Брейн ринг
материал на тему

Хәерле көн, килгән кунаклар, коллегалар,  укучылар!

Язучы, шагыйрь, драматург Гадел Кутуйның тууына 115 ел тулуга багышланган “Өйрәнгән җирдә калмас” исемле брейн-рингыбызны башлыйбыз.

Команда вәкилләре сезгз капитан, команданың исеме һәм девиз уйлап килергә кирәк иде.

Иң беренче, командалар белән танышып үтик әле:

1. команда, 8б сыйныф вәкилләре, сезгә сүз бирәбез.

(Кадрия. “ Зирәкләр”, Без акыллы, без зирәк

                                         Безгә белем бик кирәк.)

2. команда, 8в ( Самат, “Җитезләр”,

Кем тапкыр, кем зирәк,

Җавап таба тизрәк.

3. команда, 8г (Адилә, “ Тапкырлар”

Тапкырлар җиңәр, оттырмас,

Сезгә куып тоттырмас.

Уеныбызны башлаганчы, жюри әгъзалары белән таныштып үтик әле:

1. Насыбуллина Камилә Исрафил кызы
2. Баһавиева Айсылу Раил кызы
3. Закирова Гүзәл Рифат кызы

1 тур. Сорауларга кыска җавап бирү. (Һәр дөрес җавапка – 1 балл, җавапны белгән команда төймәгә басарга тиеш. Мин җавап бирергә мөмкин дигәч кенә җавап бирәсез.

1. Филнең борынгы бабасы. (Мамонт.)
2. Рәсәйнең иң озын елгасы. (Лена)
3. Борынгы греклар бу елганы Ра дип атаганнар, славяннар Волга дип йөртәләр, төрки халыкларда ул - ... . (Идел)
4. Славян язуын  уйлап тапкан ике туган. (Кирилл белән Мефодий)
5. Американы ачкан кеше исемен атагыз. (Колумб)
6. Дөньяда иң күп кеше яши торган ил. (Кытай) 
7. Себердә җигелә торган һәм ауга йөри торган эт. (Лайка.)
8. Бер аякта басып торганда тавыкның авырлыгы 1, 5 кг, ике аякка баскач ничә кг булачак? (1,5 кг)
9.  Дөньяның иң тирән күле. (Байкал)
10.  Метрның йөздән бер өлеше. (См)
11.  Иң эре җир өсте хайваны. (Фил)
12.  100 елга тигез булган вакыт. (Гасыр)
13.  Бөҗәкләр ашый һәм җир астында яши торган имезүче хайван. (Крот)

14.  Җир шарының иң зур материгы. (Евразия)
15.  Нинди фигураның башы да ахыры да юк? (Түгәрәк)
16.  Кенгуру, коала кайда яши? (Австралия)
17.  Радиусны икегә тапкырласаң нәрсә килеп чыга? (Диаметр)
18.  Беренче рус императорының исеме ничек? (Петр 1)
19.  Явыз патшаның исеме ничек? (Иван)
20.  Мадагаскар, Петра, Сахалин - болар нәрсә? (Утрау атамасы)

1 тур безнең шуның белән тәмам. Жюрилар балларны куеп баргандыр.

2 тур. (Һәр дөрес җавапка – 1 балл, хата булса – 0 балл куела; 10 минут)

Сезгә мәкальләрнең башы һәм ахырын тәңгәлләштерергә кирәк

1 бирем: мәкальләрнең башы һәм ахырын тәңгәлләштерергә кирәк булачак.

Музыкаль тукталыш

2 бирем: татар шагыйрьләренең портретларын танып, исемнәрен язарга.  

Габдулла Тукай

Абдулла Алиш

Дәрдемәнд

Муса Җәлил

Гадел Кутуй

Фәнис Яруллин

Роберт Миңнуллин

Һади Такташ

Хәсән Туфан

Сәгыйть Рәмиев

3 тур – логикага кагылышлы мәсьәләләр. (Һәр дөрес чишелеш өчен - 3 балл; 7-10 минут)

1.  Минем әтигә 31 яшь булганда миңа 8 яшь иде. Хәзер ул миннән ике тапкыр зуррак. Хәзер миңа ничә яшь?
2.  Бер бабай базардан кәҗә, бүре һәм 1 кәбестә алган. Өенә кайтыр өчен аңа елга аша чыгарга кирәк. Ләкин бабайның кечкенә көймәсенә үзеннән башка тагы бер генә товар сыя. Әгәр кәҗә кәбестә белән калса, кәбестәне ашый; әгәр бүре кәҗә белән калса, кәҗәне ашый. Бабайга товарларын елга аша ничек чыгарырга?
3.  Юлдан ике әти һәм ике ул килеп баралар. Агачтан 3 алма төшә һәм һәрбер кешегә нәкъ бер алма эләгә. Бу ничек мөмкин?

Капитаннар өчен конкурс 3нче тур барышында, ягъни командалар мәсьәлә чишкәндә уздырыла. Һәр командадан 1 җанатарны чакырырга мөмкин.

Беренче капитанга сораулар:

1.  Каен бакча агачы. (юк)
2.  Солдат сүзендә “с” дан соң “а” хәрефе килә. (юк)
3.  Оренбург Татарстанда урнашкан. (юк)
4.  Тәүлекнең уртасы – сәгать 12 була. (әйе)
5.  Май – елның тугызынчы ае. (юк)
6.  Енисей елгасы Татарстан аша ага. (юк)
7.  Гадел Кутуй Бөек Ватан сугышында катнашкан. (әйе)
8.  Айболит кешеләрне дәвалый. (юк)
9.  Тукай Кырлайда туган. (юк)
10.  Шагыйрь сүзе “р” хәрефенә тәмамлана. (юк)

Икенче капитанга сораулар:

11. 7 гә 8 не тапкырлагач 56 була. (әйе)
12.  Ярты гасыр 50 елга тигез. (әйе)
13.  2 дәрес арасындагы вакыт каникул дип атала. (юк)
14.  Поэма сүзендә икенче хәреф “а”. (юк)
15.  Афина шәһәре Грециядә урнашкан (әйе)
16.  “Рөстәм маҗаралары” әсәрен Гадел Кутуй язган. (әйе)
17.  Уку елындагы иң кыска чирек - өченче. (юк)
18.  “Сертотмас үрдәк”не Тукай язган. (юк)
19.  Кояш сүзе нечкәлек билгесе белән тәмамлана. (юк)
20.  Дөге сүзе рус теленә рис дип тәрҗемә ителә. (әйе)

Өченче капитанга сораулар:

21.  Язучы Кутуйның исеме Гадел. (әйе)
22.  Г. Тукайның туган көне 1 сентябрь көнне уздырыла. (юк)
23.  Яңа җөмлә кызыл хәрефтән башлана. (юк)
24.  Кешенең ис сизү органы — борын. (әйе)
25.  Бер атнада ике якшәмбе бар. (юк)
26.  Казан — Казахстанның башкаласы. (юк)
27.  Елның иң кыска ае — февраль. (әйе)
28.  Аю кышкы йокысыннан җәй көне уяна. (юк)
29.  Сыйфат сүз төркеме зат-сан белән төрләнә. (юк)
30.  Россия — дөньядагы иң зур ил. (әйе).

III тур.

1. Минем әтигә 31 яшь булганда миңа 8 яшь иде. Хәзер ул миннән ике тапкыр зуррак. Хәзер миңа ничә яшь?
2. Бер бабай базардан кәҗә, бүре һәм 1 кәбестә алган. Өенә кайтыр өчен аңа елга аша чыгарга кирәк. Ләкин бабайның кечкенә көймәсенә үзеннән башка тагы бер генә товар сыя. Әгәр кәҗә кәбестә белән калса, кәбестәне ашый; әгәр бүре кәҗә белән калса, кәҗәне ашый. Бабайга товарларын елга аша ничек чыгарырга?
3. Юлдан ике әти һәм ике ул килеп баралар. Агачтан 3 алма төшә һәм һәрбер кешегә нәкъ бер алма эләгә. Бу ничек мөмкин?

III тур.

1. Минем әтигә 31 яшь булганда миңа 8 яшь иде. Хәзер ул миннән ике тапкыр зуррак. Хәзер миңа ничә яшь?
2. Бер бабай базардан кәҗә, бүре һәм 1 кәбестә алган. Өенә кайтыр өчен аңа елга аша чыгарга кирәк. Ләкин бабайның кечкенә көймәсенә үзеннән башка тагы бер генә товар сыя. Әгәр кәҗә кәбестә белән калса, кәбестәне ашый; әгәр бүре кәҗә белән калса, кәҗәне ашый. Бабайга товарларын елга аша ничек чыгарырга?
3. Юлдан ике әти һәм ике ул килеп баралар. Агачтан 3 алма төшә һәм һәрбер кешегә нәкъ бер алма эләгә. Бу ничек мөмкин?

III тур.

1.        Минем әтигә 31 яшь булганда миңа 8 яшь иде. Хәзер ул миннән ике тапкыр зуррак. Хәзер миңа ничә яшь?

2.        Бер бабай базардан кәҗә, бүре һәм 1 кәбестә алган. Өенә кайтыр өчен аңа елга аша чыгарга кирәк. Ләкин бабайның кечкенә көймәсенә үзеннән башка тагы бер генә товар сыя. Әгәр кәҗә кәбестә белән калса, кәбестәне ашый; әгәр бүре кәҗә белән калса, кәҗәне ашый. Бабайга товарларын елга аша ничек чыгарырга?

3.        Юлдан ике әти һәм ике ул килеп баралар. Агачтан 3 алма төшә һәм һәрбер кешегә нәкъ бер алма эләгә. Бу ничек мөмкин?

III тур.

1.        Минем әтигә 31 яшь булганда миңа 8 яшь иде. Хәзер ул миннән ике тапкыр зуррак. Хәзер миңа ничә яшь?

2.        Бер бабай базардан кәҗә, бүре һәм 1 кәбестә алган. Өенә кайтыр өчен аңа елга аша чыгарга кирәк. Ләкин бабайның кечкенә көймәсенә үзеннән башка тагы бер генә товар сыя. Әгәр кәҗә кәбестә белән калса, кәбестәне ашый; әгәр бүре кәҗә белән калса, кәҗәне ашый. Бабайга товарларын елга аша ничек чыгарырга?

3.        Юлдан ике әти һәм ике ул килеп баралар. Агачтан 3 алма төшә һәм һәрбер кешегә нәкъ бер алма эләгә. Бу ничек мөмкин?