Чувашская фразеология
план-конспект урока (7 класс) по теме

Васикова Ирина Севастьяновна

Урок  теми% Чёваш фразеологий.?

Урок  т.ллев.сем%

  1. Фразеологи =инчен в.реннине аса илсе 

 =ир.плетсе хёварасси: сёмах  =аврёнёш.сен  

 п.лтер.ш.сене  хёвёрт  тупса  палёртма  

 хёнёхтарасси?

            2) Тёван  ч.лхене  хисеплеме:  юратма 

             в.рентесси

            3) Ч.лхе кёткёслёхне туйма: сёнама хёнёхтарасси;

             ч.лхем.р.н сёнарлёхне тишкерсе: илемл. те

             янравлё: =еп.= те таса кала=ма в.рентесси?

 

Урок  т.с.%  лекци урок.?

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon chuvashskaya_frazeologiya.doc106.5 КБ

Предварительный просмотр:

Урок  теми% Чёваш фразеологий.?

Урок  т.ллев.сем%

  1. Фразеологи =инчен в.реннине аса илсе  

 =ир.плетсе хёварасси: сёмах  =аврёнёш.сен  

 п.лтер.ш.сене  хёвёрт  тупса  палёртма  

 хёнёхтарасси?

            2) Тёван  ч.лхене  хисеплеме:  юратма  

             в.рентесси

            3) Ч.лхе кёткёслёхне туйма: сёнама хёнёхтарасси;

             ч.лхем.р.н сёнарлёхне тишкерсе: илемл. те

             янравлё: =еп.= те таса кала=ма в.рентесси?

Урок  т.с.%  лекци урок.?

Урокра  усё  курмалли  меслетсемпе  мелсем%

            1) учитель  сёмах.

            2) ачасен  кала=ёв.

            3) ХП  .=лени

            4) ыйту- хурав

            5) слайдсене ёнлантарни

            6) карточкёпа  .=лени

            7) словарь  .=.

            8) физкультминутка

Курёмлёх хат.р.сем% 1) Учебник

                2) Фразеологи  словар.сем

                3) Проектор: слайдсем: компьютер?

Урок юхём.

I?        Й.ркел\ тапхёр.? Урок т.ллев.сене ёнлантарни?

II?   Power Point компьютер программипе хат.рлен. слайсене ёнлантарса парса лекци ирттерни?

1  слайд

1? Иртн. =улсенче в.реннине аса илсе сёмах майлашёв.н паллисене тупатпёр%

Т.сл.хрен% х.рл. тутёр           тутёр к.тес.

        пысёк тутёр           тутёр в.=.

        =.н. тутёр       тутёр т.с.

Слайд №2

Сёмах майлашёв.н паллисем%

1) сёмах майлашёв.нчи кирек хёш сёмаха та теп.р сёмахпа ылмаштарма май пур: м.нш.н тесен в.сем Ир.кл. =ыхёнура тёра==.?

2) Сёмах майлашёв.нчи кирек хёш сёмаха улёштарсан та: унён п.лтер.ш. уйрём каланё чухнехи пекех юлать?

3) сёмах майлашёв.нчи сёмахсем п.лтер.шне кура Ир.кл. =ыхёнса пула==.?

2? Хал. хуп турттарать сёмах =ыхёнёвне илетп.р? Унён п.лтер.ш.% пит. Вёйлё харлаттарса (сас кёларса) =ывёрни? Хуп сёмахён та: турттар сёмахён та ахаль чухнехи (ир.кл. =ыхёнури) п.лтер.ш. =ухалнё? +ак сёмахсем: п.р-п.ринпе тачё =ыхёнса: хёйсен п.лтер.шне =ухатнё та урёх п.лтер.ш туяннё? Ун пек сёмах =ыхёнёв.сене сёмах =аврёнёш. е фразеологизм те==.? Сёмах =аврёнёш.сене ч.лхе наукин уйрём пай. – фразеологии т.пчет? Фразис – грек сёмах.: чёвашла каласан «сёмах: сёмах =аврёнёш.» тени пулать: логос – «в.рент\»?        

Слайд №3

3? Ачасем учитель хы==ён доска =ине сёмах =аврёнёш.сем =ырса: в.сен п.лтер.ш.сене тупа==.: предложенисем тёва==.? 

  Шалчи тулч.: пу= ват: пу=а =.м.р: й.п чиксен те ку= курмасть: =уламан пёру: ку= ш(ё)тарса кайр.: к.р.к арки йёвала: патак =и: хёлхуна тёрат?

 4? Сёмах майлашёв.семпе сёмах =аврёнёш.сен уйрёмлёх.сене палёртса таблица сёнар?

  Сёмах майлашёв.%

  1. Ир.кл. =ыхёнура тёра==.: сёмахсене улёштарсан та: в.сен п.лтер.ш. улшёнмасть?

   х.рл. тутёр   х.рл. панулми

   тутёр к.тес.   панулми йывё==и

  1. Сёмах майлашёв.нчи сёмахсем предложенире т.рл. членсем пулма пултара==.?

Хулара т.рл. тутёр туянтём?

  1. Сёмах майлашёв.сем пуплевре ир.кл. пулса пыра==.?

Сёмах =аврёнёш.%

 Тачё: =ир.п =ыхёнура тёрать? Сёмахсене ылмаштарма: улёштарма =ук? Ылмаштарсан: улёштарсан п.лтер.ш. улшёнать?

 Патак =и «ватнине: =апнине чёт» п.лтер.шпе =\рет?

 Турпас =и: турат =и теме==.( яшка =и: =ёкёр =и те==.): малтанхи п.лтер.ш. улшёнать?

 

Сёмах =аврёнёш.нчи кашни сёмах. член пулмасть? Сёмах =аврёнёш.нчи сёмахсем яланах п.р п.лтер.шл.?

 Вёл кашни кун патак =иет?

 Фразеологизмсем хёйсем т.лл.н пулса пыма==.? В.сем =ир.пленсе ларнё хат.р сёмах =аврёнёш.сем? Кала=упа =ыру ч.лхинче п.р улшёнмасёр усё кура==.?

4 слайд

 

 Слайд №4

5? Ачасем хёйсем п.лекен фразеологизмсене аса иле==.? Предложенисем тёва==.?

5 слайд

6? Асёрхаттарни% фразеологизмсем нумай п.лтер.шл. тата п.р п.лтер.шл. пула==.:

 

6 слайд

синонимлё (тим.р пёр=а: хыт кукар)

 

7 слайд

 антонимлё (=ине тёр – алё сул):

8 слайд

 омонимлё (кукёр алё – сусёр: алли кукёр =ын) пула==.?

9 слайд

7? +.н. материал =ир.плетме учитель качасене тетрадь =инее сёмах майлашёв.семпе фразеологизмсем =ыртарать: ушкёнлаттарать% =ёкёр =и: яшка =и: патак =и: ас ил: турти к.ске: к.пи к.ске: хёлхи юпл.: юпл. сен.к: тём пёшал: тём куршанак: тырё авёрт: сёмах авёрт?

 8? Фразеологизмсен предложенири вырённе палёртни? В.сем предложенин пур член. те пулма пултара==.?

  Каллех ёна ку=ран пёхса (танл?% хёраса: пёхёнса – м.нле?) пурён вара: ёнах итле (обст?)?

  +апла вара вёл: п.р .= патне пымасть: .=пе лутёрканмасёр: т\р. пил.кл. (танл?% канл.: лайёх: .=лемес.р – м.нле?) \ср. (обст?)?

  Пурте хаваслён кулса яч.=? Салампи =.= шёл шурри те кётартмар. (сказ?)?

 Пухура манн пит пи=. (сказ?)?

9? Чёвашла-вырёсла фразеологи: чёваш сёмах.сен словар.семпе .=лени?

10 слайд

 

III.   П.л.ве =ир.плетни? «Фразеологизмсем» темёпа тест ирттерни?

IV? Урока п.т.млемлетни?

V? Киле .=%

+ак ыйтусем =ине хуравлёр%

  1? Фразеологизмпа сёмах хушшинче м.нле уйрёмлёх пур?

  2? Фразеологизмсемпе =.= усё курса м.н =инчен-т.р каласа

    пама пулать-и?        

  3?  Фразеологизмсем ч.лхере м.нле вырён йышёна==.?      

   Уйрём .=сем%

1? «Чёваш ч.лхинчи фразеологизмсем» ятлё к.ске сочинении =ырмалла?

2? Е тухса кала=ма хат.рленсе килмелле?

 

 

Усё курнё литература

1.      Бабайцева В.В. Русский язык: Сборник заданий. 10-11 классы: Учеб. пособие для общеобразоват. учеб. заведений. – М.: Дрофа, 1997.

2.      Ожегов С.И. Словарь русского языка. / Под ред. докт. филол. наук, проф. Н.Ю.Шведовой. – М.: Рус.яз., 1981.

3.      Русское слово: Факультативный курс "Лексика и фразеология русского языка": Пособие для учащихся / Л.А. Введенская, М.Т.Баранов, Ю.А.Гвоздарев. – М.: Просвещение, 1991.

4.      Фразеологический словарь русского языка / Под ред. А.И.Молоткова. – М.: Рус.яз., 1986.

5. Н?И?Ашмарин? Чёваш сёмах.сен к.неки? Чёваш к.неки издательстви? – Шупашкар: 2001?

6? М?Ф?Чернов? Современный чувашский язык? Слово:фразеологизм и свободное сочетание слов? – Чебоксары: 1988?

7? Народная школа// №2: 1992? с? 74 – 77?


Пуслёх ху=ёлсан =.н. тёван:

туслёх татёлсан м.н тёвён?

Предложени ев.р й.ркеллисем

Сёмах майлашёв. й.ркеллисем

асанне й.р. =.тн. тесе калар.

Анлисем

Ансёррисем

Ят п.лтер.шлисем

Глагол п.лтер.шлисем

- й.л чиксен те ку= курмасть

- шёл шурри те кётартмар.

ухмаха кёлар

сёмах яв

качака сухал.

тим.р пёр=а

Фразеологизмсен синтаксисри

п.лтер.ш.

Ир.кл. мар =ыхёну

Сёмах

=аврёнёш.

Фразеологзм п.рлеш.в.

Фразеологзм п.рл.х.

яка пыр

Хуйха пут

+ёкёр =.рт

СЁМАХ +ЫХЁНЁВ,

Сёмах

=аврёнёш.

  Фразеологзм

п.рл.х.

  Фразеологзм п.рлеш.в.

Н?И?Ашмарин

М?Ф?Чернов

Л?П?Сергеев

ШАЛЧИ ТУЛЧ,

+УЛАМАН ПЁРУ

ПАТАК +И

ПАРЁМА К,Р

ЫЙХА ПУТ

ХАЛАП +АП

ТЁМ ПЁШАЛ

ТУРТИ К,СКЕ

ТЕМИ+Е П,ЛТЕР,ШЛ, ФРАЗЕОЛОГИЗМСЕМ

ТЕМИ+Е П,ЛТЕР,Ш

САРЁ ЫВЁЛ

ЙЫТЁ ПУЛЛИ

ВЁРТТЁН КУ+

+ИР,К ТЁРРИ

П,Р П,ЛТЕР,Ш

ТУРТИ К,СКЕ

ЮПЛ, СЕН,К

Т/Р ПИЛ,К

КУКЁР АЛЁ – ВЁРЁ:

КУКЁР АЛЁ – СУСЁР АЛЁЛЛЁ +ЫН

САРЁ ЫВЁЛ – ХИТРЕ ЫВЁЛ:

САРЁ ЫВЁЛ – УПЁШКАН ВИ++,М,Ш

             ШЁЛЛ,

ЙЫТЁ ПУЛЛИ – ШЫВРИ ПУЛЁ ЙЫШ,:

ЙЫТЁ ПУЛЛИ – ПУР ЛАРУ-ТЁРУРАН ТА

              +ЁМЁЛЛЁН ТУХАКАН

ОМОНИМЛЁ ФРАЗЕОЛОГИЗМСЕМ

ШЫВ СЫПНЁ – ПУЛЁ ПЕК

ПАТАК +ИТЕРЧ, - ХЁЛХА ЧИККИ ПАЧ,

ТИМ,Р ПЁР+А– ХЫТ КУКАР

ПУ+ Т/ПИНЧЕН С,Р,М ТУХАТЬ– Ч,РЕ УРА Т,ПНЕ +ИТР,

Синонимлё фразеологизмсем

=анё тавёрса .=ле

т\р пил.кл.

+ИНЕ ТЁР

Алла ил

  1. взять на руки
  2. забрать в свои руки

КЁВАКАЛ ПУ+ - «ЛЬВИНЫЙ ЗЕВ» (БУКВ? УТИНАЯ ГОЛОВА)

ЧЁВАШЛА-ВЫРЁСЛА ФРАЗЕОЛОГИ СЛОВАР,

(М?Ф?Чернов)

Чёваш сёмах.сен к.неки

(Н?И?Ашмарин)

СЛОВАРЬСЕМ

АЛЁ СУЛ

АНТОНИМЛЁ ФРАЗЕОЛОГИЗМСЕМ


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Внеклассное мероприятие по литературе, посвящённое Дню рождения выдающегося просветителя чувашского народа, создателя чувашской письменности, основателя Симбирской чувашской школы

Тема: «Светлое имя И.Я. Яковлева».Цели урока:Ознакомить учащихся с жизнью и деятельностью Ивана Яковлевича Яковлева, обогатить и систематизировать изученное.Прививать любовь и уважение к культур...

Фразеология. Фразеологические единицы, их основные признаки. Типы фразеологических единиц. Источники английской фразеологии.

Фразеологические единицы, их основные признаки.типы фразеологических единиц.источники английской разеологии....

Послание Главы Чувашии Государственному Совету Чувашской Республики (на чувашском языке)

26 января в Чувашском государственном театре оперы и балета состоялось оглашение ежегодного Послания Главы республики....

рабочая программа по предмету государственный язык Чувашской Республики (чувашский)

Предмет «Государственный язык Чувашской Республики (чувашский)»; является средством приобщения обучающихся к культурно-историческому богатству чувашского народа и края, расширяет лингвисти...

Презентация к уроку по родной (чувашской)литературе "Творчество чувашского писателя Ю Скворцова"

Презентация предназначена к уроку в 7 классе по чувашской литературе по рассазу Ю.Скворцова "Вяхирь"...

Методическое пособие учебного курса родной (чувашский ) язык «Исследователи чувашского языка"

Чăваш чĕлхи – чăваш халăхĕн наци чĕлхи. Вăл кулленхи калаçу чĕлхи çеç мар – радиопа телевидени, чăвашла хаçатсемпе журналсен, чăваш театрĕсен т. ыт. чĕлхи те. В.И.Ленин чĕлхе çинчен çапла ...

Чувашская девушка – Чувашский мир.

На основе образа Нарспи  показан мир чувашской девушки. Говорится о красоте трудолюбии и традициях. Так же в статье отражено проведение конкурсов и акций, посвященных творческому наследию К.В. Ив...