Татар теле
план-конспект урока (5 класс) на тему

  Дәрес темасы: Сыйфат дәрәҗәләрен кабатлау.                                                                       Максаты: Сыйфат дәрәҗәләре турында белемнәрне ныгыту.                                    Бурычлар:                                                                                                 1.Укучыларның сыйфат  темасы буенча алдагы дәресләрдә өйрәнгән белемнәрен: мәгънәсен, сорауларын искә төшерү, сыйфат дәрәҗәләре турындагы белемнәрен тирәнәйтү, сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләре булдыру.                                                         2.Укучыларның логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын һәм танып-белүне үстерүгә ярдәм итү.Аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыру.                                                                                 3.Туган як табигатенә мәхәббәт уяту.

Көтелгән нәтиҗә:

1. Җөмләдә сыйфатларны табу күнекмәсен  формалаштыру.

2.Сыйфат дәрәҗәләрен ачыклау күнекмәләрен формалаштыру.

Предметара бәйләнеш: Әдәби уку.Әйләнә-тирә

Эш төре:

фронталь, индивидуль, парларда эш.

Дәрес тибы: Кабатлау дәресе.

Дәреслек:

Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗәнова, Л.А.Гиниятуллина. “Күңелле татар теле”

Техник чаралар:

Компьютер, экран, пректор

Power Point да    презентация.,аудиоязма, карточкалар, тестлар.

Дәрес барышы

 I.Оештыру. Эшчәнлек мотивлаштыру.

Балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.

Дежур укучы белән әңгәмә.

- Исәнмесез, балалар!

 Хәерле көн!

-Хәлләрегез ничек?

-Бүген сыйныфта кем дежур?

-Бүген ничәнче число?

-Атнаның нинди көне?

-Хәзер нинди ел фасылы?

-Бүген урамда нинди һава торышы?

Актуальләштерү

Фонетик күнегү.(Тәртипле, усал, хәйләкәр, тәртипле, акыллы) Слайд

-Укучылар, бү сүзләр безнең нинди сорауга җавап бирәләр?

-Укучылар, без бу сүзләрне нинди сүзләр дибез? (Бу сүзләр нинди соравына җавап бирәләр. Нинди соравына җавап биргән сүзләр сыйфат дип атала.)

II. Уку мәсьәләсен кую.

• Без бүген дәрестә нишләрбез?( Көтелгән җавап: сыйфат сүз төркеме турында белемнәребезне ныгытырбыз, аны җөмләдә табарга өйрәнербез.)

Димәк , сыйфат сүз төркемен гомумиләштереп, белемнәребезне тикшерербез.

 (Сыйфат моделен төзү)

III.Уку мәсьәләсен өлешләп чишү этабы

1. - Укучылар, бүген без сезнең белән дәрестә төркемнәрдә эшләрбез. Мин сезгә конвертлар өләшәм. Сез андагы сүзләрне предметның билгесе буенча (по признакам предмета) группаларга бүлергә тиешсез.

          1 төркем: карт, яшь, авыр, җиңел.

          2 төркем:болытлы,кояшлы,туры, түгәрәк.

          3 төркем:зәңгәр,ак,ямьсез, матур.

4. төркем:баллы, тозлы,усал, яхшы.

               - Укучылар, бу сүзләр предметның нинди билгесен белдерәләр.( Көтелгән җавап:төс, характер, табигать күренеше, тәм,форма, тышкы сыйфат,масса)

•   Димәк, сыйфатлар: төс, характер,форма, массаны, табигать күренеше, тәм белдерәләр икән.

(Модельне чыгару)

2.  -Укучылар, ә хәзер мин 4 төркемгә шигырьләр бирәм. Шигырьләрне эчтән укып чыгыгыз (укучылар сәнгатьле итеп укыйлар һәм сыйфатларны табалар)

Яратам мин ап-ак төсне                                                                                                                                    Бөтен дөнья ап-ак төсле,                                                                                                                               Куяннар да ак тун кигән,                                                                                                                            Каенннар да ак туннан.(1 төркем)

 Төренде дөнья ак төскә,                                                                                                                                  Кыш килде туган якка.                                                                                                                                        Башланды бик суык көннәр                                                                                                                   Көннәрдән суык төннәр.(2 төркем)

  Ап-ак карда яшел урман,
Нинди матур табигать.
Ылысларга бәсләр кунган,
Искиткеч(изумительный), бу әкият.(3төркем)

  Ява карлар, яңа карлар –                                                                                                                           Кышның ак гөлләре.                                                                                                                                          Якты булсын, ап-ак булсын                                                                                                                     Илемнең көннәре.                                                                                                                                       Ишетелеп торсын җирдә                                                                                                                                                Балалар көлгәне.(4 төркем)

   -Укучылар, бу сүзләрне тәрҗемә итегез әле. Ап-ак, бик суык-болар безнең нинди сыйфатлар? (Укучылар җавабы)

-Димәк, безнең  гади дәрәҗәдәге сыйфатлар, артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатлар бар.

-Укучылар, әйтегез әле безгә сыйфатлар ни өчен кирәк? ни өчен кулланабыз без аларны?(сыйфатлар безнең телебезне матурлата, без матур сөйләшәбез)                                        

 3) -Укучылар , слайдка карагыз һәм әйтегез? Беренче куянның колагы нинди?икенче куянның колагы нинди?Бу эт нинди , ә икенче эт нинди?Керпе нинди ,ә ташбака нинди?Укучылар , без куяннарның колакларын, этләрне нишләттек. (Беренче куянның колагы озын әикенче куянның колагы озынрак. Без аларны чагыштырып карадык) СЛАЙД

-Нинди дәрәҗә дип атыйбыз аларны. Ничек ясалалар бу сыйфатлар? (Бу чагыштыру дәрәҗәсе.

-рак,-рәк кушымчалары белән ясалалар)

-Димәк, укучылар безнең нинди сыйфатлар була?

Модельне чыгару

Физкультминутка эшләү. Слайд.

3. -Ә  хәзер без сезнең белән аудоиязма тыңлыйбыз.Сез игътибар белән тыңлап аннан сыйфатларны  дәфтәрләргә язып алырга тиешсез.(укчылар сыйфатларны укып чыгалар)

- Хәзер шуларны таблицага тутырырып язарга кирәк.

Таблица белән эш.

4)  Рәсем белән эш.

-Укучылар, әйтез безнең монда нәрсә сурәтләнгән?(Зимняя природа-Кышкы табигатҗ). Кышкы сүзе белән нинди сүзтезмәләр төзеп була?

“Эстафета “ уены.

“ Кышкы табигать “, “Кышкы урман” сүзенә 1 сыйфат уйлап языгыз. Хәзер кәгазь битләрен круг буенча җибәрегез һәм укып чыгыгыз.

5. -Укучылар , ә хәзер без сезнең белән диалогалар төзибез.Сезгә диалаогларны дәвам итәргә, тулыландырырга кирәк?

1 төркем:

-...........?

-Әйе, миңа кыш ошый?

-.........?

-Әйе, минем кышкы урманда булганым бар?

-.........?

-Минем куян күргәнем бар?

2 төркем:

- Исәнме, ....!                                                                                                                                                           -Исәнме,......!                                                                                                                                                          -Бүген урамда көн матур!Килешәсеңме?                                                                                                                  -.....                                                                                                                                                                              -Ә син кышны яратасыңмы?                                                                                                                                                  -.....!

3 төркем:

 -..., әйт әле, декабрь бик салкын аймы?-                                                                                                                   - ........ .                                                                                                                                - Ә бүген көн салкынмы?                                                                                             - .....                                                                                                                            - Кайчан бөтен җир ап-ак була?                                                                                              - ......... .

4 төркем:                                                                                                                                                           -......, әйдә урамга чыгабыз?                                                                                     -....... .                                                                                                             - Урамда бик матур!                                                                                               -......                                                                                                                                  - Синең чаңгың бармы?                                                                                                  -...... .                                                                                                                          -Әйдә алайса чана шуабыз.                                                                                   -..... .

6) - Укучылар, әйдәгез хәзер белемнәребезне ныгыту өчен тест эшләп алыйк. (Тестларны эшләү һәм тикшерү)

Тест.

1) На какой вопрос отвечает имя прилагательное?

1. Кая?  

2. Нишли?  

3. Нинди?

2) Как образуется сравнительная степень прилагательных?

1.-рак/-рәк

2. иң

 3. бик

3) Найдите правильный перевод - зелёный-презелёный:

1. яшелрәк

2. ямь-яшел 

3. яшел

4) Выберите ряд прилагательных, где признак предмета характеризуется от меньшего к большому :

1. Бик зур, зур, зуррак.

2. Зуррак, бик зур, зур.

3. Зур, зуррак, бик зур.

5) Найдите правильный перевод – Миңа иң зур алманы бир әле.

1. Дайте мне, пожалуйста, очень большое яблоко.

2. Дай мне, пожалуйста, яблоко побольше.

3. Дай мне, пожалуйста, самое большое яблоко.

6)  Выберите антоним к прилагательному кыска:

1. җылы

2. кечкенә

3. озын

7) Выберите синоним к прилагательному салкын:

1. эссе

2. суык

 3. Кыш

8) Найдите правильный перевод - самый сильный:

1. бик көчле

2. иң көчле

3.көчлерәк

(Тестны укчылар үзләре бәяләп билге куялар.) Слайд

Уку эшчәнлеген йомгаклау. Рефлексия.

- Укучылар, без бүген дәрескә нинди максат куйган идек?

1) Дәрестә нәрсә өйрәндек?

Өй эше:   1) сыйфатлар  кергән табышмаклар язып киләргә.

2) Сыйфатлар  темасына постер ясарга.

3) “Кыш” темасына хикәя язарга.

-Ә хәзер үзегезгә бәя бирегез.

Ә хәзер үзегезгә бәя бирегез.

• Дәрес материалын бик әйбәт үзләштердем, хәтта иптәшләремә дә булыша алам. 5 Әйбәт  эшлим, материалны аңладым. 4 Әйбәт эшлим, ләкин иптәшемнең ярдәменә каршы килмим.3 смайликларны күтәрегез.
• Укучылар, дәрес тамам.Саубулыгыз!