Авторлык программасы "Шушы яктан, шушы туфрактан без"
элективный курс по краеведению (10 класс) на тему

Мәктәпнең методик берләшмә  утырышында каралды

Беркетмә №   ,  

 “___” ___________ 2014 нче ел.

                           Район методик берләшмәсе

                           утырышында каралды һәм расланды.

                           Беркетмә №___

                           “___” ___________ 2014 нче ел.

№

Төп  темалар

Сәгать саны (барлыгы)

Теория

Практика

Контроль

1

Район тарихы, этногафиясе

12

5

7

2

Районыбызың күренекле язучылары һәм сәнгать әһелләре. Язучылар, шагыйрьләр

13

8

5

3

Сәнгать әһелләре, галимнәр

9

6

3

4

Йомгаклау.Зачет-дәрес

1

1

№

Тема

Сәг. саны

Үткәрү формасы

Дәреснең максаты

Өйрәнелә торган темага карата сораулар

Мөстәкыйль  эш төрләре

1.

Биектавым – туган ягым

1

Презентация карау, сөйләү

Туган ягыбыз матурлыгын күрә белергә өйрәтү; туган төбәккә карата мәхәббәт, горурлык хисләре тәрбияләү

Туган як ни өчен йөрәккә якын, кадерле?

Биектау турында шигырьләр укырга.

2.

Районыбыз тарихы

1

Әңгәмә, лекция

Биектау районының күп гасырлык бай тарихы белән таныштыру.

Районыбыз тарихы каян башлана?

Район тарихына караган материаллар туплау

3-4

Районыбызның “Туган якны өйрәнү” музеена сәяхәт

2

Сәяхәт-дәрес

Район тарихы музейларда ничек чагыла?

Иҗади эш “Туган ягымның киләчәге”

5-6

Биектау төбәгенең гореф-гадәтләре һәм әби-бабаларыбызның йолалары

2

Эзләнү-тикшеренү эше

Төбәккә бәйле борынгы гадәт-йолалар белән таныштыру, аларның үзенчәлекләрен билгеләү.

Бары Казан арты төбәгендә генә үткәрелгән нинди гадәт-йолалар булган?

Иҗади эш. Гаиләбезнең буыннан-буынга килгән традицияләре

7-8

“Җиде бабаңны беләсеңме?”

Шәҗәрәләр төзү

2

Гамәли эш

Укучыларга шәҗәрә төзүнең әһәмиятен аңлату, нәсел агачын төзәргә өйрәтү.

Нәсел агачын төзү ни өчен кирәк?

Шәҗәрәләр төзү

9

Туган ягыбызда тел үзенчәлекләре-диалектлар

1

Эзләнү-тикшеренү эше

Казан арты төбәге сөйләшенең үзенчәлекләрен билгеләү; укучылар белән берлектә диалектларны туплау.

Биектау төбәгенә нинди диалектлар хас?

Туган ягыбызда тел үзенчәлекләрен өйрәнү

10-11

Район матбугаты тарихы. ”Биектау хәбәрләре” газетасы үсеше

2

Редакциягә сәяхәт

Район матбугаты барлыкка килү тарихын өйрәнү

Район матбугаты үз тарихында нинди үсеш баскычлары үткән?

Вакытлы матбугатка күзәтү, төбәгебез-

дән чыккан кешеләрнең язмалары белән танышу

12

Авылыбыздан чыккан күренекле кешеләр (һөнәр ияләре, хезмәт алдынгылары)

1

Әңгәмә, музейга экскурсия

Музей материалларын файдаланып, авылыбызның хезмәт батырлары турында мәгълүмат туплау.

Авыл үсешенә өлеш керткән һөнәр ияләре кемнәр алар?

Матбугат битләреннән мәкаләләр тупларга

13

Данлыклы шәхесләребез.

Районнан чыккан язучылар һәм сәнгать әһелләре белән таныштыру

1

Лекция, күзәтү

Биектау төбәгеннән  бәйле  язучылар, сәнгать кешеләренең иҗаты, туган як  фольклоры турында  тирәнрәк   өйрәнү

Данлыклы шәхесләребезнең эшчәнлекләрен,

туган төбәк фольклорын өйрәнү нигә кирәк?

Районыбызга һәм тирә-як  авылларга багышлап язылган җырлар  тыңлау

Язучылар, шагыйрьләр

14

  Габдрахман Ильяси -татар драматургиясенә нигез салучы

1

Лекция. әңгәмә

Г. Ильясиның тормыш юлы белән таныштыру һәм иҗатына күзәтү ясау.

Г. Ильясиның иҗаты әдәбиятыбыз өчен кайсы ягы белән әһәмиятле?

15

  Күренекле драматургыбыз Хәй Вахит

1

Лекция, сәнгатьле уку, әңгәмә

Хәй Вахитның тормыш юлы белән таныштыру һәм иҗатына күзәтү ясау.

Хәй Вахитның иҗатындагы төп темалар

  Интернет челтәреннән материаллар эзерләргә, шигырьләре   белән танышырга

16

Хәй Вахитның “Мәхәббәтең чын булса” драмасы белән танышу

1

Лекция,  сәнгатьле уку,әңгәмә

Хәй Вахитның “Мәхәббәтең чын булса” драмасы белән танышу, тема һәм идеясен билгеләү.

  Драманы укып бетерергә

17

 Садри Максуди - беренче татарча милли роман авторы

Лекция, күзәтү әңгәмә

Садри Максудиның күпкырлы эшчәнлеге белән танышу, милләтпәрвәр шәхес, җәмәгать эшлеклесе булуын күрсәтү.

Үз иленнән аерылырга мәҗбүр булган якташыбыз хезмәтләренең әһәмияте нидә?

Китап укучылар конференциясе

18

 Садри Максудиның чит илдәге иҗтимагый эшчәнлеге

1

Лекция, күзәтү әңгәмә

Садри Максудиның иҗтимагый эшчәнлеге белән танышу.

 “С. Максуди хезмәтләренең әһәмияте” исемле темага чыгыш әзерләргә

19-20

 Зиннур Хөснияр – романнар остасы

2

Лекция, сәнгатьле уку,әңгәмә

З. Хөсниярның тормыш юлы, башлангыч иҗаты турында мәгълүмат бирү, “Хуш, авылым!” романының кыскача эчтәлеге белән танышу.

Авылда туып үскән кеше өчен иң кадерле истәлекләр ниләр белән бәйле?

 Романнан өзекләр укырга

21

 Рафис Корбан – балалар шагыйре

1

Лекция, сәнгатьле уку, әңгәмә

Р. Корбанның тормыш юлы һәм иҗаты турында мәгълүмат бирү, балалар өчен язылган шигырь җыентыклары белән танышу.

Р. Корбанның балалар өчен язган шигырьләре нинди сыйфатлар белән кечкенә укучы күңеленә ятышлы?

Шигырьләрен укырга

22

Р. Корбановның балалар өчен язган бер пьесалары белән танышу

1

Сәнгатьле уку, әңгәмә

Р. Корбанның балалар драматургиясендәге уңышлары белән таныштыру, пьесаларының идея-эчтәлеген билгеләү.

Р. Корбан пьесаларында кешелеклелек сыйфатларының кыйммәте  ничек аңлатыла?

Әкият-пьесаларын берсен укырга (сайлап)

23

 Солтан Шәмси – милләтпәрвәр прозаик

1

Лекция, күзәтү, әңгәмә

Солтан Шәмсинең иҗади мирасына күзәтү ясау.

  Тарихи әсәрләренең яшь буын өчен әһәмиятен билгеләү

Әсәрләрен укырга (сайлап)

24

  А. Хәсәнов – күренекле прозаик

1

Лекция, күзәтү, әңгәмә

А. Хәсәновның тормыш юлын өйрәнү һәм иҗатындагы төп мәсьәләләрне билгеләү.

А. Хәсәнов әсәрләрендә табигать һәм кеше бөтенлеге ничек бирелә?

 “Бал корты очышы” әсәре  белән танышырга

25

“Ач, шигърият, серләреңне...” Татар шигырь төзелеше.

1

Лекция, презентация  ярдәмендә иҗади практик эш

1. Татар шигырь төзелеше үзенчәлекләре һәм шигырь төрләре белән таныштыру.

2. Татар һәм япон халкы, шигърияте арасында булган уртак яклар, язу стильләре  турында мәгълүмат бирү.

3. Укучыларның иҗади сәләтләрен үстерү, иҗатка омтылыш тәрбияләү.

Татар шигырь төзелеше үзенчәлекләре нидә?

Теория сорауларына җаваплар әзерләргә  

26

 Ситдик Айдаров

 (театр артисты)

Әңгәмә, күзәтү

С. Айдаровның тормыш юлы һәм иҗаты белән таныштыру.

Ситдыйк Айдаров  татар театры тарихында нинди уңышлары белән тирән эз калдыра?

Театральләштерелгән күренеш әзерләү

27

 Солтан Габәши-

татар профессиональ музыкасына нигез салучыларның берсе

1

Лекция

        Солтан Габәшинең    татар профессиональ музыкасы тарихында беренче буразналарны сызучы талантлы композитор, оста башкаручы, сәләтле педагог, милли сәнгатебезгә күп кенә үзенчәлекле әсәрләрен бүләк иткән кадерле зат булып кереп калуын аңлату

Ни өчен сәләтле композиторның иҗаты вакытсыз сүнәргә мәҗбүр була?

 “Сания”,  “Эшче” операларын тыңларга

28

Салих Сәйдәшев – халыкчан иҗат иясе.

1

Әңгәмә, күзәтү

Якташ композиторыбыз Салих Сәйдәшев иҗатын халыкчан музыка буларак өйрәнү

С. Сәйдәшевнең татар музыкасына алып килгән яңалыгы нидә?

Җырларын тыңларга

29

  Әнвәр Бакиров- күренекле композитор

1

Әңгәмә, лекция, күзәтү

Ә. Бакировның тормыш юлы һәм иҗаты белән таныштыру, нәсел җепләренең Биектау төбәге белән бәйләнешен күрсәтү.

Ә. Бакиров халык күңеленә нинди хезмәтләре белән кереп кала?

Материаллар тупларга, . “Кемгә сөйлим”, “Әниемнең җылы кочагы”, “Әйткән идең”, “Әгәр белгән булсам”, “Тамчы гөл”, “Мәк чәчәге”  җырларын тыңларга.

30

Клара Хәйретдинова-җырчы

1

Әңгәмә, күзәтү

Көчле тавыш һәм моң иясе Клара Хәйретдинованың тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу

Моң  чишмәсе кайдан башлана?

 Материаллар тупларга,  Клара Хәйретдинова башкаруындагы җырлар тыңларга

31

Фирдәвес Гарипова – авылларыбыз тарихын өйрәнүче галим

1

Дәрес-лекция; күзәтү әңгәмә

Ф. Гарипованың тормыш юлы һәм иҗаты белән таныштыру, аның фәнни хезмәтләренең кыйммәтен билгеләү.

Авыллар тарихы – олы тарих. Бу фикерне ничек дәлилләргә мөмкин?

Фәнни эш - реферат язарга

32

Ф. Гарипованың “Авыллар һәм калалар тарихыннан” китабы белән танышу кичәсе

1

Дәрес- презентация

 Районыбыз составындагы бер авылның тарихын сөйләргә әзерләнергә

33

 “Каурый каләм” исемле мәкаләләр язу конкурсы үткәрү. Мәкаләләр язу.

1

Иҗади бәйге

Мәкалә язу күнекмәләрен һәм тел осталыгын үстерү.

 Мәкаләнең төп функциясе нидә?

34

 Һич күңелдән китмәс бу тавыш... Васфикамал Саттарова- татар мәдәнияте энҗесе

1

 Дәрес- презентация

Россия Федерациясенең атказанган мәдәният хезмәткәре, Татарстан радиосы дикторы Васфикамал Саттарова турында мәгълүмат туплап, хронологик тәртипкә салып өйрәнү.

  Ни өчен “Камал Саттарованың изге хезмәте Татарстан радиосы тарихына алтын хәрефләр белән язылган” дип әйтә алабыз?

Сайлап:

1. Альбом эшләргә.

2. Реферат язарга.

34

Йомгаклау. Зачет-дәрес

1

Зачет-дәрес

Курс дәвамында үзләштергән белемнәрне ныгыту