Отдел образования Исполнительного комитета

Тукаевского муниципального района Республики Татарстан

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Бурдинская средняя общеобразовательная школа»

                                                                                              «УТВЕРЖДЕНО»

                                                                                      Педагогическим советом

                                                                                      протокол от ____________2011 г. № ___

                                                                                      Введено приказом

                                                                                      от ____ ______________ 2011  г. №___                              

                                                                                      Директор школы:

                                                                                      _______________ / В.М.Утяшов/

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

ПО ПРЕДМЕТУ  ГЕОГРАФИЯ

ДЛЯ 9  КЛАССА

/ 1,2,3,4 четверти – 2 часа  в неделю,                                   всего 68  часов в год/

Составитель: Альмухаметова Венера Рафгатовна,

учитель  географии и биологии, вторая квалификационная категория.

              «СОГЛАСОВАНО»

              Зам. директора: _________________ /В. Н.Утяшова/

              «РАССМОТРЕНО»

              на заседании ШМО, протокол от ____ ____________ 2011 г. № ______

              Руководитель ШМО: ______________ /В.Р.Альмухаметова/от ___________2011 г.

                                                        с. Бурды

                                                         2011 г.

            Календарно-тематическое планирование

Альмухаметовой Венеры Рафгатовны

по предмету география на 2011-2012 учебный год

План составлен согласно стандарта среднего (полного) общего образования по географии (базовый уровень), примерной программы для среднего (полного) общего образования по географии (базовый уровень)/Сборник нормативных документов. География/сост.Э.Д.Днепров,А.Г.Аркадьев.- М., «Дрофа», 2007 г.-100с.

Методическая тема на 2011-2012 учебный год

Аңлатма язуы

Документ статусы

Эш программасы мәктәпнең базис укыту планы , географиядән якынча программа база дәрәҗәсендә урта (тулы) гомуми белем бирү дәүләт стандартлары федераль компоненты нигезендә төзелгән /Сборник нормативных документов. География/сост.Э.Д.Днепров, А.Г.Аркадьев. - М., «Дрофа», 2007 г.-100с.

Якынча программа белем бирү стандартларының төп эчтәлеген конкретлаштыра, курсның зур бүлекләре буенча якынча сәгатьләр бүленеше һәм аларны эзлекле өйрәнү мөмкинлеген бирә.

Моннан тыш, программада һәрбер бүлек буенча тәкъдим ителә торган практик эшләр исемлеге бирелгән.

Якынча программа төп ике функция үти:

Мәгълүмати-методик функция белем бирү процессында барлык катнашучыларга әлеге уку предметының максатларын, эчтәлеген, укытуның гомуми  стратегиясен күзалларга, дәрес кулланмалары ярдәмендә укучыларны тәрбияләргә, гомумилләштерергә ярдәм итә.

Оештыру-планлаштыру функциясе-укытуның этапларын билгеләүне, укыту материалын структуралауны, аның һәр этаптагы сан һәм сыйфат характеристикаларын билгеләүне, шул исәптән укучыларны уңышлы аттестацияләүне күзаллый.

Якынча программа махсус иҗади программа һәм дәреслекләр төзү өчен күрсәтмә бирүче булып тора. Якынча программа укыту курсының инвариантлы (мөһим) өлешен билгели, аның кысаларыннан тыш белем бирүнең эчтәлеген авторларга иҗади башларга мөмкинлек бирә. Шул исәптән, укыту программасы һәм дәреслек авторларына укыту материалын структуралаштыруда үз юлларын күрсәтергә, әлеге материалны өйрәнү тәртибен билгеләргә, белем, сәләт, эшчәнлек юлларын формалаштырырга, укучыларны камилләштерергә, социальләштерергә мөмкинлек бирә. Болар белән Якынча программа укытучының иҗади теләкләрен чикләмичә, гомуми белем бирү киңлеген сакларга, укыту курсын төзүнең төрле юлларын кулланырга  мөмкинлекләр бирә.

Документның структурасы.

Якынча программа 3 бүлектән тора: анлатма язуы; бүлекләрнең чиратлашу тәртибен һәм курс бүлекләрен укыту сәгатьләрен чагыштырмача билгеләгән төп эчтәлек; чыгарылыш укучыларының әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр.

1. Географик белемнәр системасын өйрәнү-бербөтен һәм күпкырлы, даими үсеш кичерүче дөнья турында, барлык территориаль катлауларда табигать, халык һәм хужалык бәйләнешләре, кешелекнең глобаль проблемаларының географик аспектлары һәм аларны чишү юллары, географик сүрүләрне өйрәнү юллары, аның объектларының һәм процессларының күптөрлелеген үзләштерү;
2. Геоэкологик, социаль-икътисади, табигый процесслар һәм күренешләрне анализлау, сурәтләүгә глобаль, локаль һәм региональ яктан килеп карауны бергә куллану белемнәренә ия булу;
3. Дөньяның, аның регионнарының һәм зур дәүләтләренең мөһим географик үзенчәлекләре һәм проблемалары белән танышу, иҗади һәм акыл сәләтләрен, кызыксынуны үстерү;
4. Патриотизм, толерантлык, башка халыкларга, аларның мәдәниятенә хөрмәт,әйләнә-тирә мохиткә сак караш тәрбияләү;
5. Күптөрле географик ысулларны, белемнәрен, шулай ук географик мәгълуматны тормышта һәм практикада куллану;
6. Карталар, статистик материаллар, Интернетның геомәгълумати системасын һәм ресурсларын кулланып  халыкара тормышның мөһим социаль-икътисади сорауларны дөрес билгеләү өчен, Россиядә геосәяси һәм геоикътисади хәлне билгеләү өчен, аларның мөмкин булган үсеш  тенденцияләрен билгеләү өчен географик мәгълумат табу һәм куллану.

Региональ компонент, Татарстан Географиясен өйрәнгәндә аерым курс буларак өйрәнелә.  

Базис планы буенча  атнага 2 сәгать, елга 68 сәгать.

Эш программасына кертелгән үзгәрешләр:

1. Россия Федерациясенең сәяси-дәүләт төзелеше. Россиянең географик урыны – 3 сәгать

2. Россия Федерациясенең халкы. – 6 сәгать

3. Россия Федерациясенең икътисады. – 3 сәгать

4. Россиянең иң әһәмиятле тармакара комплекслары һәм аларның географиясе -18 сәгать.

                           5. Региональ өлеш-22 сәгать.

                           6. Россия һәм яңа чит илләре-4 сәгать.

                           7. Татарстанның халкы һәм хуҗалыгы- 12 сәгать.

Билге куела торган практик эшләр саны – 7

Контроль эшләр саны - 5

Эш программасы түбәндәге дәреслекләргә нигезләнеп төзелгән:

1.Дронов В.П., Ром В.Я. География. Россиянең халкы һәм хуҗалыгы: татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 9 нчы сыйныфы өчен дәреслек.-Казан:Мәгариф,2008.-383.

2. Тайсин Ә.С. Татарстан географиясе: Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 8-9 нчы сыйныфлары өчен дәреслек.- Казан: Мәгариф, 2010.

Укыту-тематик планы

Программа эчтәлеге

“География. Россиянең халкы һәм хуҗалыгы”

 9 класс

Курсның гомуми өлеше - 30 сәгать

Россия Федерациясенең сәяси-дәүләт төзелеше – 3 сәгать

 Россиянең географик урыны.Территориясе һәм акваториясе. Россиянең дәүләт территориясе.Россиянең географик урыны үзенчәлекләре һәм төрләре. Россиянең географик урынын башка илләрнеке белән чагыштыру.

Россиянең административ-территориаль төзелеше. Федератив дәүләт төзелеше. Тигез хокуклы Россия Федерациясенең субъектлары, аларның төрлелеге.Федераль округлар.

Практик эш №1. Контурлы картада РФ нең субъектларын билгеләү.

Россия Федерациясенең халкы  -6  сәгать

 Россиядә халык саны. Россиянең халык санын башка илләр белән чагыштыру. 20-21 гасыр чикләрендә халыкның табигый артуы үзенчәлекләре. Халык санын характерлаучы төп күрсәткечләр. Россия халкының саны үзгәрешләренә төп прогнозлар.

Россия халкының җенес һәм яшь составы.  Яшь- җенес пирамидалары үзенчәлекләре һәм аларны билгеләүче факторлар. Ирләрнең һәм хатын-кызларның гомер озынлыгы.

Россиянең милли һәм дини составы. Россия – күпмилләтле дәүләт. Россия халкы телләре. Диннәрнең территория буенча таралышы.

Россия халкының урнашуы. Халык урнашуның төп зонасы. Шәһәр һәм авыл халкы. Иң зур шәһәрләр һәм шәһәр агломерацияләре. Авыл торак пунктлары.

Россия халкының миграциясе. Миграциянең юнәлешләре һәм типлары. Миграцияне барлыкка китерүче сәбәпләр. Россия тарихының төрле этапларында күзәтелгән   миграция төрләре һәм юнәлешләре.

Россиянең хезмәт ресурслары. Хезмәткә яраклы халыкның ил территориясе буенча тигез урнашмавы.

Практик эш №2. Статистик белешмәләрдән халыкның тыгызлыгын, шәһәр һәм авыл халкының өлешен билгеләү.

Россия Федерациясенең икътисады  -3  сәгать

Россия хуҗалыгының үсешенең үзенчәлекләре. Традицион һәм үзәкләштерелгән система. Базар икътисады һәм катнаш икътисад. Хуҗалыкның төп нигезе- предприятие. Предприятиелар урнаштыруның шартлары һәм факторлары.Россия икътисадының структур үзенчәлекләре.

Россиянең иң әһәмиятле тармакара комплекслары һәм аларның географиясе-18  сәгать

Фәнни комплекс: составы һәм хәзерге җәмгыять тормышындагы роле. Россия фәненең географиясе. Фән шәһәрләре һәм технополислар.

Машиналар төзү комплексы. Составы, әһәмияте һәм проблемалары. Машиналар төзүне урнаштыру факторлары. Фәнсыешлы, металлсыешлы һәм хезмәтсыешлы тармаклар географиясе. Машиналар төзүнең төп районнары һәм центрлары. Машиналар төзү комплексы һәм табигатьне саклау.

Хәрби промышленность комплексы  географиясенең үзенчәлекләре. Төп тармаклары. Предприятиеларының урнаштыру принциплары.

Ягулык-энергетика комплексы (ЯЭК). Составы, роле һәм әһәмияте. Нефть, газ, ташкүмер промышленносте. Электр энергетикасы:  электр станцияләрнең төрле типлары, аларның үзенчәлекләре һәм электр энергиясе җитештерүдәге өлешләре. Энергосистемалар. ЯЭК төп проблемалары.

Металлургия комплексы. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Кара һәм төсле металлургия: предприятиеларның урнашу факторлары,кара, җиңел һәм авыр төсле металларны җитештерү географиясе үзенчәлекләре.Металлургия базалары, металлургия үзәкләре. Металлургия һәм әйләнә-тирәне саклау.

Химия промышленносте. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Предприятиеләрен урнаштыру факторлары, төп тармакларының географиясе үзенчәлекләре. Төп химик базалар, эре химик комплекслар. Химия промышленносте һәм әйләнә-тирәне саклау.

Урман промышленносте. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Предприятиеләрен урнаштыру факторлары, төп тармакларының географиясе үзенчәлекләре. Төп урман базалары, эре урман эшкәртү комплекслары. Урман промышленносте һәм әйләнә-тирәне саклау.

Агропромышленность комплексы. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Авыл хуҗалыгының башка тармаклардан аерылуы. Җир – Россиянең иң зур байлыгы.Терлекчелек һәм үсемчелек. Төп культуралы үсемлекләр үстерү һәм терлекчелекнең тармаклары географиясе.Бакчачылык һәм виноградчылык.

Азык- төлек промышленносте. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Файдаланыла торган чималның табигатенә карап тармакларның төркемнәргә бүленүе. Төр тармакларның географиясе. Россиядәге азык-төлек проблемасы.

Җиңел промышленность. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Туку промышленносте географиясе.

Ифраструктура комплексы.  Составы һәм төп тармаклары.

Коммуникация географиясе. Коры җир, су һәм һава транспорты. Транспорт төрләренең өстенлекләре һәм җитешсезлекләре.Төп транспорт юллары, транспорт үзәкләре. Элемтә.

Хезмәт күрсәтү сферасы географиясе. Составы, хуҗалыктагы урыны һәм әһәмияте. Торак-коммуналь һәм рекреацион хуҗалык географиясе. Бөтен уңайлыклары булган торак- халыкның төп ихтыяҗларының берсе.

Практик эш №3. Машиналар төзү комплексына характеристика бирү.

Практик эш №4. Карта һәм статистик мәгълүматлар ярдәмендә нефть бассейнына характеристика бирү.

Практик эш №5. Карта һәм статистик мәгълүматлар ярдәмендә күмер бассейнына характеристика бирү.

Практик эш №6. Статистик белешмәләрдән  һәм карталардан  бөртекле культура һәм техник культура игү районнарын, төп терлекчелек районнарын билгеләү.

Практик эш №7. Бер транспорт магистраленә характеристика бирү.

Курсның региональ өлеше- 22  сәгать

Икътисади районнарга бүленеш. Районнарга бүлүнең максатлары, принциплары һәм проблемалары. Районнарга бүлүнең төрләре: физик-географик, экономик, тарихи- географик, табигый –хуҗалык, экологик һ.б. Төп икътисади районнар. Федераль округлар.

Россия территориясен зоналарга бүлү: халык урнашуның һәм хуҗалык ягыннан үзләштерелүнең төп зонасы, Төньяк зона, аларның үзенчәлекләре һәм проблемалары.

Үзәк Россия.Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Төньяк – Көнбатыш Россия. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы. Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары. Ирекле икътисади зона.

Европа Төньягы. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Төньяк Кавказ. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Идел буе. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Урал. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Көнбатыш Себер. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Көнчыгыш Себер. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Ерак Көнчыгыш. Составы, географик урыны. Тарихи үсешенең үзенчәлекләре. Табигый шартлары һәм ресурслары. Халкы: табигый арту, миграцияләр, халкының урнашу үзенчәлекләре, милли состав. Шәһәрләр.Авыл һәм шәһәр халкы.Хуҗалыгы. Төп тармаклары. Проблемалары.

Россия һәм яңа чит илләре - 4  сәгать 

Россиянең илләр арасындагы урыны. Яңа чит илләре географиясе, тарихи, икътисади, мәдәни яктан Россия белән элемтәләр.

Татарстанның халкы һәм хуҗалыгы  - 12  сәгать 

Татарстан Республикасының географик урының үзенчәлекләрен билгеләү, үзләштерүнең төп этаплары. Административ-территориаль бүленеше. Табигый ресурсларны бәяләү һәм аларны куллану.Халык саны һәм аның үзгәрүе; милли состав.Промышленность географиясе: төп тармаклар. Татарстанның икътисади –географик районнары һәм шәһәрләре. Экологик проблемалары.

Требования к уровню подготовки учащихся

В результате изучения географии ученик должен знать/понимать

1. основные географические понятия и термины; различия географических карт по содержанию;
2. географические явления и процессы в геосферах, взаимосвязи между ними, их изменение в результате деятельности человека;
3. различия в хозяйственном освоении разных территорий и акваторий; связь между географическим положением, природными условиями, ресурсами и хозяйством отдельных регионов и стран;

1. специфику географического положения и административно-территориального устройства Российской Федерации; особенности ее населения, основных отраслей хозяйства, природно-хозяйственных зон и районов;

1. природные и антропогенные причины возникновения геоэкологических проблем на локальном, региональном и глобальном уровнях; меры по сохранению природы и защите людей от стихийных природных и техногенных явлений;

уметь

1. выделять, описывать и объяснять существенные признаки географических объектов и явлений;

1. находить в разных источниках и анализировать информацию, необходимую для изучения географических объектов и явлений, разных территорий Земли, их обеспеченности природными и человеческими ресурсами, хозяйственного потенциала, экологических проблем;

1. приводить примеры: использования и охраны природных ресурсов, адаптации человека к условиям окружающей среды, ее влияния на формирование культуры народов; районов разной специализации, центров производства важнейших видов продукции, основных коммуникаций и их узлов, внутригосударственных и внешних экономических связей России, а также крупнейших регионов и стран мира;

1. составлять краткую географическую характеристику разных территорий на основе разнообразных источников географической информации и форм ее представления;

1. определять на местности, плане и карте географические координаты и местоположение географических объектов;

1. применять приборы и инструменты для определения количественных и качественных характеристик компонентов природы; представлять результаты измерений в разной форме; выявлять на этой основе эмпирические зависимости;

использовать приобретенные знания и умения в практической деятельности и повседневной жизни для:

1. ориентирования на местности; чтения карт различного содержания;

1. проведения наблюдений за отдельными географическими объектами, процессами и явлениями, их изменениями в результате природных и антропогенных воздействий; оценки их последствий;

1. определения комфортных и дискомфортных параметров природных компонентов своей местности с помощью приборов и инструментов;

1. решения практических задач по определению качества окружающей среды своей местности, ее использованию, сохранению и улучшению; принятия необходимых мер в случае природных стихийных бедствий и техногенных катастроф;

1. проведения самостоятельного поиска географической информации на местности из разных источников: картографических, статистических, геоинформационных.

         Называть (показывать): 

1. основные отрасли хозяйства, отраслевые комплексы, крупнейшие промышленные центры;
2. основные транспортные магистрали и крупные транспортные узлы;
3. географические районы, их территориальный состав;
4. отрасли местной промышленности.

          Описывать: 

1. природные ресурсы, периоды формирования хозяйства России;
2. особенности отраслей, традиционные отрасли хозяйства коренных народов в национально-территориальных образованиях;
3. экономические связи районов, состав и структуру отраслевых комплексов, основные грузо - и пассажиропотоки.

Объяснять: 

1. различия в освоении территории, влияние разных факторов на формирование географической структуры районов;
2. размещение главных центров производства, сельскохозяйственную специализацию территории;
3. структуру ввоза и вывоза, современные социально-экономические и экологические проблемы территорий.

          Прогнозировать: 

возможные пути развития территории под влиянием определённых факторов.

Требования к оценке знаний, умений и навыков учащихся.

Результатом проверки уровня усвоения учебного  материала является отметка.

При оценке знаний учащихся предполагается обращать внимание на правильность, осознанность, логичность и доказательность в изложении материала, точность использования географической терминологии, самостоятельность ответа.

Устный ответ.

Оценка "5" ставится, если ученик:

1. Показывает глубокое и полное знание и понимание всего объёма программного материала; полное понимание сущности рассматриваемых понятий, явлений и закономерностей, теорий, взаимосвязей;
2. Умеет составить полный и правильный ответ на основе изученного материала; выделять главные положения, самостоятельно подтверждать ответ конкретными примерами, фактами; самостоятельно и аргументировано делать анализ, обобщения, выводы. Устанавливать межпредметные (на основе ранее приобретенных знаний) и внутрипредметные связи, творчески применять полученные знания в незнакомой ситуации. Последовательно, чётко, связно, обоснованно и безошибочно излагать учебный материал; давать ответ в логической последовательности с использованием принятой терминологии; делать собственные выводы; формулировать точное определение и истолкование основных понятий, законов, теорий; при ответе не повторять дословно текст учебника; излагать материал литературным языком; правильно и обстоятельно отвечать на дополнительные вопросы учителя. Самостоятельно и рационально использовать наглядные пособия, справочные материалы, учебник, дополнительную литературу, первоисточники; применять систему условных обозначений при ведении записей, сопровождающих ответ; использование для доказательства выводов из наблюдений и опытов;
3. Самостоятельно, уверенно и безошибочно применяет полученные знания в решении проблем на творческом уровне; допускает не более одного недочёта, который легко исправляет по требованию учителя; имеет необходимые навыки работы с приборами, чертежами, схемами и графиками, сопутствующими ответу; записи, сопровождающие ответ, соответствуют требованиям
4. хорошее знание карты и использование ее, верное решение географических задач.

Оценка "4" ставится, если ученик:

1. Показывает знания всего изученного программного материала. Даёт полный и правильный ответ на основе изученных теорий; незначительные ошибки и недочёты при воспроизведении изученного материала, определения понятий дал неполные, небольшие неточности при использовании научных терминов или в выводах и обобщениях из наблюдений и опытов; материал излагает в определенной логической последовательности, при этом допускает одну негрубую ошибку или не более двух недочетов и может их исправить самостоятельно при требовании или при небольшой помощи преподавателя; в основном усвоил учебный материал; подтверждает ответ конкретными примерами; правильно отвечает на дополнительные вопросы учителя.
2. Умеет самостоятельно выделять главные положения в изученном материале; на основании фактов и примеров обобщать, делать выводы, устанавливать внутрипредметные связи. Применять полученные знания на практике в видоизменённой ситуации, соблюдать основные правила культуры устной речи и сопровождающей письменной, использовать научные термины;
3. в основном правильно даны определения понятий и использованы научные термины;
4. ответ самостоятельный;
5. наличие неточностей в изложении географического материала;
6. определения понятий неполные, допущены незначительные нарушения последовательности изложения, небольшие неточности при использовании научных терминов или в выводах и обобщениях;
7. связное и последовательное изложение; при помощи наводящих вопросов учителя восполняются сделанные пропуски;
8. наличие конкретных представлений и элементарных реальных понятий изучаемых географических явлений;
9. понимание основных географических взаимосвязей;
10. знание карты и умение ей пользоваться;
11. при решении географических задач сделаны второстепенные ошибки.

Оценка "3" ставится, если ученик:

1. усвоил основное содержание учебного материала, имеет пробелы в усвоении материала, не препятствующие дальнейшему усвоению программного материала;
2. материал излагает несистематизированно, фрагментарно, не всегда последовательно;
3. показывает недостаточную сформированность отдельных знаний и умений; выводы и обобщения аргументирует слабо, допускает в них ошибки.
4. допустил ошибки и неточности в использовании научной терминологии, определения понятий дал недостаточно четкие;
5. не использовал в качестве доказательства выводы и обобщения из наблюдений, фактов, опытов или допустил ошибки при их изложении;
6. испытывает затруднения в применении знаний, необходимых для решения задач различных типов, при объяснении конкретных явлений на основе теорий и законов, или в подтверждении конкретных примеров практического применения теорий;
7. отвечает неполно на вопросы учителя (упуская и основное), или воспроизводит содержание текста учебника, но недостаточно понимает отдельные положения, имеющие важное значение в этом тексте;
8. обнаруживает недостаточное понимание отдельных положений при воспроизведении текста учебника (записей, первоисточников) или отвечает неполно на вопросы учителя, допуская одну-две грубые ошибки.
9. слабое знание географической номенклатуры, отсутствие практических навыков работы в области географии (неумение пользоваться компасом, масштабом и т.д.);
10. скудны географические представления, преобладают формалистические знания;
11. знание карты недостаточное, показ на ней сбивчивый;
12. только при помощи наводящих вопросов ученик улавливает географические связи.

Оценка "2" ставится, если ученик:

1. не усвоил и не раскрыл основное содержание материала;
2. не делает выводов и обобщений.
3. не знает и не понимает значительную или основную часть программного материала в пределах поставленных вопросов;
4. или имеет слабо сформированные и неполные знания и не умеет применять их к решению конкретных вопросов и задач по образцу;
5. или при ответе (на один вопрос) допускает более двух грубых ошибок, которые не может исправить даже при помощи учителя.
6. имеются грубые ошибки  в использовании карты.

Примечание. По окончании устного ответа учащегося педагогом даётся краткий анализ ответа, объявляется мотивированная оценка. Возможно привлечение других учащихся для анализа ответа, самоанализ, предложение оценки.

Оценка самостоятельных письменных работ.

Оценка "5" ставится, если ученик:

1. выполнил работу без ошибок и недочетов;
2. допустил не более одного недочета.

Оценка "4" ставится, если ученик выполнил работу полностью, но допустил в ней:

1. не более одной негрубой ошибки и одного недочета;
2. или не более двух недочетов.

Оценка "3" ставится, если ученик правильно выполнил не менее половины работы или допустил:

1. не более двух грубых ошибок;
2. или не более одной грубой и одной негрубой ошибки и одного недочета;
3. или не более двух-трех негрубых ошибок;
4. или одной негрубой ошибки и трех недочетов;
5. или при отсутствии ошибок, но при наличии четырех-пяти недочетов.

Оценка "2" ставится, если ученик:

1. допустил число ошибок и недочетов превосходящее норму, при которой может быть выставлена оценка "3";
2. или если правильно выполнил менее половины работы.

Примечание.

1. Учитель имеет право поставить ученику оценку выше той, которая предусмотрена нормами, если учеником оригинально выполнена работа.
2. Оценки с анализом доводятся до сведения учащихся, как правило, на последующем уроке, предусматривается работа над ошибками, устранение пробелов.

Критерии выставления оценок за проверочные тесты.

1. Критерии выставления оценок за тест, состоящий из 10 вопросов.

1. Время выполнения работы: 10-15 мин.
2. Оценка «5» - 10 правильных ответов, «4» - 7-9, «3» - 5-6, «2» - менее 5 правильных ответов.

2. Критерии выставления оценок за тест, состоящий из 20 вопросов.

1. Время выполнения работы: 30-40 мин.
2. Оценка «5» - 18-20 правильных ответов, «4» - 14-17, «3» - 10-13, «2» - менее 10 правильных ответов.

Оценка качества выполнения

практических и самостоятельных работ по географии.

Отметка "5"

 Практическая или самостоятельная работа выполнена в полном объеме с соблюдением необходимой последовательно сти. Учащиеся работали полностью самостоятельно: подобрали необходимые для выполнения предлагаемых работ источники знаний, показали необходимые для проведения практических и самостоятельных работ теоретические знания, практические умения и навыки.

Работа оформлена аккуратно, в оптимальной для фиксации результатов форме.

Форма фиксации материалов может быть предложена учи телем или выбрана самими учащимися.

Отметка "4"

Практическая или самостоятельная работа выполнена уча щимися в полном объеме и самостоятельно.

Допускается отклонение от необходимой последовательности выполнения, не влияющее на правильность конечного резуль тата (перестановка пунктов типового плана при характеристи ке отдельных территорий или стран и т.д.).

Использованы указанные учителем источники знаний, включая страницы атласа, таблицы из приложения к учебни ку, страницы из статистических сборников. Работа показала знание основного теоретического материала и овладение уме ниями, необходимыми для самостоятельного выполнения ра боты.

Допускаются неточности и небрежность в оформлении ре зультатов работы.

Отметка "3"

Практическая работа выполнена и оформлена учащимися с помощью учителя или хорошо подготовленных и уже выпол нивших на "отлично" данную работу учащихся. На выполне ние работы затрачено много времени (можно дать возможность доделать работу дома). Учащиеся показали знания теоретиче ского материала, но испытывали затруднения при самостоя тельной работе с картами атласа, статистическими материала ми, географическими инструментами.

Отметка "2"

Выставляется в том случае, когда учащиеся оказались не подготовленными к выполнению этой работы. Полученные ре зультаты не позволяют сделать правильных выводов и полно стью расходятся с поставленной целью. Обнаружено плохое знание теоретического материала и отсутствие необходимых умений. Руководство и помощь со стороны учителя и хорошо подготовленных учащихся неэффективны из-за плохой подго товки учащегося.

Программаның практик өлеше

Используемый УМК:

1. В.П. Дронов, В.Я.Ром. География России. Население и хозяйство. 9  класс – М.: Дрофа, 2008.

2.Жижина Е.А. Универсальные поурочные разработки по географии: 9 класс. – М.:ВАКО, 2007.-288с.

3. Тайсин А.С. География Татарстана. 8-9 классы.- Казань: Магариф, 2010.

4. Атлас. Экономическая и социальная география России. 9 класс.

5. Тайсин Ә.С., Сәүбәнова Л.И. Урта мәктәпләрдә Татарстан географиясен укыту: укытучылар өчен методик кулланма.-Казан: Мәгариф, 2003.-135б.

Используемая литература:

1. Олимпиадные задания по географии.9-11 классы/авт.-сост.Г.Г.Монакова, Н.В.Яковлева. –Волгоград:Учитель,2011.
2. География.9-11 классы: проектная деятельность учащихся/ авт.-сост.Н.В.Яковлева.- Волгоград: Учитель, 2008.
3. Школьные олимпиады .География.6-10 классы/В.А.Низовцев, Н.А.Марченко.-М.:Айрис-пресс,2006-306с.
4. Экономическая и социальная география России: учебник для вузов/под редакцией проф.А.Т.Хрущева. -М.: Дрофа, 2006.-607.
5. География.9 класс:поурочные планы по учебнику А.И.Алексеева, В.В. Николиной/ авт.-сост.С.А.Малиновская.-Волгоград: Учитель, 2006.-170с.
6. Экономическая и социальная география Республики Татарстан. 9 класс Методические рекомендации/сост.Даниленко Б.В. – Набережные Челны, 2000.
7. Практические и самостоятельные  работы по географии Республики Татарстан.9 класс. Методические рекомендации/сост.Даниленко Б.В. – Набережные Челны, 2001.
8. Сборник тестов по географии Татарстана.8-9 классы. Набережные Челны, 1999.

Электронные издания:

1.География. 6-11 классы. Учебное электронное издание.

Интернет-ресурсы:

www.geo.1september.ru - для учителей "Я иду на урок Географии".

www.fipi.ru – тематические тесты ЕГЭ, пробные варианты ЕГЭ

www.it-n-ru – сайт творческих учителей

www.openklass.ru - презентации к уроку

www.pedsovet.org  - презентации к уроку

www.uroki.ru - материалы к урокам

 www.proshkolu.ru- сайт творческих учителей (презентации и методические разработки учителей)