"Тәтеш дигән бер матур кала бар...", 7 сыйныф сөйләм үстерү дәресе
план-конспект урока

Дәрестә кулланылган укыту формалары һәм ысуллары

Дәрес этаплары      

1

Оештыру әлеше. Укучыларның дәрескә әзерлекләрен тикшерү.

2

Фонетик зарядка:

На-ну- ни –нинди

Ча-чи- чу- чуаш

Го-гый-га- болгар

Ти-те-тә-Тәтеш

Актуальләш

терү

3

Укучы һава торышы турында сөйли

Монолог

4

Кроссворд чишү:

а) Без яши торган Республика.

б) Лилиядә бер дә юк, Ләйләдә ике.

в) Сез кем булырга укыйсыз?

г) Россиянең иң зур елгасы.

д) Тәтеш районында яшәүче халыкларның берсе.

 Дәреснең темасы һәм максаты белән таныштыру.

Әйткәнне аңлау.

Язу.    

5

Татарча дөрес язу өстендә эшләү.

-Тактада язылган җөмләләрне укыгыз.

  Без Т...т..штә яшиб...з.  Ул б...рынгы ш...һ...р. Т...т...ш зур т...гел, л...кин бик матур.

-Спишите их, вставляя пропущенные буквы.

Грамматик категорияләрне ныгытуга багышланган өстәмә бирем.

-Найдите глагл(ы). Определите форму времени. Проспрягайте устно в настоящем и в прошедшем определенном времени.

Уку, әзерлекле язу.

Сөйләшү.

6

Тест “Сез Тәтешне беләсезме?”

 а) тәкъдим ителгән биремнәр белән мөстәкыйль танышу:

1. Тәтеш районының башлыгы ...

а) Зотов Н.И.          б) Ибәтов М.М.

2) Тәтеш районында ... авыллары бар.

а) татар, рус, мари, удмурт

б) рус, чуаш, мордва, татар

3. Тәтешкә ... яшь.

а) 250                 б) 227

4. Олы Тархан авылында … урманы табигый һәйкәл санала.

а) каен           б) имән

5. Тәтештә күренекле кешеләр яшәгән: ... Гыйлем Камай, ... Светлана Бемина, ... Станислав Говорухин, ... Бакый Урманче, ...Ибраһим Гази һәм башкалар.

а) язучы    б) химик  в) атучы

г) рәссам   д) режиссер

б) дәфтәрләрдә эшләү;

в) тикшерү.

Эчтән уку.

Репродуктивязу.

Кычкырып уку, татар теленнән рус теленә тәрҗемә итү.

7

Сөйләмдә Ш зат тартым кушымчалы сүзтезмәләрне (II и III тип изафә конструкцияләр)  куллану осталыгын ныгыту.

1. Слайдлар күрсәтеп, сүзтезмәләрне әйтә бару: чәй йорты, Идел елгасы, Тәтеш таулары, елга вокзалы, ату стенды, район хастаханәсе, балалар бакчасы, педагогия училищесы, банк бинасы, Тәтеш музее һ. б.

2. Өстәмә биремнәр:

а) Күрсәтелгән слайдлар буенча әйтелгән сүзтезмәләрне дәфтәрләргә языгыз.

б) 3 сүзтезмә белән җөмләләр төзегез.

3. Дәфтәрләр алмашып тикшерү.

4. Берничә укучыдан сорау.

5. Монолог «Тәтеш буйлап экскурсия».

6. Пресс-конференция (сайланган бер укучыга сораулар бирү).

Сүзтезмәләр төзү – татарча сөйләү

Язу.

Сөйләм үрнәкләрен дәрес куллану осталыгын ныгыту һәм логик фикерләү сәләтен үстерү.

8

Парлап мөстәкыйль диалогик сөйләм төзү. Ситуацияләр:                        

“Ял паркында”;

“Тәтеш базарында”;

“Педагогия училищесында»;

“Тәтеш автовокзалында”;

“Мәдәният йортында”;

“Район хастаханәсендә”.

Төзелгән диалогларны башкалар алдында тәкъдим итү һәм ситуация буенча укытучы сорауларына да җавап бирү.

Диалог.

Тәкъдим ителгән ситуацияләр

не русчадан татарчага тәрҗемә итү.

Сөйләү.

9

Ял минуты. Тәтеш турында җыр тыңлау.

Ишетеп аңлау

10

Работа над текстом “Тәтеш таулары”.

1. Әзерлек эше:

- Ничек уйлыйсыз, Тәтешкә беренче тапкыр килүчеләр нәрсәгә игътибар итәләр? (укучыларның җаваплары тыңлана, Тәтешнең үзенчәлеге – искитмәле таулары, андагы биек баскыч истә калуга басым ясала).

2. Сүзлек эше (тактада яңа сүзләр слайды күрсәтелә):

а) укытучы әйтелешне күрсәтә, укучылар кабатлыйлар;

     б) укучылар яңа сүзләрне сүзлекләренә язалар.

3. Текстны беренче кат зиһенгә алу (алдан әзерләнгән көчле укучы укый):

Тәтеш тулары – Идел ярларының иң биек урыны. Атаклы Тәтеш чияләре язын тау битләрен ап-ак чәчәкләре белән каплыйлар.

Бу тауларның тарихта үз эзе бар. Иделнең уң як ярындагы тау башына урнашкан Тәтеш Болгар дәүләтенең “күзләре” булган. Агач манара башындагы сакчылар тирә-якны күзәткәннәр һәм хәбәрләрен Иделнең теге ягына, Болгар сакчыларына җибәреп торганнар... Халыкта бу таулар турында легенда да яши...

-Ничек уйлыйсыз, бу текст нәрсә турында?

4. Текст җөмләләрен чылбыр буенча укып, тәрҗемә итә бару.

5. Тексттан изафә сүзтезмәләр язып алып, аларда тартым һәм килеш кушымчаларын билгеләү.

Ишетеп аңлау, уку, тәрҗемә итү.

Язу, грамматик биремне үтәү.

11

Өй эше: текстны укырга, яңа сүзләрне өйрәнергә.

12

Дәресне йомгаклау.