Внеклассное мероприятие "Самрак челхесесем"
план-конспект занятия (5, 6, 7 класс)

Ҫамрăк чĕлхеҫĕсем

Ку вăййа ачасен икĕ ушкăнĕ  хутшăнать (вăйăсене Л.В.Егорован «Сăмах вăййисем» (2007) кĕнекипе усă курса йĕркеленĕ)

1. «Пытаннă сăмахсем»

«Хурăнташ сăмахра кам нумайрах япала ячĕ тупать.

2. «Сыпăк эстафети»  

Ушкăнсем палăртнă вăхăтра нумайрах сыпăклă чăваш сăмахĕсем тупма тăрăшмалла. Чи вăрăм сăмах тупакан ушкăн ҫĕнтерет.

3. «Пурте пĕр сас паллирен»

 Ушкăнсен пĕр сас паллинчен пуҫланакан сăмахсемпе усă курса пĕчĕк калав ҫырмалла. Хăш ушкăнăн предложенисем ытларах, ҫав ҫĕнтерет.

4. «Тăлмачсем»

Ушкăнсен палăртнă вăхăтра карточкăри фразеологизмсене чăвашла куҫармалла. Вĕсемпе усă курса кĕске диалог-инсценировка хатĕрлемелле.

             1 ушкăн                                                                    2-мĕш ушкăн

         один на один                                                             в один голос

         меж двух огней                                                         сидеть в четырех стенах

         в двух словах                                                            один за всех и все за одного

         семеро одного не ждут                                            один в поле не воин

        на все четыре стороны                                              знать как свои пять пальцев

5. «Евĕрлекен глаголсем»

Учитель чĕр чун ячĕсене калать. Ушкăнсем чĕр чунсем евĕрлекен сасăран глаголсем тăваҫҫĕ.

6. «Ҫухалнă сас паллисем»

Текстра «ҫухалнă» чăваш сас паллисене лартса тухмалла.

    Суркунне ситре. Кулесемпе юхан шывсем партан тасалчес. Варман ешерет.  Кавак тупере кайаксем хайсен хитре юррисене щарантарассе: пире сут тенче илемепе киленме йыхралассе. Сакан пек вахатра таста-таста ситсе курас килет, сут тенчен кашни кетесен хайне еверлехепе киленес килет, пурнаса юратса савасем шарсалас килет.

                              Куракансемпе вылямалли вăйăсем

1. «Хытă сăмах-и, ҫемҫе-и?»

Учитель сăмахсем каласа пырать. Ачасем ҫемҫе сăмах илтсен сарă карточкăсем ҫĕклеҫҫĕ, хытă сăмах илтсен – хĕрлисене.

   Хĕвел, урам, ача, урапа, ҫĕмĕрт, купăс, кĕвĕле, ăман, витре, кăвакал, ишет, кĕнеке, ҫумăр, аслати, ҫиҫĕм, атă, ут, тĕтре, тус, тăван, ҫимĕҫ, ăман, кӱлĕ, телей, вĕренӱ, савăнăҫ.

2. «Сапаланнă сас паллисем»

Сапаласа панă сас паллисенчен сăмахсем пуҫтармалла (сас паллисене доска ҫине ҫырнă)

 Мксыара – мыскара, ăвăс – сăвă, кархуша – харкашу, уксăп – купăс, авр – вар, ӱҫеҫ – ҫӱҫĕ, лӱпĕ – пĕлӱ, авҫа – ҫава.

3. «Пуплев пайне кала»

Учитель темиҫе пуплев пайĕнче ҫӱреме пултаракан сăмахсене калать. Ачасен пуплев пайĕсене каламалла.

  Сăмахсем: ҫирĕм, ҫурчĕ, виҫ, пуҫăн, аш, илем, тура, йĕрĕн, ăс, ав, авăн, авăр, ак, ват, йăнăш, карт, каҫ, кĕрт, пăр, салат, сăтăр, ҫăл, ҫĕр, ҫул, тăвар, тир, тул, тумла, тупăш, тутар, ула, улăх, хĕр, хир, хыр, хур, чĕн, шăл.