Рабочая программа по татарскому языку и литературе для 9 класса
рабочая программа (9 класс) на тему

Замалиева Римма Габбасовна

Рус телендә сөйләшүче балаларга 9 нчы сыйныфта татар телен укыту буенча  Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан әзерләнгән программабуенча татар теле һәм әдәбиятына  105 сәгать исәпләнгән. Мәктәпнең  гамәлдәге уку планы буенча татар  теленә 2 сәгать бирелә, 34 атна, ел буена 68 сәгать. Татар теле буенча эш программасы түбәндәге өлешләрдән тора: аңлатма язуы, эш программасының эчтәлеге, укучыларның белемнәренә, эш осталыкларына һәм күнекмәләренә таләпләр, календарь-тематик план, тикшерү характерындагы практик эшләрнең графигы, кулланылган әдәбият һәм белем бирү чыганаклары.

 

Татар теле укытуның бурычлары:  -татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү.

-  укучыларга  нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә  өйрәтү. -укучыларның логик фикерләүләрен үстерү.

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл tat.yaz_i_literatura9_klass.docx76 КБ

Предварительный просмотр:

                                                          АҢЛАТМА  ЯЗУЫ

   Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә:

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының ” Рус телендә сөйләшүче  балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту  программасы”. – Казан, 2013.

-“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).

-“2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2014 ел, 14 март).

- Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыгының 24.02.2014 933/14 “Об утверждении примерных программ учебных предметов “Татарский язык” и “Татарская литература” для основного общего и среднего общего образования” боерыгы.

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгының 13.08.2012нан 9777/12 №лы “Гомуми төп белем бирү дәүләт стандартын тормышка ашыручы ТР мәктәпләренең I-IX сыйныфларының уку планы” буенча тәкъдим хаты.

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан расланган “Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”.1 – 11 нче сыйныфлар. – Казан , 2014 .

- Благодат урта гомуми белем бирү мәктәбенең “Укытучының эш программасы” дигән нигезләмәсе.

.-“Благодат урта гомуми белем бирү мәктәбе” муниципаль  бюджет гомуми белем бирү учреждениесенең 2016-2017 уку елы өчен уку планы.

Рус телендә сөйләшүче балаларга 9 нчы сыйныфта татар телен укыту буенча  Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан әзерләнгән программабуенча татар теле һәм әдәбиятына  105 сәгать исәпләнгән. Мәктәпнең  гамәлдәге уку планы буенча татар  теленә 2 сәгать бирелә, 34 атна, ел буена 68 сәгать. Татар теле буенча эш программасы түбәндәге өлешләрдән тора: аңлатма язуы, эш программасының эчтәлеге, укучыларның белемнәренә, эш осталыкларына һәм күнекмәләренә таләпләр, календарь-тематик план, тикшерү характерындагы практик эшләрнең графигы, кулланылган әдәбият һәм белем бирү чыганаклары.

Татар теле укытуның бурычлары:  -татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү.

-  укучыларга  нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә  өйрәтү. -укучыларның логик фикерләүләрен үстерү.

                               Эш  программасының эчтәлеге

                №

Бүлекләр, темалар

Сәгать саны

Тел чаралары һәм аларны куллану күнекмәләре

Темага караган төп төшенчәләр

1.            

Туган җирем – Татарстан.

10

Кабатлау.

Сүз һәм җөмлә. Татар җөмләсендә сүз тәртибе. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Тезүле бәйләнеш. Ияртүле бәйләнеш. Ике составлы һәм бер составлы җөмләләр. Җыйнак һәм җәенке җөмләләр. Тулы җөмләләр һәм ким җөмләләр. Җөмләнең тиңдәш кисәкләре. Эпистоляр жанр текстларының үзенчәлекләре. Теркәгечләренең җөмлә төзүдә  кулланылышы.

2.

Әдәбият – сәнгать дөньясында.

8

Кушма җөмлә синтаксисы.

Кушма җөмлә турында гомуми төшенчә. Кушма җөмлә төзүче җөмләләрнең бер-берсенә бәйләнеше. Тезмә кушма җөмлә турында гомуми мәгълүмат, аларда бәйләүче чаралар. Тезмә кушма җөмләләр һәм алар янында тыныш билгеләре. Иярченле  кушма җөмләләр турында гомуми  мәгълүмат. Аналитик иярчен җөмләләр, аларның үзенчәлекләре.

3.

Мәктәп тормышы

8

Аналитик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре. Синтетик

иярчен җөмләләр, аларның үзенчәлекләре. Синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре. Татар һәм рус телләрендә тезмә һәм иярченле кушма җөмләләр. Иярчен ия җөмлә.

4.

Без спорт  яратабыз

6

Иярчен хәбәр җөмлә. Иярчен тәмамлык җөмлә. Иярчен аергыч җөмлә. Кушма  җөмләләрдә тыныш билгеләре.

5.

Татар халык авыз иҗаты үрнәкләре.

6

Иярчен вакыт җөмлә. Иярчен урын җөмлә. Иярчен рәвеш җөмлә. Иярчен күләм җөмлә. Иярчен сәбәп җөмлә.

6.

Мин һәм минем  яшьтәшләрем.

8

Иярчен максат җөмлә. Иярчен шарт җөмлә. Иярчен кире җөмлә.

Иярченле кушма җөмләләрне кабатлау. Иярченле кушма җөмләдә бәйләүче чаралар.

7.

Минем дусларым.

6

Кабатлау.

Графика һәм орфография. Сузыкларның дөрес әйтелеше һәм язылышы. Тартыкларның дөрес әйтелеше һәм язылышы. Сүз ясалышы. Ирен гармониясе.

8

Өлкәннәр һәм без.

10

Сингармонизм законы. Исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Изафә бәйләнеше. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Сыйфатның лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре. Санның лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре. Фигыльнең лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре.  Фигыльнең  биш  юнәлеше, аларның мәгънәләре.

9

Табигать һәм без.

6

Алмашлыкларның лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре. Затланышлы фигыльләр. Затланышсыз  фигыльләр. Сүз төркемнәре, җөмлә төрләре. Җөмлә кисәкләре.

Барлыгы

68

Предмет

Сыйныф

Еллык сәгать саны

Атналык сәгать саны

Теоретик материал

Кабатлау

Тикшерү эшләренең саны

Дәреслекнең авторлары, нәшрият ителгән елы.

БСҮ

Сүзлек диктанты

Изложение

К/Э Тест

Сочинение

Тыңлап аңлау

Р.З. Хәйдәрова,  Р.Л.Малафеева, З.М. Шаһгалиева

Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән. Казан – 2008

                         Тикшерү характерындагы практик эшләрнең графигы  

Бүлек

Тикшерү эшләренең төре

Тикшерү эшенең темасы

Үткәрелү вакыты

п

ф

1.            

Туган җирем – Татарстан.

Кереш контроль эш.

Гади җөмлә синтаксисы.

Сочинение.

“Җәйге каникулны ничек үткәрдем?”

2.

Әдәбият-сәнгать дөньясында.

Сүзлек диктанты.

Контроль эш (тест).  

Тезмә кушма җөмләләр.

Сочинение.

“Минем яраткан шагыйрем ”.

3.

Мәктәп тормышы.

Диалог.

“Белем һәм яшәеш”.  

Тыңлап аңлау.

“Яңа һөнәрләр”.

Изложение.

“Һөнәр сайлау”.

4.

Без спорт  яратабыз.

Тыңлап аңлау.

“Җәйге универсиада”.

Сүзлек диктанты.

Контроль эш.

Гади һәм кушма җөмләләр.

5.

Татар халык авыз иҗаты үрнәкләре.

Сүзлек диктанты.

Рәсем буенча сочинение язу.

Б. Әлменов. “Су анасы”.

6.

Мин һәм минем яшьтәшләрем.

Монолог.

“Дуслар табу сере”

Сочинение.

“Миңа нинди һөнәр ошый?”

Контроль  тест.

Иярченле кушма җөмләләр.

7.

Минем дусларым.

Изложение.

 “Компьтер -  хәзер безнең иң якын дустыбыз”.

8.

Өлкәннәр һәм без.

Сүзлек диктанты.

Диалог.

“Мин өлкәннәргә булышам”.  

9.

Табигать һәм без.

Арадаш аттестация эше.

           

  Укучыларның белемнәренә, эш осталыкларына һәм күнекмәләренә  таләпләр.

Графика, каллиграфия, орфография

    Орфография һәм орфоэпия кагыйдәләрен программага кертелгән эчтәлектә дөрес куллана белү.

Аваз-хәреф мөнәсәбәтләре. Транскрипция билгеләре. Уку һәм язу кагыйдәләре. Сүзне юлдан юлга күчерү. Җөмләне баш хәрефтән яза башлау. Ялгызлык исемнәрне баш хәрефтән язу. Җөмлә ахырында тыныш билгеләре (нокта, сорау һәм өндәү билгеләре).

Сөйләмнең фонетик  ягы

   Татар теленең авазлар системасы: сузык һәм тартык авазлар составы. Тартык авазлар үзенчәлеге ([къ],  [гъ], [w], [җ], [ң], [һ], [ч] [‘] (һәмзә), ике тартык янәшә килгән сүзләр (аккош, китте). Ике авазга билге булып йөрүче    я, ю, е хәрефләре. Дифтонглар.   Сингармонизм законы. Сингармонизм законына буйсынмау очраклары. Калын һәм нечкә әйтелешле сүзләр. Кыска һәм озын сузыклар. Яңгырау тартыкларның иҗек яки сүз ахырында саңгыралануы. Сүз, фраза басымы һәм аның үзенчәлекләре. Басым астында әйтелмәгән сузыкларның кыскаруы (редукция). Җөмләнең мәгънәви төркемнәргә бүленеше. Хикәя, боеру, тойгылы җөмләләрнең ритмик-интонацион үзенчәлекләре. Санау интонациясе. Сөйләм этикеты үрнәкләренең интонациясе.

Сөйләмнең лексик  ягы        

   Программа кысаларындагы аралашу тематикасына караган лексик берәмлекләрне тану һәм куллана белү. Сүзнең лексик мәгънәсе. Гади тотрыклы гыйбарәләр. Татар сөйләм этикеты берәмлекләре. Гомумтөрки сүзләр. Интернациональ сүзләр. Алынма сүзләр. Татар һәм рус телләре өчен уртак сүзләр. Иң продуктив сүз ясагыч кушымчалар. Күп мәгънәле сүзләр. Төрле типтагы сүзлекләрнең төзелү принциплары, алардан дөрес файдалану.

Сүз ясалышы.

   Ясагыч кушымчалар белән сүзләр ясау. Сүзләрне кушу яки теркәү ысулы. Кушма сүзләр. Парлы сүзләр. Тезмә сүзләр.

Сөйләмнең грамматик ягы

Сөйләмдә исем, сыйфат, сан, рәвеш, алмашлык,  фигыль (аралашуда киң кулланылыштагы төркемчәләре) мөстәкыйль сүз төркемнәрен тану һәм куллану. Процессның башлануын, дәвам итүен, тәмамлануын, теләкне, мөмкинлек/мөмкин түгеллекне, кирәклек/кирәк түгеллекне белдерә торган модаль мәгънәле аналитик фигыльләрне куллану. Бәйлек һәм бәйлек сүзләр, кереш сүзләрнең җөмләдә кулланылышы.

Синтаксис

Сөйләм нормаларын саклап,  хикәя, сорау, боеру җөмләләр,  раслау һәм инкарь җөмләләр төзү.

Тиңдәш кисәкле гади җөмләләр. Теркәгечле, теркәгечсез тезмә кушма җөмләләр.

Иярченле кушма җөмләләрнең түбәндәге аналитик һәм синтетик төрләрен сөйләмдә куллану:

иярчен вакыт җөмләнең кайчан-шунда (шул вакытта, шул чагында) парлы мөнәсәбәтле сүзләре ярдәмендә ясалган аналитик төре; иярчен вакыт җөмләнең хәл фигыльнең -гач/-гәч, -ганчы/-гәнче формалары ярдәмендә ясалган  синтетик төре; иярчен урын җөмләнең  кайда-шунда, кая-шунда, кайдан-шуннан  парлы мөнәсәбәтле сүзләре ярдәмендә ясалган аналитик төре; иярчен максат җөмләнең  шуның өчен ялгызак мөнәсәбәтле сүзе белән бәйләнгән аналитик төре;иярчен максат җөмләнең    өчен  бәйлеге белән ясалган синтетик формасы; иярчен сәбәп җөмләнең  шуңа күрә, шул сәбәпле ялгызак мөнәсәбәтле сүзләре белән ясалган  аналитик төре;иярчен  шарт җөмләнең  шарт фигыль кушымчасы ярдәмендә ясалган синтетик төре; иярчен кире җөмләнең  кире шарт фигыль формасы ярдәмендә ясалган синтетик төре.

  Эчтәлек ( бүлекләр,  темалар)

Сәгатьләр

саны

 План буенча үткәрү вакыты

Факт буенча үткәрү вакыты

               Туган җирем-Татарстан

10

1

Сүз һәм җөмлә. Татар җөмләсендә сүз

тәртибе.

1

01.09

2

Җөмләдә сүзләр бәйләнеше.

Тезүле бәйләнеш.

1

07.09

3

Ияртүле бәйләнеш.

1

08.09

4

Ике составлы һәм бер составлы җөмләләрне кабатлау.

1

14.09

3

Җыйнак һәм җәенке җөмләләрне кабатлау.

1

15.09

6

Кереш контроль эш. Гади җөмлә синтаксисы.

1

21.09

7

Хаталар өстендә эш.Тулы җөмләләр һәм ким җөмләләрне кабатлау.

1

22.09

8

“Җәйге каникулны ничек үткәрдем?”  Сочинение.

1

28.09

9

Җөмләнең тиңдәш кисәкләрен кабатлау.

1

30.09

10

Тезмә кушма җөмлә турында гомуми мәгълүмат, аларда бәйләүче чаралар.

1

05.10

               Кушма җөмлә синтаксисы

8

11

Сүзлек диктанты. Тезмә кушма җөмләләр һәм алар янында тыныш билгеләре.

1

07.10

12

Тезмә кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау.

1

09.10

13

Контроль эш (тест).  Тезмә

кушма җөмләләр.

1

13.10

14

Иярченле  кушма җөмләләр турында гомуми  мәгълүмат.

1

19.10

15

Сочинение. “Минем яраткан шагыйрем ”.

1

20.10

16

Аналитик иярчен җөмләләр, аларның үзенчәлекләре.

1

26.10

17

Аналитик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре.

1

27.10

18

“Белем һәм яшәеш”.  Диалог.

1

30.10

               Мәктәп тормышы

8

19

Синтетик иярчен җөмләләр, аларның үзенчәлекләре.

1

20

Тыңлап аңлау.

“Яңа һөнәрләр”.

1

21

Синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре.

1

22

Изложение. “Туган  ягым”.

1

23

Татар һәм рус телләрендә тезмә һәм иярченле кушма җөмләләр.

1

24

Иярчен ия җөмлә.

1

25

Иярчен хәбәр җөмлә.

1

26

Тыңлап аңлау.

“Җәйге универсиада”.

1

               Без спорт яратабыз

6

27

Иярчен аергыч җөмлә.

1

28

Контроль эш.

Гади һәм кушма җөмләләр.

1

29

Кушма  җөмләләрдә тыныш билгеләре.

1

30

Иярчен вакыт җөмлә.

1

31

Иярчен урын җөмлә.Сүзлек диктанты.

1

32

Иярчен рәвеш җөмлә.

1

                 Татар халык авыз иҗаты үрнәкләре

 6

33

Рәсем буенча сочинение язу.

1

34

Иярчен күләм җөмлә.

1

35

Иярчен сәбәп җөмлә.

1

36

Иярчен максат җөмлә.

1

37

Иярчен шарт җөмлә.

1

38

“Дуслар табу сере” Монолог.

1

                 Мин һәм минем яшьтәшләрем

8

39

Иярчен кире җөмлә.

1

40

Сочинение. “Миңа нинди һөнәр ошый?”

1

41

Иярченле кушма җөмләләрне кабатлау.

1

42

Кушма җөмлә турында гомуми төшенчә. Кушма җөмлә төзүче җөмләләрнең бер-берсенә бәйләнеше.

1

43

Теркәгечләренең җөмлә төзүдә  кулланылышы.

1

44

Иярчен тәмамлык җөмлә. Сүзлек диктанты.

1

45

Контроль  тест. Иярченле кушма җөмләләр.

1

46

Иярченле кушма җөмләдә бәйләүче

чаралар.

1

                Минем дусларым

6

47

Кабатлау. Графика һәм орфография.

1

48

Сузыкларның дөрес әйтелеше һәм язылышы.

1

49

Тартыкларның дөрес әйтелеше һәм язылышы.

1

50

Сүз ясалышы.

1

51

Изложение. “Компьтер -  хәзер безнең иң якын дустыбыз”.

1

52

Ирен гармониясе.

1

                Өлкәннәр һәм без

10

53

Сингармонизм законы.

1

54

Исемнәрнең килеш белән төрләнеше.

1

55

Исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

1

56

Изафә бәйләнеше.

1

57

Сүзлек диктанты. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше.

1

58.

Сыйфатның лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре.

1

59

Санның лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре.

1

60

Фигыльнең лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре.

1

61

Фигыльнең  биш  юнәлеше, аларның мәгънәләре.

1

62

“Мин өлкәннәргә булышам”.  Диалог.

1

                Табигать һәм без

6

63

Алмашлыкларның лексик грамматик мәгънәсе һәм морфологик-синтаксик билгеләре.

1

64

Затланышлы

фигыльләр.

 1

65

Затланышсыз  фигыльләр.

 1

66

Еллык контроль эш

1

67

Сүз төркемнәре, җөмлә төрләре.

 1

68

Җөмлә кисәкләре.

1

               

Кулланылган әдәбият һәм белем бирү чыганаклары

УМК

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

Программа:

1. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле һәм әдәбиятын укыту программасы  укыту программасы” нигезендә төзелде, (Казан, 2013)

2. Дәреслек:

ТАТАР ТЕЛЕ. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 9 нчы сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән. Казан – 2008.

1 Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле баларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы.Яр Чаллы.2014.

2. Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова Гомуми белем бирү мәктәпләренең 9-11нче сыйныфында укучы рус телле балаларга татар теленнән контроль эшләр.

Яр Чаллы, 2010.

3.  Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.

4. Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле баларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы.Яр Чаллы.2014.

5. «Фән һәм мәктәп», «Мәгариф»  журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары

6. http://www.openclass.ru//Родной

7. http://2berega.spb.ru/

8. www.//edu tatar.ru/

1.ТАТАР ТЕЛЕ. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 9 нчы сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен).Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән. Казан – 2008.

2. Р.Р.Нигъматуллина «Татар телен өйрәнүчеләр өчен кагыйдәләр һәм күнегүләр җыентыгы 1, 2 кисәк»  Яр Чаллы, 2009.

3. Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско- русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань, ТаРИХ, 2010.

4. Н.М.Хәсәнова  «Рус мәктәпләрендә татар телен өйрәнүчеләр өчен текстлар җыентыгы» Яр Чаллы, 2010.

5.   Татар телен өйрәнүчеләр өчен кагыйдәләр һәм күнегүләр җыентыгы.

 Н.М. Хәсәнова, В.Г. Факиева. Яр Чаллы. 2009.

                             

 Тематик планда үзгәрешләр кертү бите

Язылу номеры

Дата

Календарь-тематик планга кертелгән үзгәрешләр

Сәбәбе

УТЭ буенча директор урынбасары белән килешү

                                                 

                                                   

                                                           

                                                 АҢЛАТМА  ЯЗУЫ

              Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә:

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының ” Рус телендә сөйләшүче  балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту  программасы”. – Казан, 2013.

-“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башкателләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).

-“2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2014 ел, 14 март).

- Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыгының 24.02.2014 933/14 “Об утверждении примерных программ учебных предметов “Татарский язык” и “Татарская литература” для основного общего и среднего общего образования” боерыгы.

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгының 13.08.2012нан 9777/12 №лы “Гомуми төп белем бирү дәүләт стандартын тормышка ашыручы ТР мәктәпләренең I-IX сыйныфларының уку планы” буенча тәкъдим хаты.

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан расланган “Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”.1 – 11 нче сыйныфлар. – Казан , 2014 .

- Благодат урта гомуми белем бирү мәктәбенең “Укытучының эш программасы” дигән нигезләмәсе.

-“Благодат урта гомуми белем бирү мәктәбе” муниципаль  бюджет гомуми белем бирү учреждениесенең 2016-2017 уку елы өчен уку планы.

Рус телендә сөйләшүче балаларга 9 нчы сыйныфта татар телен укыту буенча  Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан әзерләнгән программабуенча татар теле һәм әдәбиятына  165 сәгать исәпләнгән. Мәктәпнең  гамәлдәге уку планы буенча татар  әдәбиятына 2 сәгать бирелә, 34 атна, ел буена 68 сәгать.Татар әдәбияты предметы фән буларак филология өлкәсенә карый. 

    Урта баскычта рус телле балаларга татар теле һәм әдәбиятын укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү. Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш  – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу;  укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:

– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;

– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;

– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне устерү.

Программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алырга кирәк.  Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясен  булдыру  мөһимнәрдән санала.

Укучыларның  татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.

Әдәбият укытуның төп бурычлары:

  • рус һәм татар әдәбияты әсәрләрен чагыштыра белүне формалаштыру;
  • әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү күнекмәләрен үстерү ;
  • аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
  • парларда һәм күмәк эшли белүне формалаштыру.

   Татар әдәбиятыннан үзләштерү өчен мәҗбүри минимумга нигезләнеп: М. Мәһдиев. “Без – 41 нче ел балалары”,  Һ.Такташ. “Мокамай”  әсәрләре кертелде.

ЭШ ПРОГРАММАСЫНЫҢ ЭЧТӘЛЕГЕ

Укыту предметының темаларга

бүленеше.

сәг

саны

Темага караган төп төшенчәләр

        

Темаларда үтелә торган әсәрләр исемлеге, контроль төре, БСҮ.

1.            

Туган җирем – Татарстан.

5

Татарстанның территориясе, аның географик урыны, климаты, файдалы  казылмалары. Татарстанның табигате. Татарстанда яшәүче милләтләр, төрле телләрдә сөйләшү. Татарстанның башкаласы Казан, аның  бүгенге йөзе, тарихиистәлекләре.

И. Юзеев. Татарстаным”. (Ятлау). “Татарстан Республикасы”тексты. Монолог. “Җәйге каникулны кайда һәм  ничек  үткәрдем”.  “Казан – тарихи башкала” тексты. Монолог.“Казан – тарихи башкала”.

2.

Әдәбият-сәнгать дөньясында.

6

Татар әдипләре, җырчылары, композиторлары, рәссамнары, сәнгать тарихына кергән һәм бүгенге көндә иҗат итүче сәнгать эшлеклеләре турында кыскача белешмә. Композиторлар: С. Сәйдәшев, З.Яруллин, С. Садыйкова, Р. Яхин, Н.Җиһанов. Рәссамнар: Харис Якупов, Лотфулла Фәттахов, Б. Урманче.

 “Татар музыка сәнгате” тексты. “Татар театры” тексты.  Диалог. “Татар шагыйрьләренә багышланган бәйрәмнәр”.  Проект эше. Рәссамнар: Х. Якупов, Б. Урманче.  

3.

Мәктәп тормышы.

15

Классташларның  укуы, билгеләр алуы, өй эшен эшләү, дәрестә катнашу.  Дәресләр расписаниесен, дәресләр әзерләү, әзерләмәүнең сәбәбен әйтә белү. Китаплар дөньясы. Яхшы уку серләре , яхшы уку өчен кирәкле сыйфатлар. Интернет аша үз белемеңне күтәрү. Белем алу һәм тормышта үз урыныңны табу проблемасы.

Р.Вәлиев. “Саумы, китап”. Инша. “Минем яраткан китабым”.  М. Мәһдиев. “Без – 41 нче ел балалары”. Монолог. “Имтиханнарга әзерләнәм”.

4.

Без спорт  яратабыз.

5

Сәламәт булу кагыйдәләре. Җәйге, кышкы спорт төрләре. Яраткан спорт төре. Мәктәптә спорт ярышлары. Төрле спорт түгәрәкләре. Спорт белән шөгыльләнү. Спорт һәм ял. Спорт уеннары.  Татарстан спорт командалары. Заманча спорт корылмалары. Атаклы татар спортчылары. Халыкара спорт.  

“Спорт – сәламәтлек чыганагы” тексты. “Дөньякүләм танылган спортчылар һәм Татарстанның атаклы спортчылары ” тексты. Монолог. “Мин дә спорт яратам ”.

5.

Татар халык авыз иҗаты үрнәкләре.

5

Санамышлар, тизәйткечләр, табышмаклар, мәкальләр, сынамышлар, уеннар, халык җырлары, әкиятләр белән таныштыру.

“Алтын алмалар”. Татар халык әкияте. Диалог. “Зирәк карт”. Татар халык әкияте.  Проект эше. “Татар халык авыз иҗаты”  

6.

Мин һәм минем яшьтәшләрем.

9

Яшьтәшләрнең тышкы кыяфәте һәм эчке сыйфатлары. Матур киенү серләре.Яшьтәшләр белән аралашу кагыйдәләре, дуслашу серләре. Яшүсмерләрнең мөнәсәбәтендә алдашу, ялганлашу.Яшүсмерләрнең файдалы хезмәттә катнашуы, гаилә бюджетына үз өлешләрен кертә алуы.

Р.Вәлиева. “Гомәр һәм һөнәр”. Инша “Мин сайлаган һөнәр”. Роберт Миңнуллин. “ Ә ни өчен?” (Ятлау).

“Яшьтәшләрем белән аралашам”. Монолог.

7.

Минем дусларым.

5

Иң якын дустым.  Дуслашу серләре. Дустымның сыйфатлары, мавыгулары. Дуслар белән бергә ял итү. Туган көн.Туган көн уеннары. Дуслык кадере. Чын һәм ялган дуслык.

Һ.Такташ. “Мокамай” шигыре. ( Ятлау). Укып аңлау.“Минем дустым”. Монолог. “Туган көнем – минем яраткан бәйрәмем”.

8.

Өлкәннәр һәм без.

10

Өлкәннәр һәм кечкенәләрнең гаиләдә үзара мөнәсәбәтләре. Өлкәннәрдән рөхсәт сорау. “Ата-анага хөрмәт – мәңгелек” проблемасы.

Н.Әхмәдиев.“Ана”.С.Хәким. “Әнкәй”.(Ятлау). Укып аңлау. Л.Ихсанова.  “Бер маҗара”. “Әни киңәше”. Г.Шәрәфидән “Күңелләрдә гөл үсә”.  

9.

Табигать һәм без.

8

Табигать серләре, табигатьтәге кызыклы күренешләр, ел фасыллары.“Кеше һәм табигать” проблемалары. Авыру урман. Табигатьне саклау. Табигатьне саклау проблемасы ни өчен мөһим?  “Кеше һәм табигать” проблемалары.

“ Табигатьне саклау ”. Р.Бәшәр.  “Авыру урман”.  Проект эше. “Табигатьне саклау проблемасы ни өчен мөһим? ”  

           

                             Сөйләм эшчәнлеге төрләренә өйрәтүгә таләпләр

Тыңлап аңлау. Программада тәкъдим ителгән эчтәлек нигезендә  төрле төрдәге тыңлап аңлау күнегүләрен үти белү; сүзләрне, җөмләләрне аңлап тәрҗемә итә белү; зур булмаган аутентив яки адаптацияләнгән  әдәби әсәрләрдән өзекләрне, мәгълүматихарактердагы текстларны, вакытлы матбугат язмаларын тыңлап аңлап, эчтәлеге буенча фикер әйтү, аралашуга чыгу.

Тыңлап аңлау күнегүләренең вакыт ягыннан яңгырау озынлыгы: 1,2 – 1,5 мин.

Диалогик сөйләм

Программа кысаларындагы тематикада диалогик сөйләм күнекмәләрен камилләштерү: диалог – сораштыру, диалог – тәкъдим, диалог – фикер алышу, катнаш диалоглар. Диалог күләме: һәр катнашучы ягыннан кимендә  9 – 10 реплика.

         Монологик сөйләм. Программада тәкъдим ителгән темалар кысасында сөйләмнең коммуникатив типлары буенча бәйләнешле сөйләмне камилләштерү: сурәтләп сөйләү,  эчтәлек сөйләү, хикәя төзү, персонажларны характерлау, хәбәр  итү. Монологик сөйләм күләме: кимендә 8 – 10 –12 фраза . Сөйләмнең вакыт ягыннан дәвамлылыгы – 1,5 – 2 мин.

Уку. Программаның предмет эчтәлегенә туры килгән әдәби, фәнни-популяр, рәсми характердагы текстлар белән танышу барышында, мәгълүмат белән эшләү күнекмәләренә ия булу.

 Мәгълүматны танып белү, үзләштерү ихтыяҗыннан чыгып, тәкъдим ителгән текстларны аңлап укырга өйрәнү.

Таблицалы текстлар белән эшләү күнекмәләренә ия булу.

Текст укыганда, кирәкле мәгълүматны аерып алу, системага салу, чагыштыру, анализлау, гомумиләштерү, интерпретацияләү һәм үзгәртү кебек эшчәнлекләрне үзләштерү.

Текстның эчтәлегенә нигезләнеп, контекст буенча яңа сүзләрнең мәгънәсен аңлау.

Уку өчен текстның күләме: 300 сүзгә кадәр.

Язу. Программада тәкъдим ителгән эчтәлек нигезендә  актив куллануда булган  сүзләрне дөрес яза, төрле калыптагы диалоглар, конкрет бер тема буенча хикәя төзи белү, прагматик текстлар (рецептлар, белдерүләр, афиша һ.б.), эпистоляр жанр текстларын (шәхси һәм рәсми  хатлар, котлаулар һ.б) дөрес яза белү; проблемага карата фикерне язмача җиткерә белү; тәкъдим ителгән текстның эчтәлегенә нигезләнеп, аны үзгәртеп яки дәвам итеп яза белү.

Язма эшнең күләме: 70 – 80 сүзгә кадәр

       

Предмет

Сыйныф

Еллык

сәгать саны

Атналык сәгать

саны

Тикшерү эшләрнең саны

Дәреслекнең авторлары, нәшрият ителгән елы.

БСҮ

Ятлау

Укып

аңлау.

Инша

Проект эше

.З. Хәйдәрова,  Р.Л.Малафеева, З.М. Шаһгалиева

Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән. Казан – 2008

Әдәбият

9

68

2

8

4

2

2

3

   

 Тикшерү характерындагы практик эшләрнең графигы

Бүлек

Тикшерү эшләренең төре

Тикшерү эшенең темасы

Үткәрелү вакыты

план

факт

1.            

Без Татарстанда яшибез.

Ятлау.

И. Юзеев. “Татарстаным”.

Монолог.

“Җәйге каникулны кайда һәм ничек үткәрдем?”.  

Монолог.

“Казан – тарихи башкала”.

2.

Әдәбият – сәнгать дөньясында.

Диалог.

“Татар шагыйрьләренә багышланган бәйрәмнәр”.

Проект эше.

Рәссамнар: Х. Якупов,

 Б.Урманче.  

3.

Мәктәп тормышы.

Инша.

“Минем яраткан китабым”.

Монолог.

“Имтиханнарга әзерләнәм”.

4.

Без спорт  яратабыз .

Монолог.

“Мин спорт яратам ”.

5.

Татар халык авыз иҗаты үрнәкләре.

Диалог.

“Зирәк карт”.

  Проект эше.

“Татар халык авыз иҗаты”

6.

Мин һәм минем яшьтәшләрем.

Инша.

Инша “Мин сайлаган һөнәр”.

Ятлау.

Роберт Миңнуллин. “ Ә ни өчен?”

Монолог.

“Яшьтәшләрем белән аралашам”.

7.

Минем дусларым.

Ятлау.

Һ. Такташ. “Мокамай” шигыре.

Укып аңлау.

“Минем дустым”.

Монолог.

“Туган көнем – минем яраткан бәйрәмем”.

8.

Өлкәннәр һәм без.

Ятлау.

С.Хәким. “Әнкәй”.

Укып аңлау.

“Бер маҗара”

9.

Табигать һәм без.

Проект эше.

 “Табигатьне саклау проблемасы ни өчен мөһим?”

        

Эчтәлек (бүлек,тема)

Сәгатьләр саны

План буенча үткәрү вакыты

Факт буенча үткәрү вакыты

1

Туган җирем-Татарстан

И. Юзеев. “Татарстаным”.  

5

1

3.09

2

“Татарстан Республикасы”  тексты.

1

5.09

3

 “Җәйге каникулны кайда һәм ничек үткәрдем?” Монолог.

1

10.09

4

“Казан – тарихи  башкала”  тексты.

1

12.09

5

“Казан – тарихи башкала”. Монолог.

1

17.09

6

Әдәбият-сәнгать дөньясында

“Татар музыка сәнгате” тексты.

6

1

19.09

7

Александр Ключарёв-күренекле шәхес

1

23.09

8

София Гобәйдуллина-киң белемле,талантлы шәхес

1

26.09

9

“ Татар театры”  тексты.

1

01.10

10

“Татар шагыйрьләренә багышланган бәйрәмнәр”. Диалог.

1

03.10

11

Рәссамнар: Х. Якупов, Б. Урманче. Проект эше.

1

08.10

12

Мәктәп тормышы

Р.Вәлиев. “Саумы, китап” тексты.

15

1

10.10

13

Р.Вәлиев. “Саумы, китап” тексты.

1

15.10

14

Инша. “Минем яраткан китабым”.

1

17.10

15

Мөхәммәт Мәһдиевның тормыш юлы һәм иҗаты

1

24.10

16

М. Мәһдиев. “Без – 41 нче ел балалары”тексты.

1

29.10

17

М. Мәһдиев. “Без – 41 нче ел балалары”тексты.

1

26.10

18

“Имтиханнарга әзерләнәм”. Монолог.

1

30.10

19

Ибраһим Газиның тормыш юлы һәм иҗаты

1

20

И.Гази “Ак сирень”1нче кисәк

1

21

И.Гази “Ак сирень”2нче кисәк

1

22

И.Газиның “Ак сирень”әсәре буенча әңгәмә

1

23

Ф.Яруллин “Ике кояшым бар,Илсөя”өзеге белән танышу

 1

24

Ф.Яруллин “Ике кояшым бар,Илсөя”әсәреннән өзек өстендә эш

1

25

Минем героем.Әңгәмә

1

26

“Саф хисләр”темасын гомумиләштереп кабатлау

1

27

Без спорт яратабыз

“Спорт – сәламәтлек чыганагы”

тексты.

5

1

28

Татарстан-спорт үзәге

1

29

“Дөньякүләм танылган спортчылар һәм Татарстанның атаклы спортчылары ” тексты.

1

30

“Мин спорт яратам ”. Монолог.

1

31

Кабатлау.”Без спорт яратабыз”темасына сөйләшү

1

32

Татар халык авыз иҗаты үрнәкләре

Татар халык авыз иҗаты турында төшенчә.

5

1

33

“Алтын алмалар” . Татар халык әкияте.

1

34

“Зирәк карт”  Татар халык әкияте. Диалог..

1

35

“Зирәк карт”  әкияте  буенча әңгәмә

1

36

Проект эше. “Татар халык авыз иҗаты”.

1

37

Мин һәм минем яшьтәшләрем

А.Шамовның “Госпитальдә әсәре буенча сөйләшү

9

1

38

Р.Вәлиева. “Гомәр һәм һөнәр”

1

39

Г.Әпсәламовның “Ак чәчәкләр”әсәре буенча кыскача фикер алышу

1

40

Г.Ахуновның “Хәзинә”әсәре буенча әңгәмә

1

41

Илдар Юзеевның “Таныш моңнар”поэмасы буенча фикер алышу

1

42

Инша. “Мин сайлаган һөнәр”.

1

43

Роберт Миңнуллинның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу

1

44

Роберт Миңнуллин

“ Ә ни өчен?” Ятлау.

1

45

“Яшьтәшләрем белән аралашам”. Монолог.

1

46

Минем дусларым

Һ. Такташ. “Мокамай”

шигыре.

5

1

47

Һ.Такташның “Мокамай”шигыре буенча фикер алышу

1

48

“Минем дустым”

Укып аңлау.

1

49

“Туган көнем – минем яраткан бәйрәмем”. Монолог.

1

50

Татар халык ашлары

1

51

Өлкәннәр һәм без

Н. Әхмәдиев. “Ана”.

10

1

52

Сибгат Хәкимнең тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу

1

53

 С.Хәким. “Әнкәй”. 

1

54

Ләбибә Ихсанованың тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу

.

1

55

Ихсанова “ Бер маҗара”. “Җан  газабы” тексты.

1

56

Л.Ихсанова  “Бер маҗара”. “Әни киңәше” Укып аңлау.

1

57

Г.Шәрәфи “Күңелләрдә гөл үсә”

1

58

Ш.Галиев “Урам  ул нинди?”

1

59

Ф. Яруллин. “Җилкәннәр

җилдә сынала”.

1

60

Теманы гомумиләштереп кабатлау

1

61

Табигать һәм без

“ Табигатьне саклау” тексты.

8

1

62

Р.Мөхәммәдиевның тормыш юлы һәм иҗаты

1

63

Р.Мөхәммәдиев “Беренче умырзая”

1

64

Мәҗит Гафуриның тормыш юлы һәм иҗаты

1

65

М.Гафури “Кыр казы”

1

66

Р.Бәшәр

“Авыру урман”

1

67

“Табигатьне саклау проблемасы ни өчен мөһим?”  Проект эше.

1

68

Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау

1

                     

                 

      Кулланылган әдәбият  һәм белем бирү чыганаклары

УМК

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

Программа:

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының ” Рус телендә сөйләшүче  балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту  программасы”.– Казан,   2013.

2. Дәреслек:ТАТАР ТЕЛЕ. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 9 нчы сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева, З.М. Шаһгалиева. Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән. Казан – 2008.

1. Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле баларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы.Яр Чаллы.2014.

2. Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова Гомуми белем бирү мәктәпләренең 9 -11нче сыйныфында укучы рус телле балаларга татар теленнән контроль эшләр.

Яр Чаллы 2010

3.  Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.

4. «Фән һәм мәктәп», «Мәгариф»  журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары

5. http://www.openclass.ru//Родной

6. http://2berega.spb.ru/

7. www.//edu tatar.ru/

Дәреслек: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева, З.М. Шаһгалиева  ТАТАР ТЕЛЕ. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 9 нчы сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән. Казан – 2008

2. Р.Р.Нигъмәтуллина «Татар телен өйрәнүчеләр өчен кагыйдәләр һәм күнегүләр җыентыгы 1, 2 кисәк»  Яр Чаллы, 2009

3. Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско- русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань, ТаРИХ, 2010.

4. Н.М.Хәсәнова  «Рус мәктәпләрендә татар телен өйрәнүчеләр өчен текстлар җыентыгы» Яр Чаллы, 2010

6.  Татар телен өйрәнүчеләр өчен кагыйдәләр һәм күнегүләр җыентыгы.

 Н.М. Хәсәнова, В.Г. Факиева. Яр Чаллы. 2009.

                         Тематик планда үзгәрешләр кертү бите

Язылу номеры

Дата

Календарь-тематик планга кертелгән үзгәрешләр

Сәбәбе

УТЭ буенча директор урынбасары белән килешү


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса

Рабочая программа по татарскому языку  для 5 класса. Авторы учебника: Юсупов Р.А. Зиннатуллина К.З....

Рабочая программа по татарскому языку для 1 класса

Рабочая программа по татарскому языку для 1 класса...

Рабочая программа по татарскому языку для 3 класса по программе ФГОС

Рабочая программа по татарскому языку по программе Р.З.Хайдаровой...

Рабочая программа по татарскому языку для 6 класса (Татарская группа)

6 нчы  сыйныфта, 5 нче сыйныфларда үткәннәрне кабатлаганнан соң, морфология турында гомуми мәгълүмат бирелә. Сүз төркемнәре турында төшенчә бирелә , аларның лексик-грамматик мәгънәсе, морфологик-...

Рабочая программа по татарскому языку для 6 класса с татарским языком обучения

Рабочая программа для 6 классов  по татарскому языку. В лицейских классах 4 часа татарского языка....

Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса (татарская группа)

      5 нче сыйныфның татар төркеме өчен татар теленнән  эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:-- Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү ста...

Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса (татарская группа)

      5 нче сыйныфның татар төркеме өчен татар теленнән  эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:-- Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү ста...