Сингапур структурасы кулланып үткәрелә торган татар теле дәресе. Билгеле һәм билгесез киләчәк заман хикәя фигыль.
методическая разработка (7 класс) по теме

1. ФИО автора материала: Ахмадуллина Айгуль  Гумаровна
2. Место работы:  МБОУ "Средняя  общеобразовательная  школа № 6", г. Альметьевск,  Республика Татарстан,
3. Должность автора: учитель татарского языка и татарской  литературы.

Сингапур структурасы кулланып үткәрелә торган татар теле дәресе

(7  сыйныф, рус төркеме.)

ТЕМА: Билгеле һәм билгесез киләчәк заман хикәя фигыль.

МАКСАТЛАР:

1. Белем бирү максаты - Билгесез һәм билгеле киләчәк заман хикәя фигыльләрнең мәгънәсен, кушымчаларын, соравын, зат-сан белән төрләнешен гамәли үзләштерү.
2. Фикер сәләтен үстерү максаты – Сүзнең тамырына карап дөрес заман кушымчасын сайлый белү күнекмәсен камилләштерү.
3. Тәрбияви максат - Укуда тырышлык күрсәтүнең әһәмиятенә басым ясау.

Җиһазлау: проектор, ноутбук, презентация, таратма карточкалар, татар халык биюләре язылган музыка,  татарча-русча сүзлекләр.

Дәрес тибы: яңа белемнәрне формалаштыру.

Кулланылган структуралар:

КОНЕРС, МИКС-ФРИЗ-ГРУП, СИМАЛТИНИУС РАУНД ТЭЙБЛ

I. Оештыру өлеше. 

1. Укучыларның укытучы белән исәнләшүләре;

• Укучыларның биткә-бит партнерлар белән исәнләшүләре:
• Сәлам, дустым! (кулларны кысышу) 
• Хәлләр ничек? (җиңелчә җилкә кырыена кагу)
• Кайда булдың? (кул уйнату)
• Мин сагындым! (кулны күкрәккә кую)
• Син килдең! (кулларны җәю)
• Мин бик шат (кочаклашу, кул кысышу) 
• Бер-берсенә комплимент әйтү. Сиңа Саша нинди комплимент әйтте?

2. Дежур укучы белән әңгәмә.

II. Актуальләштерү.

1. – Нинди өй эше бирдем?

(Дәфтәрләрдәге өй эшен җыеп алу.)

2. Грамматик материалны кабатлау.

КОНЕРС (Corners) структурасы. 

Сүз төркемнәрен карточкалар ярдәмендә кабатлау.

а) Һәр укучыга сүзләр язылган карточкалар таратыла.

Белә, укый, барырга, суыртырга, себерде, юды, сора, булыш, укучы, дәфтәр, ихтирамлы, ярдәмчел, биш, икенче, ашады, зур, эт, кайт.  Хәзер мин сезгә сүзләр язылган карточка таратам. Бу сүзләр ярдәмендә үзегезгә кирәкле почмакны сайлыйсыз. (Почмак исемнәре: боерык фигыль, инфинитив, хәзерге заман, билгеле үткән заман, исем, сыйфат, сан) Фикерегезне партнерыгызга 5 секунд аңлатасыз.  (Вакыт башланды.  Вакыт бетте.) Молодцы, укучылар. Булдырдыгыз!

(Аңлату: нәрсәне белдерә, соравы, кушымчасы)

III. Яңа материалны үзләштерү.

1. Кагыйдә чыгару. Укучылар, бүгенге числоны, теманы дәфтәрегезгә языгыз һәм бу җөмләне дөрес хәрефләр белән матур итеп язып куегыз.

Бу укучы күп беләчәк, чөнки ул күп укый.

• Укучылар экрандагы җөмләне тәрҗемә итик. (татарча-русча сүзлек белән эш).

"Этот ученик будет много знать, потому что много читает". 

1) -Күп белер өчен нишләргә кирәк?

2) -Нинди китаплар укырга кирәк?

3) -Сез китаплар укырга яратасызмы?

4) -Монда фигыльләр кая?

5)-Укый нинди заман?                                                      

6) -Ничек уйлыйсыз, беләчәк сүзе нинди сорауга җавап бирә? Нинди заман?

-Как вы думаете, какое действие может обозначать этот глагол?

-Действие, которое произойдёт обязательно

-Значит, этот глагол какого времени?

-Белер - это тоже будущее время?

-Беләчәк –тоже. В чем разница?

-белер –мы не уверены, что  это действие произойдет, беләчәк–уверены.

Төрләнешне өйрәнү. Таблица экранда яктыртыла.

Билгеле, билгесез киләчәк заман фигыльләренең зат-сан белән төрләнешен чагыштырып карау.

2. Боерык фигыльләрдән билгесез киләчәк заман фигыльләрен ясап язабыз: бел, бар, болга, сора, чык, сөйлә, бир, аша, эч, ач,  макта. (язмача)

Физминутка:

• Укучылар, урыннардан тордык.Урындыкларны этеп куегыз. Встали из-за парт. Стулья задвинули.

МИКС – ФРИЗ – ГРУП (Mix-Freeze-Group) структурасы

• Укучылар, без хәзер барыбыз да бер әйләнә ясап басабыз. Музыка кушыла, сез шул музыкага бии-бии әйләнәсез. Музыка туктагач, сез бер урында басып каласыз. Шуннан соң мин сезгә сорау бирәм, сез 10 секунт уйлыйсыз, шул сорауның җавабын миңа укучылар саны ярдәмендә күрсәтергә тиеш буласыз.

Татар халык бию көенә йөриләр. Музыка туктый. Сорау бирелә. Уйлау өчен 10 секунд вакыт бирелә. Сораудагы җавап санына карап берләшәләр:

• Киләчәк заман хикәя фигыльнең ничә төре бар? (2)
• киләчәк заманның ничә соравы бар? (1)

• Сыйныф бүлмәсендә ничә тәрәзә бар? (3)

IV. Белем-күнекмәләрне ныгыту

1.  “Хаталарны төзәт!” уены (язмача)

• Экранда үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешендә хаталар җибәрелгән җөмләләр. Сез хаталарны төзәтәсез һәм дөресләп дәфтәргә язасыз..

1 җөмлә. Яз көне без бакчада эшләячәксең.

2 җөмлә. Алар бүген кунакка барачаксың.

3 җөмлә. Син миңа туп бирербез.

4 җөмлә. Сез миңа хат язарбыз.

Эшләрне тикшерү, бәяләү. Билгесез һәм билгеле киләчәк заман хикәя фигыльләрне әйтү.

2. Җөмләләрне дәвам итү. СИМАЛТИНИУС РАУНД ТЭЙБЛ (Simultaneous Round Table) структурасы.

Төркемнәрдә бергә эшлиләр. Мин һәр өстәлгә бер җөмлә бирәм. Һәр укучы 10 секунд эчендә җөмләне үзенчә дәвам итә, нокта урынына билгесез киләчәк заман хикәя фигыль яза, партнерына бирә. Соңыннан дөрес вариантларны бер укучы сайлап укый. Аңа да сайлау өчен 10 секунд вакыт бирелә.

Карточкалар:

Ситуатив күнегүләр эшләү

V. Йомгаклау.

• Укучылар, сезгә дәрес ошадымы? Без бүген нәрсәләр белдек, нәрсәләр эшләдек? Бүгенге дәресне “5” легә кемнәр үзләштерде? Кемнәр үз эшчәнлегенә “4” ле куя, кемнәр “3”ле куя? Өстәлегездә билгеләр язылган түгәрәкләр бар. Җөмләләрне укып, түгәрәкләрне күтәрегез.

• 5-ле куела: Дәрес материалын бик әйбәт үзләштердем, хәтта иптәшләремә дә булыша алам. 
• 4-ле куела: Әйбәт эшлим, материалны аңладым.
• 3-ле куела: Әйбәт эшлим, ләкин иптәшемнең ярдәменә каршы килмим.

VI. Өй эше.

• Билгеле һәм билгесез киләчәк заманда шатлан, яшә  фигыльләрен зат-сан белән төрләндер

Использованный материал:

http://belem.ru/node/4959