уругларныӊ тыва дыл эртеминге чыл дургузунда өөренген билиглерин хынаары.

      Шылгалданы чоруткан хевири: грамматика болгаш стиль талазы-биле онаалгаларлыг диктант.

    Эртем башкызы: Доос С.М.

     Болган хүнү: май  15, 2014 чыл

     Шагы: 9.20.ш – 10. 50- ш.

     Киришкеннер:  23.

     Ассистент башкылар: Иргит Ш.Б., Дамбый А.А.

     10-гу класстыӊ шилчилге шылгалдазыныӊ  сөзүглелин А.К.Ойдан-оол, М.Ч.Ооржак, С.Т.-С.Ооржак авторларныӊ «Диктантылар чыындызыныӊ» номундан алган. Көк-оол Чамыяӊнын «Ава сеткили» деп сөзүглелин бижээннер.

      Диктантыны бижээн соонда дараазында онаалгаларны уруглар кылган:

1. Ийиги домакта домак кежигүннериниӊ илереттингени чугаа кезектерин кырынга айтыры.
2. Сөзүглелдиӊ жанрын, стилин тодарадыр.
3. Сөөлгу домактыӊ синтаксистиг сайгарылгазын кылыр.
4. Фонетиктиг сайгарылга: хөөкүй.
5. Морфемниг сайгарылга: дагдыныкчы, чажыттарындан.

     Диктантыныӊ сөзуглелинде хөлүн эрттир бижиири берге сөстер чок, чүгле ында кавычкалап бижиир үлегер домак болгаш  аӊгы-аӊгы дүрүмнерлиг биче секти хөй салыр таварылгалар бар. Диктантыны уруглар дараазында демдектерге  дүүштур кылганнар: «5» - 1 өөреникчи,  «4» - 10 өөреникчи, «3» - 12 өөреникчи, «2» -0. Билиг шынары – 47 %,  өөредилге хуузу – 100%. Ниитизи-биле грамматиктиг онаалгаларны кылганы: «5» - 2,  «4» - 8, «3» - 13.

Билиг шынары – 43%.                  

   Грамматиктиг онаалгаларда  уругларныӊ кылып турар частырыгларын  бөлүктээрге, мындыг:

1.Морфология, синтаксис талазы-биле:

А).  –ла болгаш –даа деп артынчыларны шын бижиири база оларны шын айтыры.

Б). домактыӊ характеристиказын берип тургаш, чүнүӊ-биле нарынчыттынганын айытпайн турар.

  2. Чамдык өөреникчилер сөзүглелдин жанрын болгаш стилин шын эвес тодарадып турар.

  3. Фонетиктиг сайгарылгада сөс эгезинге күштүг ажык эвес х деп үннү кошкак кылдыр сайгарып турар.

  4. Өске чугаа кезээнден чүве ады тургузар –ыкчы деп кожумакты шын эвес сайгарып турар өөреникчилер бар.

             Сүмелер:

1. Өөреникчилерниӊ грамматика, фонетика, сөс тургузуу база стилистика талазы-биле билиглерин улам  ханыладыры-биле тыва дыл башкылары теоретиктиг болгаш практиктиг билиглерни бээр.
2. Орфография болгаш пунктуация талазы-биле частырыгларны болдурбазын чедип алыр.

Справканы тыва дыл методкаттыжыышкыныныӊ удуртукчузу

Доос С.М. бижээн.

2013-2014 өөредилге чылында  Бай-Тал сумузунуӊ МБӨЧ Н.С.Конгар аттыг ортумак ниити билиг школазыныӊ тыва дыл болгаш чогаал м/к тургусканы-биле 8-ки класстыӊ тыва дылга шилчилге шылгалдазын эрттиргениниӊ дугайында справка.

      Сорулгазы: уругларныӊ тыва дыл эртеминге чыл дургузунда өөренген билиглерин хынаары.

      Шылгалданы чоруткан хевири: лексика, фонетика болгаш грамматика талазы-биле онаалгаларлыг диктант.

    Эртем башкызы: Доос С.М.

     Болган хүнү: май 16,  2014 чыл

     Шагы: 9.20.ш – 10. 50- ш.

     Киришкеннер:  45.

     Ассистент башкылар: Иргит Ш.Б., Дамбый А.А.

     8-ки класстыӊ шилчилге шылгалдазыныӊ  сөзүглелин А.К.Ойдан-оол, М.Ч.Ооржак, С.Т.-С.Ооржак авторларныӊ « 5 – 9  класстарга диктантылар чыындызыныӊ» номунда «Орай кус» деп диктантыны бижээннер.

      Диктантыны бижээн соонда дараазында онаалгаларны уруглар кылган:

1. Нарын состерни ушта бижиир.

6. Сөзүглелден деепричастие хевирлеринде кылыг сөстериниӊ адаан шыйгаш, кырынга бөлүүн айтыр.
7. Дараазында домактыӊ синтаксистиг сайгарылгазын кылыр: Хире-хире хадый каггылаптарга, бөкпек-бөкпек куу каӊмыылдар ховуларны кежир чаржып, суг чара шаап каан кооргалдарже, улуг шуурганда чаглак дилээн мал-маган ышкаш, кара маӊ-биле сыӊмарлажып кирип турганнар.
8. Фонетиктиг сайгарылга: дүжүп.
9. Морфологтуг сайгарылга: Улуг-Хемниӊ

     Диктантыныӊ сөзуглелинде дыка хөй дефистер бижиир нарын сөстер бар база чангыс аймак кежигуннерниӊ  аразынга биче секти, деӊнелгелерни биче сек-биле аӊгылаар дурумнерлиг домактар бар.

     Диктантыны уруглар дараазында демдектерге  дүүштур кылганнар: «5» демдекке - 5 өөреникчи,  «4» - 20 өөреникчи, «3» - 21 өөреникчи, «2» -0. Билиг шынары – 53 %,  өөредилге хуузу – 100%. Грамматиктиг онаалгаларны кылганы: «5» - 3, «4» - 16, «3» - 23. Билиг шынары – 42.

     Частырыглары.

   1. Синтаксисте:

А). Хөй кезектерлиг чагырышкан нарын домактыӊ сайгарылгазында домактарныӊ кызыгаарын чамдык өөреникчилер шын эвес айыткан болгаш тайылбыр домактарныӊ  бөлүктеринде будап турар.

Б). Домактыӊ характеристиказын берип тургаш, тайылбыр домактар кол домакка чүнүӊ дузазы-биле холбашканын билбейн турар.

  2. Деепричастие хевирлеринде кылыг сөстерин шын тып турарлар, ынчалза-даа бөлүктериниӊ чамдыызын шын эвес айыткан.

 3. Фонетиктиг сайгарылгада дүжүп деп сөсте өк-биле адаар үъ деп үннү транксрипциязында демдеглевейн турар.  

 4. Улуг-Хемниӊ  деп сөстүн морфологтуг сайгарылгазын кылганы эки.

                         Сүмелер:

1. Өөреникчилерниӊ фонетика, морфология, синтаксис болгаш орфография талазы-биле билиглерин улам  ханыладыры-биле тыва дыл башкылары эки ажылдаар.
2. Нарын домактарныӊ  долу синтаксистиг сайгарылгазын шын сайгарып өөредир.

Справканы тыва дыл методкаттыжыышкыныныӊ удуртукчузу

Доос С.М. бижээн.