Тема урока "Хъуыдыйад.Мадæлон æвзаг - æвзæгты сæр "
план-конспект урока

          Ирон  æвзаджы  урок  2-æм  къласы.

  Темæ:            Хъуыдыйад .  

 Мадæлон  æвзаг - æвзæгты сæр .

                                                                                  МБОУ  45-æм гимназы

ирон  æвзаджы ахуыргæнæг

                                                                 Хуыгаты Ж.И.                                                                                  

1.Бацæттæгæнæн рæстæг .

Зивæггæнаг не стæм,

Ахуырмæ цæрдæг стæм.

Чиныг боныг ,тетрад-

Нæ разы сты ,цæттæ сты!

Ахуыргæнæг:

-Уæдæ райдайæм  нæ урок.

-Цæмæй урочы рæсугъд дзурæм нæ мадæлон æвзагыл ,   уый тыххæй нæхи бацæттæ кæнæм.

Скъолардзаутæ дзурынц тагъддзуринæгтæ

2.Скъоладзауты сразæнгард кæнын урочы архайынмæ.

Фæйнæгыл нымæцтæ фидаргонд:1,2,3,……..10.

-Ацы нымæцтæ цы нысан кæнынц?

-Математикæйы  урок нæм ис?

-Абон уæ алчидæ р урочы кæрон йæхицæн равзардзæн  бæрæггæнæн (10баллы онг)

Ахуыргæнæг:

Мæн уырны,абон уын æцæгдæр урочы бирæ кæй бантысдзæн, æмæ ацы урок уæ зæрдыл кæй  бадардзыстут ,уый.

3.Зоныдзинæдты актуализации.

-Базонут-ма,цæуыл дзурдзыстæм урочы!

Экраныл–эпиграф ,сыв-ттæ йæ кæсынц :

«Куыд хорз ,куыд кадджын дæ мæ цæсты,нæ ирон,мадæлон æвзаг!» (Чеджемты Г.)

-Цæмæн зæгъы поэт афтæ?

Сыв. дзурынц сæ хъуыдытæ.

Урочы кæрон ма раздæхдзыстæм  нæ эпиграфмæ

4. Рацыд æрмæгыл кусгæйæ къуылымпытæ кæм æййафынц, уый сбæрæ г кæнын.

Экраныл слайд:

Дзырд  æвзаг -æн ис цалдæр ныс-джы.,цавæртæ? (Сыв. дзурынц  сæ хъуыдытæ.)

-Дзырдбаст«мадæлон æвзаг» та цы нысан кæны?»

-Бамбарын  ма кæнут  æмбисонды  хъуыды .. --                -Мах зонæм ,нæ ныхас арæзт кæй у хъуыд-тæй.

-Кæцы дзы у хъуыд-д?

-Уæдæ ма  цæуыл кусдздзыстæм  урочы?

5.Сыгъдæгфыссынадыл  куыст.

Тагъддзуринаг бакæсын  экраныл:

Хъæуæй  хъазты  хъæр хъуысы,

Хъæдхой  хъæндилмæ  хъуызы.

-Цавæр  æмхъæлæсон  ис алы дзырды  дæр ?([Хъ]- æмхъæлæсон, æзылангон)

-Куыд æй нысан кæнæм фысгæйæ ?(х æмæ ъ)

Скъоладзаутæ фыссынц   тетрæдты  дамгъæ хъ, уæнгтæ  хъ-имæ.

-Тагъддзуринаг  цæмæй арæзт  у ? (хъуыдыйæдтæй)

Скъоладзаутæ кусынц  къæйттæй.

-Ныффыссут  хъуыдыйæдтæ уæ тетрæдты, куыд  сæ бахъуыды кодтат,  афтæ, стæй уæ тетрæдтæ баивут æмæ кæрæдзийы рæдыдтытæ сраст кæнут фæйнæгмæ  кæсгæйæ.

6.Дзырдуатон куыст.-Цухгонд дамгъæтæ баххæст кæнын,дамгъæты æмæ  мырты  нымæц  фæбæрæг  кæнын.

7.Цæстытæн зарядкæ.  

Иускъоладзау  дзуры, иннæтæ та цæстытæй  амонынц:

Æз цæуын  хъæды. Æвиппайды  мæ размæ фæцис  арс. Фæтарстæн. Акастæн галиуырдæм – ничи дз ыис, акастæн рахизырдæм – уым дæр ничи. Скастæн  бæласмæ – æгæ р бæрзонд у, нæ йæм  схиздзынæн. Мæ цæстытæ бахгæдтон, дæсмæ анымадтон, байгом сæ кодтон, кæсын æмæ арс мæ цуры нал и. Нал мын  у тас!

8.Æмбисæндтæ  бакæсын, сæ хъуыды сын бамбарын  кæнын:

   1.Райгуырæн бæстæ уарзæн нæй, дæ адæм ыæвзаг куы нæ уарзай, уæд.

   2.Сырддонцъиу  дæр ма йæхи ‘взгыл дзуры.

- Дыккаг  хъуыдыйады бахахх  кæнын  сæйраг  уæнгтæ.

Хатдзæг.

-Æмбисонд  дзырдты  къорд у æви хъуыдыйад? Цæмæн уæм афтæ  кæсы?

9.Хъазт «Дзырдтæ ныппырх сты.

-Сæмбырд  кæнут  дзырдтæ, цæмæй сæ хъуыдыйад рауайа.

-Разы стут ацы хъуыдыимæ?

-Цавæр хатдзæгскæнæн  ис?Цы у хъуыдыйад?

10.Физминуткæ.

Текстимæ куыст.

Ахуыргæнæг:

-Иу скъоладзау  ныффыста  цыбыр  радзырд йæ мадæлон  æвзагыл. Бакæсæм æй  æмæ  йын йæ  рæдыдтытæ сраст  кæнæм.

-Цы  уæм  фæкаст  худæг?

-Раст  вариант  скъоладзауты дзуаппыты  фæстæ  æвдыст  цæуы  экраныл.

Радзырдæн  кæрон  æрхъуыды  кæнут.

Хатдзæг.

-Цавæр  æмбисæндтæ  уæ  зæрдыл  æрлæууыдысты?

Экраныл  К.Паустовскийы  ныхæстæ  бакæсын:

-Цавæр  адæймагмæ  хауынц  ацы  ныхæстæ?

-Мах та куыд уарзæм нæ мадæлон  æвзаг?

Эпиграф.(Кæсынц  сывæллæттæ)

11.Баххæст  кæнут  æмбисæндтæ  хъæугæ  дзырдтæй (тетрæдты):

Мадæлон  æвзаг – æвзæгты… (сæр)        

Райгуырæн  бæстæ  æмæ  мадæлон  æвзаг  мады… ( ад кæнынц)

- Æххæст  хъуыды æвдисынц æмбисæндтæ  æнæ  ацы  дзырдтæй?

- Ныр та сæ схонæн  ис  хъуыдыйæдтæ? Цæмæн ?

12. Рефлекси.

-Нæ  урочы  цæуыл дзырдтам?

- Сывæллæттæ,  куыд уæм кæсы, нæ урочы хæстæ  сæххæст  кодтам?

- Урочы  уæ зæрдæмæ  тынгдæр цы фæцыдис?

- Зындæр та уæм  кæцы куыст фæкаст?

12. Бæрæггæнæнтæ.

-Стыр  бузныг,урочы  активон  кæй  уыдыстут,  кæрæдзийæн  кæй   æххуыс кодтат.

- Уæ  мадæлон  æвзаг  бирæ  кæй  уарзут, уый  бæрæг у. Дзурут иронау æмæ уæ ныййарджыты  зæрдæтæ  рухс  кæнут!

13. Хæдзармæ  куыст.

Мадæлон  æвзаджы  тыххæй  æмбисæндтæ  сахуыр  кæнут.

Цыбыр  сценкæ  æрхъуыды  кæнут.