«Тукай язы» бәйрәменә багышланган кичә
план-конспект

Җиһазлар. Г.Тукай портреты, китаплары. Плакатлар:

1. «И туган тел, и матур тел, әткәм-әнкәмнең теле!»

2. «Сөй гомерне, сөй халыкны, сөй халыкның дөньясын».

Г.Тукайның «Шүрәле», «Су анасы», «Кәҗә белән Сарык» әкиятләренә ясалган иллюстрацияләр.

Кичә барышы.

(Салмак кына көй яңгырый).

“Бала белән Күбәләк”(Ляйсан/Элина)

                                    Бала: Әйт әле,Күбәләк,        Ничек соң тормышыңң?

                                              Сөйләшик бергәләп:        Ничек көн күрмешең?

                                              Бу кадәр күп очып        Сөйләп бирче тезеп,

                                              Армыйсың син ничек?        Табаламсың ризык?

                                   Күбәләк:                 Мин торам кырларда,

                                                                    Болында, урманда,

                                                                    Уйнармын, очармын

                                                                    Якты көн булганда.

                                               Иркәли һәм сөя                         Тик гомерем бик кыска:

                                               Кояшның яктысы;                     Бары бер көн генә, -

                                               Аш буладыр миңа                      Бул яхшы, рәнҗетмә

                                               Чәчәкләр хуш исе.                     Һәм тимә син миңа!

“Әллүки” көе.

Элина: Тарих бик күп шәхесләрне белә,

Бөек шәхесләргә дөнья бай.

Сәнгать дөньясында яши маяк булып,

Мәңге яши, яшь Тукай!

Ляйсан: Халкым күңеленә ак нур сиптең

Кара төндә булдың якты ай,

Шаулы язның тынмас тургаедай

Мәңге дәртле җырчы – син Тукай!

Рамиль: Тукай – шагыйрь, Тукай остаз, Тукай ага,

Кызыл гөлләр башын игән сиңа таба!

Идел суы, синең яннан узган чакта,

Дулкыннарын әкрен генә ярга кага.

Ильдан: Урам чатларыннан эзләмәгез

Тукай баскан утлы эзләрне.

Йөрәкләрдән аны сез эзләгез,

Йөрәкләрдә Тукай сүзләре.

Аделина: Яшь каендай матур тулыланып,

Шаулап үсеп килгән чагында,

Янып торган якты йодлыз сүнде

Унөченче елның язында.

Беренче күренеш

Катнашучылар: бабай, 2 бала

Балалар көлешә-көлешә авылга таба атлыйлар

1 бала:Ильдан: Ниһаять, җәйге каникуллар да килеп җитте! Тизрәк бабай янына авылга барып җитәргә иде

2 бала:Рамиль: (Бармак белән төртеп күрсәтеп) Анааааа, күренә безнең авыл !

(Шигырьне бала сөйли, алып баручы укысада була)

Туган авыл

Аделина

Тау башына салынгандыр безнең авыл,
Бер чишмә бар, якын безнең авылга ул;
Аулыбызның ямен, суы тәмен беләм,
Шуңар күрә сөям җаным-тәнем белән.

Элина

Хозай шунда йән биргән, мин шунда туган,
Шунда әүвәл Коръән аятен укыган;
Шунда белдем рәсүлемез Мөхәммәтне,
Нисек михнәт, җәфа күргән, нисек торган.

Ляйсан

When I remember that, my eyes fill up with tears
In memory forever live these childhood years.
How with my brother in the field we used to plow
And grains of wheat and rye in soil sow.

Өй каршында бабай Айбай белән утыра

Бабай:Рамиль: Акбай, ник өрәсең? Үзеңә генә күңелсезме әллә? Ашыйсың да киләме? Хәзер бар да булыр,  сабыр ит. Хәзер... (әкренләп чыгып китә)

Малайлар килеп керә.

1 бала:Ильдан.  Акбай, Акбай! Исәнме!

2 бала.Рамиль: Әйдә өйгә, бабай көтәдер

Бер бала Акбай белән кала

“Кызыклы шәкерт”

Ильдан: Әйдәле, Акбай! өйрән син, арт аягың берлә тор;
Аума, аума! туп-туры тор, төз утыр, яхшы утыр!

Алып баручы, сәхнә артыннын

 — Ник газаплыйсың болай син, мин әле бик кечкенә;
Мин туганга тик ике айлап булыр йә өч кенә.

Юк, кирәкми, мин өйрәнмим, минем уйныйсым килә;
Шул болыннарда ятасым, шунда ауныйсым килә.

Ильдан:. Ах, җүләр маэмай! тырыш яшьләй, зурайгач җайсыз ул:
Картаеп каткач буыннар — эш белү уңгайсыз ул!

Эт кача, малай аның артыннан йөгерә

Музыка

Бала, Кояш, Сандугач, Алмагач

Өстәл  артында бала утыра

Автор:

Бик матур бер җәйге көн: өстәл янында бер Сабый
Ян тәрәзә каршысында иртәге дәрсен карый.

Чын күңел берлән укый ул, кат-кат әйтеп һәр сүзен;
Бик озак шунда утырды, бер дә алмастан күзен.

Шул чагында бу Сабыйны чакыра тышка Кояш:
Кояш: Элина

«Эй, дитя! Оставь уроки и глаза не мучь!

Хватит! Ты сидишь на этой книгой с коих пор,

Для игры пора настала, выходи во двор!»

Бала:     Ильдан  
«Тукта, сабрит, уйнамыйм, ди, уйнасам, дәрсем кала.

Көн озын ич, ул уенның мин һаман вактын табам,
Чыкмамын тышка уенга, булмыйча дәрсем тәмам».

Автор: Бик каты ихлас белән чынлап ябышты дәрсенә.

Өй түрендә шул заман сайрый ботакта Сандугач,Ул да шул бер сүзне сайрый:

Сандугач:Аделина

 «Әйдә тыска. Күңлең ас! Етте бит бик күп тырыштың, торма бер ердә һаман, сыксы тыска, ниндәй һәйбәт, ниндәй шәп уй уйзар заман!»

Бала:Илдан:
«Юк, сөекле Сандугачым, уйнасам, дәрсем кала.

Туктале, бетсен дәрес, ди, әйтмәсәң дә уйнарым,
Син дә сайрарсың матурлап, мин авазың тыңларым!»

Алмагач:Ляйсан:  на англ.языке

 «Как тебе не надоели скучные слова!

То ли дело на открытом воздуе игра-

Для нее сейчас настала лучшая пора»

Бала:
«Юк, сөекле Алмагачым, уйнасам, дәрсем кала.

Тукта, сабрит аз гына, ди, и кадерле Алмагач,
Һич уенда юк кызык, дәрсем хәзерләп куймагач».

Автор: Күп тә үтми, бу Бала куйды тәмамлап дәрсене,
Куйды бер читкә җыеп дәфтәр, китапны — барсыны.Чыкты йөгреп бакчага:

Бала:

«Иә, кем чакырды, дип, мине?
Әйдә, кем уйный? Тәмам иттем хәзер мин дәрсеми!»

Автор:

Шунда аңгар бик матурлап елмаеп көлде Кояш,
Шунда аңгар кып-кызыл, зур алма бирде Алмагач;

Шунда аңгар шатланып сайрап җибәрде Сандугач,
Шунда аңгар баш иделәр бакчада һәрбер агач.

Барысыда чыга – куларында Тукай иллюстрацияләре, портреты, китаплары.

Аделина:  Татар халкы Тукай белән горурлана.

Рамиль: Ул гаҗәеп зур әдәби мирас калдырды,

Элина: Халыкка хезмәт итүнең бөек үрнәген күрсәтте.

Ляйсан: Шагыйрьнең шигырь һәм поэмалары, мәкалә һәм хатлары бүген дә безнең замандашлар булып яшиләр.

Ильдан:  Г.Тукай шагыйрь генә түгел, халкыбызның теле дә, моңы да, рухы да, язмышы да. 

Син күрмәгән яңа буын килде,

                                                    Котлап синең туган көнеңне.

Киләчәккә барган улларыңнан

                                                    Ишетәсең “Туган тел”еңне.

 Барсы бергә “Туган тел”не җырлый